青石(shi)斑(ban)(ban)魚,(學名:Epinephelus awoara)是石(shi)斑(ban)(ban)魚科、石(shi)斑(ban)(ban)魚屬魚類。體(ti)(ti)長(chang)橢圓(yuan)形(xing)(xing);頭(tou)較大,大于體(ti)(ti)高(gao),標準體(ti)(ti)長(chang)為體(ti)(ti)高(gao)之(zhi)(zhi)2.7-3.3倍。頭(tou)背(bei)部(bu)(bu)弧形(xing)(xing);眶間區窄,中央微凸(tu)。眼較小(xiao),短(duan)于吻長(chang)。口大。鰓(sai)耙數8-9+16-18。前鰓(sai)蓋骨(gu)(gu)后(hou)角(jiao)具(ju)(ju)2-5個(ge)強鋸齒,下緣光(guang)滑。鰓(sai)蓋骨(gu)(gu)后(hou)緣具(ju)(ju)3扁棘(ji)。體(ti)(ti)被細小(xiao)櫛鱗;側線鱗孔數49-55;縱列鱗數92-109。背(bei)鰭(qi)(qi)(qi)鰭(qi)(qi)(qi)棘(ji)部(bu)(bu)與軟(ruan)條(tiao)部(bu)(bu)相連,無缺刻;臀鰭(qi)(qi)(qi)硬棘(ji)Ⅲ枚(mei),軟(ruan)條(tiao)8;腹(fu)鰭(qi)(qi)(qi)腹(fu)位,末(mo)端(duan)延伸不及(ji)(ji)肛(gang)門(men)開口;胸鰭(qi)(qi)(qi)圓(yuan)形(xing)(xing),中央之(zhi)(zhi)鰭(qi)(qi)(qi)條(tiao)長(chang)于上(shang)下方之(zhi)(zhi)鰭(qi)(qi)(qi)條(tiao);尾鰭(qi)(qi)(qi)圓(yuan)形(xing)(xing)。頭(tou)部(bu)(bu)及(ji)(ji)體(ti)(ti)側之(zhi)(zhi)上(shang)半(ban)部(bu)(bu)呈灰褐色(se),腹(fu)部(bu)(bu)則呈金黃色(se)或淡;體(ti)(ti)側具(ju)(ju)4條(tiao)暗色(se)橫(heng)(heng)斑(ban)(ban),尾柄處亦具(ju)(ju)1條(tiao)橫(heng)(heng)斑(ban)(ban),另在頭(tou)頸部(bu)(bu)具(ju)(ju)一不明顯之(zhi)(zhi)橫(heng)(heng)斑(ban)(ban)。頭(tou)部(bu)(bu)及(ji)(ji)體(ti)(ti)側散布著(zhu)小(xiao)黃點;體(ti)(ti)側及(ji)(ji)奇鰭(qi)(qi)(qi)常具(ju)(ju)灰白色(se)小(xiao)點。背(bei)、臀鰭(qi)(qi)(qi)軟(ruan)條(tiao)部(bu)(bu)及(ji)(ji)尾鰭(qi)(qi)(qi)具(ju)(ju)黃緣。
青石斑魚常棲(qi)息(xi)于(yu)沿海(hai)各(ge)地(di)島(dao)嶼(yu)巖礁附近。一般(ban)不結成大(da)群。性兇(xiong)猛(meng),是肉(rou)食(shi)(shi)(shi)性魚類(lei),有互相殘(can)食(shi)(shi)(shi)現象(xiang),尤其(qi)在稚、幼(you)魚階段,個體(ti)小(xiao)的常被個體(ti)大(da)的吞食(shi)(shi)(shi);食(shi)(shi)(shi)物(wu)以蝦、蟹(xie)等甲(jia)殼類(lei)為主。分布于(yu)西(xi)北太平洋區(qu),包括中國(香港、澳門、臺灣、西(xi)沙(sha)群島(dao))日(ri)本、韓國、菲律賓(bin)、越南。
青(qing)石斑(ban)魚(yu)(yu)常棲(qi)息于沿海(hai)各地島嶼巖礁附近。在(zai)珊瑚礁石礫底質、海(hai)水(shui)流暢的海(hai)區(qu)較(jiao)(jiao)(jiao)多,喜棲(qi)息在(zai)光線較(jiao)(jiao)(jiao)弱(ruo)的區(qu)域(yu),棲(qi)息水(shui)層(ceng)隨著水(shui)溫(wen)的升降(jiang)而有深淺的變(bian)化,春(chun)、夏、秋(qiu)分布在(zai)10-30米深處(chu),盛夏在(zai)2-3米處(chu)也有分布,秋(qiu)冬季節水(shui)溫(wen)下降(jiang),遷移到較(jiao)(jiao)(jiao)深水(shui)域(yu),一(yi)般幼魚(yu)(yu)棲(qi)息的水(shui)層(ceng)比成魚(yu)(yu)淺,高齡魚(yu)(yu)則較(jiao)(jiao)(jiao)少移動(dong)。青(qing)石斑(ban)魚(yu)(yu)是(shi)廣鹽(yan)性魚(yu)(yu)類,在(zai)鹽(yan)度11-41‰的海(hai)水(shui)中都可以生存,最適鹽(yan)度在(zai)30℃左右。
分布于(yu)西(xi)北(bei)太平洋區,包括(kuo)中(zhong)國(香港(gang)、澳門、臺灣、西(xi)沙群島)日本、韓國、菲律賓、越南。
體(ti)(ti)(ti)長(chang)(chang)橢圓(yuan)(yuan)(yuan)形;頭(tou)(tou)較大(da),大(da)于體(ti)(ti)(ti)高,標(biao)準(zhun)體(ti)(ti)(ti)長(chang)(chang)為體(ti)(ti)(ti)高之2.7-3.3倍。頭(tou)(tou)背部(bu)弧形;眶(kuang)間區(qu)窄,中央(yang)微(wei)凸。眼(yan)較小(xiao),短于吻長(chang)(chang)。口大(da);上(shang)頜(he)前(qian)端具有(you)3個圓(yuan)(yuan)(yuan)錐(zhui)齒(chi)及(ji)(ji)1個能(neng)向后(hou)(hou)倒伏(fu)的牙齒(chi),內(nei)側(ce)絨毛狀齒(chi);下頜(he)前(qian)端2個圓(yuan)(yuan)(yuan)錐(zhui)齒(chi),內(nei)側(ce)齒(chi)細尖,排(pai)列稀疏(shu)。鰓耙(pa)數(shu)(shu)8-9+16-18。前(qian)鰓蓋骨(gu)后(hou)(hou)角具2-5個強鋸齒(chi),下緣(yuan)光(guang)滑。鰓蓋骨(gu)后(hou)(hou)緣(yuan)具3扁棘。體(ti)(ti)(ti)被細小(xiao)櫛鱗(lin);側(ce)線(xian)鱗(lin)孔數(shu)(shu)49-55;縱列鱗(lin)數(shu)(shu)92-109。背鰭(qi)(qi)鰭(qi)(qi)棘部(bu)與軟條部(bu)相連,無缺刻,具硬棘Ⅺ,軟條15-16;臀鰭(qi)(qi)硬棘Ⅲ枚(mei),軟條8;腹鰭(qi)(qi)腹位,末端延伸不及(ji)(ji)肛門開(kai)口;胸鰭(qi)(qi)圓(yuan)(yuan)(yuan)形,中央(yang)之鰭(qi)(qi)條長(chang)(chang)于上(shang)下方之鰭(qi)(qi)條,且長(chang)(chang)于腹鰭(qi)(qi),但短于后(hou)(hou)眼(yan)眶(kuang)長(chang)(chang);尾鰭(qi)(qi)圓(yuan)(yuan)(yuan)形。頭(tou)(tou)部(bu)及(ji)(ji)體(ti)(ti)(ti)側(ce)之上(shang)半(ban)部(bu)呈(cheng)灰(hui)(hui)褐色,腹部(bu)則呈(cheng)金黃色或淡(dan);體(ti)(ti)(ti)側(ce)具4條暗(an)色橫斑,尾柄處亦具1條橫斑,另在頭(tou)(tou)頸部(bu)具一不明顯之橫斑。頭(tou)(tou)部(bu)及(ji)(ji)體(ti)(ti)(ti)側(ce)散布著小(xiao)黃點(dian);體(ti)(ti)(ti)側(ce)及(ji)(ji)奇鰭(qi)(qi)常(chang)具灰(hui)(hui)白色小(xiao)點(dian)。背、臀鰭(qi)(qi)軟條部(bu)及(ji)(ji)尾鰭(qi)(qi)具黃緣(yuan)。
青石斑(ban)魚(yu)(yu)(yu)(yu)為(wei)(wei)巖礁非洄游性魚(yu)(yu)(yu)(yu)類(lei),一般不結成大(da)群。性兇猛,是肉食(shi)(shi)性魚(yu)(yu)(yu)(yu)類(lei),有(you)(you)互相殘食(shi)(shi)現象,尤其在(zai)稚、幼魚(yu)(yu)(yu)(yu)階段,個體(ti)(ti)小的常被(bei)個體(ti)(ti)大(da)的吞食(shi)(shi);食(shi)(shi)物以(yi)(yi)蝦、蟹等甲(jia)殼類(lei)為(wei)(wei)主,魚(yu)(yu)(yu)(yu)類(lei)和軟體(ti)(ti)動(dong)物次(ci)之,并(bing)隨著個體(ti)(ti)的生長(chang),食(shi)(shi)性不斷(duan)轉變,在(zai)自然海(hai)區中,幼魚(yu)(yu)(yu)(yu)常以(yi)(yi)麥(mai)稈(gan)蟲(chong)、蟲(chong)戎等小型(xing)甲(jia)殼類(lei)為(wei)(wei)食(shi)(shi),幼魚(yu)(yu)(yu)(yu)到成魚(yu)(yu)(yu)(yu)期,過渡到以(yi)(yi)蝦、蟹、魚(yu)(yu)(yu)(yu)類(lei)、頭(tou)足類(lei)等為(wei)(wei)主食(shi)(shi),同時(shi)青石斑(ban)魚(yu)(yu)(yu)(yu)屬非洄游性魚(yu)(yu)(yu)(yu)類(lei),它(ta)的攝食(shi)(shi)種類(lei)在(zai)不同的棲息場所存在(zai)差異;青石斑(ban)魚(yu)(yu)(yu)(yu)一年攝食(shi)(shi)周期有(you)(you)兩個高峰(feng),第一個高峰(feng)出現在(zai)春季的5月,第二個高峰(feng)出現在(zai)秋季的8月以(yi)(yi)后。
青石斑(ban)魚(yu)(yu)適宜水(shui)(shui)溫為22-30℃,在此水(shui)(shui)溫下(xia),該魚(yu)(yu)最活(huo)躍,攝(she)食(shi)(shi)(shi)量(liang)(liang)大,生(sheng)長快(kuai),水(shui)(shui)溫下(xia)降(jiang)到(dao)19℃以(yi)下(xia)時(shi),攝(she)食(shi)(shi)(shi)量(liang)(liang)明(ming)顯減少,生(sheng)長速度減慢(man),活(huo)動情況隨著水(shui)(shui)溫的下(xia)降(jiang)而(er)減弱,在室內水(shui)(shui)池越冬時(shi)還(huan)觀察到(dao),水(shui)(shui)溫降(jiang)到(dao)10℃以(yi)下(xia)該魚(yu)(yu)再不捕食(shi)(shi)(shi)死餌,但對活(huo)的甲殼類仍(reng)能選食(shi)(shi)(shi),當水(shui)(shui)溫下(xia)降(jiang)到(dao)7.5℃以(yi)下(xia)時(shi),青石斑(ban)魚(yu)(yu)停止(zhi)攝(she)食(shi)(shi)(shi)。處于(yu)靜止(zhi)狀態,水(shui)(shui)溫低于(yu)5.5℃或高(gao)于(yu)35℃時(shi),出現(xian)死亡。青石斑(ban)魚(yu)(yu)耗氧(yang)量(liang)(liang)較高(gao),在溶(rong)解氧(yang)含量(liang)(liang)為5毫(hao)克/升以(yi)上時(shi),生(sheng)長較快(kuai),低于(yu)3.5毫(hao)克/升時(shi),容易缺(que)氧(yang)死亡。
親魚適合產卵(luan)(luan)的水溫為23.2-23.4℃,鹽度20-34‰,產卵(luan)(luan)期在6、7月份,通常在傍(bang)晚6到(dao)8時進行產卵(luan)(luan),為分批多次產卵(luan)(luan)型,受(shou)精卵(luan)(luan)約(yue)在27小時后孵化成(cheng)仔魚。
列入《世界自然(ran)保護聯盟瀕危(wei)物種(zhong)紅色名錄》(IUCN 2016年 ver 3.1)——數據缺乏(DD)。
2007年12月12日(ri),列入(ru)《中國國家重點(dian)保(bao)護經濟水生動植(zhi)物資源名(ming)錄(第一(yi)批)》。
青(qing)石(shi)斑魚為海產(chan)名貴魚類之一,肉(rou)細嫩,味鮮美(mei),中國(guo)出(chu)產(chan)的青(qing)石(shi)斑魚除在國(guo)內鮮銷(xiao)外主要供(gong)出(chu)口,不(bu)僅暢(chang)銷(xiao)而且(qie)售(shou)價甚高,已成為一項創匯漁(yu)業(ye)。
青石(shi)斑魚的(de)營養價值(zhi)高(gao)(gao),具(ju)(ju)(ju)有口感鮮美,富含(han)(han)高(gao)(gao)蛋(dan)白(bai)、高(gao)(gao)多(duo)不飽和(he)脂肪(fang)酸(suan)(PUFA),必需氨基酸(suan)含(han)(han)量高(gao)(gao)等特點,是優質的(de)食(shi)用魚類,具(ju)(ju)(ju)有較(jiao)高(gao)(gao)的(de)食(shi)用價值(zhi)與保健功用。其食(shi)法也(ye)較(jiao)多(duo),除清(qing)(qing)蒸、清(qing)(qing)燉和(he)紅(hong)燒外,煎(jian)、炸、炒(chao)也(ye)各具(ju)(ju)(ju)風味。