品質特點
鳳(feng)(feng)泉(quan)薄(bo)荷具有(you)"莖桿(gan)粗壯、枝(zhi)葉(xie)繁(fan)茂、葉(xie)色豆綠、葉(xie)片肥厚、香味(wei)濃郁(yu)、營(ying)養價值(zhi)高"的(de)典型特征,是(shi)當地歷史悠(you)久的(de)名優特色農(nong)產品。 鳳(feng)(feng)泉(quan)薄(bo)荷以其(qi)優良的(de)品質(zhi)(zhi)而著名,不僅營(ying)養價值(zhi)高,還具有(you)良好的(de)藥用保健(jian)效(xiao)果(guo),在當地老百姓素有(you)"消炎止(zhi)痛(tong)一飲(yin)停"的(de)美(mei)譽(yu),被譽(yu)為"仙草",是(shi)市場(chang)上的(de)搶手貨(huo)。據農(nong)業部果(guo)品及苗木質(zhi)(zhi)量監督檢(jian)驗測試中心(鄭州)對鳳(feng)(feng)泉(quan)薄(bo)荷的(de)檢(jian)測結果(guo)顯示:鳳(feng)(feng)泉(quan)薄(bo)荷含維生素 C 53-55mg/100g、鉀(jia) 3.4-3.7g/kg 、鐵 21-23mg/kg、粗纖維0.7-0.9%。
營養成分
據農業部果(guo)品及苗木質量(liang)監督(du)檢驗測試(shi)中心(xin)(鄭州)對鳳泉薄荷的檢測結果(guo)顯(xian)示:鳳泉薄荷含維生素 C 53-55mg/100g、鉀 3.4-3.7g/kg、鐵21-23mg/kg、粗纖維0.7-0.9%。
藥用保健價值
薄(bo)(bo)荷(he)清氣芳(fang)香(xiang),是中華常用(yong)中藥之一。明(ming)朝(chao)李時珍在(zai)《本草綱(gang)目(mu)》認為:"薄(bo)(bo)荷(he)味(wei)辛、性涼(liang),無毒(du)。" 薄(bo)(bo)荷(he)辛涼(liang),發汗解(jie)熱(re)(re),以(yi)葉(xie)煮茶,可(ke)(ke)治(zhi)感冒、頭疼、目(mu)赤、身熱(re)(re)、咽炎、牙床(chuang)腫痛等癥(zheng)。用(yong)葉(xie)揉(rou)碎敷(fu)于患處(chu),可(ke)(ke)治(zhi)神經(jing)痛、皮膚搔癢、皮疹和濕疹等。長(chang)期做菜生吃或(huo)熟食(shi),能祛邪毒(du),除勞氣,解(jie)困乏,使(shi)人口(kou)氣香(xiang)潔。還可(ke)(ke)治(zhi)痰多及(ji)各種傷(shang)風(feng)。此外,煎湯洗可(ke)(ke)治(zhi)膝(xi)瘡,榨汁服(fu)可(ke)(ke)去(qu)風(feng)熱(re)(re)及(ji)口(kou)齒諸(zhu)病,搗(dao)成汁含服(fu)去(qu)舌苔苦澀(se);用(yong)葉(xie)塞鼻(bi),止出血;還可(ke)(ke)治(zhi)蜂蟄蛇傷(shang)。 另(ling)外,薄(bo)(bo)荷(he)還具有(you)消炎止痛作用(yong)。從2003 年醫學界提出采用(yong)"饑餓(e)療法"醫治(zhi)癌(ai)癥(zheng)以(yi)來(lai),科學家對大量藥物進行了研究,發現薄(bo)(bo)荷(he)葉(xie)能夠阻止癌(ai)癥(zheng)病變(bian)處(chu)的血管生長(chang),使(shi)癌(ai)腫得不到血液(ye)供應,最終"饑餓(e)"而死。
地理標志
地域范圍
鳳(feng)泉薄荷地域保護范圍(wei)包(bao)括(kuo)鳳(feng)泉區(qu)潞王墳(fen)鄉、耿(geng)黃鄉2 個鄉,涉及前郭柳村(cun)、后郭柳村(cun)、王門(men)村(cun)、西同(tong)古村(cun)、東(dong)(dong)(dong)同(tong)古村(cun)、老(lao)道井村(cun)、墳(fen)上村(cun)、金燈寺村(cun)、五(wu)陵(ling)村(cun)、李士屯村(cun)、楊九屯村(cun)、東(dong)(dong)(dong)張門(men)村(cun)、西張門(men)村(cun)、南(nan)張門(men)村(cun)、東(dong)(dong)(dong)魯堡(bao)村(cun)、西魯堡(bao)村(cun)、南(nan)魯堡(bao)村(cun)共17 個行(xing)政(zheng)村(cun),保護范圍(wei)地理坐標為:北(bei)緯35°21ˊ00〞至(zhi)35 °26ˊ00〞,東(dong)(dong)(dong)經 113°51ˊ00〞至(zhi)113°57ˊ00〞,東(dong)(dong)(dong)北(bei)與衛輝市搭界,南(nan)同(tong)牧野(ye)區(qu)接壤,西連新鄉縣(xian),西北(bei)與輝縣(xian)市毗鄰,沿京廣鐵(tie)路(lu)兩側,東(dong)(dong)(dong)西總(zong)長 11km,南(nan)北(bei)總(zong)長10km,適宜種(zhong)植總(zong)面(mian)積2023 公頃,年總(zong)產量達(da)1.5 萬噸。
產地環境
鳳(feng)泉區位于(yu)河(he)南省新(xin)鄉市城區北部,歷史悠久,鐘靈毓秀。鳳(feng)泉區位于(yu)太(tai)行山(shan)與華北平原(yuan)的接合部,是(shi)太(tai)行低(di)山(shan)丘(qiu)陵區向平原(yuan)過渡地(di)帶,地(di)勢(shi)北高(gao) 南低(di),由(you)西北至東南傾斜,海拔高(gao)度在68.9m~292.7m之(zhi)間,具有低(di)山(shan)、丘(qiu)陵、平原(yuan)地(di)貌,北部為(wei)低(di)山(shan)丘(qiu)陵,中部為(wei)沖洪積形成的洪積坡(po)傾斜平原(yuan),南部是(shi)泄洪區匯集洼地(di),汛期為(wei)滯(zhi)洪區,地(di)勢(shi)低(di)且平坦,略向東南傾斜。鳳(feng)泉區屬于(yu)典型性(xing)暖溫帶大陸性(xing)氣候,農(nong)業(ye)生產條件良好,農(nong)產品(pin)資源豐富(fu)。
鳳泉(quan)薄荷的(de)(de)獨特品質(zhi)是(shi)由(you)當地的(de)(de)氣候(hou)(hou)、水質(zhi)、土(tu)壤自然條件(jian)所決定(ding)的(de)(de),它(ta)的(de)(de)主產地是(shi)潞(lu)王墳(fen)鄉、耿黃鄉2 個鄉17 個行(xing)政村(cun),屬(shu)于太行(xing)山(shan)(shan)與華北平(ping)原(yuan)的(de)(de)接合部,是(shi)連接山(shan)(shan)區和(he)平(ping)原(yuan)的(de)(de)過(guo)渡地帶(dai)。區域內為沖洪積形成的(de)(de)洪積坡傾斜平(ping)原(yuan),土(tu)壤為褐土(tu)和(he)黃土(tu),有機(ji)質(zhi)含量(liang)高,土(tu)層(ceng)厚(hou),質(zhi)地偏粘,肥力較(jiao)強,通透性(xing)好(hao)。氣候(hou)(hou)為典(dian)型的(de)(de)暖溫帶(dai)大陸性(xing)半(ban)干旱季風(feng)型氣候(hou)(hou),熱(re)量(liang)充(chong)裕(yu),雨(yu)水充(chong)沛,水質(zhi)良(liang)好(hao)。年(nian)平(ping)均日(ri)照2382 小時,平(ping)均氣溫14℃,無霜(shuang)期211.7 天(tian),年(nian)平(ping)均降(jiang)雨(yu)量(liang)617.8mm。目(mu)前區域內無污(wu)染源,病蟲(chong)害少,非常適合薄荷生長。正是(shi)這些得(de)天(tian)獨厚(hou)的(de)(de)自然條件(jian)造就(jiu)了(le)鳳泉(quan)薄荷的(de)(de)優良(liang)品質(zhi)。
土壤地貌
鳳泉區(qu)位于太行(xing)山與(yu)華(hua)北(bei)平原(yuan)(yuan)的接(jie)合部(bu),是(shi)(shi)太行(xing)低山丘(qiu)(qiu)陵(ling)區(qu)向平原(yuan)(yuan)過渡(du)地(di)帶(dai),地(di)勢(shi)北(bei)高(gao)(gao)南(nan)低,由西北(bei)至東(dong)南(nan)傾斜,海(hai)拔高(gao)(gao)度(du)在 68.9m~292.7m 之(zhi)間,最(zui)高(gao)(gao)為(wei)鳳凰山主峰,海(hai)拔 292.7m,最(zui)低楊九(jiu)屯村(cun)東(dong)南(nan),海(hai)拔68.9m。具有(you)低山、丘(qiu)(qiu)陵(ling)、平原(yuan)(yuan)地(di)貌,北(bei)部(bu)為(wei)低山丘(qiu)(qiu)陵(ling),中部(bu)為(wei)沖洪(hong)積形成的洪(hong)積坡傾斜平原(yuan)(yuan),南(nan)部(bu)是(shi)(shi)泄(xie)洪(hong)區(qu)匯集(ji)洼地(di),汛期(qi)為(wei)滯洪(hong)區(qu),地(di)勢(shi)低且平坦(tan),略向東(dong)南(nan)傾斜。全區(qu)耕(geng)地(di)面積為(wei) 11.1 萬畝,農業生產條件優(you)越,適(shi)宜農林牧漁各業發展,是(shi)(shi)新(xin)鄉市重要的糧食、蔬菜(cai)、畜牧基(ji)地(di)。區(qu)域內土(tu)(tu)(tu)壤類型為(wei)潮(chao)土(tu)(tu)(tu)和褐(he)土(tu)(tu)(tu),衛(wei)河兩岸屬潮(chao)土(tu)(tu)(tu)類,北(bei)部(bu)丘(qiu)(qiu)陵(ling)屬褐(he)土(tu)(tu)(tu)類,泄(xie)洪(hong)區(qu)屬潮(chao)土(tu)(tu)(tu)向褐(he)土(tu)(tu)(tu)過渡(du)的濕(shi)潮(chao)土(tu)(tu)(tu)。土(tu)(tu)(tu)質(zhi)多為(wei)黃(huang)土(tu)(tu)(tu)、山區(qu)立黃(huang)土(tu)(tu)(tu)和耕(geng)種土(tu)(tu)(tu)性(xing)(xing)土(tu)(tu)(tu),土(tu)(tu)(tu)層厚,質(zhi)地(di)偏粘,PH 值在 7 左右,呈中性(xing)(xing),有(you)機質(zhi)含(han)量(liang)高(gao)(gao),通透(tou)性(xing)(xing)好。區(qu) 域內無污染(ran)源,病(bing)蟲害少,非常適(shi)宜薄荷生長。
水文情況
鳳泉(quan)(quan)區(qu)(qu)(qu)屬海(hai)河流域(yu),水(shui)(shui)(shui)源(yuan)(yuan)來自地(di)下(xia)水(shui)(shui)(shui)、衛河、共(gong)產(chan)主(zhu)義渠、地(di)表(biao)徑流等。過境的(de)(de)河流主(zhu)要為衛河和(he)共(gong)產(chan)主(zhu)義渠,全長1.5 公里(li)。鳳泉(quan)(quan)區(qu)(qu)(qu)地(di)下(xia)水(shui)(shui)(shui)資(zi)(zi)源(yuan)(yuan)豐富,據《新鄉(xiang)市(shi)水(shui)(shui)(shui)資(zi)(zi)源(yuan)(yuan)分布(bu)圖》及有關(guan)資(zi)(zi)料(liao)顯示,鳳泉(quan)(quan)區(qu)(qu)(qu)地(di)下(xia)水(shui)(shui)(shui)資(zi)(zi)源(yuan)(yuan)有四個含水(shui)(shui)(shui)層、三(san)大富水(shui)(shui)(shui)區(qu)(qu)(qu),年(nian)可采儲量為8624t,地(di)下(xia)水(shui)(shui)(shui)礦(kuang)化度小于0.7g /L,是理想的(de)(de)生產(chan)、生活(huo)水(shui)(shui)(shui)源(yuan)(yuan)。二十世紀六十年(nian)代,鳳泉(quan)(quan)區(qu)(qu)(qu)人民發(fa)揚"愚公移山"精(jing)神建(jian)設了聞名(ming)中(zhong)外(wai)的(de)(de)大型水(shui)(shui)(shui)利樞紐工(gong)程--愚公泉(quan)(quan)和(he)玫瑰泉(quan)(quan),為工(gong)農業發(fa)展作出了積極的(de)(de)貢(gong)獻。舉(ju)世矚目的(de)(de)南水(shui)(shui)(shui)北調工(gong)程過境 7.5 公里(li),并(bing)已經(jing)開(kai)工(gong)建(jian)設,將徹底(di)改變鳳泉(quan)(quan)區(qu)(qu)(qu)的(de)(de)水(shui)(shui)(shui)文狀況。薄荷(he)產(chan)區(qu)(qu)(qu)無污染(ran)企業,農田經(jing)多次黃淮海(hai)(項目)開(kai)發(fa),現已達到田成方、路(lu)成網、溝相(xiang)(xiang)通、渠相(xiang)(xiang)連、旱能澆、澇(lao)能排。
氣候情況
鳳(feng)泉區屬典型(xing)的暖溫(wen)帶大陸(lu)性(xing)半干(gan)旱(han)季(ji)風型(xing)氣候,四季(ji)分明,春(chun)季(ji)干(gan)旱(han)多(duo)風干(gan)燥(zao),夏季(ji)炎熱多(duo)雨,秋季(ji)天(tian)高氣爽,冬季(ji)寒冷少(shao)雪。多(duo)年氣象資料表明,年平均(jun)氣溫(wen)14.0℃,最(zui)冷一(yi)月,平均(jun)溫(wen)度-0.5℃;最(zui)熱七月,平均(jun)氣溫(wen)27.0℃,年均(jun)降水量(liang)617.8mm,多(duo)集中在 7 月~9 月,主導(dao)風向為東(dong)北風,年無霜(shuang)期 211.7d,日照 2382h,適于多(duo)種農作物生長。
歷史淵源
鳳泉(quan)(quan)(quan)薄(bo)荷(he)(he)栽培歷(li)史悠(you)久(jiu),相(xiang)傳南宋時期,岳家軍(jun)(jun)抗金(jin)北(bei)上(shang),兵至新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang),時值酷暑,烈日難當(dang)(dang),眾(zhong)官兵口干舌燥,萎(wei)靡(mi)不振。岳飛大(da)急,如此(ci)(ci)疲(pi)軍(jun)(jun),何(he)(he)以抗金(jin)!正(zheng)焦慮時,一(yi)老叟率(lv)眾(zhong)百姓擔(dan)茶(cha)慰軍(jun)(jun)。此(ci)(ci)茶(cha)望之(zhi)醒目,聞(wen)之(zhi)清神,飲之(zhi)沁人心脾,毒暑全消。岳飛大(da)喜,問老者:此(ci)(ci)茶(cha)何(he)(he)名?老者答:取城北(bei)鳳泉(quan)(quan)(quan)之(zhi)水,焙(bei)泉(quan)(quan)(quan)邊薄(bo)荷(he)(he)為(wei)(wei)茶(cha),此(ci)(ci)茶(cha)名為(wei)(wei)鳳泉(quan)(quan)(quan)綠(lv)(lv)。岳飛大(da)笑:有此(ci)(ci)神物助(zhu)我,何(he)(he)愁金(jin)兵不滅?隨即揮軍(jun)(jun)北(bei)上(shang),盡破金(jin)兵。鳳泉(quan)(quan)(quan)綠(lv)(lv)由此(ci)(ci)名聲大(da)振,成為(wei)(wei)茗(ming)中極品。明正(zheng)德(de)元年(nian)(1506 年(nian))知(zhi)縣(xian)儲珊(shan)、儒(ru)學訓(xun)導李錦編纂《正(zheng)德(de)新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)縣(xian)志(zhi)(zhi)》(鳳泉(quan)(quan)(quan)區(qu)當(dang)(dang)時屬(shu)新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)縣(xian)管(guan)轄(xia)),為(wei)(wei)新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)縣(xian)現存的第一(yi)部(bu)縣(xian)志(zhi)(zhi),該志(zhi)(zhi)第十(shi)八頁(ye)記(ji)載"藥類:薄(bo)荷(he)(he)、瓜(gua)蔞、茯芩、栗谷、枸杞子、透骨草(cao)、半夏、車前子……"。據清乾隆十(shi)二年(nian)(1747 年(nian))知(zhi)縣(xian)趙開元修(xiu)、暢(chang)俊纂《新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)縣(xian)志(zhi)(zhi)》(鳳泉(quan)(quan)(quan)區(qu)當(dang)(dang)時屬(shu)新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)縣(xian)管(guan)轄(xia))第十(shi)八卷第659 頁(ye)記(ji)載:"為(wei)(wei)香附、為(wei)(wei)兔(tu)絲、為(wei)(wei)蛤粉、為(wei)(wei)艾、為(wei)(wei)薄(bo)荷(he)(he)、為(wei)(wei)瓜(gua)蔞……"。河南人民出版(ban)社(she)1994 年(nian)10 月出版(ban)的新(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)(xiang)市《北(bei)站(zhan)區(qu)志(zhi)(zhi)》(1982 年(nian)4 月~2004 年(nian)1 月鳳泉(quan)(quan)(quan)區(qu)的原名)第128 頁(ye)記(ji)載:"3.花(hua)卉植物 草(cao)本:芍藥、雞冠花(hua)…… 文竹、荷(he)(he)花(hua)、薄(bo)荷(he)(he)等(deng)百余種。"以上(shang)史實充分說(shuo)明了鳳泉(quan)(quan)(quan)薄(bo)荷(he)(he)可謂歷(li)史悠(you)久(jiu),源遠流長。
由于薄(bo)(bo)(bo)荷(he)具(ju)有較高(gao)的(de)營養價值和藥用價值,鳳(feng)泉(quan)(quan)區種植(zhi)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)從古至今一直(zhi)未斷,并(bing)保持著(zhu)一定的(de)種植(zhi)面(mian)積。特別(bie)是近年來(lai),鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)得(de)到進一步保護和開發,加工工藝和水(shui)平不斷提升,翟(zhai)記(ji)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)茶(cha)制作(zuo)工藝被(bei)(bei)確立為(wei)"新(xin)鄉(xiang)市非物質文化(hua)遺產(chan)",以及(ji)隨著(zhu)人民(min)(min)生(sheng)活水(shui)平的(de)提高(gao),薄(bo)(bo)(bo)荷(he)的(de)保健功能被(bei)(bei)人們越(yue)(yue)來(lai)越(yue)(yue)重視,需(xu)求量越(yue)(yue)來(lai)越(yue)(yue)大,農(nong)(nong)民(min)(min)種植(zhi)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)的(de)經濟效(xiao)益也越(yue)(yue)來(lai)越(yue)(yue)顯著(zhu),積極(ji)性越(yue)(yue)來(lai)越(yue)(yue)高(gao)。因此,薄(bo)(bo)(bo)荷(he)作(zuo)為(wei)高(gao)效(xiao)特色(se)經濟作(zuo)物,具(ju)有重要的(de)栽(zai)培價值。目(mu)前(qian),鳳(feng)泉(quan)(quan)區薄(bo)(bo)(bo)荷(he)種植(zhi)區域主要集中在潞王墳鄉(xiang)、耿黃鄉(xiang)2個(ge)鄉(xiang),并(bing)由新(xin)鄉(xiang)市鳳(feng)泉(quan)(quan)區翟(zhai)記(ji)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)茶(cha)農(nong)(nong)民(min)(min)專業(ye)合作(zuo)社牽(qian)頭,集薄(bo)(bo)(bo)荷(he)生(sheng)產(chan)、加工、銷(xiao)售、研(yan)發、文化(hua)于一體,對(dui)鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)實施了(le)標準(zhun)化(hua)種植(zhi),產(chan)業(ye)化(hua)加工,品牌化(hua)經營,質量可(ke)靠,特色(se)鮮明,產(chan)品暢銷(xiao)北京(jing)、上海、山(shan)東、海南、湖(hu)北、新(xin)疆等(deng)20 個(ge)省市,成為(wei)了(le)當地(di)農(nong)(nong)民(min)(min)增(zeng)收致富的(de)"仙草"。
鳳泉薄(bo)(bo)荷作為鳳泉區(qu)特產,具有(you)品(pin)質好、知(zhi)名度高、種植面積大、基礎(chu)好等(deng)優點(dian)。為發展壯大鳳泉薄(bo)(bo)荷這一(yi)歷史特產,新鄉市鳳泉區(qu)翟記(ji)薄(bo)(bo)荷茶農民專(zhuan)業(ye)合作社以"樹立鳳泉特產品(pin)牌、實施(shi)地理標志保護、打(da)造(zao)綠(lv)色(se)食(shi)品(pin)精(jing)品(pin)、提高農業(ye)效益(yi)"為己(ji)任,帶動(dong)發展了3000 余畝薄(bo)(bo)荷生產基地,形成了"合作社+基地+農戶(hu)"的(de)經營(ying)模式(shi)。合作社實行統(tong)一(yi)供應優質品(pin)種、統(tong)一(yi)生產技術規程、統(tong)一(yi)技術指導(dao)、統(tong)一(yi)回收加工、統(tong)一(yi)包裝(zhuang)品(pin)牌("鳳泉綠(lv)" 牌)的(de)"五統(tong)一(yi)"管理模式(shi),通過源頭控制,確保產品(pin)品(pin)質。