馬(ma)勃,中(zhong)藥名,為(wei)真菌(jun)脫皮(pi)馬(ma)勃和馬(ma)勃屬真菌(jun)大馬(ma)勃或(huo)紫(zi)色馬(ma)勃的干(gan)燥子實體。馬(ma)勃的功(gong)效(xiao)與作用主(zhu)要是(shi)清熱解毒,利咽(yan),止血,常用于咽(yan)喉(hou)腫痛,咳嗽失音,吐血衄血,外傷出血。風寒伏肺(fei)咳嗽失音者禁服(fu)。
馬(ma)勃(bo)(bo),中藥名。為真菌脫皮馬(ma)勃(bo)(bo)和馬(ma)勃(bo)(bo)屬(shu)真菌大馬(ma)勃(bo)(bo)或(huo)紫色馬(ma)勃(bo)(bo)的干(gan)燥子(zi)實(shi)體。7-10月子(zi)實(shi)體成熟(shu)時及時采(cai)收(shou),干(gan)燥。除(chu)去雜質,剪成小(xiao)塊。在霉雨季節(jie)生長很快(kuai),4~5日即成熟(shu),應(ying)注意適時收(shou)采(cai),過早過遲(chi)均影(ying)響質量(liang)。
馬(ma)(ma)(ma)疕《別錄》;馬(ma)(ma)(ma)屁勃(陶弘景);馬(ma)(ma)(ma)疕苗《蜀本草》;灰(hui)菇(gu)《經(jing)驗良力》;馬(ma)(ma)(ma)屁包《袖珍方》;牛屎(shi)菇(gu)《綱目》;灰(hui)包菌(jun)(jun)(jun)《中(zhong)藥形性經(jing)驗鑒別法》;藥苞《河北(bei)藥材》;人頭菌(jun)(jun)(jun)、牛屎(shi)菌(jun)(jun)(jun)、大(da)氣菌(jun)(jun)(jun)、灰(hui)菌(jun)(jun)(jun)《南寧市藥物志(zhi)》;雞(ji)腎菌(jun)(jun)(jun)、地煙(yan)《廣西中(zhong)藥志(zhi)》。
脫皮馬勃:子實體(ti)呈扁球形或(huo)類球形,無(wu)不孕基部(bu),直徑15-20cm。包被灰(hui)棕色(se)或(huo)褐(he)(he)黃色(se),紙質,菲薄,常破碎(sui)呈塊(kuai)片狀,或(huo)已(yi)全(quan)部(bu)脫落。孢(bao)體(ti)灰(hui)褐(he)(he)色(se)或(huo)淺(qian)褐(he)(he)色(se),緊密,有彈(dan)性,用手撕之,內有灰(hui)褐(he)(he)色(se)棉絮(xu)狀的絲狀物(wu)。觸之則孢(bao)子呈塵土樣飛(fei)揚,手捻有細膩感。臭似塵土,無(wu)味。
大馬勃:不孕基部小或無。殘留的包(bao)被由黃棕色的膜狀外包(bao)被和較厚的灰黃色的內包(bao)被所組(zu)成,光(guang)滑(hua),質硬(ying)而脆(cui),成塊脫(tuo)落。孢體(ti)淡青褐(he)色,手捻(nian)有(you)細膩(ni)感。
紫色馬勃:子實體(ti)呈陀螺形,或已壓扁呈扁圓形,直徑(jing)12cm,不孕基部(bu)發達。包被薄,兩層(ceng),紫褐(he)色,粗皺,有5圓形凹(ao)陷,外翻(fan),上部(bu)常裂成小塊或已部(bu)分脫落后。孢(bao)體(ti)紫色。
飲片性狀:為(wei)不規(gui)則小塊包被灰(hui)棕色(se)至黃褐(he)色(se),紙質常(chang)破碎成塊片狀(zhuang),或已(yi)全部脫落。孢體灰(hui)褐(he)色(se),緊密(mi),有(you)彈性,內(nei)有(you)灰(hui)褐(he)色(se)棉絮(xu)狀(zhuang)的絲狀(zhuang)物觸之則孢子呈(cheng)塵土樣(yang)飛揚(yang),手捻有(you)細膩感。氣似塵土,無味。
脫皮馬勃:遼寧、甘肅、湖(hu)北、江蘇、湖(hu)南、廣西(xi)、安徽。
大馬勃:內蒙古、河北、青海、吉(ji)林、湖(hu)北。
紫色馬勃:廣東(dong)、廣西、湖北、江(jiang)蘇(su)、安徽。
清(qing)熱解毒,利咽,止血。
咽(yan)喉腫痛,咳嗽失(shi)音:味辛(xin)質輕,入肺經。既能宣散肺經風熱,又能清瀉肺經實(shi)火,長于解毒利咽(yan)。
吐血(xue)(xue)衄(nv)血(xue)(xue),外傷(shang)出(chu)血(xue)(xue):清熱涼血(xue)(xue),收斂(lian)止血(xue)(xue)之(zhi)功(gong),用治火邪迫(po)肺,血(xue)(xue)熱妄行引起的吐血(xue)(xue)、衄(nv)血(xue)(xue)等證(zheng)。
適用于醫診為(wei)急性扁桃腺(xian)炎、上(shang)呼吸道感(gan)染(ran)、流行(xing)性感(gan)冒(mao)屬(shu)(shu)于風熱(re)表證者,支氣管炎、支氣管擴張、肺(fei)炎等(deng)屬(shu)(shu)于肺(fei)熱(re)壅盛者,上(shang)消化道出(chu)血(xue)(xue)、呼吸道出(chu)血(xue)(xue)、創傷出(chu)血(xue)(xue)屬(shu)(shu)于血(xue)(xue)熱(re)妄行(xing)者。
馬(ma)勃無(wu)毒,但用藥(yao)過程中,偶有身熱、頭昏、倦(juan)怠(dai)、嘔吐(tu)、腹痛(tong)或失眠,尿頻(pin)及皮膚(fu)過敏等副作(zuo)用,一般在1-2周(zhou)內(nei)可消(xiao)失,嚴(yan)重者停藥(yao)后即可愈。
風寒(han)伏肺咳(ke)(ke)嗽失(shi)音者(zhe)禁服(fu)。《飲片新參》:"風寒(han)勞(lao)咳(ke)(ke)失(shi)音者(zhe)忌用。"
馬勃中(zhong)藥孕(yun)婦可以吃嗎?maigoo健康編輯提醒(xing),孕(yun)婦最好慎用馬勃,以免影響胎兒發(fa)育。
內服:煎(jian)服,1.5-6g,布(bu)包煎(jian);或入丸、散。
外用:適量,研(yan)末撒,或調敷患處,或作吹藥。
中藥馬勃煎制方法:中(zhong)藥(yao)(yao)馬勃(bo)熬(ao)的時(shi)候需要(yao)(yao)包嗎?買購網編輯建議,最好(hao)要(yao)(yao)包煎(jian),馬勃(bo)是粉(fen)狀藥(yao)(yao)物(wu)(wu),在(zai)煎(jian)藥(yao)(yao)的時(shi)候很容易會發生沉淀(dian),浮于鍋壁(bi)或(huo)附于藥(yao)(yao)液中(zhong),不(bu)用(yong)包煎(jian)的方法,則病人(ren)難于服用(yong),在(zai)煎(jian)藥(yao)(yao)過程中(zhong)不(bu)能(neng)完全煎(jian)煮。最好(hao)不(bu)要(yao)(yao)用(yong)一(yi)次性過濾(lv)袋(dai)包煎(jian)藥(yao)(yao)物(wu)(wu),要(yao)(yao)用(yong)白布或(huo)是不(bu)能(neng)濾(lv)過包煎(jian)藥(yao)(yao)物(wu)(wu)的紗布。包煎(jian)前,請將(jiang)包煎(jian)藥(yao)(yao)物(wu)(wu)搗碎或(huo)是扳(ban)散,包裹(guo)時(shi)松散一(yi)些,煎(jian)煮時(shi),不(bu)會漏出就可以了(le)。
咽喉腫痛,咽物不得:蛇脫(tuo)皮一(yi)條(燒令煙(yan)盡(jin)),馬勃(bo)一(yi)分(fen)。上藥(yao)細研(yan)為散,以綿裹一(yi)錢,含咽津。(《圣惠(hui)方》)
急喉閉:馬屁勃、焰硝各一兩。上為(wei)末,每(mei)用一字許,吹(chui)入喉(hou)內,吐涎(xian)血出,愈。(《經(jing)驗良方》)
久嗽:馬屁(pi)勃不以多(duo)少,細(xi)末,煉蜜為(wei)丸,如(ru)梧桐子大,每服二(er)十丸,湯送下。(《普濟方(fang)》馬屁(pi)勃丸)
聲失不出:馬(ma)屁勃、馬(ma)牙消(xiao)等分,研末,沙糖(tang)和丸(wan)芡(qian)子大,噙之。(《摘元方》)
吐血:馬屁包(bao),為末,砂糖丸如彈子(zi)大,每服(fu)半丸,冷(leng)水下。(《袖珍方》)
妊娠吐衄不止:馬勃(bo)末,濃米(mi)飲(yin)服半錢(qian)。(《圣惠方》)
臁瘡不斂:蔥鹽(yan)湯洗(xi)凈,拭干(gan),以馬屁勃(bo)末(mo)敷之(zhi)。(《稗史》)
癰疽:馬勃擦粉(fen),米醋調敷(fu)即消(xiao);并入連(lian)翹少許,煎(jian)服亦可。(《外科良方》)
馬勃配青黛:馬勃辛平體(ti)輕,既能(neng)(neng)清(qing)宣(xuan)肺熱(re)(re)(re)、清(qing)利咽喉,又(you)能(neng)(neng)散血(xue)中(zhong)之毒,為治療咽喉腫痛(tong)之藥;青黛(dai)咸苦寒,既能(neng)(neng)清(qing)熱(re)(re)(re)解毒、涼血(xue)止血(xue),又(you)能(neng)(neng)消腫。二藥配用(yong),清(qing)熱(re)(re)(re)解毒、消腫止痛(tong)作用(yong)加強(qiang)。適(shi)用(yong)于(yu)熱(re)(re)(re)毒壅盛之咽喉腫痛(tong)。
馬勃配玄參:馬勃質輕,能(neng)清肺利咽、散(san)上焦風熱;玄參(can)性寒質潤,偏入陰(yin)(yin)分,以(yi)滋陰(yin)(yin)降火、解毒(du)散(san)結作(zuo)用(yong)為主,對(dui)于(yu)熱毒(du)實火、陰(yin)(yin)虛內(nei)熱等證均可(ke)應用(yong)。二藥配用(yong),既能(neng)加強清熱利咽止痛(tong)之功,又可(ke)防熱盛傷陰(yin)(yin)之弊。適用(yong)于(yu)風熱或(huo)熱毒(du)內(nei)盛所致的(de)咽喉腫痛(tong)。
《本草綱目》:“清(qing)肺(fei),散血(xue)熱(re),解毒(du)。能(neng)清(qing)肺(fei)熱(re)咳嗽,喉痹,衄血(xue),失音(yin)諸(zhu)病。”
《本草從新》:“每見用寒涼(liang)藥敷瘡(chuang)者,雖愈而(er)熱毒內攻,變生他病,為害不小,惟馬勃辛平(ping)而(er)散,甚為穩妥(tuo)。”
《本草衍義》:“膜(mo),以蜜(mi)揉拌,少以水調呷(xia),治喉閉咽痛。”
《別錄》:"主惡瘡(chuang)、馬(ma)疥(jie)。"
陶弘景:"敷諸瘡。"
馬勃菌人(ren)工栽培方法屬于食用菌的(de)栽培技術領域。栽培方法按以下步驟進行:
先(xian)配(pei)(pei)料,即按以(yi)下配(pei)(pei)方及重量比(bi)稱量棉仁粉5-15%、麥麩2-10%、木屑(xie)42-50%、果樹葉10-35%、牛糞5-15%、磷酸二氫鉀(jia)2-5%、石(shi)膏1-2%、石(shi)灰(hui)1%,將(jiang)以(yi)上各種(zhong)原料拌勻,含水量調至60-65%,培養料堆放發(fa)酵25-30天(tian)之后(hou)立即裝(zhuang)袋袋栽(zai)或填入菇(gu)棚播種(zhong)溝內(nei)溝栽(zai),接種(zhong)后(hou)在菇(gu)棚內(nei)發(fa)菌(jun),菇(gu)棚溫度(du)控制在16-26℃,光(guang)(guang)照為弱光(guang)(guang)或陰暗(an),第一(yi)(yi)潮(chao)菇(gu)采(cai)收(shou)后(hou)進行床面清理,噴(pen)灑一(yi)(yi)次水,經過15-20天(tian)后(hou)采(cai)收(shou)第二潮(chao)菇(gu),第三、四潮(chao)菇(gu)管(guan)理以(yi)此類(lei)推,該(gai)方法從馬勃菌(jun)采(cai)種(zhong)馴化到采(cai)收(shou)約(yue)需一(yi)(yi)年左(zuo)右的時間,每平米可(ke)以(yi)采(cai)收(shou)馬勃菌(jun)2-3kg。