朝鮮(xian)族(zu)(zu)長鼓(gu)起源于印度細腰鼓(gu),又(you)名(ming)“杖鼓(gu)”,歷史(shi)曾流(liu)行于中原地區(qu)。朝鮮(xian)族(zu)(zu)民間樂(le)器(qi)。歷史(shi)悠久、構造獨(du)特、音色柔和,常(chang)用于歌、舞伴奏和器(qi)樂(le)合奏。
朝鮮族長鼓(gu)起源于印度的細(xi)(xi)腰(yao)鼓(gu)。公元4世(shi)紀時(shi),細(xi)(xi)腰(yao)鼓(gu)通過絲綢之路傳入我(wo)國中(zhong)原,而后(hou)又(you)東傳朝鮮。
長鼓(gu)(gu)(gu)為(wei)古(gu)代細腰鼓(gu)(gu)(gu)的變體。隋唐時期(qi),我中(zhong)原稱長鼓(gu)(gu)(gu)為(wei)“都曇鼓(gu)(gu)(gu)”、“毛(mao)員(yuan)鼓(gu)(gu)(gu)”和“腰鼓(gu)(gu)(gu)”,當(dang)時雖未有(you)長鼓(gu)(gu)(gu)之(zhi)名,但(dan)實(shi)際已用于(yu)宮廷九、十部樂(le)的天竺、龜茲(zi)、西涼、疏勒(le)、高昌和高麗諸(zhu)樂(le)中(zhong)。宋(song)代長鼓(gu)(gu)(gu)以(yi)(yi)“杖鼓(gu)(gu)(gu)”之(zhi)名載(zai)入史冊。宋(song)代《樂(le)書》:“杖鼓(gu)(gu)(gu)、腰鼓(gu)(gu)(gu)、漢魏用之(zhi)。大者以(yi)(yi)瓦,小(xiao)者以(yi)(yi)木類,皆(jie)廣首(shou)纖腹。”沈括《夢溪(xi)筆談》:“唐之(zhi)杖鼓(gu)(gu)(gu),本謂(wei)之(zhi)‘兩(liang)杖鼓(gu)(gu)(gu)’,兩(liang)頭皆(jie)用杖。今日(ri)杖鼓(gu)(gu)(gu),一頭以(yi)(yi)手(shou)拊之(zhi)”。
隋唐時期,我中原稱長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)為(wei)“都曇鼓(gu)(gu)(gu)”、“毛(mao)員鼓(gu)(gu)(gu)”和“腰(yao)鼓(gu)(gu)(gu)”,當時雖未有(you)長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)之名,但實際已用于(yu)九、十部(bu)樂(le)(le)的(de)天竺、龜茲、西涼、疏(shu)勒、高(gao)昌和高(gao)麗(li)諸樂(le)(le)。宋(song)代長(chang)鼓(gu)(gu)(gu)以(yi)“杖鼓(gu)(gu)(gu)”之名載(zai)入史(shi)冊。
到(dao)了元(yuan)(yuan)代,《元(yuan)(yuan)史·宴樂(le)(le)之器》對杖(zhang)鼓(gu)記載尤詳。《元(yuan)(yuan)史·禮樂(le)(le)志》:“杖(zhang)鼓(gu),制(zhi)以木為匡,細腰,以皮冒之,上施五彩繡(xiu)帶,右(you)擊以杖(zhang),左拍以手”。
朝鮮族(zu)長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)為兩(liang)面(mian)鼓(gu)(gu)(gu),其兩(liang)端(duan)音高(gao)不同(tong),女性(xing)長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)風(feng)格優雅,男性(xing)長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)活潑(po)瀟灑。現代長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)有(you)兩(liang)種(zhong)擊打法:一(yi)(yi)(yi)為舞(wu)(wu)者(zhe)用鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian)(一(yi)(yi)(yi)尺許細長(chang)(chang)(chang)(chang)的(de)(de)竹鞭(bian))兼用鼓(gu)(gu)(gu)槌(chui)(一(yi)(yi)(yi)端(duan)圓粗,長(chang)(chang)(chang)(chang)約尺許的(de)(de)木槌(chui));一(yi)(yi)(yi)為只(zhi)用鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian)不用鼓(gu)(gu)(gu)槌(chui)。前(qian)者(zhe)開(kai)頭只(zhi)用鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian)按慢鞭(bian)拍(pai)子邊擊邊舞(wu)(wu),鼓(gu)(gu)(gu)插在(zai)長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)上,舞(wu)(wu)至高(gao)潮時(shi),方抽(chou)出鼓(gu)(gu)(gu)槌(chui)進行(xing)技(ji)巧表演(yan)。后者(zhe)春持鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian)隨樂起(qi)舞(wu)(wu)。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)的(de)(de)表演(yan),以(yi)柔(rou)軟的(de)(de)扛手(shou)、伸肩、鵲雀步等動作為主,以(yi)肩挎長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu),右手(shou)持鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian),邊跳邊敲鼓(gu)(gu)(gu)的(de)(de)形式表演(yan),身、鼓(gu)(gu)(gu)、神融為一(yi)(yi)(yi)體,高(gao)度(du)協調統一(yi)(yi)(yi)。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)兩(liang)面(mian)具有(you)不同(tong)的(de)(de)音高(gao)。舞(wu)(wu)蹈時(shi),右手(shou)用鼓(gu)(gu)(gu)鞭(bian)敲打高(gao)音鼓(gu)(gu)(gu)面(mian),左手(shou)拍(pai)打低音鼓(gu)(gu)(gu)面(mian)。由(you)于音高(gao)不同(tong),節奏不同(tong),變(bian)化多(duo)端(duan)的(de)(de)鼓(gu)(gu)(gu)點和著優美的(de)(de)舞(wu)(wu)姿,令人賞心悅目、興(xing)奮異(yi)常。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)通(tong)常由(you)慢板起(qi)拍(pai),節奏逐漸(jian)加(jia)快,最后嘎(ga)然停止。
其舞(wu)(wu)蹈(dao)(dao)形式有(you)獨舞(wu)(wu)、雙人舞(wu)(wu)、群舞(wu)(wu)等多(duo)種。建國(guo)后,長鼓舞(wu)(wu)經朝鮮(xian)族舞(wu)(wu)蹈(dao)(dao)家們的精心改編,增添了新的時代氣息和(he)民族特色(se),使這(zhe)一藝術形式日趨完善。 [4]
長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)為朝鮮民族音(yin)樂(le)的(de)(de)主要(yao)打擊(ji)樂(le)器。中國和(he)(he)朝鮮的(de)(de)古代史料還將長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)以“細(xi)腰鼓(gu)(gu)”、“杖鼓(gu)(gu)”等(deng)稱(cheng)謂載入(ru)史冊。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)在(zai)朝鮮族音(yin)樂(le)和(he)(he)舞(wu)蹈中起重要(yao)作(zuo)用。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)分(fen)為長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)、舞(wu)蹈長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)等(deng)幾種。形(xing)(xing)狀是兩(liang)頭粗、中間(jian)細(xi),左(zuo)邊(bian)鼓(gu)(gu)筒(tong)(tong)直徑(jing)比右(you)(you)邊(bian)鼓(gu)(gu)筒(tong)(tong)直徑(jing)長(chang)(chang)(chang)(chang)1厘米,右(you)(you)邊(bian)鼓(gu)(gu)皮薄,左(zuo)邊(bian)鼓(gu)(gu)皮厚。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)的(de)(de)右(you)(you)邊(bian)用一根(gen)飾彩穗的(de)(de)竹條敲,左(zuo)邊(bian)用手(shou),右(you)(you)邊(bian)聲高(gao)左(zuo)邊(bian)聲低,能敲擊(ji)出(chu)豐富多彩的(de)(de)節奏(zou)。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)舞(wu)則(ze)脫胎于(yu)傳統(tong)的(de)(de)“農樂(le)舞(wu)”,長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)作(zuo)為民間(jian)打擊(ji)樂(le)器,在(zai)農樂(le)舞(wu)隊里由長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)手(shou)擊(ji)打,起伴奏(zou)和(he)(he)渲染氣氛的(de)(de)作(zuo)用。當情緒(xu)高(gao)昂時(shi),長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)手(shou)常常隨著眾人一同起舞(wu),在(zai)起舞(wu)時(shi)側重于(yu)擊(ji)鼓(gu)(gu)的(de)(de)形(xing)(xing)體動作(zuo),逐步創(chuang)作(zuo)出(chu)挎(kua)跳“大蹦子”等(deng)技(ji)巧,由此被稱(cheng)為“長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)演戲”。后(hou)經歷代藝人改進,長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)舞(wu)在(zai)20世紀初期(qi)以獨(du)立的(de)(de)表演形(xing)(xing)式從農樂(le)舞(wu)里脫穎而出(chu)。
近百余年來,杖鼓(gu)(gu)(gu)(gu)在(zai)(zai)我國中(zhong)原逐漸消聲匿跡,而(er)(er)在(zai)(zai)朝鮮(xian)族(zu)人(ren)(ren)民中(zhong)廣為(wei)(wei)流傳(chuan),遂改名為(wei)(wei)長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)作(zuo)為(wei)(wei)民間(jian)(jian)打擊(ji)樂器,在(zai)(zai)農(nong)樂舞(wu)(wu)隊里由長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)手擊(ji)打,起(qi)伴奏和渲染氣氛的(de)(de)作(zuo)用,當情緒高(gao)昂時(shi),長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)手常(chang)常(chang)隨著眾人(ren)(ren)一(yi)起(qi)翩(pian)翩(pian)起(qi)舞(wu)(wu),因其身前挎著長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu),故(gu)在(zai)(zai)起(qi)舞(wu)(wu)時(shi)側重于(yu)擊(ji)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)形(xing)體(ti)動作(zuo),逐步創(chuang)(chuang)作(zuo)出挎跳“大蹦子”等技(ji)(ji)巧(qiao),由此而(er)(er)被稱(cheng)為(wei)(wei)“長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)演戲”。后(hou)經歷代(dai)藝人(ren)(ren)創(chuang)(chuang)造豐富,長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)便在(zai)(zai)20世紀初期(qi),以獨(du)立的(de)(de)表(biao)(biao)演形(xing)式從農(nong)樂舞(wu)(wu)里脫穎(ying)而(er)(er)出。每逢佳節之日,民間(jian)(jian)常(chang)出現跳長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)者,深受(shou)群眾歡迎。延邊歌舞(wu)(wu)團從20世紀50年代(dai)初開(kai)始將長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)搬上舞(wu)(wu)臺,從而(er)(er)擴大了長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)的(de)(de)影響(xiang),60年代(dai)又在(zai)(zai)獨(du)舞(wu)(wu)的(de)(de)基礎(chu)上,創(chuang)(chuang)作(zuo)出長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)群舞(wu)(wu)表(biao)(biao)演。長(chang)(chang)(chang)(chang)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)(wu)不僅鼓(gu)(gu)(gu)(gu)技(ji)(ji)驚人(ren)(ren),花樣翻(fan)新,亦在(zai)(zai)于(yu)表(biao)(biao)達喜悅、歡快的(de)(de)情緒,以優美的(de)(de)舞(wu)(wu)姿(zi)和嫻熟(shu)的(de)(de)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)技(ji)(ji)給人(ren)(ren)美好的(de)(de)藝術享受(shou)。