楞嚴經卷一原文及譯文
【原文】如是(shi)我聞。一時。佛(fo)在(zai)室羅(luo)筏城。祇桓精舍。與大比丘眾(zhong)(zhong)。千二百(bai)五(wu)十人俱。皆是(shi)無(wu)漏(lou)大阿羅(luo)漢。佛(fo)子住持。善超諸(zhu)(zhu)有。能于國土(tu)。成就威儀。從佛(fo)轉輪(lun)。妙堪遺囑。嚴凈毗尼。弘(hong)范(fan)三界。應身(shen)無(wu)量(liang)。度脫(tuo)眾(zhong)(zhong)生。拔濟未(wei)來(lai)(lai)。越(yue)諸(zhu)(zhu)塵累(lei)。其(qi)名曰。大智舍利弗(fu)。摩(mo)訶目犍連。摩(mo)訶拘絺羅(luo)。富(fu)樓那彌多羅(luo)尼子。須菩提。優波尼沙陀等。而為上(shang)首(shou)(shou)。復有無(wu)量(liang)辟支無(wu)學。并其(qi)初心。同來(lai)(lai)佛(fo)所。囑諸(zhu)(zhu)比丘。休夏自恣。十方菩薩。咨決(jue)心疑。欽奉(feng)慈嚴。將求密義。即(ji)時。如來(lai)(lai)敷座宴安(an)。為諸(zhu)(zhu)會中。宣示深奧。法(fa)筵清(qing)眾(zhong)(zhong)。得未(wei)曾有。迦陵仙音。遍十方界。恒(heng)沙菩薩。來(lai)(lai)聚(ju)道場(chang)。文殊師(shi)利。而為上(shang)首(shou)(shou)。
【譯文】這部(bu)經是我親自(zi)聽(ting)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)陀(tuo)宣講的(de)(de)(de)(de)(de)。那時,世(shi)(shi)(shi)尊(zun)在(zai)(zai)舍衛(wei)國的(de)(de)(de)(de)(de)只園(yuan)精舍,與(yu)(yu)大比丘(qiu)等(deng)一(yi)(yi)(yi)千(qian)二百五十(shi)(shi)名(ming)僧(seng)人(ren)在(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)起。這當中(zhong),有(you)些是成(cheng)就了無漏智(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)大阿羅(luo)漢,有(you)些是具備了佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)智(zhi)而(er)住在(zai)(zai)世(shi)(shi)(shi)間(jian)(jian)(jian)以宏揚(yang)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)菩(pu)(pu)薩(sa)(sa)。他們(men)(men)都以佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)智(zhi)慧(hui)超越(yue)了種種有(you)為(wei)(wei)事物的(de)(de)(de)(de)(de)束(shu)縛,從而(er)能夠(gou)在(zai)(zai)俗(su)世(shi)(shi)(shi)界(jie)施(shi)行(xing)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)威德(de)儀律,紹繼佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)法(fa)以摧破世(shi)(shi)(shi)人(ren)煩惱,將(jiang)如(ru)(ru)(ru)來(lai)遺訓發揚(yang)光大。他們(men)(men)凈化精嚴佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)化人(ren)生,將(jiang)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)威德(de)律儀推廣于凡人(ren)生死來(lai)往的(de)(de)(de)(de)(de)世(shi)(shi)(shi)界(jie)。他們(men)(men)在(zai)(zai)世(shi)(shi)(shi)間(jian)(jian)(jian),以無數量(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)化身顯現(xian)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)智(zhi)慧(hui),引導世(shi)(shi)(shi)間(jian)(jian)(jian)生靈脫(tuo)離生死輪回,將(jiang)現(xian)在(zai)(zai)與(yu)(yu)未來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)眾生從輪回苦海的(de)(de)(de)(de)(de)壓迫之(zhi)中(zhong)拯救出來(lai),從而(er)超越(yue)世(shi)(shi)(shi)間(jian)(jian)(jian)有(you)為(wei)(wei)事物的(de)(de)(de)(de)(de)種種壓迫累贅(zhui)。他們(men)(men)的(de)(de)(de)(de)(de)名(ming)字是:大智(zhi)舍利弗、摩訶(he)(he)目犍連、摩訶(he)(he)拘(ju)絺(chi)羅(luo)、富(fu)樓那彌多(duo)羅(luo)尼(ni)子、須菩(pu)(pu)提、優波尼(ni)沙陀(tuo)等(deng)人(ren),他們(men)(men)全都是如(ru)(ru)(ru)來(lai)佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)上(shang)首弟子。另外(wai),還(huan)有(you)無數的(de)(de)(de)(de)(de)辟(pi)支(zhi)、無學等(deng),初入圣道的(de)(de)(de)(de)(de)修(xiu)行(xing)者,以及一(yi)(yi)(yi)些初發心愿的(de)(de)(de)(de)(de)修(xiu)行(xing)者,一(yi)(yi)(yi)同來(lai)到(dao)如(ru)(ru)(ru)來(lai)這里,與(yu)(yu)各(ge)位(wei)比丘(qiu)一(yi)(yi)(yi)道坐禪修(xiu)學,一(yi)(yi)(yi)齊(qi)參與(yu)(yu)修(xiu)行(xing)后(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)考(kao)察和檢(jian)省。來(lai)自(zi)十(shi)(shi)方(fang)世(shi)(shi)(shi)界(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)菩(pu)(pu)薩(sa)(sa)們(men)(men),為(wei)(wei)了絕斷(duan)心中(zhong)最后(hou)的(de)(de)(de)(de)(de)疑惑,也(ye)同來(lai)恭請(qing)如(ru)(ru)(ru)來(lai)為(wei)(wei)眾生宣示佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)奧義。這時候,如(ru)(ru)(ru)來(lai)上(shang)座已畢(bi),就為(wei)(wei)法(fa)會中(zhong)大眾宣講了佛(fo)(fo)(fo)(fo)(fo)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)深奧密(mi)義。一(yi)(yi)(yi)時間(jian)(jian)(jian)法(fa)會大眾都得(de)到(dao)了前所未有(you)的(de)(de)(de)(de)(de)啟(qi)發,和美法(fa)音響(xiang)起,傳遍十(shi)(shi)方(fang)諸天各(ge)界(jie)。數不清的(de)(de)(de)(de)(de)菩(pu)(pu)薩(sa)(sa)都聚會到(dao)了如(ru)(ru)(ru)來(lai)這里,文(wen)殊師利菩(pu)(pu)薩(sa)(sa)則是他們(men)(men)當中(zhong)為(wei)(wei)上(shang)首的(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)位(wei)。
【原文】時(shi)(shi)。波斯匿王。為(wei)其(qi)父王諱日營齋。請(qing)佛宮掖(ye)。自迎如(ru)來。廣設珍(zhen)饈無上妙(miao)味。兼復親延諸(zhu)(zhu)大菩(pu)薩。城(cheng)中(zhong)復有(you)長者(zhe)居士。同時(shi)(shi)飯僧。佇(zhu)佛來應(ying)。佛敕文(wen)殊。分領菩(pu)薩。及阿(a)羅漢。應(ying)諸(zhu)(zhu)齋主。惟有(you)阿(a)難(nan)。先受別請(qing)。遠游(you)未還。不(bu)遑僧次。既無上座。及阿(a)阇(du)黎。途中(zhong)獨(du)歸。其(qi)日無供。即時(shi)(shi)。阿(a)難(nan)執(zhi)持(chi)應(ying)器(qi)。于所(suo)游(you)城(cheng)。次第循(xun)乞。心(xin)中(zhong)初(chu)求最后檀越。以為(wei)齋主。無問凈穢(hui)。剎利尊(zun)姓。及旃陀羅。方(fang)行等(deng)慈。不(bu)擇(ze)微賤。發意圓成。一切眾生。無量功(gong)德。阿(a)難(nan)已知如(ru)來世尊(zun)。訶須菩(pu)提。及大迦葉(xie)。為(wei)阿(a)羅漢。心(xin)不(bu)均平。欽(qin)仰如(ru)來。開闡無遮(zhe)。度諸(zhu)(zhu)疑謗。經(jing)彼城(cheng)隍。徐步郭門。嚴整威儀(yi)。肅(su)恭齋法。
【譯文】那(nei)時(shi),有(you)(you)波斯匿王,因為(wei)(wei)其父的(de)(de)(de)(de)(de)諱日而設(she)齋筵(yan)禮諸佛的(de)(de)(de)(de)(de)護佑。他(ta)(ta)在自己的(de)(de)(de)(de)(de)宮(gong)廷迎候如(ru)來,以及各位菩(pu)薩,齋筵(yan)上(shang)(shang)擺滿了(le)美(mei)味珍肴。城(cheng)(cheng)里又有(you)(you)其他(ta)(ta)長者、居士們(men),同(tong)時(shi)也(ye)(ye)(ye)在設(she)齋筵(yan)禮諸僧人(ren),他(ta)(ta)們(men)也(ye)(ye)(ye)期待如(ru)來能(neng)(neng)夠光臨。如(ru)來就(jiu)讓文(wen)殊菩(pu)薩帶領各位菩(pu)薩和阿(a)羅漢(han)去赴齋主們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)筵(yan)請。只有(you)(you)如(ru)來的(de)(de)(de)(de)(de)弟子阿(a)難(nan)(nan),先已接(jie)(jie)受別處的(de)(de)(de)(de)(de)侍奉(feng),遠游(you)未歸。既然沒有(you)(you)德高望重(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)比丘(qiu)和軌(gui)范師一(yi)起(qi)(qi)受請,他(ta)(ta)也(ye)(ye)(ye)就(jiu)在施(shi)主家(jia)接(jie)(jie)受最高的(de)(de)(de)(de)(de)供奉(feng),接(jie)(jie)受導師的(de)(de)(de)(de)(de)稱(cheng)號(hao)了(le)。此(ci)時(shi)阿(a)難(nan)(nan)正(zheng)(zheng)一(yi)人(ren)在返回(hui)的(de)(de)(de)(de)(de)途中,這(zhe)一(yi)天(tian)他(ta)(ta)沒有(you)(you)得到(dao)(dao)供奉(feng),他(ta)(ta)就(jiu)手持食(shi)缽,在他(ta)(ta)駐足的(de)(de)(de)(de)(de)城(cheng)(cheng)中沿街乞食(shi)。阿(a)難(nan)(nan)在心(xin)(xin)里計劃,待乞到(dao)(dao)最后一(yi)家(jia)施(shi)主時(shi),就(jiu)在那(nei)家(jia)接(jie)(jie)受供奉(feng),不管那(nei)家(jia)是(shi)(shi)否干凈(jing),也(ye)(ye)(ye)不論那(nei)家(jia)是(shi)(shi)尊(zun)貴之姓還是(shi)(shi)卑賤之姓,他(ta)(ta)都將(jiang)(jiang)(jiang)施(shi)行(xing)同(tong)等(deng)的(de)(de)(de)(de)(de)慈悲關懷(huai)予人(ren),都將(jiang)(jiang)(jiang)起(qi)(qi)意去成就(jiu)一(yi)切眾生的(de)(de)(de)(de)(de)佛性智慧(hui)(hui),成就(jiu)眾生們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)無上(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)功德。此(ci)時(shi)阿(a)難(nan)(nan)已經知道如(ru)來世(shi)尊(zun)訶責須菩(pu)提和大(da)迦葉,批(pi)評他(ta)(ta)們(men)成就(jiu)了(le)阿(a)羅漢(han)果位,但是(shi)(shi)仍然不能(neng)(neng)以平等(deng)心(xin)(xin)對待眾生,他(ta)(ta)期仰著如(ru)來能(neng)(neng)為(wei)(wei)他(ta)(ta)們(men)闡說開示佛的(de)(de)(de)(de)(de)寬(kuan)容平等(deng)的(de)(de)(de)(de)(de)智慧(hui)(hui),以引導他(ta)(ta)們(men)能(neng)(neng)解脫迷惑怨(yuan)忿(fen)的(de)(de)(de)(de)(de)煩惱。此(ci)時(shi)阿(a)難(nan)(nan)正(zheng)(zheng)走(zou)過城(cheng)(cheng)樓,慢(man)慢(man)向(xiang)街上(shang)(shang)走(zou)去。他(ta)(ta)儀容莊重(zhong)嚴慧(hui)(hui),恭(gong)敬(jing)肅穆地按(an)行(xing)齋的(de)(de)(de)(de)(de)律儀乞食(shi)。就(jiu)在他(ta)(ta)乞食(shi)到(dao)(dao)一(yi)處淫(yin)逸的(de)(de)(de)(de)(de)住所時(shi),他(ta)(ta)遭遇大(da)魔法,一(yi)名叫摩登伽的(de)(de)(de)(de)(de)女子使用婆毗迦羅先梵(fan)天(tian)咒,將(jiang)(jiang)(jiang)阿(a)難(nan)(nan)捉按(an)到(dao)(dao)了(le)淫(yin)床之上(shang)(shang),并(bing)施(shi)予淫(yin)行(xing),即將(jiang)(jiang)(jiang)毀(hui)壞阿(a)難(nan)(nan)的(de)(de)(de)(de)(de)持戒之體。
【原文】爾(er)時(shi)。阿(a)(a)(a)難(nan)因乞食次。經歷(li)淫室。遭大(da)幻術。摩(mo)登伽女。以(yi)娑(suo)毗(pi)迦羅先(xian)梵天咒。攝入(ru)淫席。淫躬撫摩(mo)。將毀戒體(ti)。如(ru)來(lai)知彼(bi)淫術所(suo)加。齋畢旋(xuan)歸。王(wang)及大(da)臣(chen)。長者居士。俱來(lai)隨佛(fo)。愿聞法要。于(yu)時(shi)。世尊頂放百寶無畏光明。光中出生千葉(xie)寶蓮。有佛(fo)化(hua)身。結跏趺(fu)坐。宣說神咒。敕文殊(shu)師利。將咒往護。惡咒消滅。提奨阿(a)(a)(a)難(nan)。及摩(mo)登伽。歸來(lai)佛(fo)所(suo)。阿(a)(a)(a)難(nan)見佛(fo)。頂禮(li)悲泣。恨無始來(lai)。一(yi)向多聞。未全道(dao)力。殷(yin)勤啟請。十方(fang)如(ru)來(lai)得成(cheng)菩(pu)提。妙奢摩(mo)他。三摩(mo)禪那。最(zui)初(chu)方(fang)便。于(yu)時(shi)。復(fu)有恒沙菩(pu)薩。及諸十方(fang)大(da)阿(a)(a)(a)羅漢。辟(pi)支(zhi)佛(fo)等。俱愿樂(le)聞。退坐默然。承受圣旨(zhi)。
【譯文】如(ru)來(lai)(lai)已知道阿(a)難(nan)遭(zao)了(le)摩(mo)登伽(jia)的(de)(de)魔法(fa),于(yu)是離筵歸來(lai)(lai),波斯(si)匿王各大臣、長者居(ju)士(shi)們,也都跟隨而(er)(er)來(lai)(lai),期待著聆聽(ting)佛法(fa)要義。這(zhe)時(shi)候,如(ru)來(lai)(lai)頭頂上放射出(chu)百寶無(wu)(wu)畏大光明,光芒之(zhi)中生出(chu)千葉寶蓮(lian)花,蓮(lian)中有一佛作跏趺(fu)坐,宣說(shuo)神咒(zhou)。并(bing)命文殊(shu)菩薩持(chi)此咒(zhou)去護衛阿(a)難(nan)。一時(shi)之(zhi)間(jian),摩(mo)登伽(jia)女的(de)(de)魔咒(zhou)被(bei)滅(mie),阿(a)難(nan)和(he)摩(mo)登伽(jia)女都被(bei)帶到了(le)如(ru)來(lai)(lai)這(zhe)里。阿(a)難(nan)見到如(ru)來(lai)(lai),行(xing)禮(li)佛足(zu),悲泣起來(lai)(lai)。他悔恨自已,久(jiu)遠以(yi)來(lai)(lai)一向以(yi)‘多聞(wen)’稱名于(yu)世,然而(er)(er)并(bing)未成就圓滿(man)的(de)(de)道行(xing)。阿(a)難(nan)懇(ken)請十方(fang)如(ru)來(lai)(lai)佛,助成他獲至無(wu)(wu)上智慧,獲至無(wu)(wu)上止寂禪(chan)定(ding)(ding),獲至無(wu)(wu)上正定(ding)(ding)正覺的(de)(de)修(xiu)習功夫,以(yi)及(ji)最為直接(jie)的(de)(de)成道法(fa)門。當時(shi)又有數(shu)不清的(de)(de)菩薩,以(yi)及(ji)十方(fang)世界大阿(a)羅漢、緣(yuan)覺、聲聞(wen)等(deng),都愿現聆教誨,他們退回(hui)自己的(de)(de)座位(wei),領受著佛的(de)(de)至高要義。
【原文】佛告阿難。汝(ru)我(wo)同氣。情均天倫。當初發心。于我(wo)法中(zhong)。見何勝相。頓舍世間深(shen)重恩愛。
阿(a)難白佛。我(wo)見如(ru)(ru)來三十二相(xiang)。勝妙殊絕(jue)。形體(ti)映(ying)徹。猶如(ru)(ru)琉璃。常(chang)自(zi)思惟。此(ci)相(xiang)非是欲愛所生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。何以(yi)(yi)故(gu)。欲氣粗濁。腥臊交(jiao)遘(gou)。膿血雜亂。不能發(fa)生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)勝凈妙明。紫金(jin)光聚。是以(yi)(yi)渴(ke)仰。從(cong)佛剃落。佛言。善哉。阿(a)難。汝(ru)等(deng)當知(zhi)。一切眾生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)。從(cong)無始來。生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)死相(xiang)續。皆由不知(zhi)常(chang)住真心(xin)。性(xing)(xing)凈明體(ti)。用(yong)諸妄想。此(ci)想不真。故(gu)有輪(lun)轉(zhuan)。汝(ru)今欲研無上菩(pu)提(ti)。真發(fa)明性(xing)(xing)。應當直心(xin)詶我(wo)所問。十方如(ru)(ru)來。同一道(dao)故(gu)。出離生(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)死。皆以(yi)(yi)直心(xin)。心(xin)言直故(gu)。如(ru)(ru)是乃至終始地位。中間永無諸委曲相(xiang)。
【譯文】如(ru)(ru)來對阿(a)難說(shuo),你與我(wo)(wo)情(qing)誼深厚,我(wo)(wo)們倆有(you)(you)兄弟般(ban)(ban)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)份,你在發心(xin)求無(wu)上(shang)智慧之(zhi)時,在我(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)佛法現(xian)示之(zhi)中(zhong)(zhong),見到了什(shen)么(me)美(mei)妙景像(xiang),能(neng)使你當(dang)(dang)下舍棄世(shi)間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)深重恩(en)愛?阿(a)難告(gao)訴如(ru)(ru)來,那時我(wo)(wo)看到如(ru)(ru)來之(zhi)身有(you)(you)三十(shi)二種無(wu)上(shang)美(mei)妙之(zhi)相,其形體(ti)澄澈透明(ming)(ming)如(ru)(ru)水晶一般(ban)(ban)。我(wo)(wo)自已思量,這(zhe)(zhe)樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)美(mei)妙之(zhi)相一定不(bu)(bu)是(shi)因愛欲而生出的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。為什(shen)么(me)呢(ni)?因為色欲之(zhi)氣(qi)粗濁不(bu)(bu)堪,腥臭交織,膿血雜亂,不(bu)(bu)能(neng)生出這(zhe)(zhe)等(deng)明(ming)(ming)凈(jing)(jing)無(wu)暇聚集光明(ming)(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)形體(ti)來。我(wo)(wo)無(wu)限期(qi)望崇(chong)仰(yang),所以跟(gen)隨如(ru)(ru)來出家修行(xing)。如(ru)(ru)來說(shuo):多好啊,阿(a)難。你們應該(gai)知道(dao)(dao),一切眾(zhong)生長久(jiu)以來,就(jiu)淪入了生死的(de)(de)(de)(de)(de)(de)相接相續之(zhi)中(zhong)(zhong),這(zhe)(zhe)都(dou)是(shi)不(bu)(bu)知道(dao)(dao)無(wu)生無(wu)滅不(bu)(bu)遷不(bu)(bu)變(bian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真(zhen)實心(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)緣故。心(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)本性是(shi)明(ming)(ming)凈(jing)(jing)光潔的(de)(de)(de)(de)(de)(de),如(ru)(ru)用之(zhi)于種種妄念,則(ze)這(zhe)(zhe)些(xie)妄念皆會(hui)顛倒(dao)不(bu)(bu)真(zhen)實,所以就(jiu)有(you)(you)眾(zhong)生在生死煩惱中(zhong)(zhong)流轉不(bu)(bu)停息(xi)。你要是(shi)想(xiang)修習(xi)無(wu)上(shang)智慧,真(zhen)正地揭示心(xin)性的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真(zhen)實。那么(me)你應當(dang)(dang)誠(cheng)(cheng)實地回答(da)我(wo)(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)問(wen)題。諸天十(shi)方的(de)(de)(de)(de)(de)(de)如(ru)(ru)來佛的(de)(de)(de)(de)(de)(de)修行(xing),都(dou)是(shi)一樣(yang),能(neng)夠(gou)脫(tuo)離(li)生死輪回,這(zhe)(zhe)都(dou)是(shi)以誠(cheng)(cheng)心(xin)修行(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)結果。心(xin)有(you)(you)誠(cheng)(cheng)實,口有(you)(you)誠(cheng)(cheng)實,自始自終貫穿(chuan)修行(xing)之(zhi)中(zhong)(zhong),那么(me)你的(de)(de)(de)(de)(de)(de)修行(xing)就(jiu)永(yong)遠不(bu)(bu)會(hui)產生種種起伏曲(qu)折(zhe)。
【原文】阿難(nan)。我(wo)(wo)今(jin)(jin)問(wen)汝(ru)。當汝(ru)發(fa)心(xin)(xin)(xin)(xin)。緣于(yu)如(ru)(ru)來三十二相。將何所(suo)見。誰為愛樂。阿難(nan)白佛(fo)言。世尊。如(ru)(ru)是(shi)愛樂。用我(wo)(wo)心(xin)(xin)(xin)(xin)目(mu)(mu)(mu)。由目(mu)(mu)(mu)觀見如(ru)(ru)來勝(sheng)相。心(xin)(xin)(xin)(xin)生(sheng)(sheng)愛樂。故我(wo)(wo)發(fa)心(xin)(xin)(xin)(xin)。愿舍生(sheng)(sheng)死。佛(fo)告(gao)阿難(nan)。如(ru)(ru)汝(ru)所(suo)說。真所(suo)愛樂。因(yin)于(yu)心(xin)(xin)(xin)(xin)目(mu)(mu)(mu)。若(ruo)不(bu)識(shi)知心(xin)(xin)(xin)(xin)目(mu)(mu)(mu)所(suo)在(zai)。則不(bu)能得降(jiang)伏塵勞。譬如(ru)(ru)國(guo)王。為賊所(suo)侵。發(fa)兵討除。是(shi)兵要當知賊所(suo)在(zai)。使汝(ru)流轉。心(xin)(xin)(xin)(xin)目(mu)(mu)(mu)為咎(jiu)。吾今(jin)(jin)問(wen)汝(ru)。惟心(xin)(xin)(xin)(xin)與目(mu)(mu)(mu)。今(jin)(jin)何所(suo)在(zai)。
【譯文】阿難(nan),我現在(zai)(zai)問(wen)你(ni),當(dang)初你(ni)發(fa)(fa)心(xin)求(qiu)無上智(zhi)慧(hui),是(shi)因為(wei)如(ru)(ru)來三十二種(zhong)妙相的(de)緣(yuan)故,那么(me),你(ni)是(shi)用什(shen)么(me)來看,又(you)是(shi)用什(shen)么(me)感到歡喜的(de)呢?阿難(nan)告訴如(ru)(ru)來:世尊(zun),我是(shi)用心(xin)和(he)眼(yan)來感受(shou)歡喜的(de)。我的(de)眼(yan)看見如(ru)(ru)來的(de)美妙相,我的(de)心(xin)就(jiu)生(sheng)起了歡喜,于是(shi)我發(fa)(fa)心(xin)求(qiu)無上智(zhi)慧(hui),誓愿舍生(sheng)棄死。如(ru)(ru)來又(you)對阿難(nan)說(shuo):如(ru)(ru)你(ni)所(suo)(suo)說(shuo),真歡喜之處在(zai)(zai)于心(xin)和(he)眼(yan),那么(me),如(ru)(ru)果不(bu)知(zhi)道心(xin)和(he)眼(yan)在(zai)(zai)什(shen)么(me)地方,就(jiu)不(bu)能夠(gou)制服(fu)俗塵生(sheng)活中的(de)煩(fan)勞。就(jiu)好像一個國王,當(dang)他遭(zao)到了敵人的(de)侵犯,他發(fa)(fa)兵討伐,就(jiu)應當(dang)知(zhi)道敵人在(zai)(zai)哪里(li)才行。你(ni)之所(suo)(suo)以(yi)仍在(zai)(zai)生(sheng)死輪回中不(bu)得(de)解脫,就(jiu)是(shi)受(shou)制于眼(yan)和(he)心(xin)的(de)緣(yuan)故。我問(wen)你(ni),心(xin)與眼(yan)現在(zai)(zai)在(zai)(zai)什(shen)么(me)地方?
【原文】阿(a)(a)難(nan)(nan)白佛言。世尊(zun)。一切世間。十(shi)種異生(sheng)。同將識心居(ju)在(zai)身(shen)內。縱觀如來青蓮花眼。亦在(zai)佛面。我今(jin)(jin)觀此浮根四塵。只在(zai)我面。如是識心。實居(ju)身(shen)內。佛告阿(a)(a)難(nan)(nan)。汝(ru)今(jin)(jin)現坐如來講(jiang)堂(tang)(tang)。觀祇陀林。今(jin)(jin)何(he)所(suo)在(zai)。世尊(zun)。此大重(zhong)閣清凈講(jiang)堂(tang)(tang)。在(zai)給孤(gu)園。今(jin)(jin)祇陀林。實在(zai)堂(tang)(tang)外。阿(a)(a)難(nan)(nan)。汝(ru)今(jin)(jin)堂(tang)(tang)中。先(xian)何(he)所(suo)見(jian)(jian)。世尊(zun)。我在(zai)堂(tang)(tang)中。先(xian)見(jian)(jian)如來。次觀大眾(zhong)。如是外望。方(fang)矚林園。阿(a)(a)難(nan)(nan)。汝(ru)矚林園。因何(he)有見(jian)(jian)。世尊(zun)。此大講(jiang)堂(tang)(tang)。戶牖開豁。故我在(zai)堂(tang)(tang)。得(de)遠瞻見(jian)(jian)。
【譯文】阿(a)難(nan)(nan)對如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo):世(shi)(shi)尊(zun)(zun)啊(a)!全世(shi)(shi)界(jie)中的(de)(de)蕓(yun)蕓(yun)眾生,都將能(neng)(neng)夠識知(zhi)外界(jie)事物的(de)(de)心(xin)居留在(zai)(zai)(zai)身體以內(nei),即使是(shi)(shi)(shi)如(ru)(ru)來(lai)的(de)(de)青蓮(lian)華眼,也是(shi)(shi)(shi)長在(zai)(zai)(zai)臉(lian)上。而這(zhe)些虛浮不實(shi)的(de)(de)眼、耳(er)、鼻、舌(she)等(deng)器官(guan),只(zhi)是(shi)(shi)(shi)長在(zai)(zai)(zai)我的(de)(de)臉(lian)面,但是(shi)(shi)(shi)能(neng)(neng)知(zhi)能(neng)(neng)識的(de)(de)心(xin)卻是(shi)(shi)(shi)隱藏(zang)在(zai)(zai)(zai)身體內(nei)部(bu)的(de)(de)。如(ru)(ru)來(lai)又對阿(a)難(nan)(nan)說(shuo)(shuo):你(ni)現在(zai)(zai)(zai)正坐在(zai)(zai)(zai)如(ru)(ru)來(lai)佛的(de)(de)講(jiang)堂上,你(ni)看(kan)看(kan)只(zhi)陀樹林(lin)現在(zai)(zai)(zai)在(zai)(zai)(zai)哪(na)里?阿(a)難(nan)(nan)回(hui)答:世(shi)(shi)尊(zun)(zun),這(zhe)些重閣疊樓的(de)(de)清凈講(jiang)堂,就在(zai)(zai)(zai)這(zhe)只(zhi)園里,那(nei)只(zhi)陀樹林(lin)就在(zai)(zai)(zai)講(jiang)堂的(de)(de)外邊。如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo):阿(a)難(nan)(nan)啊(a)!你(ni)在(zai)(zai)(zai)這(zhe)講(jiang)堂之中,先(xian)看(kan)見(jian)什么(me)呢(ni)?阿(a)難(nan)(nan)回(hui)笞:世(shi)(shi)尊(zun)(zun),我在(zai)(zai)(zai)講(jiang)堂里是(shi)(shi)(shi)先(xian)看(kan)到(dao)如(ru)(ru)來(lai),然后看(kan)到(dao)大眾,再往外看(kan)去,才(cai)看(kan)見(jian)那(nei)些林(lin)園。如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo):阿(a)難(nan)(nan)啊(a)!你(ni)看(kan)見(jian)林(lin)園,是(shi)(shi)(shi)因為什么(me)才(cai)看(kan)見(jian)的(de)(de)呢(ni)?阿(a)難(nan)(nan)回(hui)答:這(zhe)大講(jiang)堂,門窗寬闊(kuo),四方洞(dong)開,所(suo)以我在(zai)(zai)(zai)講(jiang)堂內(nei)能(neng)(neng)夠看(kan)見(jian)那(nei)些樹林(lin)。
【原文】爾(er)時。世尊在大眾中。舒金色(se)臂。摩阿(a)難頂(ding)。告示(shi)阿(a)難。及(ji)諸大眾。有三摩提(ti)。名大佛頂(ding)首(shou)楞(leng)嚴(yan)王。具足萬行。十方如來。一門(men)超出妙莊嚴(yan)路(lu)。汝今諦聽。阿(a)難頂(ding)禮。伏(fu)受(shou)慈旨。
【譯文】這時候(hou),如來佛(fo)(fo)(fo)就在大眾(zhong)之(zhi)中伸展出金色(se)手臂(bei),撫(fu)摩(mo)阿(a)難頭(tou)頂(ding),同時開(kai)示阿(a)難和諸位大眾(zhong):有一個心念(nian)止定無(wu)散亂無(wu)差別的(de)無(wu)上(shang)境(jing)界,其名叫(jiao)做大佛(fo)(fo)(fo)頂(ding)首楞嚴王,達此境(jing)界具備了萬千法行,諸天十方的(de)如來佛(fo)(fo)(fo),都由(you)此而(er)歸(gui)到佛(fo)(fo)(fo)的(de)大道上(shang)來,最(zui)后成就了無(wu)上(shang)的(de)佛(fo)(fo)(fo)果,你們仔細(xi)聽罷。此時阿(a)難行禮伏(fu)拜,領受如來的(de)教誨。
【原文】佛(fo)告阿(a)(a)難(nan)。如汝(ru)所(suo)言。身在講堂(tang)(tang)。戶牖(you)開豁。遠(yuan)矚林園。亦有眾生。在此堂(tang)(tang)中。不見如來(lai)。見堂(tang)(tang)外者(zhe)。阿(a)(a)難(nan)答言。世尊。在堂(tang)(tang)不見如來(lai)。能見林泉。無有是處。阿(a)(a)難(nan)。汝(ru)亦如是。汝(ru)之心(xin)靈(ling)。一切明了。若汝(ru)現前(qian)所(suo)明了心(xin)。實(shi)在身內(nei)。爾時先(xian)(xian)合了知(zhi)內(nei)身。頗(po)有眾生。先(xian)(xian)見身中。后觀外物。縱不能見心(xin)肝脾胃。爪(zhua)生發長(chang)。筋轉脈(mo)搖。誠合明了。如何(he)不知(zhi)。必不內(nei)知(zhi)。云何(he)知(zhi)外。是故(gu)。應知(zhi)汝(ru)言覺了能知(zhi)之心(xin)。住在身內(nei)。無有是處。
【譯文】如(ru)來(lai)(lai)對阿(a)難說(shuo):就像你(ni)所說(shuo)那樣,你(ni)在(zai)講堂內,因門窗(chuang)洞開而能(neng)(neng)看(kan)(kan)到(dao)(dao)遠處(chu)的(de)(de)林(lin)園,但(dan)是(shi)也有眾生在(zai)講堂上看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)如(ru)來(lai)(lai),只(zhi)能(neng)(neng)看(kan)(kan)見(jian)講堂外(wai)(wai)的(de)(de)東西。阿(a)難回答(da):世尊啊(a)!在(zai)講堂內看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)如(ru)來(lai)(lai),只(zhi)看(kan)(kan)到(dao)(dao)外(wai)(wai)面的(de)(de)林(lin)園泉(quan)水,這(zhe)不(bu)(bu)(bu)可能(neng)(neng)。如(ru)來(lai)(lai)說(shuo):阿(a)難,你(ni)也是(shi)這(zhe)樣的(de)(de)。你(ni)的(de)(de)心(xin)本(ben)來(lai)(lai)有靈性,是(shi)透(tou)(tou)澈明(ming)凈(jing)的(de)(de)。如(ru)果你(ni)眼(yan)前現示出(chu)來(lai)(lai)能(neng)(neng)明(ming)白(bai)一(yi)切事(shi)物(wu)的(de)(de)心(xin),其(qi)實就在(zai)你(ni)身(shen)(shen)軀(qu)之(zhi)內,那么,這(zhe)時(shi)就應先透(tou)(tou)澈知(zhi)道身(shen)(shen)軀(qu)的(de)(de)內部。但(dan)是(shi),很(hen)多處(chu)在(zai)生死輪轉之(zhi)中的(de)(de)眾生,是(shi)先去看(kan)(kan)身(shen)(shen)軀(qu)里面,然后(hou)才去觀(guan)察外(wai)(wai)部事(shi)物(wu),既使如(ru)此,也看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)身(shen)(shen)軀(qu)內的(de)(de)心(xin)肝(gan)脾(pi)胃,看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)指甲毛(mao)發在(zai)生長,更看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)筋骨血(xue)脈的(de)(de)運動流淌。真正的(de)(de)透(tou)(tou)徹明(ming)凈(jing)能(neng)(neng)明(ming)白(bai)一(yi)切之(zhi)心(xin)為什么不(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)識(shi)知(zhi)到(dao)(dao)這(zhe)些呢(ni)?一(yi)定是(shi)他不(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)知(zhi)內,那還談什么知(zhi)外(wai)(wai)呢(ni)?所以應當知(zhi)道,你(ni)所說(shuo)覺悟靈明(ming)的(de)(de)心(xin),原是(shi)駐在(zai)身(shen)(shen)軀(qu)之(zhi)內,這(zhe)是(shi)不(bu)(bu)(bu)對的(de)(de)。
【原文】阿(a)難稽(ji)首。而白佛(fo)(fo)言。我聞如(ru)(ru)(ru)來如(ru)(ru)(ru)是(shi)法(fa)音(yin)。悟知(zhi)我心。實(shi)居身外。所以者何。譬如(ru)(ru)(ru)燈(deng)光(guang)燃于室中(zhong)(zhong)。是(shi)燈(deng)必(bi)能先照(zhao)室內(nei)。從其室門。后及庭際。一切眾生。不(bu)見(jian)身中(zhong)(zhong)。獨見(jian)身外。亦(yi)如(ru)(ru)(ru)燈(deng)光(guang)。居在(zai)室外。不(bu)能照(zhao)室。是(shi)義必(bi)明。將無所惑。同佛(fo)(fo)了義。得無妄(wang)耶。
【譯文】此時(shi)阿難行禮叩首(shou),并(bing)對(dui)如來說:我聆聽了如來宣示的(de)佛(fo)法,頓時(shi)覺(jue)悟(wu)了我的(de)心(xin),其實是駐在身(shen)外(wai)的(de),為什么(me)呢?就(jiu)像燈光那樣,燈點亮(liang)在室(shi)中,就(jiu)應是先照亮(liang)室(shi)內(nei),接著才照亮(liang)門戶(hu),然(ran)后才是照亮(liang)庭院。一切眾生,不能(neng)識(shi)見(jian)自(zi)(zi)身(shen)內(nei)部(bu),只能(neng)看見(jian)自(zi)(zi)身(shen)之外(wai)事物,這就(jiu)像燈光是駐在室(shi)外(wai),所以不能(neng)照亮(liang)室(shi)內(nei)。明白(bai)了這點,就(jiu)不會(hui)(hui)再有迷惑(huo),就(jiu)能(neng)達到與佛(fo)的(de)智見(jian)一樣,這大概不會(hui)(hui)有什么(me)顛倒妄(wang)亂的(de)吧?
【原文】佛告阿難。是(shi)諸比(bi)丘。適來從我室羅筏城。循乞摶(tuan)食。歸祇陀林(lin)。我已宿齋(zhai)。汝觀比(bi)丘。一人食時。諸人飽(bao)否。阿難答言。否也。世尊。何以(yi)故。是(shi)諸比(bi)丘。雖(sui)阿羅漢。軀(qu)命不同。云何一人。能(neng)(neng)令(ling)眾(zhong)飽(bao)。佛告阿難。若(ruo)汝覺了。知(zhi)(zhi)見之心(xin)實在(zai)身外。身心(xin)相(xiang)(xiang)外。自(zi)不相(xiang)(xiang)干。則心(xin)所知(zhi)(zhi)。身不能(neng)(neng)覺。覺在(zai)身際。心(xin)不能(neng)(neng)知(zhi)(zhi)。我今示汝兜羅綿(mian)手(shou)。汝眼見時。心(xin)分別否。阿難答言。如是(shi)。世尊。佛告阿難。若(ruo)相(xiang)(xiang)知(zhi)(zhi)者。云何在(zai)外。是(shi)故。應知(zhi)(zhi)汝言覺了能(neng)(neng)知(zhi)(zhi)之心(xin)。住在(zai)身外。無有是(shi)處。
【譯文】如(ru)(ru)來(lai)對(dui)阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo):這(zhe)些(xie)比丘們剛才隨我在(zai)(zai)城里乞(qi)食行齋,現在(zai)(zai)回(hui)到(dao)(dao)只園來(lai),此時我已(yi)吃過了。你來(lai)看看,一(yi)個比丘在(zai)(zai)吃東(dong)西(xi),其(qi)他人會(hui)(hui)不會(hui)(hui)飽(bao)呢?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:其(qi)他人不會(hui)(hui)飽(bao)。世尊,這(zhe)是(shi)(shi)(shi)為什(shen)么呢?這(zhe)些(xie)比丘們雖(sui)然都已(yi)成就阿(a)(a)羅漢的(de)(de)(de)果位,但是(shi)(shi)(shi)他們各有(you)各的(de)(de)(de)軀體(ti)(ti)(ti),一(yi)人吃飯,其(qi)他人怎么會(hui)(hui)飽(bao)呢?如(ru)(ru)來(lai)對(dui)阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo):如(ru)(ru)果像你能(neng)(neng)(neng)(neng)夠識(shi)知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin),其(qi)實是(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)身外(wai),那(nei)么,身體(ti)(ti)(ti)與心(xin)(xin)(xin)(xin)各在(zai)(zai)一(yi)處(chu),并不相(xiang)干,心(xin)(xin)(xin)(xin)所能(neng)(neng)(neng)(neng)識(shi)知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)東(dong)西(xi),身體(ti)(ti)(ti)就不能(neng)(neng)(neng)(neng)感(gan)覺(jue)到(dao)(dao),身體(ti)(ti)(ti)能(neng)(neng)(neng)(neng)感(gan)覺(jue)到(dao)(dao)的(de)(de)(de)東(dong)西(xi),心(xin)(xin)(xin)(xin)卻不能(neng)(neng)(neng)(neng)識(shi)知(zhi)(zhi)。我現在(zai)(zai)伸手給你,你用眼睛看到(dao)(dao)它(ta)時,你的(de)(de)(de)識(shi)知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin)能(neng)(neng)(neng)(neng)辨(bian)別出(chu)來(lai)嗎?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:是(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de),世尊。如(ru)(ru)來(lai)告訴阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan):如(ru)(ru)果識(shi)知(zhi)(zhi)之(zhi)心(xin)(xin)(xin)(xin)能(neng)(neng)(neng)(neng)夠辨(bian)別出(chu)來(lai),那(nei)為什(shen)么又還要說(shuo)(shuo)心(xin)(xin)(xin)(xin)是(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)外(wai)呢?所以,你應當知(zhi)(zhi)道,你所說(shuo)(shuo)能(neng)(neng)(neng)(neng)覺(jue)能(neng)(neng)(neng)(neng)識(shi)知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin)駐在(zai)(zai)身外(wai),其(qi)實也(ye)是(shi)(shi)(shi)不對(dui)的(de)(de)(de)。
【原文】阿(a)(a)(a)難白佛(fo)言(yan)。世尊。如(ru)佛(fo)所(suo)言(yan)。不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)內(nei)故。不(bu)(bu)居身內(nei)。身心(xin)相(xiang)知(zhi)不(bu)(bu)相(xiang)離(li)故。不(bu)(bu)在(zai)(zai)身外(wai)。我今(jin)思惟。知(zhi)在(zai)(zai)一處。佛(fo)言(yan)。處今(jin)何在(zai)(zai)。阿(a)(a)(a)難言(yan)。此了(le)(le)知(zhi)心(xin)。既(ji)不(bu)(bu)知(zhi)內(nei)。而能(neng)見(jian)(jian)(jian)外(wai)。如(ru)我思忖(cun)。潛(qian)伏根(gen)里(li)。猶(you)如(ru)有人(ren)(ren)。取琉(liu)(liu)璃(li)碗。合(he)其(qi)兩眼(yan)(yan)(yan)(yan)。雖有物合(he)。而不(bu)(bu)留礙(ai)。彼根(gen)隨見(jian)(jian)(jian)。隨即分(fen)別。然我覺了(le)(le)能(neng)知(zhi)之(zhi)(zhi)心(xin)。不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)內(nei)者(zhe)(zhe)。為在(zai)(zai)根(gen)故。分(fen)明(ming)矚外(wai)無障礙(ai)者(zhe)(zhe)。潛(qian)根(gen)內(nei)故。佛(fo)告(gao)阿(a)(a)(a)難。如(ru)汝所(suo)言(yan)。潛(qian)根(gen)內(nei)者(zhe)(zhe)。猶(you)如(ru)琉(liu)(liu)璃(li)。彼人(ren)(ren)當以琉(liu)(liu)璃(li)籠(long)眼(yan)(yan)(yan)(yan)。當見(jian)(jian)(jian)山河。見(jian)(jian)(jian)琉(liu)(liu)璃(li)否。如(ru)是。世尊。是人(ren)(ren)當以琉(liu)(liu)璃(li)籠(long)眼(yan)(yan)(yan)(yan)。實見(jian)(jian)(jian)琉(liu)(liu)璃(li)。佛(fo)告(gao)阿(a)(a)(a)難。汝心(xin)若同琉(liu)(liu)璃(li)合(he)者(zhe)(zhe)。當見(jian)(jian)(jian)山河。何不(bu)(bu)見(jian)(jian)(jian)眼(yan)(yan)(yan)(yan)。若見(jian)(jian)(jian)眼(yan)(yan)(yan)(yan)者(zhe)(zhe)。眼(yan)(yan)(yan)(yan)即同境(jing)。不(bu)(bu)得成隨。若不(bu)(bu)能(neng)見(jian)(jian)(jian)。云何說(shuo)言(yan)此了(le)(le)知(zhi)心(xin)。潛(qian)在(zai)(zai)根(gen)內(nei)。如(ru)琉(liu)(liu)璃(li)合(he)。是故。應知(zhi)汝言(yan)覺了(le)(le)能(neng)知(zhi)之(zhi)(zhi)心(xin)。潛(qian)伏根(gen)里(li)。如(ru)琉(liu)(liu)璃(li)合(he)。無有是處。
【譯文】阿(a)難對如來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):就(jiu)像(xiang)如來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de),由于(yu)(yu)不(bu)能(neng)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內(nei)的(de)(de)緣(yuan)故(gu)(gu),所(suo)以(yi)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)心(xin)(xin)(xin)不(bu)居于(yu)(yu)身內(nei)。又由于(yu)(yu)身與(yu)(yu)心(xin)(xin)(xin)相互認(ren)(ren)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)即(ji)能(neng)夠相互間不(bu)分(fen)(fen)離的(de)(de)緣(yuan)故(gu)(gu),所(suo)以(yi)又說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)心(xin)(xin)(xin)不(bu)在(zai)身外。現在(zai)我想(xiang),識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)是(shi)在(zai)某個(ge)地(di)方。如來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):在(zai)什么地(di)方?阿(a)難說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)能(neng)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin),即(ji)使不(bu)能(neng)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內(nei)部的(de)(de)事物,但是(shi)卻能(neng)看見(jian)外部事物,那么,我想(xiang)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)就(jiu)像(xiang)是(shi)潛(qian)(qian)伏在(zai)一(yi)(yi)個(ge)根(gen)里(li)般。這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)好比(bi)有人拿水(shui)晶(jing)碗(wan)蓋在(zai)眼(yan)(yan)(yan)上,雖然(ran)遮住了雙眼(yan)(yan)(yan),但卻不(bu)妨礙眼(yan)(yan)(yan)看見(jian)東西(xi)一(yi)(yi)樣,識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)從深根(gen)里(li)生出(chu)。見(jian)隨即(ji)顯現,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個(ge)見(jian)隨即(ji)也(ye)就(jiu)能(neng)分(fen)(fen)別(bie)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)事物,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)就(jiu)是(shi)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo),眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)看見(jian)什么東西(xi),心(xin)(xin)(xin)就(jiu)能(neng)夠辨別(bie)。所(suo)以(yi)我認(ren)(ren)為(wei),識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)所(suo)以(yi)不(bu)能(neng)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內(nei),是(shi)因為(wei)它在(zai)深藏(zang)(zang)的(de)(de)根(gen)里(li)的(de)(de)緣(yuan)故(gu)(gu),識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)能(neng)夠識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外物而(er)無障礙遮蓋。這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)是(shi)它潛(qian)(qian)藏(zang)(zang)在(zai)根(gen)里(li)的(de)(de)緣(yuan)故(gu)(gu)。如來(lai)告訴阿(a)難:如你所(suo)說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo),識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)藏(zang)(zang)在(zai)根(gen)里(li),就(jiu)像(xiang)水(shui)晶(jing)碗(wan)蓋著一(yi)(yi)樣。當(dang)人們用水(shui)晶(jing)蓋在(zai)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)時(shi),就(jiu)應當(dang)看到(dao)河(he)流山川(chuan),但是(shi),能(neng)看得到(dao)水(shui)晶(jing)嗎(ma)?阿(a)難說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo):世尊,當(dang)人們用水(shui)晶(jing)遮在(zai)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)時(shi),實(shi)際看到(dao)的(de)(de)是(shi)水(shui)晶(jing)。如來(lai)告訴阿(a)難:.當(dang)你的(de)(de)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)與(yu)(yu)玻璃(li)同(tong)在(zai)一(yi)(yi)處,只看到(dao)河(he)山,為(wei)什么看不(bu)到(dao)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)呢?如果(guo)(guo)看到(dao)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing),眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)即(ji)同(tong)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)景(jing)像(xiang)在(zai)一(yi)(yi)起,眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing)就(jiu)是(shi)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)的(de)(de)景(jing)像(xiang),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)時(shi),怎么能(neng)夠看見(jian)東西(xi)就(jiu)能(neng)夠分(fen)(fen)辨出(chu)來(lai)呢?如果(guo)(guo)不(bu)能(neng)看到(dao)眼(yan)(yan)(yan)睛(jing)(jing)(jing),為(wei)什么說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)是(shi)潛(qian)(qian)藏(zang)(zang)在(zai)根(gen)里(li),與(yu)(yu)玻璃(li)蓋在(zai)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)是(shi)一(yi)(yi)樣的(de)(de)情形(xing)呢?所(suo)以(yi),你說(shuo)(shuo)(shuo)(shuo)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)之心(xin)(xin)(xin)潛(qian)(qian)伏在(zai)根(gen)里(li),與(yu)(yu)玻璃(li)蓋在(zai)眼(yan)(yan)(yan)前(qian)(qian)一(yi)(yi)樣,是(shi)不(bu)對的(de)(de)。
【原文】阿難(nan)白佛(fo)(fo)言。世尊。我今又(you)作(zuo)如(ru)是思惟(wei)。是眾生身(shen)。腑(fu)藏在中(zhong)。竅穴居外。有藏則暗(an)。有竅則明(ming)。今我對(dui)佛(fo)(fo)。開(kai)眼見(jian)明(ming)。名為見(jian)外。閉(bi)眼見(jian)暗(an)。名為見(jian)內。是義(yi)云何。
佛(fo)告(gao)阿難。汝(ru)(ru)當(dang)閉眼見(jian)(jian)(jian)暗(an)之時。此暗(an)境界。為(wei)與眼對。為(wei)不(bu)對眼。若(ruo)(ruo)與眼對。暗(an)在(zai)眼前。云(yun)何(he)成(cheng)內(nei)。若(ruo)(ruo)成(cheng)內(nei)者(zhe)(zhe)。居暗(an)室中。無(wu)日月燈(deng)。此室暗(an)中。皆汝(ru)(ru)焦腑。若(ruo)(ruo)不(bu)對者(zhe)(zhe)。云(yun)何(he)成(cheng)見(jian)(jian)(jian)。若(ruo)(ruo)離外見(jian)(jian)(jian)。內(nei)對所(suo)成(cheng)。合(he)眼見(jian)(jian)(jian)暗(an)。名為(wei)身(shen)(shen)中。開眼見(jian)(jian)(jian)明。何(he)不(bu)見(jian)(jian)(jian)面。若(ruo)(ruo)不(bu)見(jian)(jian)(jian)面。內(nei)對不(bu)成(cheng)。見(jian)(jian)(jian)面若(ruo)(ruo)成(cheng)。此了知(zhi)心。及與眼根。乃(nai)在(zai)虛空(kong)。何(he)成(cheng)在(zai)內(nei)。若(ruo)(ruo)在(zai)虛空(kong)。自非(fei)汝(ru)(ru)體。即應如來今見(jian)(jian)(jian)汝(ru)(ru)面。亦是汝(ru)(ru)身(shen)(shen)。汝(ru)(ru)眼已知(zhi)。身(shen)(shen)合(he)非(fei)覺。必汝(ru)(ru)執(zhi)言。身(shen)(shen)眼兩覺。應有二(er)知(zhi)。即汝(ru)(ru)一(yi)身(shen)(shen)。應成(cheng)兩佛(fo)。是故。應知(zhi)汝(ru)(ru)言見(jian)(jian)(jian)暗(an)名見(jian)(jian)(jian)內(nei)者(zhe)(zhe)。無(wu)有是處。
【譯文】阿難對(dui)如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo):世尊(zun),我現在(zai)(zai)又想,眾生的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)體(ti)上(shang),內(nei)(nei)(nei)(nei)臟等深(shen)藏(zang)在(zai)(zai)體(ti)內(nei)(nei)(nei)(nei),眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)耳等露在(zai)(zai)外(wai)(wai)(wai)(wai)面(mian)(mian),深(shen)藏(zang)即(ji)是(shi)(shi)(shi)(shi)暗(an)(an)(an)(an)(an)的(de)(de)(de)(de)(de),外(wai)(wai)(wai)(wai)面(mian)(mian)的(de)(de)(de)(de)(de)則是(shi)(shi)(shi)(shi)明的(de)(de)(de)(de)(de)。現在(zai)(zai)我面(mian)(mian)對(dui)著如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai),睜(zheng)開眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)就(jiu)(jiu)能(neng)(neng)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)明,這(zhe)(zhe)就(jiu)(jiu)叫見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)外(wai)(wai)(wai)(wai),閉上(shang)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)睛看(kan)(kan)(kan)到(dao)暗(an)(an)(an)(an)(an),這(zhe)(zhe)就(jiu)(jiu)叫見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei)。這(zhe)(zhe)該(gai)怎(zen)么(me)(me)解釋呢?如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai)告訴阿難:當你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)閉眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)暗(an)(an)(an)(an)(an)時,這(zhe)(zhe)個暗(an)(an)(an)(an)(an)的(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)景是(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)相對(dui),還是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)與(yu)(yu)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)相對(dui)?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)相對(dui)的(de)(de)(de)(de)(de),那(nei)么(me)(me)暗(an)(an)(an)(an)(an)的(de)(de)(de)(de)(de)情(qing)景就(jiu)(jiu)應當在(zai)(zai)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)的(de)(de)(de)(de)(de)前(qian)面(mian)(mian),為(wei)何要(yao)說(shuo)(shuo)(shuo)什(shen)(shen)么(me)(me)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei)呢?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei),那(nei)么(me)(me),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)坐在(zai)(zai)暗(an)(an)(an)(an)(an)室(shi)里,沒(mei)有(you)日、月、燈光,這(zhe)(zhe)暗(an)(an)(an)(an)(an)室(shi)之(zhi)中(zhong),就(jiu)(jiu)都是(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)心肺(fei)腑臟,而(er)(er)不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)與(yu)(yu)這(zhe)(zhe)些事物相對(dui)著。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)不(bu)能(neng)(neng)面(mian)(mian)對(dui)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)心肺(fei)腑臟,那(nei)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)又怎(zen)么(me)(me)能(neng)(neng)夠看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)它們(men)呢?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)離(li)開由外(wai)(wai)(wai)(wai)而(er)(er)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),那(nei)這(zhe)(zhe)識(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)也(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)相對(dui)而(er)(er)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),并沒(mei)有(you)什(shen)(shen)么(me)(me)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)外(wai)(wai)(wai)(wai)的(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)同。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)說(shuo)(shuo)(shuo)閉眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)暗(an)(an)(an)(an)(an),是(shi)(shi)(shi)(shi)說(shuo)(shuo)(shuo)這(zhe)(zhe)暗(an)(an)(an)(an)(an)就(jiu)(jiu)在(zai)(zai)身(shen)(shen)體(ti)內(nei)(nei)(nei)(nei)部,那(nei)么(me)(me)睜(zheng)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)明,為(wei)什(shen)(shen)么(me)(me)看(kan)(kan)(kan)不(bu)到(dao)身(shen)(shen)體(ti)外(wai)(wai)(wai)(wai)面(mian)(mian)的(de)(de)(de)(de)(de)臉呢?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)向(xiang)外(wai)(wai)(wai)(wai)看(kan)(kan)(kan)不(bu)到(dao)臉,那(nei)么(me)(me)向(xiang)內(nei)(nei)(nei)(nei)也(ye)就(jiu)(jiu)不(bu)能(neng)(neng)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei)。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)看(kan)(kan)(kan)得(de)到(dao)臉,那(nei)么(me)(me):這(zhe)(zhe)識(shi)(shi)知之(zhi)心以(yi)及(ji)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)根必(bi)處(chu)在(zai)(zai)虛空之(zhi)中(zhong),哪里在(zai)(zai)什(shen)(shen)么(me)(me)內(nei)(nei)(nei)(nei)呢?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)它們(men)處(chu)在(zai)(zai)虛空之(zhi)中(zhong),那(nei)自然(ran)就(jiu)(jiu)不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)自己體(ti)內(nei)(nei)(nei)(nei)的(de)(de)(de)(de)(de)東西,而(er)(er)是(shi)(shi)(shi)(shi)本來(lai)如(ru)(ru)(ru)(ru)此(ci)存在(zai)(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)東西,現在(zai)(zai)看(kan)(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)臉,就(jiu)(jiu)在(zai)(zai)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)上(shang),雖然(ran)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)已知覺(jue)到(dao)了(le),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)體(ti)卻(que)不(bu)能(neng)(neng)感覺(jue)到(dao)它們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)統(tong)一,此(ci)時你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)必(bi)定認為(wei)身(shen)(shen)體(ti)與(yu)(yu)眼(yan)(yan)(yan)(yan)(yan)是(shi)(shi)(shi)(shi)分開的(de)(de)(de)(de)(de)兩個知覺(jue),所以(yi)應當有(you)兩個識(shi)(shi)知之(zhi)心。這(zhe)(zhe)就(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)說(shuo)(shuo)(shuo),你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)是(shi)(shi)(shi)(shi)一個身(shen)(shen)體(ti),卻(que)要(yao)成就(jiu)(jiu)兩個佛。所以(yi)你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)應知道,你(ni)(ni)(ni)(ni)(ni)所說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)暗(an)(an)(an)(an)(an)即(ji)是(shi)(shi)(shi)(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)內(nei)(nei)(nei)(nei),是(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)對(dui)的(de)(de)(de)(de)(de)。
【原文】阿(a)難言(yan)。我常聞佛開示四(si)眾(zhong)。由(you)心(xin)生(sheng)故。種種法(fa)生(sheng)。由(you)法(fa)生(sheng)故。種種心(xin)生(sheng)。我今思惟(wei)(wei)。即思惟(wei)(wei)體實(shi)我心(xin)性(xing)。隨所合處(chu)。心(xin)則隨有。亦非(fei)內外中間三處(chu)。
佛告阿難。汝(ru)(ru)今說(shuo)言(yan)。由法(fa)生故。種種心(xin)生。隨(sui)所合(he)處。心(xin)隨(sui)有者(zhe)。是心(xin)無(wu)體(ti)。則無(wu)所合(he)。若無(wu)有體(ti)。而(er)能合(he)者(zhe)。則十九界(jie)。因七塵合(he)。是義(yi)不然。若有體(ti)者(zhe)。如(ru)汝(ru)(ru)以手自挃(zhi)其(qi)體(ti)。汝(ru)(ru)所知心(xin)。為(wei)復內出。為(wei)從外(wai)入。若復內出。還見身(shen)中。若從外(wai)來。先合(he)見面(mian)。
阿難(nan)言。見是其眼。心(xin)知非眼。為見非義(yi)。
佛言。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)眼能(neng)見。汝(ru)(ru)在室中(zhong)。門能(neng)見否。則諸已(yi)死。尚有(you)眼存(cun)。應皆(jie)見物(wu)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)見物(wu)者。云何(he)名死。阿難(nan)。又汝(ru)(ru)覺了能(neng)知之心。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)必有(you)體(ti)(ti)。為復一體(ti)(ti)。為有(you)多(duo)體(ti)(ti)。今在汝(ru)(ru)身。為復遍(bian)體(ti)(ti)。為不(bu)遍(bian)體(ti)(ti)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)一體(ti)(ti)者。則汝(ru)(ru)以手挃(zhi)(zhi)(zhi)一肢時。四(si)肢應覺。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)咸覺者。挃(zhi)(zhi)(zhi)應無(wu)在。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)挃(zhi)(zhi)(zhi)有(you)所。則汝(ru)(ru)一體(ti)(ti)。自不(bu)能(neng)成。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)多(duo)體(ti)(ti)者。則成多(duo)人(ren)。何(he)體(ti)(ti)為汝(ru)(ru)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)遍(bian)體(ti)(ti)者。同前所挃(zhi)(zhi)(zhi)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)不(bu)遍(bian)者。當汝(ru)(ru)觸頭(tou)。亦(yi)觸其(qi)足。頭(tou)有(you)所覺。足應無(wu)知。今汝(ru)(ru)不(bu)然。是(shi)故。應知隨(sui)所合(he)處(chu)(chu)。心則隨(sui)有(you)。無(wu)有(you)是(shi)處(chu)(chu)。
【譯文】阿(a)難(nan)說(shuo)(shuo):我曾經聆聽如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai)(lai)開示眾人,由(you)于(yu)(yu)心(xin)念(nian)的(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用(yong)(yong),種(zhong)種(zhong)事(shi)物(wu)才(cai)(cai)生(sheng)出來(lai)(lai),由(you)于(yu)(yu)事(shi)物(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用(yong)(yong),種(zhong)種(zhong)心(xin)念(nian)才(cai)(cai)生(sheng)出來(lai)(lai)。現(xian)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)我在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)思(si)(si)維(wei),我的(de)(de)(de)(de)(de)思(si)(si)維(wei)就(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)思(si)(si)維(wei)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),這(zhe)(zhe)其實也就(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)我的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),隨(sui)著心(xin)與它物(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)遇(yu)合(he)(he)(he),這(zhe)(zhe)心(xin)則隨(sui)之(zhi)而(er)存在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai),心(xin)既(ji)不(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內,也不(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)外(wai),亦不(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)中間處。如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai)(lai)告(gao)訴阿(a)難(nan):你(ni)(ni)(ni)說(shuo)(shuo)由(you)于(yu)(yu)事(shi)物(wu)作(zuo)用(yong)(yong),種(zhong)種(zhong)心(xin)念(nian)才(cai)(cai)生(sheng)出,隨(sui)著與事(shi)物(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)遇(yu)合(he)(he)(he),心(xin)才(cai)(cai)隨(sui)之(zhi)而(er)存在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)。但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)這(zhe)(zhe)個心(xin)沒有(you)(you)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),則無(wu)所(suo)(suo)謂與它物(wu)遇(yu)合(he)(he)(he),如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)沒有(you)(you)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti)而(er)能(neng)(neng)與它物(wu)遇(yu)合(he)(he)(he),那(nei)(nei)(nei)就(jiu)(jiu)超出六(liu)根六(liu)識(shi)六(liu)種(zhong)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)之(zhi)心(xin)而(er)無(wu)法說(shuo)(shuo)清(qing)楚了。這(zhe)(zhe)種(zhong)說(shuo)(shuo)法不(bu)對。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)說(shuo)(shuo)心(xin)有(you)(you)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)就(jiu)(jiu)像你(ni)(ni)(ni)用(yong)(yong)手(shou)(shou)摸(mo)(mo)自己(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti),你(ni)(ni)(ni)能(neng)(neng)覺(jue)知(zhi)(zhi)(zhi)到(dao)(dao)(dao)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)往(wang)外(wai)出來(lai)(lai)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)呢(ni)(ni),還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)以身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)外(wai)往(wang)內去識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)呢(ni)(ni)?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)內往(wang)外(wai)出來(lai)(lai),它應(ying)當(dang)先(xian)看(kan)(kan)見(jian)自己(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)體(ti)(ti)內,如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)外(wai)往(wang)內進去,那(nei)(nei)(nei)它應(ying)當(dang)先(xian)看(kan)(kan)到(dao)(dao)(dao)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)臉。阿(a)難(nan)說(shuo)(shuo):看(kan)(kan)見(jian)東(dong)(dong)西是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)眼的(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用(yong)(yong),但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)心(xin)之(zhi)意識(shi)到(dao)(dao)(dao)東(dong)(dong)西則不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)眼的(de)(de)(de)(de)(de)作(zuo)用(yong)(yong),說(shuo)(shuo)心(xin)看(kan)(kan)見(jian)并不(bu)對。如(ru)(ru)(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo)(shuo):如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)眼能(neng)(neng)夠(gou)(gou)看(kan)(kan)見(jian),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)你(ni)(ni)(ni)坐在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)房間里,門能(neng)(neng)夠(gou)(gou)看(kan)(kan)到(dao)(dao)(dao)你(ni)(ni)(ni)嗎?門不(bu)能(neng)(neng)看(kan)(kan),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)不(bu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)代表你(ni)(ni)(ni)已經死了嗎?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)眼睛(jing)還(huan)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai),應(ying)當(dang)看(kan)(kan)得見(jian)東(dong)(dong)西吧。既(ji)然(ran)能(neng)(neng)看(kan)(kan)見(jian)東(dong)(dong)西,為什么(me)(me)(me)說(shuo)(shuo)它已死了呢(ni)(ni)?阿(a)難(nan),你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)能(neng)(neng)知(zhi)(zhi)(zhi)能(neng)(neng)覺(jue)的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin),如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)有(you)(you)自身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)的(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),那(nei)(nei)(nei)它是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)個本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)(you)許多(duo)個本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti)?它是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)遍布(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)上呢(ni)(ni)?還(huan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)沒有(you)(you)遍布(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)上?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)之(zhi)心(xin)只(zhi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)一(yi)個本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti),并且分布(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)于(yu)(yu)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)上,那(nei)(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)用(yong)(yong)手(shou)(shou)摸(mo)(mo)一(yi)個肢體(ti)(ti)時(shi),你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)四(si)(si)肢應(ying)當(dang)同時(shi)都有(you)(you)感覺(jue),如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)能(neng)(neng)摸(mo)(mo)到(dao)(dao)(dao)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)全部(bu),那(nei)(nei)(nei)就(jiu)(jiu)應(ying)當(dang)無(wu)所(suo)(suo)謂摸(mo)(mo)了。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)只(zhi)能(neng)(neng)摸(mo)(mo)到(dao)(dao)(dao)某個部(bu)位,那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)之(zhi)心(xin)遍在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)四(si)(si)周就(jiu)(jiu)不(bu)會成立。如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)你(ni)(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)識(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)之(zhi)心(xin)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)許多(duo)個本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti)并且分別各自在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)你(ni)(ni)(ni)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)上,那(nei)(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)自己(ji)就(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)許多(duo)個人了,倒(dao)底哪一(yi)個本(ben)(ben)(ben)體(ti)(ti)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)呢(ni)(ni)?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)那(nei)(nei)(nei)個一(yi)心(xin)遍布(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)整體(ti)(ti),那(nei)(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)怎么(me)(me)(me)能(neng)(neng)夠(gou)(gou)知(zhi)(zhi)(zhi)道觸摸(mo)(mo)的(de)(de)(de)(de)(de)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)哪個部(bu)份?如(ru)(ru)(ru)(ru)果(guo)(guo)(guo)你(ni)(ni)(ni)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)多(duo)體(ti)(ti)之(zhi)心(xin)各遍布(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)(shen)(shen)上,那(nei)(nei)(nei)你(ni)(ni)(ni)摸(mo)(mo)頭(tou)時(shi),也就(jiu)(jiu)等于(yu)(yu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)摸(mo)(mo)腳,但(dan)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)本(ben)(ben)(ben)來(lai)(lai)情形是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)(ni)能(neng)(neng)知(zhi)(zhi)(zhi)覺(jue)到(dao)(dao)(dao)頭(tou),就(jiu)(jiu)不(bu)能(neng)(neng)知(zhi)(zhi)(zhi)覺(jue)到(dao)(dao)(dao)腳。可是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)按你(ni)(ni)(ni)所(suo)(suo)說(shuo)(shuo),你(ni)(ni)(ni)現(xian)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)卻不(bu)這(zhe)(zhe)樣(yang)。那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)(me)應(ying)當(dang)知(zhi)(zhi)(zhi)道,心(xin)隨(sui)著與它物(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)遇(yu)合(he)(he)(he)而(er)存在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai),這(zhe)(zhe)種(zhong)認識(shi)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)不(bu)對的(de)(de)(de)(de)(de)。
【原文】阿難白(bai)佛言(yan)。世(shi)尊。我(wo)亦聞佛。與文殊等諸法王子。談實相時(shi)。世(shi)尊亦言(yan)。心不在(zai)內。亦不在(zai)外。如(ru)我(wo)思惟。內無所見。外不相知。內無知故。在(zai)內不成。身心相知。在(zai)外非義。今相知故。復內無見。當在(zai)中間。
佛言。汝言中(zhong)(zhong)間。中(zhong)(zhong)必不迷(mi)。非(fei)(fei)無所(suo)在(zai)。今汝推中(zhong)(zhong)。中(zhong)(zhong)何(he)為(wei)在(zai)。為(wei)復在(zai)處。為(wei)當(dang)在(zai)身。若(ruo)在(zai)身者。在(zai)邊非(fei)(fei)中(zhong)(zhong)。在(zai)中(zhong)(zhong)同(tong)內(nei)。若(ruo)在(zai)處者。為(wei)有所(suo)表(biao)(biao)。為(wei)無所(suo)表(biao)(biao)。無表(biao)(biao)同(tong)無。表(biao)(biao)則無定(ding)。何(he)以故。如人以表(biao)(biao)。表(biao)(biao)為(wei)中(zhong)(zhong)時(shi)。東看則西。南(nan)觀(guan)成北(bei)。表(biao)(biao)體既混。心(xin)應雜亂。
阿難(nan)言。我所說(shuo)中(zhong)。非(fei)此(ci)二(er)種(zhong)。如(ru)世(shi)尊言。眼色為(wei)緣。生(sheng)于(yu)眼識(shi)。眼有(you)分(fen)別。色塵無知。識(shi)生(sheng)其中(zhong)。則(ze)為(wei)心在。
佛言。汝心若在(zai)根塵之中(zhong)。此之心體(ti)。為(wei)復兼(jian)二(er)。為(wei)不(bu)兼(jian)二(er)。若兼(jian)二(er)者。物(wu)體(ti)雜亂(luan)。物(wu)非體(ti)知(zhi)(zhi)。成敵兩立。云(yun)何為(wei)中(zhong)。兼(jian)二(er)不(bu)成。非知(zhi)(zhi)不(bu)知(zhi)(zhi)。即無體(ti)性(xing)。中(zhong)何為(wei)相。是(shi)故。應知(zhi)(zhi)當在(zai)中(zhong)間。無有是(shi)處(chu)。
【譯文】阿難對(dui)(dui)如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo):世尊(zun)(zun),我也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)曾聽到如(ru)(ru)來(lai)與文(wen)殊菩(pu)薩等人(ren)談(tan)論到實相(xiang)問題。那(nei)時(shi)世尊(zun)(zun)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)說(shuo)(shuo)(shuo),心(xin)(xin)(xin)既(ji)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)外(wai)(wai)。就(jiu)像(xiang)我所(suo)想的(de)(de)(de)(de),心(xin)(xin)(xin)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)有(you)所(suo)見(jian),心(xin)(xin)(xin)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)外(wai)(wai),又不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)與我相(xiang)干,由(you)(you)于在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)無(wu)所(suo)謂認(ren)知(zhi).,所(suo)以(yi)心(xin)(xin)(xin)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)。由(you)(you)于身(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)和心(xin)(xin)(xin)能(neng)相(xiang)知(zhi)相(xiang)識,所(suo)以(yi)心(xin)(xin)(xin)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)外(wai)(wai)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)對(dui)(dui)的(de)(de)(de)(de)。由(you)(you)心(xin)(xin)(xin)和身(shen)(shen)(shen),內(nei)(nei)(nei)(nei)和外(wai)(wai)能(neng)夠相(xiang)知(zhi),那(nei)么,它是(shi)處(chu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)與外(wai)(wai)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)吧?如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo):你(ni)說(shuo)(shuo)(shuo)心(xin)(xin)(xin)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)外(wai)(wai)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)吧?在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)則(ze)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會(hui)迷(mi)惑,應(ying)當(dang)確有(you)一個(ge)地方。但(dan)是(shi),你(ni)指出(chu)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian),這(zhe)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)又在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)哪(na)里?中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)是(shi)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)它在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)的(de)(de)(de)(de)地方呢?還是(shi)就(jiu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)上(shang)(shang)?如(ru)(ru)果(guo)就(jiu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)上(shang)(shang),那(nei)它在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)表面上(shang)(shang),就(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)說(shuo)(shuo)(shuo)它是(shi)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)。如(ru)(ru)果(guo)它在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)身(shen)(shen)(shen)體(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian),就(jiu)同(tong)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)一樣,也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian)。如(ru)(ru)果(guo)有(you)所(suo)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)之(zhi)處(chu),那(nei)就(jiu)應(ying)當(dang)能(neng)標(biao)(biao)示(shi)出(chu)來(lai),如(ru)(ru)果(guo)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)無(wu)所(suo)標(biao)(biao)示(shi)的(de)(de)(de)(de)地方,那(nei)就(jiu)等于沒有(you)這(zhe)個(ge)地方。此時(shi),即使有(you)標(biao)(biao)示(shi),這(zhe)標(biao)(biao)示(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)無(wu)固定場(chang)所(suo)的(de)(de)(de)(de)。為什么這(zhe)樣說(shuo)(shuo)(shuo)呢?就(jiu)像(xiang)人(ren)就(jiu)是(shi)一個(ge)標(biao)(biao)示(shi),這(zhe)標(biao)(biao)示(shi)是(shi)中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)時(shi)候,如(ru)(ru)果(guo)從東面看他(ta)(ta),他(ta)(ta)則(ze)處(chu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)西(xi)面,從南面看他(ta)(ta),他(ta)(ta)則(ze)處(chu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)北面。標(biao)(biao)示(shi)之(zhi)物(wu)(wu)已然如(ru)(ru)此混亂(luan)模糊,心(xin)(xin)(xin)更(geng)是(shi)會(hui)雜(za)(za)亂(luan)無(wu)章了(le)。阿難說(shuo)(shuo)(shuo):我說(shuo)(shuo)(shuo)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)這(zhe)兩(liang)(liang)種,正(zheng)如(ru)(ru)世尊(zun)(zun)所(suo)說(shuo)(shuo)(shuo),眼睛(jing)所(suo)以(yi)能(neng)夠以(yi)事(shi)物(wu)(wu)為緣而發(fa)生(sheng)作用,那(nei)是(shi)因(yin)為當(dang)中(zhong)(zhong)(zhong)生(sheng)出(chu)了(le)眼睛(jing)的(de)(de)(de)(de)識知(zhi)作用。眼睛(jing)能(neng)分別認(ren)知(zhi)事(shi)物(wu)(wu),事(shi)物(wu)(wu)本來(lai)沒有(you)認(ren)知(zhi),由(you)(you)于識知(zhi)產生(sheng)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)它那(nei)里,心(xin)(xin)(xin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)就(jiu)處(chu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)那(nei)里了(le)。如(ru)(ru)來(lai)說(shuo)(shuo)(shuo):你(ni)的(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)如(ru)(ru)果(guo)處(chu)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)‘根’和事(shi)物(wu)(wu)世界(jie)(jie)之(zhi)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian),那(nei)么,這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)本體(ti)(ti)是(shi)兼連(lian)‘根’和‘塵(chen)’兩(liang)(liang)端(duan)(duan)呢?或者(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)兼連(lian)根、塵(chen)兩(liang)(liang)端(duan)(duan)?如(ru)(ru)果(guo)這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)體(ti)(ti)兼連(lian)根塵(chen)兩(liang)(liang)端(duan)(duan),那(nei)么,事(shi)物(wu)(wu)世界(jie)(jie)體(ti)(ti)多(duo)雜(za)(za)亂(luan),事(shi)物(wu)(wu)又不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)心(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)本體(ti)(ti),因(yin)此它們勢(shi)必矛盾對(dui)(dui)立,哪(na)里還能(neng)說(shuo)(shuo)(shuo)什么持中(zhong)(zhong)(zhong)呢!既(ji)然不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)兼連(lian)二體(ti)(ti),那(nei)么,心(xin)(xin)(xin)就(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)去認(ren)知(zhi)事(shi)物(wu)(wu),心(xin)(xin)(xin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)就(jiu)失去了(le)自己的(de)(de)(de)(de)體(ti)(ti)性,中(zhong)(zhong)(zhong)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)就(jiu)沒有(you)任何標(biao)(biao)志了(le)。所(suo)以(yi)你(ni)應(ying)當(dang)知(zhi)道,說(shuo)(shuo)(shuo)心(xin)(xin)(xin)在(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)(zai)內(nei)(nei)(nei)(nei)外(wai)(wai)的(de)(de)(de)(de)中(zhong)(zhong)(zhong)間(jian)(jian)(jian),也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)是(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)對(dui)(dui)的(de)(de)(de)(de)。
【原文】阿難白佛(fo)言。世尊。我昔見佛(fo)。與大(da)目(mu)連(lian)。須(xu)菩提(ti)。富樓(lou)那(nei)。舍利弗。四大(da)弟子。共轉法輪。常言。覺知(zhi)分別心性。既(ji)不(bu)在(zai)內。亦不(bu)在(zai)外。不(bu)在(zai)中間。俱無所在(zai)。一切(qie)無著。名之為(wei)心。則我無著。名為(wei)心否。
佛告阿(a)難。汝(ru)言覺知分(fen)別(bie)心性。俱無(wu)(wu)(wu)在(zai)者(zhe)(zhe)。世間(jian)虛空(kong)。水陸飛行。諸所物象。名(ming)為一切。汝(ru)不(bu)著(zhu)(zhu)者(zhe)(zhe)。為在(zai)為無(wu)(wu)(wu)。無(wu)(wu)(wu)則同于(yu)龜毛(mao)兔角。云何不(bu)著(zhu)(zhu)。有(you)(you)不(bu)著(zhu)(zhu)者(zhe)(zhe)。不(bu)可名(ming)無(wu)(wu)(wu)。無(wu)(wu)(wu)相則無(wu)(wu)(wu)。非(fei)無(wu)(wu)(wu)則相。相有(you)(you)則在(zai)。云何無(wu)(wu)(wu)著(zhu)(zhu)。是(shi)故(gu)。應知一切無(wu)(wu)(wu)著(zhu)(zhu)。名(ming)覺知心。無(wu)(wu)(wu)有(you)(you)是(shi)處(chu)。
【譯文】阿難對如(ru)來說(shuo):以(yi)前我(wo)曾看到世(shi)尊與大目連、須菩提、富樓那(nei)、舍利弗四(si)大弟子在(zai)(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)(yi)起(qi)宏揚佛法,常常說(shuo)道(dao),心(xin)(xin)的知覺(jue)認(ren)識的本(ben)性(xing)、,既不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)內也(ye)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)外(wai),亦不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)中間,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)地(di)方,心(xin)(xin)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu)在(zai)(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)事(shi)(shi)(shi)物之上(shang),這就是(shi)(shi)心(xin)(xin)的本(ben)性(xing),那(nei)么(me)我(wo)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu)于一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)之上(shang),這算不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)算心(xin)(xin)的本(ben)性(xing)呢(ni)?如(ru)來告(gao)訴阿難:你說(shuo)心(xin)(xin)的知覺(jue)認(ren)識本(ben)性(xing)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)地(di)方,世(shi)間這所(suo)有的天上(shang)地(di)下(xia)水(shui)中一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)事(shi)(shi)(shi)物,你都不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)去執(zhi)著(zhu)在(zai)(zai)(zai)其中,那(nei)么(me)你的心(xin)(xin)是(shi)(shi)在(zai)(zai)(zai)還是(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)呢(ni)?你的心(xin)(xin)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai)就如(ru)龜殼上(shang)長毛、兔頭上(shang)長角完全空(kong)無所(suo)有,那(nei)還說(shuo)什么(me)執(zhi)著(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu)呢(ni)?說(shuo)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu),就不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)說(shuo)它不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai),沒有任何形態外(wai)相才是(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)在(zai)(zai)(zai),只要(yao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)空(kong)無的就會有形態外(wai)相,有外(wai)相就是(shi)(shi)在(zai)(zai)(zai),這時還說(shuo)什么(me)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)事(shi)(shi)(shi)物?所(suo)以(yi)應當知道(dao),認(ren)定不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)執(zhi)著(zhu)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)事(shi)(shi)(shi)物就是(shi)(shi)知覺(jue)認(ren)識心(xin)(xin)的本(ben)性(xing),這也(ye)是(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)對的。
【原文】爾時。阿難在大(da)眾中。即從座起。偏袒右肩。右膝著地。合(he)掌恭敬。而白佛言。我(wo)是如來最小之(zhi)弟。蒙(meng)佛慈愛。雖(sui)今出家。猶恃驕憐。所以多聞。未得無漏(lou)。不(bu)能折伏(fu)娑(suo)毗羅咒。為彼所轉。溺于淫舍。當由不(bu)知真際所詣。惟愿(yuan)世尊。大(da)慈哀愍。開(kai)示我(wo)等奢摩他(ta)路。令諸闡(chan)提。隳彌戾車。作(zuo)是語已。五體投地。及(ji)諸大(da)眾。傾(qing)渴翹佇。欽聞示誨。
爾(er)時。世尊從(cong)其面門。放種(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)光。其光晃耀。如百千(qian)日。普佛(fo)世界(jie)。六(liu)種(zhong)(zhong)震(zhen)動。如是十方微塵國(guo)土。一(yi)(yi)時開現。佛(fo)之威神(shen)。令諸世界(jie)。合(he)成一(yi)(yi)界(jie)。其世界(jie)中(zhong)。所有一(yi)(yi)切諸大菩薩。皆(jie)住本國(guo)。合(he)掌承聽。
【譯文】這時(shi)候,阿難(nan)在(zai)大(da)眾(zhong)中(zhong)(zhong)從座(zuo)上(shang)(shang)站起來(lai)(lai),裸出(chu)(chu)右肩,跪下右膝(xi),合掌敬禮(li),恭(gong)敬地(di)對(dui)如(ru)(ru)來(lai)(lai)說(shuo):我是(shi)(shi)如(ru)(ru)來(lai)(lai)最小的(de)(de)(de)(de)(de)(de)弟子(zi),一(yi)(yi)(yi)(yi)向(xiang)得到如(ru)(ru)來(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)慈愛,現在(zai)雖然(ran)出(chu)(chu)家(jia)了(le),但是(shi)(shi)仍然(ran)依持如(ru)(ru)來(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)憐(lian)愛而驕(jiao)傲放(fang)縱,既使是(shi)(shi)博學(xue)多聞,仍然(ran)沒有(you)達到解脫一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)煩惱的(de)(de)(de)(de)(de)(de)無上(shang)(shang)果位(wei),所以不能降伏娑毗羅魔咒,反而被其(qi)傷害,陷在(zai)淫室(shi)之(zhi)中(zhong)(zhong)。這都(dou)是(shi)(shi)由于不能真知佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)真心(xin)境界的(de)(de)(de)(de)(de)(de)結果。祈望世尊(zun)發大(da)慈大(da)悲憐(lian)心(xin),為我們指引無上(shang)(shang)正等正定的(de)(de)(de)(de)(de)(de)道路,讓一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)斷絕善(shan)行或一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)(qie)不成佛(fo)者,墮入那惡(e)濁(zhuo)之(zhi)地(di)去吧!說(shuo)完后(hou),阿難(nan)即匍伏在(zai)地(di),與(yu)在(zai)場(chang)眾(zhong)人一(yi)(yi)(yi)(yi)起衷心(xin)祈求如(ru)(ru)來(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)教誨。這時(shi),只見如(ru)(ru)來(lai)(lai)佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)臉(lian)上(shang)(shang)放(fang)射出(chu)(chu)奇光異彩,像千百個太(tai)陽(yang)那樣明亮閃耀。一(yi)(yi)(yi)(yi)時(shi),普(pu)天之(zhi)下,大(da)地(di)震動,萬眾(zhong)和悅,十方(fang)世界如(ru)(ru)微塵一(yi)(yi)(yi)(yi)樣多的(de)(de)(de)(de)(de)(de)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)國土上(shang)(shang),一(yi)(yi)(yi)(yi)瞬間現出(chu)(chu)佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)威儀神明,所有(you)世界融合成為一(yi)(yi)(yi)(yi)個佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)世界,這當中(zhong)(zhong)所有(you)大(da)菩薩,都(dou)在(zai)自己的(de)(de)(de)(de)(de)(de)國土上(shang)(shang)頂(ding)禮(li)合掌,聆聽(ting)佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)教誨。
【原文】佛告阿難。一切眾生(sheng)(sheng)。從無(wu)始來。種(zhong)種(zhong)顛倒。業種(zhong)自(zi)然(ran)。如惡(e)叉聚。諸修(xiu)行人。不能(neng)得(de)成(cheng)無(wu)上菩(pu)提。乃至別成(cheng)聲聞(wen)緣(yuan)(yuan)覺(jue)(jue)。及成(cheng)外(wai)道。諸天魔王。及魔眷屬(shu)。皆由不知二種(zhong)根本(ben)。錯亂修(xiu)習。猶如煮(zhu)沙(sha)。欲成(cheng)嘉(jia)饌。縱(zong)經塵(chen)劫。終不能(neng)得(de)。云何二種(zhong)。阿難。一者(zhe)。無(wu)始生(sheng)(sheng)死根本(ben)。則(ze)汝(ru)今者(zhe)。與(yu)諸眾生(sheng)(sheng)。用攀緣(yuan)(yuan)心(xin)。為(wei)自(zi)性者(zhe)。二者(zhe)。無(wu)始菩(pu)提涅槃。元(yuan)清(qing)凈(jing)體。則(ze)汝(ru)今者(zhe)。識精(jing)元(yuan)明。能(neng)生(sheng)(sheng)諸緣(yuan)(yuan)。緣(yuan)(yuan)所遺者(zhe)。由諸眾生(sheng)(sheng)。遺此本(ben)明。雖終日行。而不自(zi)覺(jue)(jue)。枉入諸趣。
【譯文】如(ru)來對阿(a)難說:一(yi)切(qie)眾生(sheng)從(cong)久遠以(yi)來,就(jiu)有種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)妄想狂(kuang)念和煩惱,造(zao)成種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)惡欲的(de)(de)(de)(de)(de)根(gen)(gen)(gen)柢,它(ta)們相集相聚(ju)在一(yi)起,至使各位修(xiu)(xiu)行(xing)求解脫之人(ren),不(bu)能成就(jiu)佛的(de)(de)(de)(de)(de)無(wu)上智慧,只能造(zao)就(jiu)像聲聞、緣覺那(nei)樣的(de)(de)(de)(de)(de)修(xiu)(xiu)行(xing)人(ren)以(yi)及種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)旁門左(zuo)道乃至魔(mo)法鬼術(shu)的(de)(de)(de)(de)(de)邪術(shu)。這都是(shi)(shi)因為不(bu)能知(zhi)道有兩種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)根(gen)(gen)(gen)本的(de)(de)(de)(de)(de)緣故(gu)。糊涂雜(za)亂的(de)(de)(de)(de)(de)修(xiu)(xiu)行(xing),就(jiu)像煮食河沙作為美味一(yi)樣,既使經歷了(le)萬千劫后,也終究(jiu)不(bu)能成功。是(shi)(shi)哪兩種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)根(gen)(gen)(gen)本呢?阿(a)難,第一(yi)種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)是(shi)(shi)無(wu)始(shi)以(yi)來的(de)(de)(de)(de)(de)生(sheng)死根(gen)(gen)(gen)本,就(jiu)是(shi)(shi)你與眾人(ren)都以(yi)依持外物的(de)(de)(de)(de)(de)認知(zhi)心,自(zi)以(yi)為就(jiu)是(shi)(shi)生(sheng)死的(de)(de)(de)(de)(de)本性。第二種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)是(shi)(shi)開始(shi)以(yi)來的(de)(de)(de)(de)(de)菩提涅槃的(de)(de)(de)(de)(de)清凈(jing)本休,就(jiu)是(shi)(shi)你與眾人(ren)的(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)切(qie)識本來精(jing)粹光(guang)明(ming),能產生(sheng)攀緣一(yi)切(qie)的(de)(de)(de)(de)(de)能力(li)(li),而唯獨對這個本來精(jing)粹光(guang)明(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)識,攀緣的(de)(de)(de)(de)(de)力(li)(li)量卻不(bu)能達到它(ta),結果自(zi)然(ran)就(jiu)是(shi)(shi)自(zi)己遺棄了(le)本來明(ming)澈的(de)(de)(de)(de)(de)本性,雖然(ran)時時勤苦修(xiu)(xiu)習(xi),終究(jiu)不(bu)能有所覺悟,不(bu)免就(jiu)會(hui)陷入那(nei)些各種(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)不(bu)同的(de)(de)(de)(de)(de)生(sheng)死惡趣之中。
【原文】阿難。汝(ru)(ru)今(jin)欲(yu)知奢摩他路。愿出生死。今(jin)復(fu)問(wen)汝(ru)(ru)。即(ji)時。如(ru)來舉金(jin)色(se)臂(bei)。屈五輪指(zhi)。語阿難言。汝(ru)(ru)今(jin)見否。阿難言。見。佛言。汝(ru)(ru)何所(suo)見。阿難言。我見如(ru)來舉臂(bei)屈指(zhi)。為光明拳。耀我心目。佛言。汝(ru)(ru)將誰見。阿難言。我與大眾。同將眼(yan)見。
佛告阿(a)難(nan)。汝(ru)今答(da)我。如(ru)來屈指(zhi)為(wei)光明拳。耀汝(ru)心目。汝(ru)目可見(jian)。以何為(wei)心。當(dang)我拳耀。
阿難言。如來現今征(zheng)心所在。而我以心推窮尋逐。即(ji)能推者。我將為心。
佛(fo)言。咄。阿難。此非汝心(xin)。
阿難矍然(ran)。避座合掌。起立白佛。此非我心。當名(ming)何(he)等。
佛告阿難。此是前塵虛妄相想。惑汝真性。由汝無始(shi)至于今生(sheng)。認(ren)賊為子(zi)。失汝元常。故受輪轉。
【譯文】阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan),你(ni)要超入(ru)無上正等正定(ding)的(de)(de)道路,發(fa)愿要拔(ba)(ba)脫生死苦海,那(nei)(nei)(nei)么(me)(me),現在(zai)(zai)我(wo)再問你(ni)。說(shuo)(shuo)罷,如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)舉起金(jin)色手(shou)臂,收屈(qu)起五輪手(shou)指(zhi),對阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo):你(ni)能(neng)看(kan)(kan)(kan)見(jian)嗎?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)回(hui)(hui)答(da):能(neng)看(kan)(kan)(kan)見(jian)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):你(ni)看(kan)(kan)(kan)見(jian)什么(me)(me)?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)回(hui)(hui)答(da):我(wo)看(kan)(kan)(kan)見(jian)到(dao)如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)佛,舉臂屈(qu)指(zhi)握(wo)為光(guang)(guang)明拳(quan),照耀(yao)著(zhu)我(wo)的(de)(de)心和眼。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):你(ni)用(yong)什么(me)(me)看(kan)(kan)(kan)見(jian)的(de)(de)?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)回(hui)(hui)答(da):我(wo)和大家一樣,都(dou)(dou)是用(yong)眼看(kan)(kan)(kan)見(jian)的(de)(de)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)告(gao)訴阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan):你(ni)回(hui)(hui)答(da)我(wo),如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)握(wo)光(guang)(guang)明拳(quan)照耀(yao)你(ni)的(de)(de)心和眼,你(ni)的(de)(de)眼可以(yi)(yi)看(kan)(kan)(kan)見(jian),你(ni)又(you)以(yi)(yi)什么(me)(me)為心來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)知道我(wo)的(de)(de)拳(quan)光(guang)(guang)呢?阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)回(hui)(hui)答(da):如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)要我(wo)印(yin)證心在(zai)(zai)哪(na)里(li),那(nei)(nei)(nei)我(wo)用(yong)心去仔(zi)細推究,這(zhe)(zhe)(zhe)個能(neng)推究尋找(zhao)的(de)(de),就是心了。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):亂(luan)說(shuo)(shuo),阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan),這(zhe)(zhe)(zhe)個心不(bu)是你(ni)的(de)(de)心。阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan)聽后(hou)寂然(ran)不(bu)語,退(tui)座合掌,然(ran)后(hou)站起來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)對如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):這(zhe)(zhe)(zhe)個心不(bu)是我(wo)的(de)(de)心,那(nei)(nei)(nei)它是什么(me)(me)呢?如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)告(gao)訴阿(a)(a)難(nan)(nan)(nan)(nan):這(zhe)(zhe)(zhe)個心是根塵妄(wang)念的(de)(de)所(suo)思所(suo)想,它迷(mi)惑了你(ni)的(de)(de)真性(xing),你(ni)從無始(shi)無根源處以(yi)(yi)至現在(zai)(zai),都(dou)(dou)在(zai)(zai)認(ren)賊為子,以(yi)(yi)致于失(shi)去了你(ni)的(de)(de)本真心性(xing),所(suo)以(yi)(yi)只能(neng)墮入(ru)生死輪轉之中不(bu)能(neng)拔(ba)(ba)除。
【原文】阿難白佛(fo)言。世尊(zun)。我(wo)佛(fo)寵(chong)弟。心(xin)愛佛(fo)故。令我(wo)出家(jia)。我(wo)心(xin)何(he)獨(du)供養如來。乃至遍歷恒沙國(guo)土(tu)。承事諸(zhu)佛(fo)。及善(shan)知(zhi)識。發(fa)大勇(yong)猛。行諸(zhu)一(yi)切難行法(fa)事。皆用(yong)此(ci)(ci)心(xin)。縱(zong)令謗(bang)法(fa)。永退善(shan)根(gen)。亦(yi)因此(ci)(ci)心(xin)。若此(ci)(ci)發(fa)明不是心(xin)者。我(wo)乃無心(xin)。同諸(zhu)土(tu)木。離(li)此(ci)(ci)覺知(zhi)。更無所有。云(yun)何(he)如來說(shuo)此(ci)(ci)非心(xin)。我(wo)實(shi)驚怖。兼此(ci)(ci)大眾。無不疑惑。惟垂大悲。開示未悟。
【譯文】阿(a)難(nan)對(dui)如(ru)來(lai)說:世尊一(yi)向愛憐弟子(zi)(zi),因為弟子(zi)(zi)一(yi)心(xin)(xin)向佛所以(yi)出家(jia)。弟子(zi)(zi)向來(lai)以(yi)心(xin)(xin)供(gong)奉(feng)如(ru)來(lai),不(bu)論在(zai)任何地(di)方,都(dou)侍奉(feng)諸(zhu)佛和各位得佛智(zhi)(zhi)慧(hui)(hui)之(zhi)人,弟子(zi)(zi)修行勇猛精進,且(qie)不(bu)畏一(yi)切艱難(nan),都(dou)是(shi)憑著這(zhe)(zhe)個(ge)心(xin)(xin)去做的(de),即使是(shi)歪曲(qu)了(le)(le)佛法(fa),絕(jue)滅了(le)(le)智(zhi)(zhi)慧(hui)(hui),也是(shi)因為這(zhe)(zhe)個(ge)心(xin)(xin)。如(ru)果像如(ru)來(lai)揭(jie)示(shi)的(de)那(nei)樣,這(zhe)(zhe)個(ge)心(xin)(xin)不(bu)是(shi)我(wo)的(de)心(xin)(xin),那(nei)我(wo)就(jiu)是(shi)無心(xin)(xin)之(zhi)人,與泥土(tu)草木一(yi)樣了(le)(le)。離棄了(le)(le)能(neng)覺能(neng)知的(de)心(xin)(xin),我(wo)就(jiu)什么也沒有了(le)(le)。如(ru)來(lai)您(nin)為什么要說這(zhe)(zhe)不(bu)是(shi)我(wo)的(de)心(xin)(xin)呢?我(wo)實(shi)在(zai)害怕極(ji)了(le)(le)!在(zai)場眾人都(dou)有一(yi)樣的(de)迷(mi)惑,都(dou)祈望如(ru)來(lai)悲(bei)憐,開(kai)示(shi)未(wei)能(neng)覺悟(wu)的(de)大眾。
【原文】爾時。世尊開示(shi)阿(a)難(nan)。及諸(zhu)大眾。欲令(ling)心(xin)(xin)(xin)入無生(sheng)法(fa)(fa)忍(ren)。于獅子座(zuo)。摩阿(a)難(nan)頂。而告(gao)之言。如來(lai)常說。諸(zhu)法(fa)(fa)所生(sheng)。惟心(xin)(xin)(xin)所現。一切因果(guo)。世界(jie)微塵(chen)(chen)(chen)。因心(xin)(xin)(xin)成(cheng)體。阿(a)難(nan)。若(ruo)諸(zhu)世界(jie)。一切所有(you)。其(qi)中乃至草葉縷(lv)結。詰(jie)其(qi)根元。咸有(you)體性(xing)。縱(zong)令(ling)虛空。亦(yi)有(you)名(ming)貌。何況清凈妙凈明(ming)心(xin)(xin)(xin)。性(xing)一切心(xin)(xin)(xin)。而自(zi)無體。若(ruo)汝(ru)執(zhi)吝(lin)。分(fen)別(bie)覺觀(guan)。所了知性(xing)。必為(wei)心(xin)(xin)(xin)者。此心(xin)(xin)(xin)即(ji)應(ying)離諸(zhu)一切。色香(xiang)味觸(chu)。諸(zhu)塵(chen)(chen)(chen)事(shi)業。別(bie)有(you)全性(xing)。如汝(ru)今者。承(cheng)聽我(wo)法(fa)(fa)。此則(ze)因聲而有(you)分(fen)別(bie)。縱(zong)滅一切見聞覺知。內守幽閑。猶為(wei)法(fa)(fa)塵(chen)(chen)(chen)分(fen)別(bie)影事(shi)。我(wo)非敕汝(ru)。執(zhi)為(wei)非心(xin)(xin)(xin)。但汝(ru)于心(xin)(xin)(xin)。微細揣摩。若(ruo)離前塵(chen)(chen)(chen)有(you)分(fen)別(bie)性(xing)。即(ji)真(zhen)汝(ru)心(xin)(xin)(xin)。若(ruo)分(fen)別(bie)性(xing)。離塵(chen)(chen)(chen)無體。斯則(ze)前塵(chen)(chen)(chen)分(fen)別(bie)影事(shi)。塵(chen)(chen)(chen)非常住(zhu)。若(ruo)變滅時。此心(xin)(xin)(xin)則(ze)同龜(gui)毛兔角。則(ze)汝(ru)法(fa)(fa)身同于斷滅。其(qi)誰修證。無生(sheng)法(fa)(fa)忍(ren)。
即時。阿難與諸大眾。默然自失(shi)。
佛(fo)告阿難(nan)。世間一切(qie)諸(zhu)修學人(ren)。現前雖(sui)成九次第定。不(bu)得漏盡。成阿羅漢(han)。皆(jie)由執此(ci)生(sheng)死(si)妄想。誤為真實。是故。汝今雖(sui)得多聞。不(bu)成圣果(guo)。
【譯文】這(zhe)時(shi),如(ru)(ru)來(lai)開示,要(yao)讓(rang)阿(a)難(nan)和(he)眾人得(de)到能(neng)安(an)忍不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)動心(xin)(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)大法(fa)。如(ru)(ru)來(lai)安(an)坐獅(shi)子座上(shang),為阿(a)難(nan)摩頂,并(bing)告(gao)訴他:如(ru)(ru)來(lai)常(chang)說,一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)塵(chen)(chen)世(shi)器物(wu)(wu)都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)(shi)心(xin)(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)現(xian)(xian)示,一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)事物(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)因(yin)果(guo)關聯,一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)世(shi)界(jie)間(jian)事物(wu)(wu),都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)(shi)由于(yu)心(xin)(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)作用而結成(cheng)物(wu)(wu)體(ti)(ti)。阿(a)難(nan),各方世(shi)界(jie)中的(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie),以至(zhi)于(yu)小(xiao)草(cao)細葉(xie),推究它們的(de)(de)(de)(de)(de)根(gen)本(ben),都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)(shi)有(you)(you)其(qi)本(ben)體(ti)(ti)本(ben)性(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de),即使是(shi)(shi)(shi)虛空(kong),還是(shi)(shi)(shi)有(you)(you)其(qi)名相外(wai)貌(mao)。怎么(me)(me)說無(wu)垢無(wu)染妙(miao)明(ming)覺(jue)圓的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin),以及性(xing)(xing)(xing)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)心(xin)(xin)(xin)(xin),即具有(you)(you)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)萬(wan)物(wu)(wu)的(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)性(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin),沒有(you)(you)自(zi)身本(ben)體(ti)(ti)?如(ru)(ru)果(guo)你(ni)(ni)持(chi)(chi)執在(zai)那(nei)(nei)(nei)分(fen)別認知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)識上(shang)并(bing)以為它就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)心(xin)(xin)(xin)(xin),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me),這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)(xin)就(jiu)(jiu)(jiu)應當(dang)離(li)(li)棄(qi)所(suo)(suo)有(you)(you)與覺(jue)知(zhi)(zhi)相關的(de)(de)(de)(de)(de)事物(wu)(wu),如(ru)(ru)色、香(xiang)、味、觸等等塵(chen)(chen)世(shi)器物(wu)(wu),這(zhe)才會有(you)(you)心(xin)(xin)(xin)(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)整全的(de)(de)(de)(de)(de)本(ben)性(xing)(xing)(xing)。就(jiu)(jiu)(jiu)如(ru)(ru)你(ni)(ni)現(xian)(xian)在(zai)聽我說法(fa),是(shi)(shi)(shi)因(yin)為有(you)(you)聲音才能(neng)分(fen)別識知(zhi)(zhi),即使除去所(suo)(suo)有(you)(you)引(yin)起見聞(wen)覺(jue)知(zhi)(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)東西,向內守(shou)望那(nei)(nei)(nei)一(yi)(yi)(yi)(yi)片寂靜(jing)空(kong)無(wu),這(zhe)也(ye)是(shi)(shi)(shi)一(yi)(yi)(yi)(yi)些(xie)現(xian)(xian)示出來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)塵(chen)(chen)世(shi)器物(wu)(wu)種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)分(fen)別的(de)(de)(de)(de)(de)幻影(ying)。我沒有(you)(you)責怪你(ni)(ni)依持(chi)(chi)一(yi)(yi)(yi)(yi)個(ge)假(jia)的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin),只要(yao)你(ni)(ni)仔細揣(chuai)摩這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)(xin),如(ru)(ru)果(guo)離(li)(li)棄(qi)了(le)六(liu)塵(chen)(chen)境(jing)像,仍然(ran)有(you)(you)能(neng)分(fen)別的(de)(de)(de)(de)(de)體(ti)(ti)性(xing)(xing)(xing)存在(zai),那(nei)(nei)(nei)就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)真(zhen)心(xin)(xin)(xin)(xin)。如(ru)(ru)果(guo)這(zhe)個(ge)能(neng)分(fen)別的(de)(de)(de)(de)(de)體(ti)(ti)性(xing)(xing)(xing),離(li)(li)開了(le)六(liu)塵(chen)(chen)境(jing)界(jie),就(jiu)(jiu)(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)存在(zai),那(nei)(nei)(nei)么(me)(me),它就(jiu)(jiu)(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)過是(shi)(shi)(shi)六(liu)塵(chen)(chen)境(jing)界(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)分(fen)別影(ying)像顯(xian)現(xian)(xian),這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)(xin)也(ye)就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)塵(chen)(chen)世(shi)器物(wu)(wu)世(shi)界(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)(zhong)(zhong)種(zhong)(zhong)(zhong)分(fen)別的(de)(de)(de)(de)(de)幻影(ying)罷了(le)。六(liu)塵(chen)(chen)境(jing)象不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)會常(chang)存不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)變,如(ru)(ru)果(guo)它變易生(sheng)滅,那(nei)(nei)(nei)么(me)(me)這(zhe)個(ge)心(xin)(xin)(xin)(xin)也(ye)就(jiu)(jiu)(jiu)隨之(zhi)而空(kong)無(wu)所(suo)(suo)有(you)(you),你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)常(chang)住(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)滅的(de)(de)(de)(de)(de)真(zhen)身也(ye)會與六(liu)塵(chen)(chen)境(jing)界(jie)事物(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)(yi)樣變易滅絕了(le),這(zhe)時(shi)誰來(lai)修(xiu)證(zheng)那(nei)(nei)(nei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)生(sheng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)滅安(an)忍不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)動的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin)呢(ni)?聽到這(zhe)里,阿(a)難(nan)和(he)大家都(dou)(dou)(dou)受到震動而不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)自(zi)持(chi)(chi)。如(ru)(ru)來(lai)告(gao)訴阿(a)難(nan):世(shi)間(jian)一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)修(xiu)行參學(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)人,雖(sui)(sui)然(ran)能(neng)成(cheng)就(jiu)(jiu)(jiu)至(zhi)高的(de)(de)(de)(de)(de)禪(chan)定,但是(shi)(shi)(shi)仍然(ran)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)斷滅一(yi)(yi)(yi)(yi)切(qie)煩惱(nao),僅僅成(cheng)就(jiu)(jiu)(jiu)阿(a)羅(luo)漢果(guo)位。這(zhe)都(dou)(dou)(dou)是(shi)(shi)(shi)將生(sheng)死妄念執著為真(zhen)實(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)變的(de)(de)(de)(de)(de)心(xin)(xin)(xin)(xin)性(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)結果(guo),所(suo)(suo)以你(ni)(ni)雖(sui)(sui)然(ran)博學(xue)多(duo)聞(wen),仍然(ran)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)修(xiu)證(zheng)到佛的(de)(de)(de)(de)(de)正(zheng)法(fa)。
【原文】阿難聞(wen)已。重(zhong)復悲淚(lei)。五體投(tou)地。長跪合掌。而(er)白佛言。自我(wo)(wo)(wo)(wo)從佛發心(xin)出家(jia)(jia)。恃佛威神(shen)。常自思惟。無勞我(wo)(wo)(wo)(wo)修。將謂如來惠我(wo)(wo)(wo)(wo)三昧。不(bu)知(zhi)身心(xin)本不(bu)相代。失我(wo)(wo)(wo)(wo)本心(xin)。雖(sui)身出家(jia)(jia)。心(xin)不(bu)入道。譬如窮(qiong)子舍(she)父逃逝。今(jin)日乃知(zhi)雖(sui)有多聞(wen)。若(ruo)不(bu)修行。與不(bu)聞(wen)等(deng)。如人(ren)說食。終不(bu)能飽。世尊。我(wo)(wo)(wo)(wo)等(deng)今(jin)者二(er)障所纏。良由不(bu)知(zhi)寂常心(xin)性。惟愿如來。哀愍窮(qiong)露。發妙(miao)明(ming)心(xin)。開我(wo)(wo)(wo)(wo)道眼(yan)。
【譯文】聽罷如(ru)來(lai)說法(fa),阿(a)難又悲泣起來(lai),他伏地(di)禮拜如(ru)來(lai),合(he)掌長(chang)跪(gui)不(bu)起,并對(dui)如(ru)來(lai)說:自(zi)從(cong)我(wo)(wo)(wo)(wo)發心追(zhui)隨如(ru)來(lai)出家(jia)以(yi)來(lai),秉(bing)持了佛(fo)的(de)(de)(de)威(wei)德神明,因此(ci)常常自(zi)己思想,不(bu)須(xu)我(wo)(wo)(wo)(wo)自(zi)己艱苦修行(xing)研習(xi),如(ru)來(lai)就(jiu)會惠(hui)賜我(wo)(wo)(wo)(wo)獲(huo)至無上正(zheng)持正(zheng)定正(zheng)覺的(de)(de)(de)智慧,殊不(bu)知(zhi)(zhi)(zhi)我(wo)(wo)(wo)(wo)身與(yu)佛(fo)心本(ben)(ben)來(lai)不(bu)可以(yi)相互(hu)代(dai)替,從(cong)而失卻了我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)真實本(ben)(ben)心。現在我(wo)(wo)(wo)(wo)身雖(sui)然(ran)出家(jia),但是我(wo)(wo)(wo)(wo)的(de)(de)(de)心卻沒(mei)有真正(zheng)進入佛(fo)的(de)(de)(de)圣(sheng)道(dao)(dao),這就(jiu)像兒子舍棄了父現自(zi)己逃走(zou)一樣(yang)(yang)。今天我(wo)(wo)(wo)(wo)才知(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)(dao),我(wo)(wo)(wo)(wo)雖(sui)然(ran)博學多聞,如(ru)果不(bu)自(zi)己行(xing)持修習(xi)佛(fo)法(fa),就(jiu)與(yu)愚昧無知(zhi)(zhi)(zhi)是一樣(yang)(yang)的(de)(de)(de)。這就(jiu)像只聽別人說吃飯不(bu)能飽自(zi)己肚皮一樣(yang)(yang)。世(shi)(shi)尊,像我(wo)(wo)(wo)(wo)這樣(yang)(yang)的(de)(de)(de)人被世(shi)(shi)間煩(fan)惱和認知(zhi)(zhi)(zhi)意識所阻礙與(yu)糾(jiu)纏,實在不(bu)知(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)(dao)止寂不(bu)易之心的(de)(de)(de)本(ben)(ben)性,祈愿(yuan)如(ru)來(lai)垂憐我(wo)(wo)(wo)(wo)們(men)的(de)(de)(de)無知(zhi)(zhi)(zhi),為我(wo)(wo)(wo)(wo)們(men)指(zhi)示妙覺圓明之心,開示我(wo)(wo)(wo)(wo)們(men)能觀知(zhi)(zhi)(zhi)真妄,能抉擇(ze)分明的(de)(de)(de)辨道(dao)(dao)之眼。
【原文】即時。如(ru)來從胸卍字。涌出寶(bao)(bao)光(guang)。其光(guang)晃昱。有(you)百千色(se)。十(shi)方微(wei)塵。普佛世(shi)界。一時周遍。遍灌十(shi)方。所(suo)有(you)寶(bao)(bao)剎。諸如(ru)來頂(ding)。旋(xuan)至(zhi)阿難(nan)(nan)(nan)。及諸大(da)眾。告阿難(nan)(nan)(nan)言。吾今為汝(ru)建大(da)法(fa)幢。亦令十(shi)方一切眾生。獲(huo)妙(miao)微(wei)密。性凈(jing)(jing)明心。得清凈(jing)(jing)眼。阿難(nan)(nan)(nan)。汝(ru)先答我見(jian)光(guang)明拳(quan)。此(ci)拳(quan)光(guang)明因何所(suo)有(you)。云何成拳(quan)。汝(ru)將誰(shui)見(jian)。
阿(a)難言。由(you)佛(fo)全體(ti)閻(yan)浮檀金。赩(xi)如寶(bao)山。清凈所(suo)生(sheng)。故有光(guang)明。我實眼觀。五輪指端(duan)。屈握示人。故有拳相。
佛告(gao)阿難(nan)。如來今日實言告(gao)汝(ru)。諸(zhu)有智者。要以(yi)(yi)譬(pi)喻而得(de)開悟(wu)。阿難(nan)。譬(pi)如我(wo)拳。若無我(wo)手(shou)。不成(cheng)我(wo)拳。若無汝(ru)眼。不成(cheng)汝(ru)見。以(yi)(yi)汝(ru)眼根(gen)。例我(wo)拳理(li)。其義均否。
阿難言。惟然。世尊。既無(wu)我(wo)眼。不成(cheng)我(wo)見。以我(wo)眼根。例(li)如來拳(quan)。事義(yi)相類。
佛(fo)告(gao)阿(a)難。汝言(yan)相類。是(shi)義(yi)不然。何以故。如無(wu)(wu)(wu)手人(ren)。拳(quan)畢(bi)竟滅。彼(bi)無(wu)(wu)(wu)眼者(zhe)。非見(jian)全無(wu)(wu)(wu)。所以者(zhe)何。汝試于途。詢問盲人(ren)。汝何所見(jian)。彼(bi)諸盲人(ren)。必來(lai)答汝。我今眼前。惟見(jian)黑(hei)暗。更(geng)無(wu)(wu)(wu)他矚。以是(shi)義(yi)觀。前塵自暗。見(jian)何虧損。
阿難言(yan)。諸盲眼前。惟睹黑暗。云(yun)何(he)成見。
佛告阿(a)難。諸盲無眼。惟觀(guan)黑(hei)暗。與有眼人(ren)。處于暗室。二(er)黑(hei)有別。為無有別。
如是。世尊。此暗中(zhong)人。與彼(bi)群(qun)盲(mang)。二黑(hei)校量。曾無(wu)有異。
阿難。若(ruo)無眼(yan)人。全見(jian)(jian)(jian)(jian)前(qian)黑。忽(hu)得眼(yan)光(guang)。還于前(qian)塵(chen)(chen)。見(jian)(jian)(jian)(jian)種(zhong)種(zhong)色。名(ming)眼(yan)見(jian)(jian)(jian)(jian)者。彼暗(an)中人。全見(jian)(jian)(jian)(jian)前(qian)黑。忽(hu)獲燈(deng)光(guang)。亦于前(qian)塵(chen)(chen)。見(jian)(jian)(jian)(jian)種(zhong)種(zhong)色。應名(ming)燈(deng)見(jian)(jian)(jian)(jian)。若(ruo)燈(deng)見(jian)(jian)(jian)(jian)者。燈(deng)能(neng)有見(jian)(jian)(jian)(jian)。自不名(ming)燈(deng)。又則(ze)燈(deng)觀。何關(guan)汝事。是(shi)故(gu)。當(dang)知(zhi)燈(deng)能(neng)顯(xian)色。如是(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)者。是(shi)眼(yan)非燈(deng)。眼(yan)能(neng)顯(xian)色。如是(shi)見(jian)(jian)(jian)(jian)性。是(shi)心非眼(yan)。
【譯文】當時(shi)(shi),如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)從胸部處(chu),推涌出奇妙光(guang)彩,千百種(zhong)寶光(guang)耀眼(yan)(yan)輝(hui)煌,一時(shi)(shi)照遍十方與(yu)微塵一樣(yang)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)世界(jie)(jie)(jie),一時(shi)(shi)灌遍了十方世界(jie)(jie)(jie)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)寶剎法(fa)場,和十方如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)頭頂(ding)。同(tong)(tong)時(shi)(shi)也(ye)聚(ju)集在(zai)(zai)(zai)阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)和眾(zhong)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)周圍。這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)時(shi)(shi),如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)對阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):現(xian)(xian)在(zai)(zai)(zai)我為(wei)(wei)你(ni)(ni)顯(xian)示(shi)(shi)顯(xian)真摧妄的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)妙法(fa),同(tong)(tong)時(shi)(shi)也(ye)讓十方一切眾(zhong)生一起(qi)獲至(zhi)佛(fo)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)微妙密義,獲至(zhi)嚴凈明(ming)澈(che)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)心性,獲至(zhi)真妄能(neng)(neng)(neng)(neng)明(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)道眼(yan)(yan)。阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan),先前(qian)(qian)(qian)(qian)你(ni)(ni)說(shuo)(shuo)(shuo)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)了我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)光(guang)明(ming)拳(quan)(quan)(quan)(quan),那(nei)么(me)(me)(me),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)個拳(quan)(quan)(quan)(quan)能(neng)(neng)(neng)(neng)放光(guang)明(ming),是(shi)(shi)(shi)因(yin)為(wei)(wei)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)才能(neng)(neng)(neng)(neng)放光(guang)明(ming)?為(wei)(wei)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)說(shuo)(shuo)(shuo)它是(shi)(shi)(shi)拳(quan)(quan)(quan)(quan)?你(ni)(ni)又(you)是(shi)(shi)(shi)用什(shen)(shen)么(me)(me)(me)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)呢?阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:佛(fo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)全身就(jiu)如(ru)(ru)閻浮檀河里(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)金子,光(guang)艷如(ru)(ru)金山,潔凈無垢(gou)染(ran),光(guang)明(ming)由此(ci)而(er)(er)生,我用眼(yan)(yan)睛觀(guan)看(kan)(kan),看(kan)(kan)到(dao)(dao)佛(fo)屈(qu)握五指,拳(quan)(quan)(quan)(quan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)外形由此(ci)而(er)(er)生。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)對阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):現(xian)(xian)在(zai)(zai)(zai)真真切切的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)告訴(su)你(ni)(ni),那(nei)些(xie)(xie)(xie)有(you)(you)(you)(you)智慧(hui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),也(ye)須聽到(dao)(dao)譬喻(yu)而(er)(er)能(neng)(neng)(neng)(neng)開悟。阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan),就(jiu)拿我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)拳(quan)(quan)(quan)(quan)來(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo)(shuo)吧!如(ru)(ru)果沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)手,就(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)會產生拳(quan)(quan)(quan)(quan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)外形,如(ru)(ru)果沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)睛,就(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)會產生你(ni)(ni)所(suo)看(kan)(kan)到(dao)(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)拳(quan)(quan)(quan)(quan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)外形。以(yi)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)根(gen),來(lai)(lai)(lai)比我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)拳(quan)(quan)(quan)(quan),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道理(li)是(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)一樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)?阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)是(shi)(shi)(shi)一樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),世尊。沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)睛,就(jiu)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)我所(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)到(dao)(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。以(yi)我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)根(gen)來(lai)(lai)(lai)比如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)光(guang)明(ming)拳(quan)(quan)(quan)(quan),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)里(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)道理(li)是(shi)(shi)(shi)一樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)對阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):你(ni)(ni)說(shuo)(shuo)(shuo)道理(li)是(shi)(shi)(shi)一樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),其實這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)對。為(wei)(wei)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)呢?就(jiu)像一個沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)手的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),也(ye)就(jiu)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)拳(quan)(quan)(quan)(quan),但是(shi)(shi)(shi)一個沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)眼(yan)(yan)睛的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)看(kan)(kan)到(dao)(dao)任(ren)何(he)東西。怎么(me)(me)(me)說(shuo)(shuo)(shuo)呢?你(ni)(ni)試著去(qu)問那(nei)些(xie)(xie)(xie)路上的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),他看(kan)(kan)到(dao)(dao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi)些(xie)(xie)(xie)什(shen)(shen)么(me)(me)(me),那(nei)盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)必定回(hui)答我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)睛只是(shi)(shi)(shi)一片(pian)(pian)黑(hei)(hei)暗(an)(an),再(zai)看(kan)(kan)不(bu)(bu)(bu)(bu)到(dao)(dao)其它任(ren)何(he)東西。從這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道理(li)來(lai)(lai)(lai)看(kan)(kan),器物世界(jie)(jie)(jie)自身就(jiu)是(shi)(shi)(shi)黑(hei)(hei)暗(an)(an)不(bu)(bu)(bu)(bu)清的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)本身并(bing)不(bu)(bu)(bu)(bu)會受到(dao)(dao)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)影響。阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)眼(yan)(yan)前(qian)(qian)(qian)(qian),只看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)一片(pian)(pian)黑(hei)(hei)暗(an)(an),為(wei)(wei)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)說(shuo)(shuo)(shuo)他有(you)(you)(you)(you)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)呢?如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)對阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo)(shuo):那(nei)些(xie)(xie)(xie)盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)眼(yan)(yan)睛,只看(kan)(kan)得到(dao)(dao)黑(hei)(hei)暗(an)(an),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)與(yu)那(nei)些(xie)(xie)(xie)有(you)(you)(you)(you)眼(yan)(yan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)處(chu)在(zai)(zai)(zai)暗(an)(an)室看(kan)(kan)到(dao)(dao)一片(pian)(pian)黑(hei)(hei)暗(an)(an),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)兩種(zhong)黑(hei)(hei)暗(an)(an),是(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)同(tong)(tong)呢?還是(shi)(shi)(shi)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)同(tong)(tong)?阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:是(shi)(shi)(shi)這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)樣(yang),世尊,處(chu)在(zai)(zai)(zai)暗(an)(an)室的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)有(you)(you)(you)(you)眼(yan)(yan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)和那(nei)些(xie)(xie)(xie)盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)所(suo)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)黑(hei)(hei)暗(an)(an),并(bing)沒(mei)(mei)有(you)(you)(you)(you)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)不(bu)(bu)(bu)(bu)同(tong)(tong)。如(ru)(ru)來(lai)(lai)(lai)又(you)說(shuo)(shuo)(shuo):阿(a)(a)(a)(a)(a)難(nan)(nan)(nan),如(ru)(ru)果那(nei)些(xie)(xie)(xie)盲(mang)(mang)(mang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)面(mian)前(qian)(qian)(qian)(qian)所(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)只是(shi)(shi)(shi)黑(hei)(hei)暗(an)(an),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)時(shi)(shi)他的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)睛忽然(ran)復明(ming),再(zai)看(kan)(kan)面(mian)前(qian)(qian)(qian)(qian)器物世界(jie)(jie)(jie),就(jiu)看(kan)(kan)得到(dao)(dao)種(zhong)種(zhong)現(xian)(xian)示(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)物,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)叫(jiao)做(zuo)(zuo)(zuo)眼(yan)(yan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),因(yin)眼(yan)(yan)睛能(neng)(neng)(neng)(neng)觀(guan)看(kan)(kan)而(er)(er)現(xian)(xian)示(shi)(shi)事(shi)(shi)物。那(nei)些(xie)(xie)(xie)處(chu)在(zai)(zai)(zai)暗(an)(an)室的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)明(ming)眼(yan)(yan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)面(mian)前(qian)(qian)(qian)(qian)所(suo)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)也(ye)只是(shi)(shi)(shi)黑(hei)(hei)暗(an)(an),這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)時(shi)(shi)忽然(ran)有(you)(you)(you)(you)燈(deng)光(guang)亮起(qi),他們也(ye)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)了面(mian)前(qian)(qian)(qian)(qian)器物世界(jie)(jie)(jie)里(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)種(zhong)種(zhong)現(xian)(xian)示(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)物,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)叫(jiao)做(zuo)(zuo)(zuo)燈(deng)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),因(yin)燈(deng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)照射而(er)(er)現(xian)(xian)示(shi)(shi)事(shi)(shi)物。如(ru)(ru)果是(shi)(shi)(shi)叫(jiao)做(zuo)(zuo)(zuo)燈(deng)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),那(nei)么(me)(me)(me)燈(deng)能(neng)(neng)(neng)(neng)看(kan)(kan),就(jiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)(neng)(neng)叫(jiao)做(zuo)(zuo)(zuo)燈(deng),只能(neng)(neng)(neng)(neng)叫(jiao)做(zuo)(zuo)(zuo)燈(deng)觀(guan),以(yi)燈(deng)去(qu)觀(guan)照事(shi)(shi)物,如(ru)(ru)果是(shi)(shi)(shi)以(yi)燈(deng)去(qu)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)事(shi)(shi)物,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)與(yu)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)眼(yan)(yan)睛有(you)(you)(you)(you)什(shen)(shen)么(me)(me)(me)關系?所(suo)以(yi)你(ni)(ni)應(ying)當知(zhi)道,燈(deng)能(neng)(neng)(neng)(neng)夠(gou)顯(xian)現(xian)(xian)事(shi)(shi)物,由此(ci)而(er)(er)看(kan)(kan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)東西,是(shi)(shi)(shi)眼(yan)(yan)睛的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作用,而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)燈(deng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作用。眼(yan)(yan)睛能(neng)(neng)(neng)(neng)夠(gou)顯(xian)現(xian)(xian)事(shi)(shi)物,這(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)樣(yang)來(lai)(lai)(lai)觀(guan)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian)事(shi)(shi)物的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)見(jian)(jian)(jian)(jian)(jian),是(shi)(shi)(shi)心的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作用,而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)是(shi)(shi)(shi)眼(yan)(yan)睛的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)作用。
【原文】阿難雖復得聞是言。與諸大眾。口已默然。心(xin)未開悟。猶冀如(ru)來(lai)慈音(yin)宣示(shi)。合掌清心(xin)。佇佛悲誨。
【譯文】阿(a)難雖(sui)然再(zai)次聆聽(ting)如來(lai)教法(fa),與(yu)大家一樣(yang)的息心靜氣,但是仍然沒有領悟到(dao)其中的奧義。他們合掌禮請如來(lai)慈悲,再(zai)宣法(fa)音。
【原文】爾時(shi)。世尊舒兜羅綿網相光手。開五輪指(zhi)。誨敕阿(a)(a)難(nan)。及(ji)諸大眾。我初成(cheng)(cheng)道。于鹿(lu)園中。為阿(a)(a)若多。五比丘等。及(ji)汝四眾言。一切眾生。不成(cheng)(cheng)菩提。及(ji)阿(a)(a)羅漢。皆(jie)由客塵煩惱所誤。汝等當時(shi)。因何開悟。今成(cheng)(cheng)圣(sheng)果。
【譯文】這時候,如來輕舒兜羅綿(mian)網(wang)相(xiang)光手,伸(shen)開五輪手指(zhi),教誨阿(a)難和(he)大(da)眾:當初我成就佛道時,為阿(a)若多(duo)僑陳那等五位比丘和(he)你們諸位說(shuo)過(guo),所有世間(jian)生靈,不(bu)能成就無上智(zhi)慧和(he)阿(a)羅漢果位,都是(shi)由于居留塵世煩(fan)惱之中而耽誤(wu)的。你們那時,都是(shi)因為什么而開啟(qi)了智(zhi)慧,從此依持佛法而獲得了涅槃智(zhi)慧的?
【原文】時(shi)。驕陳那(nei)。起立(li)白佛。我今長老。于(yu)大(da)眾中(zhong)。獨得解名(ming)。因悟客塵(chen)二字成果(guo)。世尊。譬如行客投(tou)寄旅亭。或宿或食。食宿事畢。俶裝前(qian)途。不(bu)遑(huang)安住。若(ruo)實主人(ren)(ren)。自無攸往。如是思惟(wei)。不(bu)住名(ming)客。住名(ming)主人(ren)(ren)。以(yi)不(bu)住者。名(ming)為客義。又如新霽。清旸升天。光(guang)入隙中(zhong)。發(fa)明空中(zhong)諸有(you)塵(chen)相(xiang)。塵(chen)質搖動。虛(xu)空寂然。如是思惟(wei)。澄(cheng)寂名(ming)空。搖動名(ming)塵(chen)。以(yi)搖動者。名(ming)為塵(chen)義。
【譯文】這時(shi)(shi)驕陳那站起(qi)來(lai)對(dui)如來(lai)說:現(xian)在我(wo)是(shi)(shi)會(hui)中(zhong)年齡最老的(de)(de)(de)(de),在初受度的(de)(de)(de)(de)大(da)眾之中(zhong),獨(du)獨(du)得到‘解’的(de)(de)(de)(de)稱名。我(wo)是(shi)(shi)因‘客塵(chen)’兩個字而成就(jiu)圣果(guo)的(de)(de)(de)(de)。世(shi)尊,就(jiu)像旅途行路的(de)(de)(de)(de)人(ren)(ren)(ren)投宿旅舍,睡過吃過之后就(jiu)整裝離(li)開往前(qian)走去,并不(bu)想安(an)住(zhu)下來(lai),如果(guo)視自己為主人(ren)(ren)(ren)安(an)住(zhu)下來(lai),那就(jiu)不(bu)會(hui)再(zai)往前(qian)走了。這樣來(lai)看(kan)(kan),不(bu)住(zhu)就(jiu)叫(jiao)做客,住(zhu)就(jiu)叫(jiao)做主人(ren)(ren)(ren),客的(de)(de)(de)(de)含義就(jiu)是(shi)(shi)不(bu)住(zhu)。另外,就(jiu)像清(qing)晨陽光初出時(shi)(shi)煙塵(chen)清(qing)揚,受光的(de)(de)(de)(de)照(zhao)射,這些煙塵(chen)在空氣(qi)中(zhong)清(qing)晰分明(ming),呈現(xian)出塵(chen)世(shi)物質世(shi)界的(de)(de)(de)(de)形貌,這時(shi)(shi)煙塵(chen)搖晃(huang)流(liu)動(dong),而空間是(shi)(shi)寂然不(bu)動(dong)的(de)(de)(de)(de),這樣來(lai)看(kan)(kan),澄明(ming)寂靜叫(jiao)做‘空’,搖動(dong)就(jiu)叫(jiao)做‘塵(chen)’,那么‘塵(chen)’的(de)(de)(de)(de)含義就(jiu)可叫(jiao)做‘搖動(dong)’。
【原文】佛言。如是。
即(ji)時。如來于(yu)大眾(zhong)中(zhong)。屈(qu)五(wu)輪(lun)指。屈(qu)已復開(kai)。開(kai)已又屈(qu)。謂(wei)阿(a)難(nan)言。汝今何見(jian)。
阿難言。我見如來百(bai)寶輪掌(zhang)。眾中(zhong)開(kai)合。
佛告阿(a)難。汝見我手。眾中開合。為(wei)是(shi)我手。有(you)開有(you)合。為(wei)復汝見。有(you)開有(you)合。
阿難言。世(shi)尊。寶手(shou)眾中開合。我見如來(lai)手(shou)自(zi)開合。非(fei)我見性自(zi)開自(zi)合。
佛言(yan)。誰(shui)動誰(shui)靜。
阿難言(yan)。佛手不住(zhu)。而我(wo)見(jian)性。尚(shang)無有靜。誰為無住(zhu)。
佛言。如是。
【譯文】如(ru)來(lai)說(shuo):說(shuo)得對(dui)。這(zhe)時候,如(ru)來(lai)對(dui)著眾(zhong)(zhong)人合(he)(he)(he)(he)起(qi)五輪指又放開(kai)(kai),放開(kai)(kai)又合(he)(he)(he)(he)起(qi),問阿(a)難(nan)(nan):你(ni)(ni)看(kan)見了什么?阿(a)難(nan)(nan)回答:我(wo)(wo)看(kan)見如(ru)來(lai)的(de)(de)(de)百寶輪掌,在大(da)眾(zhong)(zhong)面前又開(kai)(kai)又合(he)(he)(he)(he)。如(ru)來(lai)問阿(a)難(nan)(nan):你(ni)(ni)看(kan)到我(wo)(wo)的(de)(de)(de)手(shou)掌在大(da)眾(zhong)(zhong)面前又開(kai)(kai)又合(he)(he)(he)(he),是(shi)(shi)因為(wei)我(wo)(wo)的(de)(de)(de)手(shou)掌有(you)(you)開(kai)(kai)有(you)(you)合(he)(he)(he)(he)呢?還是(shi)(shi)因為(wei)你(ni)(ni)的(de)(de)(de)觀見有(you)(you)開(kai)(kai)有(you)(you)合(he)(he)(he)(he)?阿(a)難(nan)(nan)回答:世尊的(de)(de)(de)寶手(shou)在大(da)眾(zhong)(zhong)面前有(you)(you)開(kai)(kai)有(you)(you)合(he)(he)(he)(he),我(wo)(wo)看(kan)見如(ru)來(lai)的(de)(de)(de)手(shou)在自開(kai)(kai)自合(he)(he)(he)(he),并(bing)不(bu)是(shi)(shi)因為(wei)我(wo)(wo)的(de)(de)(de)觀見有(you)(you)開(kai)(kai)有(you)(you)合(he)(he)(he)(he)。如(ru)來(lai)問:誰是(shi)(shi)動誰是(shi)(shi)靜(jing)?阿(a)難(nan)(nan)回答:如(ru)來(lai)的(de)(de)(de)手(shou)在動,我(wo)(wo)的(de)(de)(de)觀看(kan),也沒(mei)有(you)(you)停止不(bu)動,那么,到底誰在動呢?如(ru)來(lai)說(shuo):是(shi)(shi)這(zhe)樣。
【原文】如來于是從輪掌中。飛一(yi)寶光(guang)。在阿(a)難右(you)。即時。阿(a)難回(hui)(hui)首(shou)右(you)盼(pan)。又放一(yi)光(guang)。在阿(a)難左(zuo)。阿(a)難又則回(hui)(hui)首(shou)左(zuo)盼(pan)。
佛告阿(a)難。汝頭(tou)今日何因(yin)搖(yao)動。
阿難(nan)言。我(wo)見如來出(chu)妙寶光(guang)。來我(wo)左右。故左右觀。頭自(zi)搖動(dong)。
阿(a)難。汝盼佛光。左右動頭(tou)。為(wei)汝頭(tou)動。為(wei)復見動。
世(shi)尊。我(wo)頭自動。而我(wo)見性(xing)。尚(shang)無(wu)有止。誰為(wei)搖動。
佛言。如是。
于是。如來普告大眾。若復眾生。以(yi)搖動(dong)者。名(ming)之(zhi)為塵。以(yi)不(bu)住(zhu)者。名(ming)之(zhi)為客。汝觀阿(a)難頭自(zi)動(dong)搖。見(jian)無所動(dong)。又汝觀我。手自(zi)開(kai)合。見(jian)無舒卷。云(yun)何(he)汝今以(yi)動(dong)為身。以(yi)動(dong)為境。從始洎終。念(nian)念(nian)生滅。遺失(shi)真性。顛倒行事(shi)。性心(xin)失(shi)真。認物為己。輪(lun)回是中(zhong)。自(zi)取流(liu)轉(zhuan)。
【譯文】于是(shi)(shi)(shi)從如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)百寶(bao)輪掌中飛出(chu)一(yi)道(dao)寶(bao)光(guang)(guang)在阿(a)難(nan)(nan)(nan)的(de)(de)右(you)面(mian),阿(a)難(nan)(nan)(nan)立刻就(jiu)轉頭(tou)向右(you)面(mian)看(kan)(kan),又一(yi)道(dao)寶(bao)光(guang)(guang)射向阿(a)難(nan)(nan)(nan)左面(mian),阿(a)難(nan)(nan)(nan)急(ji)忙回(hui)頭(tou)向左看(kan)(kan)。如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)對阿(a)難(nan)(nan)(nan)說(shuo)(shuo):剛才你(ni)(ni)的(de)(de)頭(tou)為(wei)(wei)(wei)什(shen)么(me)搖動(dong)(dong)(dong)?阿(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:我(wo)看(kan)(kan)見(jian)如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)放出(chu)寶(bao)光(guang)(guang)在我(wo)的(de)(de)左面(mian)和右(you)面(mian),我(wo)向左向右(you)觀(guan)(guan)(guan)看(kan)(kan),所(suo)以(yi)頭(tou)就(jiu)搖動(dong)(dong)(dong)起來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)。如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):阿(a)難(nan)(nan)(nan),你(ni)(ni)看(kan)(kan)寶(bao)光(guang)(guang)時頭(tou)就(jiu)左右(you)搖動(dong)(dong)(dong),這是(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)的(de)(de)頭(tou)在動(dong)(dong)(dong)呢(ni)?還是(shi)(shi)(shi)你(ni)(ni)的(de)(de)見(jian)在動(dong)(dong)(dong)?阿(a)難(nan)(nan)(nan)回(hui)答:世尊,這是(shi)(shi)(shi)我(wo)的(de)(de)頭(tou)在動(dong)(dong)(dong),而我(wo)的(de)(de)觀(guan)(guan)(guan)見(jian),既(ji)沒有(you)靜止下來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai),又哪(na)里(li)說(shuo)(shuo)得上是(shi)(shi)(shi)在搖動(dong)(dong)(dong)呢(ni)?如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)說(shuo)(shuo):是(shi)(shi)(shi)這樣。于是(shi)(shi)(shi),如來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)就(jiu)對眾(zhong)人說(shuo)(shuo):如果有(you)人以(yi)‘搖動(dong)(dong)(dong)’叫做‘塵’,不(bu)(bu)住叫做‘客’,那(nei)么(me)你(ni)(ni)們看(kan)(kan),雖然(ran)阿(a)難(nan)(nan)(nan)的(de)(de)頭(tou)在搖動(dong)(dong)(dong),然(ran)而觀(guan)(guan)(guan)見(jian)本(ben)(ben)身并不(bu)(bu)會隨(sui)(sui)之而搖動(dong)(dong)(dong),你(ni)(ni)們再來(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)(lai)看(kan)(kan)我(wo)的(de)(de)手雖在開合,然(ran)而觀(guan)(guan)(guan)見(jian)本(ben)(ben)身也不(bu)(bu)會隨(sui)(sui)著舒卷流動(dong)(dong)(dong)。為(wei)(wei)(wei)什(shen)么(me)你(ni)(ni)要以(yi)搖動(dong)(dong)(dong)的(de)(de)東西(xi)為(wei)(wei)(wei)本(ben)(ben)體,以(yi)搖動(dong)(dong)(dong)的(de)(de)東西(xi)為(wei)(wei)(wei)實境呢(ni)?那(nei)么(me),從始(shi)自終,你(ni)(ni)的(de)(de)心心念念就(jiu)隨(sui)(sui)順著搖動(dong)(dong)(dong)的(de)(de)事物而生生滅滅,從而就(jiu)遺(yi)失了(le)本(ben)(ben)真(zhen)心性(xing),行(xing)事作為(wei)(wei)(wei)生出(chu)顛倒。本(ben)(ben)心失卻(que)真(zhen)性(xing),就(jiu)是(shi)(shi)(shi)認它(ta)物為(wei)(wei)(wei)本(ben)(ben)己,自然(ran)逃不(bu)(bu)脫在此顛倒中流轉,在生死苦海中輪回(hui)。
楞嚴經原文譯文: 卷二 卷三 卷四 卷五 卷六 卷七 卷八 卷九 卷十