噶(ga)丹桑(sang)披(pi)羅布(bu)嶺(ling),俗稱(cheng)桑(sang)披(pi)嶺(ling)寺,“噶(ga)丹”表示傳承格魯派(pai)祖師宗喀巴(ba)首建之西藏噶(ga)丹寺的(de)(de)名系(xi),也證明桑(sang)披(pi)寺與拉(la)薩噶(ga)丹寺的(de)(de)歷(li)史淵(yuan)源(yuan)。“桑(sang)披(pi)”意(yi)(yi)為(wei)遂心如意(yi)(yi)、興旺發達,“羅布(bu)”則是寶貝、神物之意(yi)(yi),“嶺(ling)”即(ji)寺廟,意(yi)(yi)為(wei)“遂心如意(yi)(yi)、興旺發達的(de)(de)寶寺”。
在(zai)藏(zang)區,寺(si)廟堪稱藏(zang)族藝(yi)(yi)(yi)術的博物館,寺(si)內(nei)金碧(bi)輝煌的壁畫,精細(xi)艷(yan)麗的唐卡,形態各異的銅雕(diao)泥塑等,都無不讓人看(kan)了叫絕(jue)。桑披(pi)寺(si)是(shi)一座(zuo)名副其實的藝(yi)(yi)(yi)術殿堂,從(cong)它(ta)的藝(yi)(yi)(yi)術角度分(fen)類,大(da)致可(ke)以(yi)分(fen)為建(jian)筑(zhu)藝(yi)(yi)(yi)術,繪畫藝(yi)(yi)(yi)術和雕(diao)塑藝(yi)(yi)(yi)術三大(da)類。
第一,建筑藝術(shu)。
其一,桑披寺的建(jian)筑設(she)計,根本沒什么設(she)計圖紙(zhi)之類,是用藏(zang)民族傳(chuan)統的科學設(she)計手法而建(jian),是集思廣益的成(cheng)果(guo)。
其二,桑(sang)披寺依(yi)山而(er)筑、高低錯落(luo)、層次分明,設計上比傳統寺院更注重和體現了(le)實用價(jia)值(zhi),充(chong)分考慮了(le)防(fang)潮、防(fang)火、防(fang)水以及通風采(cai)光等因(yin)素(su),且都(dou)是(shi)以生態的、綠色(se)的材料(liao)而(er)建。
其三,桑披寺規模宏大、外觀雄偉、氣(qi)勢(shi)莊嚴,突(tu)出了佛教(jiao)寺院特(te)有的(de)金碧(bi)輝煌與超凡(fan)脫俗之美,匯集和展示了鄉(xiang)城(cheng)寺院建筑藝術最高的(de)水平。
第二,繪畫藝(yi)術。
桑披寺的(de)(de)繪(hui)畫(hua)藝術大致可分為(wei)佛像(xiang)類繪(hui)畫(hua)藝術與裝飾類繪(hui)畫(hua)藝術。佛像(xiang)類繪(hui)畫(hua)藝術包(bao)括壁畫(hua)以及唐卡(ka)畫(hua)等(deng)(deng),而裝飾類繪(hui)畫(hua)藝術是為(wei)裝飾而作的(de)(de)畫(hua),如在(zai)柱頭(tou)、梁坊(fang)、廊頂(ding)、隔(ge)板(ban)等(deng)(deng)上描(miao)繪(hui)的(de)(de)八吉(ji)祥徽、七政寶、六長壽(shou)、五妙(miao)欲、和(he)氣四瑞及各類飛禽走獸(shou)、花草樹木等(deng)(deng)。
第三,雕塑藝術。
桑披(pi)(pi)寺(si)的(de)雕(diao)(diao)(diao)塑(su)藝術以質(zhi)為銅(tong)雕(diao)(diao)(diao)、泥塑(su)、木(mu)刻三大(da)類(lei)。銅(tong)雕(diao)(diao)(diao)和(he)泥塑(su)主要為佛像類(lei),而(er)木(mu)刻大(da)多為裝飾效用,寺(si)內的(de)蟠龍柱、-寶座、東南北三大(da)門都是桑披(pi)(pi)寺(si)木(mu)雕(diao)(diao)(diao)技藝最高水準的(de)藝術品。木(mu)雕(diao)(diao)(diao)技法大(da)致(zhi)有浮雕(diao)(diao)(diao)、鏤(lou)雕(diao)(diao)(diao)、雙(shuang)層雕(diao)(diao)(diao)等,大(da)至數米(mi),小至寸(cun)許,于佛塔、坐床(chuang)、門窗、梁柱、扶欄等處都雕(diao)(diao)(diao)有各類(lei)佛像、吉祥圖、鳥獸及花木(mu)等,每件作品都經(jing)精雕(diao)(diao)(diao)細琢,生動逼真(zhen),達到了(le)很高的(de)藝術境界。
桑披寺(si)(si)(si)于(yu)清康(kang)(kang)(kang)熙八(ba)年(nian)(1669年(nian))在(zai)五(wu)世0洛(luo)桑嘉措的(de)(de)倡(chang)導下(xia),由鄉(xiang)城本(ben)地(di)高(gao)僧(seng)若(ruo)·崩公(gong)本(ben)洛(luo)與五(wu)世0派(pai)(pai)(pai)遣的(de)(de)蒙古軍(jun)官吉(ji)(ji)布(bu)(bu)(bu)康(kang)(kang)(kang)珠(zhu)在(zai)噶舉派(pai)(pai)(pai)甲夏寺(si)(si)(si)的(de)(de)原(yuan)址上興建。是(shi)(shi)東(dong)藏(zang)最大的(de)(de)黃教寺(si)(si)(si)廟(miao)(miao)之一,與理塘(tang)的(de)(de)長青春科爾寺(si)(si)(si)、中甸的(de)(de)噶丹松(song)贊嶺并屬于(yu)格(ge)(ge)魯(lu)派(pai)(pai)(pai)在(zai)康(kang)(kang)(kang)巴(ba)地(di)區興建的(de)(de)十三座寺(si)(si)(si)廟(miao)(miao)。興修桑披寺(si)(si)(si)的(de)(de)這(zhe)一歷史(shi)事件(jian)在(zai)民間傳(chuan)為(wei)(wei)(wei):若(ruo)·崩松(song)本(ben)洛(luo)是(shi)(shi)鄉(xiang)城水(shui)洼南那(nei)崗寺(si)(si)(si)廟(miao)(miao)的(de)(de)主(zhu)持(chi)(chi),南那(nei)崗寺(si)(si)(si)屬格(ge)(ge)魯(lu)派(pai)(pai)(pai),由于(yu)當(dang)時倍受(shou)其它教派(pai)(pai)(pai)的(de)(de)欺(qi)辱,他(ta)便(bian)親赴西藏(zang)向五(wu)世0狀告其它教派(pai)(pai)(pai)。于(yu)是(shi)(shi),五(wu)世0遣派(pai)(pai)(pai)蒙古軍(jun)官吉(ji)(ji)布(bu)(bu)(bu)康(kang)(kang)(kang)珠(zhu)到鄉(xiang)城整改寺(si)(si)(si)院教派(pai)(pai)(pai)。吉(ji)(ji)布(bu)(bu)(bu)康(kang)(kang)(kang)珠(zhu)到鄉(xiang)城后(hou),便(bian)將碩曲(qu)河流域大大小小不(bu)同(tong)教派(pai)(pai)(pai)的(de)(de)108座寺(si)(si)(si)廟(miao)(miao)全都(dou)納入了桑披寺(si)(si)(si),并把教派(pai)(pai)(pai)統一為(wei)(wei)(wei)格(ge)(ge)魯(lu)派(pai)(pai)(pai),委任(ren)若(ruo)·崩公(gong)本(ben)洛(luo)為(wei)(wei)(wei)桑披寺(si)(si)(si)第一任(ren)主(zhu)持(chi)(chi)。后(hou)來(lai)桑披寺(si)(si)(si)為(wei)(wei)(wei)了紀念(nian)這(zhe)位蒙古軍(jun)官,在(zai)跳神時,總會有一位僧(seng)侶(lv)飾演吉(ji)(ji)布(bu)(bu)(bu)康(kang)(kang)(kang)珠(zhu),面戴吉(ji)(ji)布(bu)(bu)(bu)康(kang)(kang)(kang)珠(zhu)臉譜(pu),手持(chi)(chi)權杖(zhang),身(shen)著(zhu)華貴藏(zang)裝(zhuang),威風凜凜地(di)踱(duo)著(zhu)方步繞(rao)壩(ba)一周,后(hou)面有幾(ji)位提香爐(lu)和吹嗩吶的(de)(de)僧(seng)侶(lv)跟著(zhu),鄉(xiang)城群(qun)眾把這(zhe)一樂(le)舞稱之為(wei)(wei)(wei)“所布(bu)(bu)(bu)”,意為(wei)(wei)(wei)“蒙古人”。
1936年,紅(hong)(hong)軍長征路(lu)經(jing)鄉城(cheng),受(shou)到桑(sang)披寺(si)僧(seng)眾的熱情歡迎與接待,寺(si)廟(miao)僧(seng)侶和(he)鄉城(cheng)群眾主動為(wei)紅(hong)(hong)軍帶路(lu)送行、籌(chou)糧運(yun)草、收養傷病(bing)員,紅(hong)(hong)軍-蕭(xiao)克、王震等給寺(si)廟(miao)贈送了寫有(you)“扶助番民(min),獨(du)立解放(fang)”字(zi)樣的錦(jin)匾和(he)銀錠(ding),從(cong)此,桑(sang)披寺(si)又(you)成了“藏漢團(tuan)結(jie)”的象征。
1966年至1976年文(wen)(wen)革期(qi)間,桑(sang)披(pi)寺(si)(si)——這(zhe)座(zuo)瑰麗(li)的(de)格魯派寺(si)(si)廟也遭受了巨大(da)的(de)損失,寺(si)(si)院內的(de)很多珍貴文(wen)(wen)物及大(da)佛塑(su)像被(bei)毀壞。1986年,十世(shi)班禪大(da)師(shi)額爾德尼(ni)·卻吉堅贊親臨桑(sang)披(pi)寺(si)(si)開展(zhan)了隆(long)重的(de)布施活動,對修繕寺(si)(si)廟事宜也作了具體指(zhi)示。此后,在縣人民政府和廣大(da)僧侶群(qun)眾(zhong)的(de)努力下,桑(sang)披(pi)寺(si)(si)這(zhe)座(zuo)藏傳佛教文(wen)(wen)化的(de)寶殿(dian)又得以展(zhan)現在世(shi)人面(mian)前。
1995年(nian)10月(yue),根(gen)據縣城城市規(gui)劃以及(ji)大(da)部分喇嘛的(de)(de)(de)意(yi)愿,桑(sang)披寺(si)(si)(si)(si)遷址至巴姆山(shan)麓的(de)(de)(de)同沙宮修(xiu)建(jian)。新寺(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)建(jian)筑(zhu)設計在舊寺(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)原型上(shang),參(can)考和(he)鑒收(shou)拉薩三大(da)寺(si)(si)(si)(si)、安多塔爾(er)寺(si)(si)(si)(si)及(ji)理塘(tang)長青(qing)春科(ke)爾(er)寺(si)(si)(si)(si)等(deng)(deng)藏區著名(ming)格魯派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)(de)(de)設計而(er)規(gui)劃修(xiu)建(jian)。從主殿的(de)(de)(de)規(gui)模(mo)以及(ji)泥塑、木刻(ke)、銅雕和(he)裝(zhuang)飾繪畫等(deng)(deng)的(de)(de)(de)技術水平與(yu)微妙(miao)精細處來講(jiang),絕對稱(cheng)得上(shang)青(qing)出于藍而(er)勝于藍。新寺(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)修(xiu)建(jian)凝聚(ju)了(le)鄉城所有能工巧匠的(de)(de)(de)智慧(hui)(hui),整個寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)(de)(de)建(jian)筑(zhu)設計、雕塑、繪畫等(deng)(deng)均(jun)為鄉城的(de)(de)(de)本地民間藝人所為,是鄉城人民勤勞與(yu)智慧(hui)(hui)的(de)(de)(de)結晶(jing)和(he)象(xiang)征,也是鄉城人民自己親手打造的(de)(de)(de)一座圣(sheng)殿,一座文化旅游的(de)(de)(de)精品。
保護范圍:以大(da)殿臺(tai)基四(si)周外(wai)緣為基線,向(xiang)東外(wai)延30米(mi)(mi)(mi),向(xiang)南外(wai)延5米(mi)(mi)(mi),向(xiang)西外(wai)延5米(mi)(mi)(mi),向(xiang)北外(wai)延15米(mi)(mi)(mi)。
建設控制地帶:保護范圍向(xiang)(xiang)(xiang)東外延500米(mi),向(xiang)(xiang)(xiang)南外延200米(mi),向(xiang)(xiang)(xiang)西外延15米(mi),向(xiang)(xiang)(xiang)北外延600米(mi)。