《東(dong)晉(jin)王羲之(zhi)草書十七帖》是北京載道文化公司制作(zuo)出(chu)版的(de)古籍(ji)還原再造藏(zang)書,是國學書法(fa)藝術類(lei)典藏(zang)精品。
《十七帖》,因卷首有“十七”二字而(er)得名(ming)。王羲(xi)之(zhi)草(cao)書(shu)代表作,書(shu)寫時間為東晉永和(he)三年(nian)(nian)(nian)到升平(ping)五年(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)347年(nian)(nian)(nian)—公元(yuan)361年(nian)(nian)(nian)),時間跨度長達十四年(nian)(nian)(nian),共收(shou)錄了王羲(xi)之(zhi)的信札二十八件,記錄了王羲(xi)之(zhi)草(cao)書(shu)筆法的演(yan)變(bian)和(he)發展。
王羲之(zhi)(公元303年(nian)—公元361年(nian)或公元321年(nian)—公元379年(nian)),字逸少,祖籍瑯琊(今(jin)屬山東(dong)臨(lin)沂),后遷(qian)會稽山陰(今(jin)浙江紹興)。曾任東(dong)晉“右(you)(you)將軍”之(zhi)職,故又稱“王右(you)(you)軍”。碑文主要是書信體散文,道(dao)盡平常生活中(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)感慨,情(qing)真意(yi)切,讀來十分感人。《十七(qi)帖》的(de)(de)(de)筆法從容淡定,氣象(xiang)超(chao)然(ran),不(bu)與法縛,不(bu)求法脫(tuo),仿佛從作者(zhe)的(de)(de)(de)心胸之(zhi)中(zhong)(zhong)流(liu)淌而出(chu)一樣,充(chong)分體現了草書“妍美流(liu)便”的(de)(de)(de)特點。
唐太宗(zong)(李世民(min))酷愛王羲之書,曾下旨(zhi)不遺余力(li)搜訪購求,所(suo)獲尺(chi)牘達三千(qian)余種(zhong)。遂分門別類,按二三十帖(tie)為一卷(juan),各裝裱成(cheng)一丈二尺(chi)左右長(chang)幅,凡八(ba)十卷(juan),《十七帖(tie)》即其中之一。盡管太宗(zong)生前(qian)收集成(cheng)就巨大,可(ke)隨著時間(jian)推移,包括《十七帖(tie)》在內的這些珍貴法帖(tie)逐漸散佚。今所(suo)見者僅為后代石刻(ke)本。
本帖(tie)文(wen)(wen)(wen)(wen)學(xue)藝術價值(zhi)突(tu)出,是(shi)王(wang)羲(xi)之寫(xie)(xie)給朋友的(de)(de)一(yi)組書(shu)(shu)(shu)信(xin)。信(xin)札書(shu)(shu)(shu)帖(tie)作為古代(dai)一(yi)種書(shu)(shu)(shu)寫(xie)(xie)文(wen)(wen)(wen)(wen)字(zi)(zi)的(de)(de)實用(yong)品,它也承(cheng)載了社會的(de)(de)萬千(qian)氣象。其中(zhong)反映出的(de)(de)生活(huo)品味(wei)與藝術趣味(wei)正體現了中(zhong)國優雅的(de)(de)文(wen)(wen)(wen)(wen)人情(qing)(qing)(qing)懷。在以紙為媒(mei)介的(de)(de)時代(dai),信(xin)札書(shu)(shu)(shu)帖(tie)所(suo)寄托的(de)(de)不(bu)僅是(shi)人們手(shou)書(shu)(shu)(shu)的(de)(de)文(wen)(wen)(wen)(wen)字(zi)(zi),它還(huan)映照著文(wen)(wen)(wen)(wen)人們的(de)(de)心靈世(shi)界與生活(huo),還(huan)有(you)對友情(qing)(qing)(qing)的(de)(de)珍重。《十七帖(tie)》中(zhong)的(de)(de)書(shu)(shu)(shu)帖(tie)大部(bu)分是(shi)王(wang)羲(xi)之寫(xie)(xie)給友人——益州(zhou)刺史周撫的(de)(de)。周撫字(zi)(zi)道和,咸和(公(gong)元326——公(gong)元334)中(zhong)年監巴東諸(zhu)軍(jun)事(shi),任益州(zhou)刺史。信(xin)中(zhong)或自述生活(huo)起居,或涉及寫(xie)(xie)信(xin)者交往(wang)游歷,大部(bu)分都是(shi)生活(huo)中(zhong)的(de)(de)小事(shi)情(qing)(qing)(qing),比(bi)如暢想與友人一(yi)同登高游賞(shang),對友人贈予胡桃表(biao)示感(gan)謝等。雖都是(shi)微不(bu)足道的(de)(de)事(shi)情(qing)(qing)(qing),但(dan)從(cong)中(zhong)可以看(kan)出王(wang)羲(xi)之與友人的(de)(de)深厚(hou)情(qing)(qing)(qing)誼。全文(wen)(wen)(wen)(wen)語句通俗易懂,滿含深情(qing)(qing)(qing)厚(hou)誼,書(shu)(shu)(shu)寫(xie)(xie)灑脫率性,書(shu)(shu)(shu)意俱(ju)佳。全帖(tie)共(gong)107行,943字(zi)(zi)。
此(ci)本(ben)(ben)末載跋語(yu),為(wei)“副(fu)直弘文(wen)館,臣解無畏(wei)勒充館本(ben)(ben),臣褚遂良(liang)校無失”二十字。其上有大字“敕(chi)(chi)”,乃(nai)唐(tang)太宗親筆所書,“敕(chi)(chi)”字在古代(dai)乃(nai)皇帝欽(qin)定專用(yong)文(wen)字,可知此(ci)本(ben)(ben)《十七(qi)帖》乃(nai)唐(tang)太宗欽(qin)定從而(er)頒布天下。左下角另(ling)有僧權兩字的右半部(bu),稱作“敕(chi)(chi)字本(ben)(ben)”或“館本(ben)(ben)”,以此(ci)版為(wei)最(zui)佳(jia)(jia)藏(zang)(zang)本(ben)(ben)。本(ben)(ben)版《十七(qi)帖》為(wei)北宋拓本(ben)(ben),屬“敕(chi)(chi)字本(ben)(ben)”系統,為(wei)卷裝本(ben)(ben)。明(ming)代(dai)為(wei)童軒、吳寬(kuan)所藏(zang)(zang),帖后有明(ming)代(dai)文(wen)學家(jia)、收(shou)藏(zang)(zang)家(jia)張正蒙題跋。張正蒙,字子明(ming),江寧(江蘇南(nan)京(jing))人,生卒年未詳。此(ci)本(ben)(ben)清代(dai)曾入內府,民國(guo)時歸書法家(jia)張伯英,是“敕(chi)(chi)字本(ben)(ben)”中最(zui)佳(jia)(jia)拓本(ben)(ben),現收(shou)藏(zang)(zang)于上海圖書館。
十(shi)七帖釋(shi)(shi)文,需要做注(zhu)釋(shi)(shi):
1、《郗司馬帖(tie)》
十七(qi)日(ri)先(xian)書(shu)(shu),郗(xi)司馬未去。即日(ri)得足(zu)下書(shu)(shu),為慰(wei)。先(xian)書(shu)(shu)以具示,復數(shu)字。
2、《逸民帖》
吾前(qian)東(dong),粗(cu)足(zu)作佳(jia)觀。吾為逸民之懷久矣,足(zu)下(xia)何以(yi)等復及此?似(si)夢中(zhong)語耶!無(wu)緣言面,為嘆,書何能悉。
3、《龍保帖》
龍(long)保等平安也(ye)(ye),謝之。甚遲見卿,舅可耳,至為簡隔也(ye)(ye)。
4、《絲布衣帖》
今往絲布(bu)單衣財一端。示致意。
5、《積雪凝寒帖》
計與足下別廿六年(nian),于今雖時書問(wen)(wen),不解闊懷。省(sheng)足下先后二書,但增嘆慨。頃(qing)積雪凝寒,五十(shi)年(nian)中所(suo)無。想頃(qing)如(ru)常,冀來夏(xia)秋(qiu)間,或(huo)復(fu)得足下問(wen)(wen)耳(er)。比者悠悠,如(ru)何(he)可言。
6、《服食帖》
吾(wu)服食久,猶為(wei)劣(lie)劣(lie)。大(da)都比之年時,為(wei)復可可。足下保愛為(wei)上,臨書,但有惆悵。
7、《知足下帖》
知(zhi)足下行至吳。念(nian)違離不可居,叔當西耶!遲知(zhi)問。
8、《瞻近帖》
瞻近無緣省苦,但有悲嘆。足下(xia)小大悉(xi)平安也(ye)。云卿當來居,此喜遲不(bu)可言(yan),想必果言(yan)苦有期耳。亦度卿當不(bu)居京,此既(ji)避,又(you)節氣(qi)佳,是以(yi)欣卿來也(ye)。此信旨還具示問。
9、《天鼠膏帖》
天鼠膏治耳聾,有(you)驗不?有(you)驗者乃是(shi)要(yao)藥(yao)。
10、《朱處仁帖》
朱處仁今所在,往(wang)得其(qi)書,信遂(sui)不取答。今因足下答其(qi)書,可令必達。
11、《七(qi)十帖》
足(zu)下今(jin)年政(zheng)七(qi)十耶?知體氣常佳,此大(da)慶也(ye)。想復勤加頤養。吾(wu)年垂(chui)耳(er)順,推之人理,得(de)爾以(yi)為(wei)厚幸(xing),但(dan)恐前路轉(zhuan)欲逼耳(er),以(yi)爾要欲一(yi)游(you)目汶領,非復常言。足(zu)下但(dan)當保護(hu),以(yi)俟此期。勿謂虛(xu)言,得(de)果此緣,一(yi)段奇事(shi)也(ye)。
12、《邛竹(zhu)杖帖(tie)》
去夏得足下致邛竹(zhu)杖,皆(jie)至。此士人多有(you)尊(zun)老者,皆(jie)即分(fen)布(bu),令(ling)知足下遠惠之至。
13、《蜀(shu)都帖(tie)》
省(sheng)足下(xia)別疏,具彼土山川諸(zhu)奇,楊雄《蜀(shu)都(dou)》,左(zuo)太沖《三都(dou)》,殊為(wei)不(bu)備(bei)。悉彼故為(wei)多(duo)奇,益令其游目意足也(ye)。可得果(guo),當告卿求迎。少人足耳(er)。至時示意。遲此期(qi)真,以日(ri)為(wei)歲。想足下(xia)鎮彼土,未(wei)有(you)動理耳(er)。要欲及卿在彼,登汶(wen)領、峨眉而(er)旋,實不(bu)朽之盛事(shi)。但言此,心以馳于(yu)彼矣。
14、《鹽井帖》
彼(bi)鹽井(jing)、火(huo)井(jing)皆(jie)有不(bu)?足下目(mu)見不(bu)?為(wei)欲廣異聞,具示。
15、《省別帖》
省別(bie)具,足下(xia)大小問為慰。多分張,念足下(xia)懸(xuan)情(qing),武昌諸子亦(yi)多遠宦。足下(xia)兼懷,并數問不?老婦(fu)頃疾篤,救命(ming),恒憂慮。余(yu)粗平安(an)。知足下(xia)情(qing)至。
16、《旦夕帖》
旦(dan)夕都邑動靜(jing)清和,想足下(xia)使還,乙乙,具(ju)時州將。桓公告慰情,企足下(xia)數使命也。謝無(wu)(wu)奕(yi)外任,數書問,無(wu)(wu)他。仁祖日往,言尋(xun)悲酸(suan),如何(he)可言。
17、《嚴君平帖》
嚴君平(ping),司(si)馬相如,楊(yang)子云皆有后(hou)不?
18、《胡(hu)母帖》
胡母氏(shi)從妹平安,故在永興居,去(qu)此七十也。吾在官,諸(zhu)理極差。頃以復匆(cong)(cong)匆(cong)(cong)。來示云與其婢問。來信□不得也。
19、《兒女帖》
吾(wu)有七兒(er)一女(nv),皆同生。婚娶以(yi)畢,唯一小(xiao)者尚(shang)未婚耳。過此一婚,便得至(zhi)彼。今內(nei)外孫有十六人,足慰目(mu)前,足下情至(zhi)委曲(qu),故具示(shi)。
20、《譙周帖》
云譙(qiao)周有(you)(you)孫□,高尚不出,今為所在。其人有(you)(you)以副此志不?令人依依,足下具示。
21、《漢時講堂帖(tie)》
知(zhi)有漢(han)時講堂(tang)在,是漢(han)何帝時立(li)此。知(zhi)畫三(san)皇五帝以來備有,畫又精妙甚(shen)可觀也。彼有能畫者不?欲因(yin)摹取,當可得(de)不?信具告。
22、諸從帖
諸(zhu)從(cong)并數有(you)問(wen),粗平安。唯(wei)修載在遠,音問(wen)不(bu)數,懸情。司州疾篤,不(bu)果西,公私(si)可恨(hen)。足下所云,皆(jie)盡事勢,吾無間然。諸(zhu)問(wen)想足下別具(ju),不(bu)復具(ju)一(yi)一(yi)。
23、成都城池帖
往(wang)在都(dou),見(jian)諸(zhu)葛顯(xian),曾(ceng)具問蜀(shu)中事(shi)。云成(cheng)都(dou)城池、門屋、樓觀,皆是秦時司馬錯所修,令人遠想慨(kai)然。為(wei)(wei)爾不信?具示,為(wei)(wei)欲廣異聞。
24、旃(zhan)罽胡(hu)桃帖(tie)
得足(zu)下(xia)旃(zhan)罽、胡桃藥二種,知足(zu)下(xia)至(zhi)。戎鹽乃要也。是(shi)服(fu)食所須(xu),知足(zu)下(xia)得頃服(fu)食。方回近之,未許吾(wu)此志。知我(wo)者(zhe)希,此有成言。無緣(yuan)見(jian)卿(qing),以當一笑。
25、藥草帖
彼(bi)所須此藥草,可示,當致。
26、來禽帖
青李、來禽(qin)、櫻桃、日給滕,子皆囊盛為佳(jia),函封(feng)多不(bu)生。
27、胡桃帖
足下(xia)所疏云:此(ci)果佳,可(ke)為(wei)(wei)致子(zi),當種之(zhi)。此(ci)種彼胡桃(tao)皆生也。吾篤喜種果,今(jin)在田里,唯以此(ci)為(wei)(wei)事,故遠及(ji)。足下(xia)致此(ci)子(zi)者,大惠也。
28、清晏帖
知(zhi)彼清晏歲(sui)豐,又所(suo)出有無,一鄉(xiang)故(gu)是名處(chu)。且山川(chuan)形(xing)勢乃爾(er),何可以不游目!
29、虞安吉帖
虞安吉者,昔(xi)與(yu)共事,常念之。今(jin)為殿中將軍。前(qian)過云:與(yu)足下(xia)(xia)中表(biao),不以年(nian)老,甚欲與(yu)足下(xia)(xia)為下(xia)(xia)寮。意(yi)其資可得小郡,足下(xia)(xia)可思致之耶?所念,故遠及(ji)。
《十七(qi)帖》是王(wang)羲之(zhi)的草書(shu)(shu)代表作(zuo)品。王(wang)羲之(zhi),字逸(yi)少(shao),漢族,東(dong)晉(jin)時期著名書(shu)(shu)法家(jia),有“書(shu)(shu)圣”之(zhi)稱。祖籍瑯琊(今屬山(shan)(shan)東(dong)臨沂),后遷會(hui)稽(ji)山(shan)(shan)陰(今浙江紹興(xing)),晚年隱(yin)居剡縣金(jin)庭(ting)。歷任秘書(shu)(shu)郞、寧遠將(jiang)軍、江州(zhou)刺史(shi),后為會(hui)稽(ji)內史(shi),領右將(jiang)軍,故又(you)稱“王(wang)右軍”。其書(shu)(shu)法兼(jian)善隸(li)、草、楷、行(xing)各(ge)體(ti),精研體(ti)勢(shi),心摹(mo)手追,廣采(cai)眾長,備精諸體(ti),冶于一(yi)爐(lu),擺脫了漢魏(wei)筆風(feng),自(zi)成(cheng)一(yi)家(jia),影響深遠。風(feng)格平和(he)自(zi)然(ran),筆勢(shi)委(wei)婉含蓄(xu),遒美(mei)健(jian)秀(xiu)。代表作(zuo)《蘭亭序》被(bei)譽為“天下第一(yi)行(xing)書(shu)(shu)”。在(zai)書(shu)(shu)法史(shi)上(shang),他與(yu)其子(zi)王(wang)獻之(zhi)合稱為“二王(wang)”。
《十(shi)七帖》中(zhong)多數是王羲之(zhi)(zhi)寫給遠在四川(chuan)擔任益州(zhou)刺(ci)史(shi)的(de)周撫(fu)的(de)一組書(shu)信。周撫(fu)(?—365年),字(zi)道和,廬江(jiang)尋陽人,祖籍汝南安城。東晉(jin)時將(jiang)(jiang)領,曾(ceng)協(xie)助王敦(dun)叛(pan)亂(luan)(luan),后被赦免罪責。咸和初(chu),為(wei)王導(dao)起用,從(cong)溫嶠平蘇峻(jun)之(zhi)(zhi)亂(luan)(luan)。桓溫征蜀時鎮(zhen)守彭模,擊(ji)破(po)蜀地余寇,平息(xi)叛(pan)亂(luan)(luan)。之(zhi)(zhi)后鎮(zhen)蜀30余年,威(wei)名遠播,蜀地安定。官至鎮(zhen)西將(jiang)(jiang)軍(jun)、益州(zhou)刺(ci)史(shi)。興(xing)寧三(san)年(365年)逝(shi)世,朝廷(ting)追贈征西將(jiang)(jiang)軍(jun),謚(shi)號為(wei)襄。
吾(wu)前東,粗足作佳觀(guan)。吾(wu)為逸(yi)民之懷久矣,足下何以方復及此?似夢中(zhong)語耶!無(wu)緣言面,為嘆,書(shu)何能悉(xi)。
龍保(bao)等平安(an)也(ye)(ye),謝(xie)之。甚遲見卿(qing),舅可(ke)耳,至(zhi)為簡(jian)隔也(ye)(ye)。
頃積(ji)雪(xue)凝寒,五十年中所無。想頃如(ru)常,冀來夏秋間,或復得足下問(wen)耳(er)。比者悠(you)悠(you),如(ru)何可言。
省足(zu)下別(bie)疏,具彼(bi)土山川諸奇(qi),揚雄《蜀都(dou)》,左(zuo)太沖《三都(dou)》,殊為不備。悉彼(bi)故(gu)為多奇(qi),益令其游目(mu)意足(zu)也(ye)。
旦(dan)夕都邑動靜清和,想足(zu)下(xia)使還,具時州將。桓公告慰情,企足(zu)下(xia)數使命也。
知(zhi)有(you)漢時(shi)講堂在,是漢何帝(di)時(shi)立此。知(zhi)畫(hua)三皇(huang)五帝(di)以來備有(you),畫(hua)又(you)精妙(miao)甚可觀也。