石耳(er) 又名巖(yan)耳(er),一般常見于(yu)我國(guo)西(xi)南山區(qu),諸如(ru)湖北恩施,重慶,湖南西(xi)部,貴(gui)州等地砂巖(yan)絕壁(bi)上。《施州縣志》載:“巖(yan)耳(er)系民間珍品,食中佳肴,并有去熱(re)清火滋補之(zhi)功能。和肉作羹(geng)或(huo)燉雞,味道鮮美”。古代列為貢品。“采石耳(er)者以長(chang)繩一頭(tou)束(shu)腰,一頭(tou)綰(wan)鐵(tie)釘,陷石罅中漸移,遇(yu)上下亦如(ru)之(zhi)”,“間或(huo)偶(ou)遇(yu)飛虎剪繩,則(ze)立成(cheng)齏粉(fen)”,故石耳(er)極(ji)是珍貴(gui)。。
恩施三絕之一
三絕一絕是(shi)指恩施的(de)四個土(tu)特產產品組合而成(cheng)的(de)名稱,它們分(fen)別是(shi):葛(ge)根粉、大(da)漆、巖耳、雨露。
宜食
宜(yi)作佳(jia)蔬食(shi)(shi)用(yong),尤適(shi)宜(yi)出血(xue)性疾病,如勞(lao)咳(ke)吐血(xue),腸風(feng)下血(xue),痔漏出血(xue)的(de)患者(zhe)食(shi)(shi)用(yong);適(shi)宜(yi)患有慢(man)性氣(qi)管炎咳(ke)嗽氣(qi)喘之人食(shi)(shi)《本草(cao)綱目(mu)》:“明目(mu)益精(jing)。”《粵志》:“石耳善發冷氣(qi),多和生姜食(shi)(shi)乃良。惟石耳味甘腴性平無(wu)毒,多食(shi)(shi)能潤(run)肌童顏。”《藥性考(kao)》:“石崖懸珥,氣(qi)并靈(ling)芝,久食(shi)(shi)色美,益精(jing)悅神,至老不毀。”
忌食
石(shi)耳性平,諸無所(suo)忌。
明(ming)·李時珍:“石耳,廬(lu)山(shan)亦(yi)多,狀如地耳,山(shan)憎采曝魄遠,洗(xi)去沙土,作茹,勝于木(mu)耳,佳品也。”
[按語]石(shi)耳分(fen)布在浙(zhe)江、安徽、江西等(deng)地,主產江西,亦為旅游勝地廬山的特(te)產之(zhi)一,生于懸(xuan)崖峭(qiao)壁上(shang)的向陽(yang)面,以片(pian)大而完(wan)整者為佳(jia)。
科屬
為石耳科植物石耳的地衣體。
別名
巖菇、臍衣、石(shi)壁花、石(shi)木耳、地耳。
性味舊經
性涼,味(wei)甘(gan);人肺、心、胃經。
功效主治
養陰潤(run)肺(fei)(fei),涼血止血,清熱解(jie)毒。主治肺(fei)(fei)虛(xu)勞咳(ke),吐血,衄(nv)血,崩漏(lou),腸(chang)風(feng)下血,痔漏(lou),脫肛,淋(lin)濁、帶下,毒蛇咬傷(shang)(shang),燙(tang)傷(shang)(shang)和刀傷(shang)(shang)等病癥(zheng)。
營養成分
每(mei)100克(ke)(ke)含(han)水(shui)分15.6克(ke)(ke),蛋白質5.4克(ke)(ke),脂(zhi)肪O.l克(ke)(ke),灰分6克(ke)(ke),硫胺素(su)(su)0.06毫(hao)克(ke)(ke),核黃素(su)(su)0.2毫(hao)克(ke)(ke),尼克(ke)(ke)酸(suan)3.3毫(hao)克(ke)(ke),鈣167毫(hao)克(ke)(ke),鐵2.0毫(hao)克(ke)(ke),磷(lin)209毫(hao)克(ke)(ke)等(deng)。此(ci)外,還含(han)有石(shi)茸(rong)酸(suan)(gyrophoricacid)、紅粉苔(tai)酸(suan)(Lecanoic acid)、苔(tai)色酸(suan)甲(jia)脂(zhi)(methy corsellinate)及多糖(tang)等(deng)物質。
食療作用
1.防治胃潰瘍實驗(yan)證證明,石耳提取物對慢性醋酸(suan)型胃潰瘍12日內(nei)治愈率達100%,對組胺所致胃酸(suan)增多也有一定抑制作用。
2.降血壓石(shi)耳乙(yi)醇(chun)提取(qu)液,不論(lun)給麻醉動(dong)物靜注,還是(shi)給不麻醉的正常動(dong)物灌(guan)胃或(huo)腹腔注射都有明顯的降壓作(zuo)用。
3.防癌抗(kang)癌 水溶性(xing)(xing)石耳多(duo)糖(tang)具有(you)高度的抗(kang)癌活性(xing)(xing),能抑制癌細胞的生長,防止(zhi)癌細胞的擴散。
1.石(shi)耳糯(nuo)米粥(zhou)石(shi)耳30克(ke)。糯(nuo)米120克(ke),冰(bing)糖(tang)(tang)適(shi)量。將(jiang)石(shi)耳洗凈切碎,與糯(nuo)米共煮,快煮熟時再(zai)加入冰(bing)糖(tang)(tang)溶開(kai)即可。此粥(zhou)具有清(qing)熱透疹,涼血解毒的功效,適(shi)用于尊麻疹,斑毒,蜂蟲咬傷等病癥。
2.石耳(er)炯豆腐(fu) 石耳(er)20克,豆腐(fu)200克。將(jiang)豆腐(fu)切成小塊,石耳(er)洗(xi)凈切半(ban),人鍋燜熟(shu)即可。此肴具有潤(run)肺養(yang)陰的功效,適用于肺虛(xu)干(gan)咳者食(shi)之(zhi)。
3.石(shi)耳(er)煮鴨蛋(dan) 石(shi)耳(er)15克,鴨蛋(dan)2枚。以上二者共煮熟,石(shi)耳(er)與蛋(dan)同食。此肴具有涼血(xue)止(zhi)血(xue)的功效,適用于輔助治療(liao)鼻竅(qiao)出血(xue)。
4.巖菇肉餅(bing)湯(tang)石耳25—50克,豬瘦肉50克。將以(yi)上二者(zhe)洗凈(jing),切碎,加精鹽少(shao)許,隔水(shui)蒸(zheng)熟即成(cheng)。此湯(tang)具有清熱(re)化痰,止咳平喘(chuan)的功效,適用于慢性氣(qi)管(guan)炎急性發作,咳嗽(sou)氣(qi)喘(chuan)者(zhe)食之。
【注意事項】石耳性涼而滑,胃寒(han)脾虛泄瀉者慎食。
《日用(yong)本草》:“久食益色(se),至老不(bu)改;令(ling)人不(bu)饑,大小(xiao)便少(shao)。”
《本草綱目(mu)》:“明目(mu),益精(jing)。”
《全(quan)國中草藥(yao)匯編(bian)》:“清熱止血。止咳化(hua)痰。主治(zhi)吐血、衄、崩漏、膀(bang)肌炎、腸炎,痢疾,支氣(qi)管炎。外(wai)用(yong)治(zhi)毒(du)蛇咬傷,燒燙傷。”
《福(fu)建藥物志》:“主(zhu)治肺膿瘍,高(gao)血壓,尊麻疹,外傷出血。”
《奧志》:“石耳”如(ru)(ru)苔(tai)蘚,碧(bi)色,望之如(ru)(ru)煙。亦微(wei)有(you)蒂,大小朵朵如(ru)(ru)花(hua)。烹之而青紫,如(ru)(ru)芙蓉,……多食,能潤肌童(tong)顏(yan)。