《松風閣詩帖》經(jing)(jing)宋(song)、元(yuan)、明(ming)、清輾轉流傳,宋(song)朝為向民收(shou)藏,后歸(gui)賈似道(dao),又迭(die)經(jing)(jing)明(ming)項元(yuan)汴、清安岐,而入清內府。
清道光年間此(ci)帖曾(ceng)到鄂籍王(wang)家璧(bi)(孝鳳)手中(zhong)。
王家璧于道光二十四(si)年(1844年)中進士(shi),授兵部(bu)主事(shi),任順天(河北(bei))鄉試謄(teng)錄官(guan)、會(hui)試受卷官(guan)之職,乘任職之便,有(you)心(xin)搜集到鄂州之故物(wu)(wu)黃庭堅《松風(feng)閣詩卷》和(he)宋代蔡襄墨(mo)跡等(deng)傳世文(wen)物(wu)(wu),攜帶回鄂。
道光舉人(ren)柯(ke)茂枝題《黃山(shan)谷松風閣詩卷并序》序曰:“王孝鳳武部得此(ci)卷于柳君呂臣,蓋元時長公(gong)主家故物,上(shang)有名賢十(shi)數(shu)人(ren)詩跋,又常為攜李天籟閣所藏,項(xiang)子京卞令之(zhi)私印(yin)尤多,詢希之(zhi)珍(zhen)也。
尾不署涪翁(山谷)名字,紙色(se)、絹色(se)尚覺鮮好(hao),然神采奕奕,尚非翻身鳳(feng)凰。
武昌(鄂州)傳涪(fu)翁以(yi)松風閣一詩,然閣不時廢,詩為世共(gong)獨,此(ci)一墨寶,歷數朝后(hou)復入吾邑士大夫手,山川(chuan)筆墨之緣(yuan)豈(qi)偶然哉。
愛(ai)玩之久(jiu),為次原韻以賦其事(shi),時咸(xian)豐九年(nian)(1859年(nian))春三月。”
《松風閣》,先寫(xie)松風閣之(zhi)位置(zhi)、高(gao)度以及命名之(zhi)由來(lai),而(er)其景物之(zhi)特點即由是(shi)以見。以下寫(xie)夜雨會飲及所聞所見,耳目(mu)為之(zhi)一新。最后(hou)痛東坡之(zhi)已(yi)亡,惜(xi)文潛之(zhi)未到,因觀覽(lan)名勝(sheng),而(er)思擺(bai)脫拘(ju)攣,與(yu)朋(peng)輩長期扁(bian)舟遨游江上。體仿柏梁,句句用韻。通(tong)篇筆力勁(jing)峭:
依山筑閣(ge)見(jian)平川,夜闌箕斗插屋椽。 我來名之意適然。
老(lao)松魁(kui)梧數百年,斧斤(jin)所赦今(jin)參天。 風鳴媧皇五(wu)十弦,
洗耳(er)不須菩薩泉。 嘉二三子甚好賢,力(li)貧(pin)買酒醉此筵。
夜雨鳴廊到曉懸,相(xiang)看不歸(gui)臥僧氈。 泉(quan)枯(ku)石(shi)燥(zao)復潺湲(yuan),
山川(chuan)光(guang)輝為我妍。 野(ye)僧旱饑不(bu)能饘,曉(xiao)見寒溪有炊煙。
東坡道(dao)人已沉泉,張(zhang)侯何時到眼(yan)前。 釣臺驚濤可(ke)晝(zhou)眠,
怡亭看篆蛟(jiao)龍(long)纏(chan)。 安得此(ci)身(shen)脫(tuo)拘攣(luan),舟載諸(zhu)友長周旋(xuan)。
“松風(feng)閣(ge)(ge)詩”,歌(ge)詠當(dang)時(shi)所看到的景物,并(bing)表達對朋友的懷(huai)念。《松風(feng)閣(ge)(ge)詩帖(tie)》是黃庭堅(jian)晚年作(zuo)品(pin),黃庭堅(jian)一(yi)生創作(zuo)了數以千百的行書(shu)精品(pin),其中最負盛名者當(dang)推《松風(feng)閣(ge)(ge)詩帖(tie)》。其風(feng)神灑(sa)蕩,長波大(da)撇,提頓起伏,一(yi)波三(san)折(zhe),意韻十足,不(bu)減遒逸《蘭亭》,直逼顏(yan)氏《祭侄》,堪稱行書(shu)之精品(pin)。
黃(huang)庭堅(jian) (1045-1105),字魯直,自號山谷(gu)道人,晚號涪翁,又稱黃(huang)豫章,洪州分寧(今江(jiang)西(xi)修水)人。北宋詩人、詞人、書法家,為盛極一時的江(jiang)西(xi)詩派開山之(zhi)祖。
英宗治(zhi)平四年(1067)進士。歷官(guan)葉縣尉(wei)、北京國(guo)子監教授、校書(shu)郎、著作佐郎、秘書(shu)丞、涪州別駕、黔州安置等(deng)。
哲(zhe)宗立,召為校書郎、《神宗實錄》 檢討官(guan)。后擢(zhuo)起居舍人。
紹(shao)圣初(chu)(chu),新黨(dang)謂其修(xiu)史“多誣”,貶(bian)(bian)涪(fu)州(zhou)別(bie)駕,安(an)置黔州(zhou)等地。徽宗(zong)初(chu)(chu),羈管宜州(zhou)卒(zu)。宋英宗(zong)治平四年進士,紹(shao)圣初(chu)(chu)以校書郎(lang)坐修(xiu)《神宗(zong)實(shi)錄》失實(shi)被(bei)貶(bian)(bian)職(zhi),后來新黨(dang)執政,屢(lv)遭貶(bian)(bian),死于宜州(zhou)貶(bian)(bian)所。
黃庭堅擅文章、詩詞(ci),尤工書法。
詩(shi)風(feng)奇崛瘦硬,力擯輕俗之習(xi),開一代風(feng)氣。早年(nian)受(shou)知于蘇軾,與張耒、晁補之、 秦觀并稱“蘇門四學士”。
詩(shi)與蘇(su)軾并稱“蘇(su)黃(huang)(huang)”,有《豫章黃(huang)(huang)先(xian)生文集》。詞與秦觀齊名(ming),有《山谷琴趣外(wai)篇》、龍榆(yu)生《豫章黃(huang)(huang)先(xian)生詞》。
詞風流宕(dang)豪邁,較接(jie)近(jin)蘇(su)軾,為“江西詩派”之(zhi)祖(zu)。黃庭(ting)堅是“蘇(su)門四學士”之(zhi)一,詩與蘇(su)軾齊名,人(ren)稱“蘇(su)黃”,詩風奇崛瘦硬,力擯輕(qing)俗之(zhi)習。
開一代風氣,為(wei)江西詩派的開山鼻祖。書法精妙,與蘇、米、蔡并稱(cheng)“宋(song)四家”。
詞與秦觀(guan)齊(qi)名,藝術(shu)成就不如秦觀(guan)。