韓忠彥,字師樸,相州安陽(yang)(今河南(nan)省安陽(yang)市)人。以父蔭(yin)為(wei)將作監簿(bu),復舉進士。以秘書丞(cheng)召(zhao)試館職,為(wei)開封(feng)府判(pan)官、三(san)司鹽鐵判(pan)官,出通判(pan)永寧軍。召(zhao)為(wei)戶部判(pan)官。
神(shen)宗(zong)元豐中父喪,服除,擢天章閣待制、知(zhi)瀛州。拜(bai)禮部尚書(shu),以(yi)樞密直學士知(zhi)定州。
哲宗(zong)元佑中,召為戶(hu)部尚(shang)書,遷知(zhi)(zhi)樞(shu)密院事。哲宗(zong)親政,以觀(guan)文殿(dian)學士知(zhi)(zhi)真(zhen)定府(fu)(fu),移知(zhi)(zhi)定州(zhou)。降(jiang)資政殿(dian)學士,改知(zhi)(zhi)大名府(fu)(fu)。
徽(hui)宗即位(wei),以吏(li)部尚書(shu)召拜(bai)門下侍(shi)郎。腧月(yue),拜(bai)尚書(shu)右仆射(she)兼(jian)(jian)中書(shu)侍(shi)郎,進(jin)左仆射(she)兼(jian)(jian)門下侍(shi)郎,封(feng)儀國(guo)公。與右相(xiang)曾(ceng)布不(bu)協,以觀(guan)文殿大學士知大名府。累貶(bian)磁州團練副使。
大觀三年(nian)(nian)(1109年(nian)(nian))二(er)月,以宣奉(feng)大夫(fu)致仕。同年(nian)(nian)八(ba)月二(er)十日(9月16日),韓忠彥在安(an)陽的家中去(qu)世,年(nian)(nian)七十二(er)。
建炎四(si)年(nian)(1130年(nian))九月,經韓(han)(han)忠(zhong)彥之子、中(zhong)散大夫韓(han)(han)澡奏請(qing),宋高宗趙構親自(zi)為《韓(han)(han)忠(zhong)彥神道碑》題額為“世濟(ji)厚德(de)之碑”。在議定(ding)韓(han)(han)忠(zhong)彥的(de)謚號時,博(bo)士(shi)王(wang)剛中(zhong)建議追謚“文(wen)禮”(《謚法》:奉議順則(ze)曰禮。王(wang)剛中(zhong)此(ci)議取韓(han)(han)忠(zhong)彥為禮官時反(fan)對(dui)王(wang)安石“坐(zuo)講之議的(de)緣故)。但因韓(han)(han)氏(shi)子弟反(fan)對(dui),朝廷最終(zhong)于(yu)紹興(xing)元年(nian)(1131年(nian))四(si)月定(ding)其謚號為“文(wen)定(ding)”。
紹(shao)興(xing)八年(1138年)三月,韓忠彥配享宋徽宗廟(miao)庭。
寶(bao)慶二年(nian)(1226年(nian)),宋(song)理宗命繪韓忠彥像于昭勛崇德閣,為昭勛閣二十四功臣之一。
恢崇儒教(jiao)頓生光,天(tian)子(zi)親來幸上庠。
星(xing)弁煌煌環帝座,霜袍密(mi)密(mi)綴(zhui)周行。
廟祠稽首尊(zun)先圣(sheng),書義(yi)終篇(pian)勸(quan)嗣王。
學(xue)道深慚非入(ru)室,此辰榮(rong)事(shi)亦升堂。
風前笑(xiao)頰輕桃艷,雨帶(dai)啼痕白玉容。
蝶舞只疑殘雪壓(ya),月明惟覺異香濃。
喜藏書(shu)(shu)(shu),父(fu)韓(han)琦,在安陽建有(you)“萬(wan)籍堂”,聚(ju)書(shu)(shu)(shu)萬(wan)余卷(juan)。他又增7000卷(juan),作(zuo)“叢(cong)書(shu)(shu)(shu)堂”,分六(liu)庫(ku)儲書(shu)(shu)(shu),當時河朔士(shi)大夫家,號稱藏書(shu)(shu)(shu)多(duo)者無(wu)一及(ji)之(zhi)。其藏書(shu)(shu)(shu)傳(chuan)至韓(han)肖胄、韓(han)膺(ying)胄兄弟(di),尚有(you)藏書(shu)(shu)(shu)樓在。“靖康(kang)之(zhi)亂”后散(san)佚頗多(duo),僅有(you)家集數(shu)千卷(juan)。又繼續搜求數(shu)年,復聚(ju)書(shu)(shu)(shu)數(shu)千卷(juan)。其后裔至韓(han)忼、韓(han)性(xing)兄弟(di)時,另作(zuo)有(you)藏書(shu)(shu)(shu)樓“經畬堂”儲書(shu)(shu)(shu)。韓(han)氏藏書(shu)(shu)(shu)歷(li)經200余年,經10世,散(san)而復聚(ju),綿(mian)延不絕。
陳朝老(lao):陛下(xia)即位以(yi)來,凡五命相,有若韓忠(zhong)彥之(zhi)庸懦,曾(ceng)布之(zhi)贓(zang)污,趙挺之(zhi)之(zhi)蠢愚(yu),蔡京之(zhi)跋扈。
樓照:明(ming)允(yun)(yun)篤(du)誠,公忠亮達,至仕上宰(zai),無愧前人。建中之(zhi)(zhi)初,左右厥辟,招(zhao)徠俊乂,列(lie)于庶位。除苛解嬈,厥功(gong)茂焉。雖居位日淺,而始終無疵,允(yun)(yun)所謂以(yi)道(dao)事(shi)君者歟!實有顯功(gong),至今稱(cheng)之(zhi)(zhi)
趙構(gou):純誠端亮,始終如一,德(de)業之盛,不(bu)忝前人。建(jian)中之初,入踐冢司,損益施(shi)設,成天下之務。開不(bu)諱之門(men),塞(sai)私邪之路,選賢任能(neng),各(ge)當(dang)其職(zhi)。一時忠鯁之士,遂能(neng)擊強御兇,所向摧(cui)折,當(dang)乎人心。后(hou)世賴之,以克有(you)濟(ji)。朕覽舊(jiu)史,慨然嘉孍(yan),允所謂世濟(ji)其美,不(bu)損其名。
《卓(zhuo)異(yi)記(ji)》:此父(fu)子二人(ren)皆配(pei)饗功臣,昭(zhao)勛崇德閣,忠(zhong)賢之報乎(hu)!
王稱:忠彥繼世宰相(xiang),孝寬亦(yi)位(wei),宥(you)密盛(sheng)矣。
楊萬里(li):本朝曺武恵配(pei)享太祖,武穆配(pei)享仁宗(zong);韓忠(zhong)獻配(pei)享英宗(zong),文定配(pei)享徽(hui)宗(zong)。父子配(pei)享,自昔所無也。
呂中:韓(han)忠彥以一君子而對眾(zhong)小人(ren),雖柔(rou)懦不(bu)能大(da)有所為,然觀其乞(qi)罷編類局(ju),使(shi)其志得行,亦不(bu)至于召靖(jing)康之禍也。
脫(tuo)脫(tuo):忠(zhong)彥世濟其美(mei),繼登相位,宜矣(yi)。
薛應(ying)旗:宋哲宗之世,非無(wu)范純仁、韓忠彥也(ye)(ye);南渡之時(shi),非無(wu)李綱、趙鼎(ding)也(ye)(ye);其(qi)后非無(wu)真德秀、魏了翁、文天祥也(ye)(ye),如不用,何哉(zai)?
王夫之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi):徽宗(zong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)初政(zheng),粲然可觀,韓忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)為之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而(er)非韓忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)能(neng)為之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)。未(wei)幾而(er)向后殂,任(ren)(ren)伯雨、范純禮、江公(gong)望(wang)、陳瓘以次廢黜,曾(ceng)布專,蔡京進,忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)且不(bu)能(neng)安其位而(er)罷矣(yi)。銳起疾(ji)為而(er)不(bu)能(neng)期月守,理亂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樞(shu)存乎向后之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)存沒,忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)其能(neng)得之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)于(yu)徽宗(zong)乎?……忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)雖為世臣,而(er)德望(wang)非溫(wen)公(gong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)匹(pi),任(ren)(ren)伯雨諸(zhu)人(ren)亦無(wu)元祐群賢之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)夙望(wang)。一激不(bu)振,士氣(qi)全頹,舉天下(xia)以冥行而(er)趨(qu)于(yu)泥淖,極乎靖康(kang),無(wu)一可用之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)材,舉國(guo)而(er)授之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)非類,無(wu)足怪(guai)者……太后不(bu)可恃(shi)(shi)也(ye),忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)斯不(bu)可恃(shi)(shi)也(ye);李(li)清臣、蔣之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)奇之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)雜進,愈不(bu)可恃(shi)(shi)也(ye);曾(ceng)布之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與忠(zhong)(zhong)彥(yan)(yan)互(hu)相(xiang)持于(yu)政(zheng)府,彌不(bu)可恃(shi)(shi)也(ye)。
《歷代群英歌(ge)》:司馬力攻新(xin)法,忠彥敢言(yan)正直。