藏傳(chuan)佛教(jiao)(jiao)流派(pai)(pai)之一,由于該派(pai)(pai)的(de)(de)僧人(ren)都(dou)戴紅色僧帽,所(suo)以(yi)也被稱為紅教(jiao)(jiao)。在各派(pai)(pai)中歷史最久,形成于公(gong)元11世紀(ji)。"寧瑪"在藏語中的(de)(de)意思是(shi)"古"和"舊(jiu)"。所(suo)謂古,是(shi)說它(ta)的(de)(de)教(jiao)(jiao)理是(shi)從公(gong)元8世紀(ji)時傳(chuan)下來(lai)的(de)(de),歷史悠久;所(suo)謂舊(jiu),是(shi)說它(ta)的(de)(de)一些教(jiao)(jiao)義教(jiao)(jiao)規是(shi)以(yi)古時候吐蕃的(de)(de)舊(jiu)密(mi)咒為主。
寧瑪派與西(xi)(xi)藏本土所固(gu)有的(de)雍(yong)仲苯教有著密切(qie)的(de)關系(xi)。公元8-9世紀(ji),佛教中的(de)密宗(zong)從印(yin)度傳(chuan)入西(xi)(xi)藏,并保(bao)持父子(zi)相(xiang)傳(chuan)的(de)形式。而雍(yong)仲本教在西(xi)(xi)藏民間(jian)的(de)影響(xiang)很大,恰好密宗(zong)的(de)神秘性與它非常相(xiang)似(si),結(jie)果二者(zhe)逐漸結(jie)合起來(lai)。
這(zhe)一(yi)(yi)派(pai)(pai)別沒(mei)有寺院(yuan),組織渙散(san),也沒(mei)有系統的(de)教義,更沒(mei)有完(wan)整的(de)僧伽制度。寧瑪(ma)派(pai)(pai)(紅教)、格舉派(pai)(pai)(白教)、薩迦(jia)派(pai)(pai)(花教)各派(pai)(pai),復各依自(zi)續派(pai)(pai)中觀見(jian),雖(sui)不敢否定如來(lai)藏,卻(que)都(dou)以第(di)(di)六意識心(xin),錯會(hui)為(wei)(wei)第(di)(di)八識阿賴耶識空性心(xin);而意識為(wei)(wei)蘊處界生(sheng)(sheng)滅之(zhi)(zhi)法(fa),是虛(xu)妄(wang)性之(zhi)(zhi)空相,實(shi)不可倚,同樣落入常見(jian)與斷見(jian)中,焉(yan)得為(wei)(wei)真實(shi)如如之(zhi)(zhi)「空性心(xin)」。他(ta)們以印派(pai)(pai)佛教為(wei)(wei)師(shi),運用(yong)該派(pai)(pai)的(de)經典,建立寺院(yuan),開展(zhan)一(yi)(yi)些(xie)集體活動,最終形成一(yi)(yi)個教派(pai)(pai)。這(zhe)一(yi)(yi)教派(pai)(pai)開始時(shi)是沒(mei)有名字(zi)的(de),直到后來(lai)其它一(yi)(yi)些(xie)教派(pai)(pai)產生(sheng)(sheng),才由(you)于(yu)它的(de)特征而被稱為(wei)(wei)寧瑪(ma)派(pai)(pai)。
寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)是(shi)藏傳(chuan)(chuan)(chuan)佛教(jiao)(jiao)的(de)(de)(de)重要宗派(pai)(pai)(pai)之一。寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)一詞的(de)(de)(de)意思為(wei)“古”或(huo)“舊”,寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)即古派(pai)(pai)(pai)或(huo)舊宗派(pai)(pai)(pai)。寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)取名(ming)為(wei)古派(pai)(pai)(pai)或(huo)舊派(pai)(pai)(pai),主要是(shi)它繼承(cheng)了(le)從(cong)“前弘(hong)期”流傳(chuan)(chuan)(chuan)下來的(de)(de)(de)密教(jiao)(jiao)思想以及(ji)相關儀軌,俗稱“紅(hong)(hong)教(jiao)(jiao)”或(huo)“紅(hong)(hong)帽派(pai)(pai)(pai)”,這是(shi)依據寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)僧侶頭(tou)戴紅(hong)(hong)色僧帽而(er)命名(ming)的(de)(de)(de)俗名(ming),此稱呼(hu)不太妥切。寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)認為(wei),該宗派(pai)(pai)(pai)的(de)(de)(de)教(jiao)(jiao)法儀軌等均(jun)傳(chuan)(chuan)(chuan)承(cheng)于藏傳(chuan)(chuan)(chuan)佛教(jiao)(jiao)“前弘(hong)期”的(de)(de)(de)蓮花(hua)生大師。因此,寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)便成為(wei)藏傳(chuan)(chuan)(chuan)佛教(jiao)(jiao)諸多宗派(pai)(pai)(pai)中歷史(shi)最為(wei)悠久(jiu)的(de)(de)(de)一支(zhi)派(pai)(pai)(pai)別。
寧瑪派作為一(yi)(yi)支獨(du)立的(de)宗派,也(ye)是在(zai)“后弘(hong)(hong)期(qi)”中形(xing)(xing)成的(de),因(yin)為在(zai)“前弘(hong)(hong)期(qi)”時沒有(you)宗派之分。由于早期(qi)的(de)寧瑪派采取師徒和父子相(xiang)傳的(de)傳教(jiao)形(xing)(xing)式,既(ji)沒有(you)形(xing)(xing)成統一(yi)(yi)的(de)系統教(jiao)義(yi),也(ye)沒有(you)固定(ding)的(de)權威性寺院,而且其(qi)僧侶組(zu)織(zhi)比較松散(san)。雖(sui)然(ran)寧瑪派的(de)教(jiao)義(yi)及其(qi)傳承(cheng)(cheng)比較龐雜,但(dan)一(yi)(yi)般(ban)可歸納(na)到三種傳承(cheng)(cheng),即遠(yuan)者經典傳承(cheng)(cheng),近者伏(fu)藏傳承(cheng)(cheng),以及甚深凈境傳承(cheng)(cheng)。
值得特別提出的(de)是,在藏傳佛教“后弘(hong)期”的(de)初期階(jie)段,有三位(wei)寧(ning)瑪(ma)派(pai)大師(shi)對(dui)寧(ning)瑪(ma)派(pai)的(de)形成起到了(le)關鍵(jian)性作用。三位(wei)大師(shi)史稱“三素”,即索波(bo)切(qie)·釋(shi)迦瓊乃(1002——1062年(nian))、索璃·喜饒札巴、索·釋(shi)迦桑格(1014——1074年(nian))。索波(bo)切(qie)·釋(shi)迦瓊乃從小親(qin)近當時(shi)的(de)許多密(mi)宗大師(shi),廣泛學習寧(ning)瑪(ma)派(pai)教法,逐步學到了(le)各種(zhong)流行于當時(shi)的(de)密(mi)法。
比(bi)如,索(suo)波切(qie)·釋(shi)(shi)迦(jia)瓊(qiong)乃(nai)從(cong)娘·耶協瓊(qiong)乃(nai)大師(shi)前(qian)完(wan)(wan)整(zheng)地(di)學(xue)到了《幻(huan)變經(jing)》密(mi)法(fa),托噶(ga)·南喀拉大師(shi)又給他傳(chuan)(chuan)授(shou)(shou)了《集經(jing)》密(mi)法(fa)。可見,索(suo)波切(qie)·釋(shi)(shi)迦(jia)瓊(qiong)乃(nai)基(ji)本上繼承了“前(qian)弘(hong)期”傳(chuan)(chuan)承下來(lai)的(de)(de)遠傳(chuan)(chuan)經(jing)典(dian)派的(de)(de)全部教(jiao)法(fa)。后來(lai)索(suo)波切(qie)·釋(shi)(shi)迦(jia)瓊(qiong)乃(nai)還特意向大譯師(shi)卓(zhuo)彌·釋(shi)(shi)迦(jia)耶希(993——1075年)敬(jing)獻一(yi)(yi)百兩黃金,獲得道(dao)果法(fa)的(de)(de)圓滿傳(chuan)(chuan)授(shou)(shou)。通過廣泛求教(jiao)學(xue)習和(he)自身的(de)(de)刻苦鉆研,索(suo)波切(qie)·釋(shi)(shi)迦(jia)瓊(qiong)乃(nai)很快成長為(wei)當時的(de)(de)一(yi)(yi)名(ming)精通寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派教(jiao)法(fa)并(bing)具有淵博宗(zong)教(jiao)知識的(de)(de)著名(ming)大師(shi),特別是他創建鄔巴隆寺(si)(si)(si),為(wei)寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派開辟了一(yi)(yi)個統一(yi)(yi)的(de)(de)宗(zong)教(jiao)活動(dong)中心。從(cong)此索(suo)波切(qie)·釋(shi)(shi)迦(jia)瓊(qiong)乃(nai)就在(zai)該(gai)寺(si)(si)(si)開展一(yi)(yi)系(xi)列(lie)促進寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派教(jiao)法(fa)儀軌得以(yi)進一(yi)(yi)步完(wan)(wan)善或發展的(de)(de)具有劃時代(dai)意義的(de)(de)宗(zong)教(jiao)活動(dong),使寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派結束以(yi)往的(de)(de)的(de)(de)分散(san)格局(ju)或無組(zu)織狀態,開始走向擁有完(wan)(wan)整(zheng)教(jiao)法(fa)儀軌和(he)寺(si)(si)(si)院組(zu)織的(de)(de)正規(gui)宗(zong)派行(xing)列(lie)。
索(suo)波切·釋迦瓊(qiong)乃去世之后(hou),索(suo)瓊(qiong)·喜(xi)(xi)饒札(zha)巴(ba)成為(wei)惟一(yi)的(de)繼(ji)承(cheng)人。他(ta)在(zai)(zai)管(guan)理鄔巴(ba)隆寺、卓(zhuo)浦寺和札(zha)嘉沃修(xiu)行(xing)(xing)(xing)地三處(chu)寧瑪(ma)派(pai)(pai)的(de)活(huo)動(dong)中心時(shi),建(jian)(jian)立健全規(gui)章制度,使寺院宗(zong)(zong)教(jiao)(jiao)(jiao)活(huo)動(dong)開始走(zou)向(xiang)(xiang)正(zheng)規(gui)化。比如,他(ta)規(gui)定(ding)每天早(zao)晨在(zai)(zai)鄔巴(ba)隆寺舉(ju)行(xing)(xing)(xing)宗(zong)(zong)教(jiao)(jiao)(jiao)活(huo)動(dong),正(zheng)午在(zai)(zai)卓(zhuo)浦寺舉(ju)行(xing)(xing)(xing)宗(zong)(zong)教(jiao)(jiao)(jiao)活(huo)動(dong),傍晚在(zai)(zai)札(zha)嘉沃修(xiu)行(xing)(xing)(xing)地舉(ju)行(xing)(xing)(xing)宗(zong)(zong)教(jiao)(jiao)(jiao)活(huo)動(dong)。同(tong)時(shi),為(wei)了(le)擴(kuo)大宗(zong)(zong)教(jiao)(jiao)(jiao)活(huo)動(dong)規(gui)模,索(suo)瓊(qiong)·喜(xi)(xi)饒札(zha)巴(ba)親自(zi)主持建(jian)(jian)造(zao)了(le)一(yi)座九個柱子(zi)的(de)豪華(hua)佛(fo)殿,取名為(wei)空(kong)行(xing)(xing)(xing)神殿,里面塑(su)有(you)42尊佛(fo)像及護法神,并(bing)在(zai)(zai)兩面墻壁(bi)分別繪有(you)廣(guang)略(lve)壇城圖(tu)案。除(chu)此之外(wai),還建(jian)(jian)立了(le)幾座小殿。此外(wai),索(suo)瓊(qiong)·喜(xi)(xi)饒札(zha)巴(ba)在(zai)(zai)佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)顯宗(zong)(zong)理論特(te)別在(zai)(zai)因明學(xue)上有(you)一(yi)定(ding)的(de)造(zao)諧,并(bing)具(ju)有(you)很強的(de)辯論能力。因而他(ta)又成為(wei)當(dang)(dang)時(shi)其它(ta)(ta)新(xin)興(xing)宗(zong)(zong)派(pai)(pai)僧(seng)侶在(zai)(zai)辯經(jing)(jing)(jing)場上的(de)主要(yao)競(jing)爭對(dui)手,經(jing)(jing)(jing)過(guo)多(duo)次辯經(jing)(jing)(jing),索(suo)瓊(qiong)·喜(xi)(xi)饒札(zha)巴(ba)所(suo)向(xiang)(xiang)無敵,在(zai)(zai)當(dang)(dang)時(shi)的(de)佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)界贏(ying)得崇高榮譽,后(hou)來許(xu)多(duo)辯經(jing)(jing)(jing)對(dui)手都一(yi)一(yi)成為(wei)他(ta)的(de)弟(di)子(zi)。由于當(dang)(dang)時(shi)寧瑪(ma)派(pai)(pai)僧(seng)侶大都為(wei)居(ju)士,他(ta)們主要(yao)注(zhu)重于密法的(de)修(xiu)煉(lian),而不十分關心對(dui)顯宗(zong)(zong)理論的(de)學(xue)習。在(zai)(zai)這種寧瑪(ma)派(pai)(pai)在(zai)(zai)顯宗(zong)(zong)理論的(de)辯經(jing)(jing)(jing)方面沒(mei)有(you)更多(duo)人才的(de)情(qing)況下,索(suo)瓊(qiong)·喜(xi)(xi)饒札(zha)巴(ba)便(bian)成為(wei)一(yi)枝獨秀,他(ta)為(wei)寧瑪(ma)派(pai)(pai)在(zai)(zai)當(dang)(dang)時(shi)其它(ta)(ta)宗(zong)(zong)派(pai)(pai)中樹立良好形(xing)象作出了(le)巨大貢獻(xian)。
索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge),又名(ming)秘密(mi)怙(hu)主·卓浦巴(ba)(ba)或拉(la)杰欽(qin)波(bo)·卓浦巴(ba)(ba),是索(suo)瓊·喜饒(rao)(rao)札巴(ba)(ba)的(de)(de)(de)兒子,于1074年也是他(ta)父親去(qu)世的(de)(de)(de)那年出(chu)(chu)生。根據有關藏文資料(liao),索(suo)瓊·喜饒(rao)(rao)札巴(ba)(ba)大(da)師有三位兒子和(he)數名(ming)女(nv)兒,而(er)(er)且都是修習(xi)寧瑪派教(jiao)法(fa)(fa)的(de)(de)(de)僧尼,后來(lai)唯獨最小的(de)(de)(de)兒子索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)便獲得(de)大(da)成(cheng)就而(er)(er)成(cheng)為(wei)(wei)父親的(de)(de)(de)接班人(ren)。索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)主要(yao)(yao)靠他(ta)的(de)(de)(de)母(mu)親和(he)舅舅撫養成(cheng)長,十(shi)五(wu)歲(sui)(sui)前在(zai)家中(zhong)一(yi)(yi)邊(bian)學(xue)習(xi)文化、一(yi)(yi)邊(bian)練(lian)就管理家務的(de)(de)(de)本領,因為(wei)(wei)當時索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)家已是一(yi)(yi)戶資財(cai)極(ji)為(wei)(wei)豐富的(de)(de)(de)富裕大(da)家,需要(yao)(yao)有人(ren)管理。從十(shi)五(wu)歲(sui)(sui)開(kai)始至十(shi)九歲(sui)(sui),索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)外出(chu)(chu)廣(guang)拜名(ming)師,系(xi)統學(xue)習(xi)佛教(jiao)理論,特別學(xue)到了《集經(jing)》、《幻變》和(he)《心品》等寧瑪派遠傳經(jing)典部(bu)的(de)(de)(de)全部(bu)教(jiao)法(fa)(fa),成(cheng)為(wei)(wei)繼承和(he)發(fa)揚(yang)這(zhe)一(yi)(yi)傳承的(de)(de)(de)著名(ming)人(ren)物。總之,索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)將(jiang)卓浦寺(si)作(zuo)為(wei)(wei)自己常住的(de)(de)(de)主寺(si),進行(xing)了大(da)規模地修復和(he)擴建,并(bing)在(zai)該寺(si)每年舉行(xing)四次大(da)型宗(zong)教(jiao)活動,即(ji)春(chun)、夏、秋(qiu)、冬四季法(fa)(fa)會,為(wei)(wei)寧瑪派寺(si)院朝著正規化發(fa)展作(zuo)出(chu)(chu)貢獻。索(suo)·釋(shi)迦(jia)桑(sang)格(ge)(ge)于1134年安(an)詳地離開(kai)了這(zhe)個(ge)充滿歡樂(le)和(he)痛苦的(de)(de)(de)人(ren)世間,享(xiang)年60歲(sui)(sui),他(ta)在(zai)短暫(zan)的(de)(de)(de)一(yi)(yi)生中(zhong),圓(yuan)滿完成(cheng)了一(yi)(yi)位宗(zong)教(jiao)職業(ye)者肩負的(de)(de)(de)任(ren)務或應盡的(de)(de)(de)職責。
經(jing)(jing)過(guo)三(san)位大師的不(bu)斷(duan)努力,寧瑪(ma)派已(yi)成為(wei)一(yi)個有(you)(you)固定(ding)寺院、有(you)(you)系(xi)統經(jing)(jing)典、有(you)(you)僧(seng)侶組(zu)織的完全獨立的宗派,并(bing)在當時享有(you)(you)聲譽。這一(yi)傳(chuan)承屬于(yu)寧瑪(ma)派中(zhong)的經(jing)(jing)典傳(chuan)承,也是寧瑪(ma)派中(zhong)最正統、最權威的傳(chuan)承,在藏族地區一(yi)直流傳(chuan)至今。
另外,還有(you)一(yi)位為(wei)寧(ning)瑪(ma)派的(de)(de)(de)(de)(de)發展作(zuo)出(chu)特(te)殊貢獻(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)人物,這(zhe)就是寧(ning)瑪(ma)派史上享有(you)崇高威望的(de)(de)(de)(de)(de)隆(long)(long)欽(qin)(qin)饒降巴(ba)。他生于(yu)1308年(nian)(nian),本(ben)名(ming)叫(jiao)智美奧色,十二歲出(chu)家,在(zai)當(dang)時的(de)(de)(de)(de)(de)諸多大師前修學寧(ning)瑪(ma)派以及其它宗(zong)派的(de)(de)(de)(de)(de)密(mi)法(fa);同時,又在(zai)桑浦寺學習《茲氏五論(lun)》和《法(fa)稱(cheng)七(qi)因明》等顯宗(zong)經論(lun)。因此(ci),隆(long)(long)欽(qin)(qin)饒降巴(ba)成(cheng)為(wei)當(dang)時藏傳(chuan)佛(fo)教界顯、密(mi)兼通的(de)(de)(de)(de)(de)著(zhu)名(ming)人物。他的(de)(de)(de)(de)(de)著(zhu)述(shu)頗豐,其中最(zui)著(zhu)名(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)有(you)“寧(ning)提”法(fa)類三十五種,即喇嘛漾(yang)提等,以及七(qi)大藏論(lun),即《勝乘藏》、《實相(xiang)藏》、《要(yao)門藏》、《宗(zong)派藏》、《如意(yi)藏》、《句義藏》、《法(fa)界藏》。這(zhe)些論(lun)著(zhu)主(zhu)要(yao)闡(chan)揚了大圓滿法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)教義。隆(long)(long)欽(qin)(qin)饒降巴(ba)在(zai)晚(wan)年(nian)(nian)還宣(xuan)講寧(ning)瑪(ma)派的(de)(de)(de)(de)(de)又一(yi)深(shen)奧大法(fa),即“空(kong)行(xing)寧(ning)提”,為(wei)這(zhe)一(yi)密(mi)法(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)傳(chuan)播作(zuo)出(chu)貢獻(xian)。他于(yu)1363年(nian)(nian)去世,享年(nian)(nian)56歲。
降欽饒(rao)降巴(ba)在他的短(duan)暫(zan)一生中,不僅豐富(fu)和發展了(le)寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)的教(jiao)(jiao)理教(jiao)(jiao)法(fa),而且為(wei)寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)培養了(le)諸(zhu)多(duo)高僧大(da)德,為(wei)擴大(da)寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)的勢力作出了(le)杰(jie)出貢獻。隆欽饒(rao)降巴(ba)到過不丹(dan),并在那里建造(zao)了(le)一座(zuo)叫(jiao)塔(ta)爾(er)巴(ba)林的寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)寺院(yuan),后(hou)來寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)又從不丹(dan)傳到尼泊爾(er)。因此,近代許多(duo)不丹(dan)和尼泊爾(er)的寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)僧人(ren)常(chang)到康區的佐欽寺學(xue)習寧(ning)(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)的教(jiao)(jiao)法(fa)。
公元17世(shi)紀(ji)固(gu)始(shi)汗時期,寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)在西藏(zang)地(di)(di)區得到(dao)進一(yi)步的(de)發(fa)展。五(wu)世(shi)達(da)賴不(bu)僅扶持(chi)原有寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)寺(si)(si)院,使多吉札寺(si)(si)、敏珠林寺(si)(si)等擴(kuo)大其勢(shi)力,而且(qie)親自創(chuang)建(jian)一(yi)座寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)新寺(si)(si),即(ji)尊勝洲(zhou)寺(si)(si),在該寺(si)(si)專門傳授寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)教法,還把噶(ga)瑪(ma)噶(ga)舉派(pai)(pai)的(de)創(chuang)始(shi)人(ren)(ren)都松欽巴在山南(nan)洛扎建(jian)立的(de)拉隆寺(si)(si)改為寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)寺(si)(si)院。另(ling)外,自固(gu)始(shi)汗時期以來(lai),西藏(zang)地(di)(di)方政(zheng)府(fu),每遇戰(zhan)亂、災害、瘟疫等,都要從(cong)桑耶(ye)寺(si)(si)請(qing)寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)僧人(ren)(ren)進行(xing)占卜、作法禳解,從(cong)而提高(gao)了寧(ning)(ning)瑪(ma)派(pai)(pai)在社(she)會上的(de)地(di)(di)位。
在中國的(de)整(zheng)個藏族(zu)地(di)區共(gong)有753座寧(ning)瑪派寺(si)(si)院,從數量上看(kan),它僅次于(yu)格魯派寺(si)(si)院,而大大超過其它教(jiao)(jiao)派的(de)寺(si)(si)院,在藏傳佛教(jiao)(jiao)諸多宗(zong)(zong)派中位居(ju)第二。作為(wei)藏傳佛教(jiao)(jiao)諸多宗(zong)(zong)派中歷史(shi)(shi)最(zui)為(wei)悠久的(de)宗(zong)(zong)派,寧(ning)瑪派在藏族(zu)地(di)區有著漫長的(de)歷史(shi)(shi)演變(bian)過程。
除了(le)眾所周(zhou)知的(de)(de)(de)(de)(de)西藏(zang)(zang)自治(zhi)區(qu)境(jing)內的(de)(de)(de)(de)(de)桑耶寺(si)(si)等寧瑪派寺(si)(si)院是(shi)早在(zai)公元8世(shi)紀創建之(zhi)外,在(zai)其(qi)它藏(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)也有不少歷史久(jiu)遠(yuan)(yuan)的(de)(de)(de)(de)(de)寧瑪派寺(si)(si)院。比(bi)(bi)如,藏(zang)(zang)傳(chuan)(chuan)佛教(jiao)“前(qian)弘(hong)期(qi)”內產生(sheng)的(de)(de)(de)(de)(de)藏(zang)(zang)族(zu)第(di)一批(pi)出家(jia)僧(seng)侶中的(de)(de)(de)(de)(de)比(bi)(bi)盧遮那(nei)大師(shi)早在(zai)公元8世(shi)紀就到(dao)今四川阿壩(ba)藏(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)傳(chuan)(chuan)教(jiao)布道(dao),在(zai)那(nei)里他(ta)一邊(bian)翻譯(yi)佛經、講授教(jiao)法(fa)(fa)、坐禪修定(ding),一邊(bian)招收徒弟、建立寺(si)(si)廟、弘(hong)傳(chuan)(chuan)佛法(fa)(fa)。正因(yin)為(wei)有了(le)如此的(de)(de)(de)(de)(de)歷史背景,今日(ri)阿壩(ba)藏(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)的(de)(de)(de)(de)(de)寧瑪派極為(wei)興隆。在(zai)這一地(di)區(qu)寧瑪派寺(si)(si)院的(de)(de)(de)(de)(de)數量遠(yuan)(yuan)遠(yuan)(yuan)超過其(qi)它藏(zang)(zang)傳(chuan)(chuan)佛教(jiao)宗(zong)派的(de)(de)(de)(de)(de)寺(si)(si)院,這種(zhong)現象在(zai)其(qi)他(ta)藏(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)是(shi)絕(jue)對沒有出現過的(de)(de)(de)(de)(de),說(shuo)明寧瑪派在(zai)阿壩(ba)藏(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)不僅具有悠久(jiu)的(de)(de)(de)(de)(de)歷史,而且是(shi)有著一定(ding)的(de)(de)(de)(de)(de)宗(zong)派勢(shi)力。
另外,寧(ning)瑪派的前身(shen)即吐蕃佛教(jiao)在公元8世紀也陸續傳(chuan)入今云南迪慶藏族(zu)地(di)區。這(zhe)一地(di)區寧(ning)瑪派寺院在數量上雖然(ran)位居第(di)三,但時間最久。
吐蕃佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)于公元9世紀中(zhong)傳入今(jin)青(qing)海藏(zang)(zang)(zang)族(zu)(zu)地(di)區。公元841年吐蕃贊普朗達瑪發動(dong)滅法運(yun)動(dong)時,三位藏(zang)(zang)(zang)族(zu)(zu)僧(seng)人(ren)(藏(zang)(zang)(zang)·饒賽,約·格(ge)瓊,瑪·釋迦牟(mou)尼)為(wei)了使(shi)吐蕃佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)不受滅絕之(zhi)災(zai),攜帶不少佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)律藏(zang)(zang)(zang)經典(dian)逃(tao)至今(jin)青(qing)海東(dong)部的(de)藏(zang)(zang)(zang)族(zu)(zu)地(di)區,并(bing)在(zai)今(jin)黃南(nan)藏(zang)(zang)(zang)族(zu)(zu)自治(zhi)州(zhou)的(de)尖扎縣(xian)以及海東(dong)地(di)區的(de)循化、化隆、互助(zhu)、樂都、西寧等(deng)地(di)傳教(jiao)(jiao)(jiao),培養佛(fo)教(jiao)(jiao)(jiao)門徒(tu),并(bing)建立(li)(li)了一(yi)些寺廟(miao)等(deng)宗教(jiao)(jiao)(jiao)活動(dong)中(zhong)心(xin),如(ru)丹斗寺、白(bai)馬寺等(deng)就是在(zai)這一(yi)時期建立(li)(li)。寧瑪派寺院不僅遍及青(qing)海省的(de)整個藏(zang)(zang)(zang)族(zu)(zu)地(di)區,而且數(shu)量較多,僅次于格(ge)魯(lu)派寺院。
從(cong)寧(ning)(ning)瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)的(de)(de)整個分(fen)布情況來看(kan)(kan):西藏(zang)(zang)(zang)(zang)自(zi)治(zhi)區(qu)境內有(you)(you)344座(zuo);四川省甘(gan)孜及阿壩(ba)兩(liang)地(di)有(you)(you)262座(zuo);青(qing)海省的(de)(de)藏(zang)(zang)(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)有(you)(you)135座(zuo);甘(gan)肅(su)省的(de)(de)藏(zang)(zang)(zang)(zang)族(zu)地(di)區(qu)有(you)(you)8座(zuo);云南省迪慶藏(zang)(zang)(zang)(zang)族(zu)自(zi)治(zhi)州有(you)(you)4座(zuo)。從(cong)這(zhe)些(xie)數字中就可以(yi)十分(fen)清楚地(di)看(kan)(kan)到,西藏(zang)(zang)(zang)(zang)和四川是(shi)(shi)中國藏(zang)(zang)(zang)(zang)傳佛(fo)教寧(ning)(ning)瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)比較集中的(de)(de)兩(liang)大地(di)區(qu)。從(cong)時間上(shang)看(kan)(kan),寧(ning)(ning)瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)除了極個別是(shi)(shi)在(zai)“后弘期”內逐漸建(jian)立起來的(de)(de)。因(yin)而(er)寧(ning)(ning)瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)在(zai)其創建(jian)過程中也曾受(shou)到藏(zang)(zang)(zang)(zang)傳佛(fo)教其它宗(zong)(zong)教寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)的(de)(de)影響。不少寧(ning)(ning)瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)無論在(zai)建(jian)筑規模上(shang),還是(shi)(shi)在(zai)組織戒律上(shang)都(dou)可以(yi)與(yu)其它宗(zong)(zong)派(pai)的(de)(de)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan),甚至(zhi)與(yu)格魯(lu)派(pai)的(de)(de)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)相媲美。比如(ru),四川甘(gan)孜地(di)區(qu)的(de)(de)噶托寺(si)(si)(si)(si)、佐勤寺(si)(si)(si)(si)、白玉寺(si)(si)(si)(si),協(xie)慶寺(si)(si)(si)(si),以(yi)及西藏(zang)(zang)(zang)(zang)山南地(di)區(qu)的(de)(de)桑耶(ye)寺(si)(si)(si)(si)、敏珠林寺(si)(si)(si)(si)、多(duo)杰(jie)札寺(si)(si)(si)(si)等均屬于此類寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)。
位于今(jin)四川(chuan)甘孜藏(zang)族自(zi)治州白玉縣城以北約20公(gong)里處的(de)(de)噶(ga)陀寺(si)(si)是一(yi)座(zuo)(zuo)(zuo)歷(li)(li)史比較(jiao)(jiao)悠(you)久的(de)(de)寺(si)(si)院,這(zhe)座(zuo)(zuo)(zuo)寺(si)(si)院是由寧(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)歷(li)(li)史上號稱“三(san)索”中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)卓浦巴(ba)(ba)大(da)(da)(da)師的(de)(de)一(yi)位再(zai)傳(chuan)(chuan)弟子(zi)嘎(ga)當巴(ba)(ba)·德協(1127——?)高僧(seng)于13世紀中(zhong)(zhong)(zhong)葉(xie)主持創建(jian)(jian)的(de)(de)。藏(zang)傳(chuan)(chuan)佛(fo)教的(de)(de)祖師蓮花生大(da)(da)(da)士曾與其(qi)弟子(zi)在該(gai)地修(xiu)行并親自(zi)開光(guang)加持十(shi)三(san)次,被(bei)稱為“第(di)三(san)大(da)(da)(da)金(jin)剛座(zuo)(zuo)(zuo)”,也(ye)被(bei)稱作寧(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)的(de)(de)發源地,現(xian)今(jin)國內外很多(duo)(duo)寧(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)的(de)(de)高僧(seng)大(da)(da)(da)德都(dou)屬(shu)(shu)于噶(ga)陀的(de)(de)法脈。該(gai)寺(si)(si)最興隆(long)時占地約1平(ping)方(fang)(fang)公(gong)里,設有(you)(you)經(jing)(jing)堂(tang)(tang)48座(zuo)(zuo)(zuo)、辯經(jing)(jing)堂(tang)(tang)42座(zuo)(zuo)(zuo)、坐經(jing)(jing)堂(tang)(tang)5座(zuo)(zuo)(zuo)、僧(seng)舍513套。尤其(qi)有(you)(you)三(san)座(zuo)(zuo)(zuo)著名(ming)的(de)(de)佛(fo)殿(dian),第(di)一(yi)殿(dian)置有(you)(you)從印(yin)度運來(lai)、高9.4米之(zhi)銅塔;第(di)二(er)殿(dian)供(gong)奉高8米的(de)(de)釋迦(jia)佛(fo)銅像;第(di)三(san)殿(dian)為密宗殿(dian)。寺(si)(si)院還擁有(you)(you)印(yin)經(jing)(jing)房11間,當時里面保(bao)存藏(zang)、梵文經(jing)(jing)書達(da)9000余種。在教法傳(chuan)(chuan)承方(fang)(fang)面,以傳(chuan)(chuan)授(shou)屬(shu)(shu)于西藏(zang)敏珠林一(yi)派(pai)(pai)的(de)(de)“南(nan)傳(chuan)(chuan)”教法儀軌,同時兼(jian)習(xi)寧(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)中(zhong)(zhong)(zhong)的(de)(de)遠傳(chuan)(chuan)經(jing)(jing)典派(pai)(pai)的(de)(de)教法體系,寺(si)(si)院主持以轉世活(huo)佛(fo)的(de)(de)方(fang)(fang)式來(lai)接任(ren)相承。總之(zhi),噶(ga)托(tuo)寺(si)(si)已(yi)是一(yi)座(zuo)(zuo)(zuo)設施齊全、結構完備、規(gui)(gui)模(mo)較(jiao)(jiao)大(da)(da)(da)的(de)(de)正規(gui)(gui)寧(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)(pai)寺(si)(si)院。解放(fang)前,噶(ga)陀寺(si)(si)一(yi)直(zhi)受到德格土(tu)司的(de)(de)支(zhi)持和供(gong)養,因而得到不斷地發展壯大(da)(da)(da),在藏(zang)區享有(you)(you)較(jiao)(jiao)高的(de)(de)聲譽(yu),歷(li)(li)來(lai)前往該(gai)寺(si)(si)朝拜的(de)(de)香客(ke)絡繹(yi)不絕。后(hou)也(ye)未幸免,遭受到了破壞(huai)。經(jing)(jing)多(duo)(duo)位高僧(seng)大(da)(da)(da)德發心修(xiu)復、建(jian)(jian)造,現(xian)已(yi)逐漸煥發出昔日的(de)(de)輝(hui)煌,香火十(shi)分興隆(long)。自(zi)2007年(nian)開始,噶(ga)陀寺(si)(si)在直(zhi)美(mei)信雄(xiong)仁波切主持下(xia),開始建(jian)(jian)造噶(ga)陀“十(shi)明佛(fo)學院”,建(jian)(jian)成(cheng)(cheng)后(hou)將(jiang)成(cheng)(cheng)為目(mu)前為止最大(da)(da)(da)的(de)(de)佛(fo)學院。
1675年(nian),一位(wei)名(ming)叫仁增貢(gong)桑喜饒的(de)(de)(de)(de)高(gao)僧在(zai)(zai)(zai)今四川(chuan)甘孜(zi)(zi)白(bai)玉(yu)(yu)縣城(cheng)附(fu)近(jin)創建了又(you)一座著(zhu)名(ming)的(de)(de)(de)(de)寧(ning)瑪(ma)派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan),即(ji)白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)。該寺(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)最大特點在(zai)(zai)(zai)于(yu)它同藏傳佛(fo)(fo)教(jiao)帕主(zhu)噶(ga)舉(ju)的(de)(de)(de)(de)瑪(ma)倉(cang)巴(ba)支派(pai)在(zai)(zai)(zai)教(jiao)法儀軌上有(you)(you)(you)一定的(de)(de)(de)(de)聯系,故在(zai)(zai)(zai)佛(fo)(fo)教(jiao)顯密教(jiao)法的(de)(de)(de)(de)傳授以及修習等方面與寧(ning)瑪(ma)派(pai)其(qi)它寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)有(you)(you)(you)所差別(bie)。比(bi)如,白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)寺(si)(si)(si)(si)主(zhu)雖然也是(shi)(shi)(shi)以活(huo)佛(fo)(fo)轉世的(de)(de)(de)(de)方式來選(xuan)定擔任(ren),但是(shi)(shi)(shi)歷輩轉世活(huo)佛(fo)(fo),即(ji)噶(ga)瑪(ma)洋賽活(huo)佛(fo)(fo)都(dou)要前(qian)去噶(ga)瑪(ma)噶(ga)舉(ju)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)德(de)格八蚌寺(si)(si)(si)(si),在(zai)(zai)(zai)司徒活(huo)佛(fo)(fo)座前(qian)受戒(jie)。需要說(shuo)明的(de)(de)(de)(de)是(shi)(shi)(shi),八蚌寺(si)(si)(si)(si)為德(de)格土司的(de)(de)(de)(de)家廟,在(zai)(zai)(zai)德(de)格土司的(de)(de)(de)(de)轄區有(you)(you)(you)著(zhu)特殊的(de)(de)(de)(de)地位(wei)。不難看出,在(zai)(zai)(zai)白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)內出現噶(ga)舉(ju)派(pai)和寧(ning)瑪(ma)派(pai)在(zai)(zai)(zai)教(jiao)法儀軌方面相結合的(de)(de)(de)(de)現象,有(you)(you)(you)其(qi)特殊的(de)(de)(de)(de)政治(zhi)文化背景。白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)歷來一直以寧(ning)瑪(ma)派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院(yuan)的(de)(de)(de)(de)身份自(zi)居,它有(you)(you)(you)眾多(duo)的(de)(de)(de)(de)寧(ning)瑪(ma)派(pai)屬(shu)寺(si)(si)(si)(si)。根(gen)據有(you)(you)(you)關資料,白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)在(zai)(zai)(zai)四川(chuan)的(de)(de)(de)(de)阿(a)謦(qing) 和甘孜(zi)(zi)地區,西藏昌(chang)都(dou)的(de)(de)(de)(de)江達(da)一帶,青海的(de)(de)(de)(de)果洛等藏區擁有(you)(you)(you)一百多(duo)座寧(ning)瑪(ma)派(pai)屬(shu)寺(si)(si)(si)(si)。這說(shuo)明白(bai)玉(yu)(yu)寺(si)(si)(si)(si)在(zai)(zai)(zai)整個藏族地區具有(you)(you)(you)舉(ju)足輕重(zhong)的(de)(de)(de)(de)宗派(pai)勢力。
1684年第(di)五世(shi)達賴喇嘛阿旺羅桑嘉措(1617——1682)命(ming)其(qi)弟子寧瑪(ma)派高僧(seng)白(bai)瑪(ma)仁增(zeng)大(da)(da)師(1625——1697)前往康(kang)區傳教(jiao),在(zai)康(kang)區又得(de)(de)到林蔥和(he)德(de)格(ge)兩大(da)(da)土司的(de)鼎力(li)(li)支持,于1685的(de)在(zai)德(de)格(ge)東北不(bu)遠(yuan)處(chu)建立佐(zuo)勤寺(si),第(di)一代活佛,自(zi)(zi)此轉(zhuan)世(shi)相(xiang)承。后來佐(zuo)勤寺(si)得(de)(de)到從清(qing)朝(chao)中央政府到地(di)方(fang)(fang)勢(shi)力(li)(li)以及周邊國家不(bu)同程度的(de)支持,其(qi)發(fa)展之(zhi)規模、速度等(deng)各個(ge)方(fang)(fang)面(mian)皆超過噶托(tuo)寺(si)和(he)白(bai)玉(yu)寺(si),成為(wei)西康(kang)地(di)區最(zui)著(zhu)名(ming)的(de)寧瑪(ma)派寺(si)院(yuan)。根據(ju)四川省檔案館(guan)藏檔案,“清(qing)雍正九年(1713年)果親王來康(kang)時,特(te)(te)贈鍍金(jin)佛像(xiang)100余尊。第(di)三(san)代任(ren)寶(bao)卿(qing)系達賴姨表兄弟,得(de)(de)西藏資助創設講經(jing)院(yuan)。不(bu)丹(dan)(dan)國不(bu)僅派僧(seng)人前來學經(jing),而(er)且禮(li)聘該寺(si)大(da)(da)喇嘛擔任(ren)國師。第(di)五代任(ren)寶(bao)卿(qing)獲不(bu)丹(dan)(dan)國的(de)損獻,開辦高級部(bu)講經(jing)院(yuan),免費為(wei)深造者提(ti)供食(shi)宿(su)。竹慶寺(si)因有(you)種種特(te)(te)殊(shu)援助,發(fa)展神速,成為(wei)四川藏區寧瑪(ma)派之(zhi)三(san)大(da)(da)主寺(si)之(zhi)一”。這(zhe)便是佐(zuo)勤寺(si)之(zhi)所以如(ru)此興隆長盛的(de)主要客觀因素,在(zai)主觀方(fang)(fang)面(mian)佐(zuo)勤寺(si)也做了(le)不(bu)少有(you)利于自(zi)(zi)身發(fa)展的(de)工作(zuo)。比如(ru),佐(zuo)勤寺(si)在(zai)教(jiao)學方(fang)(fang)面(mian),參照格(ge)魯派在(zai)系統學習佛教(jiao)顯(xian)(xian)宗理論(lun)所取得(de)(de)的(de)成功經(jing)驗,開設了(le)必修(xiu)的(de)十三(san)部(bu)顯(xian)(xian)教(jiao)經(jing)論(lun)課程,它們分別(bie)是《俱舍論(lun)》、《因明論(lun)》、《部(bu)律論(lun)》、《攝大(da)(da)乘論(lun)》、《辨(bian)中邊論(lun)》、《辨(bian)法法性(xing)論(lun)》、《現觀莊嚴論(lun)》、《入中論(lun)》、《入行(xing)論(lun)》、《根本智(zhi)論(lun)》、《回(hui)諍論(lun)》、《無(wu)常觀論(lun)》、《解(jie)脫道論(lun)》。這(zhe)十三(san)部(bu)經(jing)論(lun)相(xiang)當(dang)于格(ge)魯派寺(si)院(yuan)里(li)學習的(de)五部(bu)大(da)(da)論(lun),同時進修(xiu)隆欽饒降巴等(deng)寧瑪(ma)派著(zhu)名(ming)學者的(de)論(lun)著(zhu)。
因此(ci),佐(zuo)勤寺(si)(si)逐漸變(bian)為(wei)甘(gan)孜(zi)、阿壩地區(qu)(qu)(qu)乃至整個藏(zang)族地區(qu)(qu)(qu)系統(tong)學(xue)習寧瑪派(pai)教法的中心寺(si)(si)院(yuan),甚至成為(wei)一(yi)座(zuo)深造佛教知識、研習藏(zang)族傳(chuan)統(tong)文化(hua)的最(zui)高學(xue)府。解放(fang)前,佐(zuo)勤寺(si)(si)常(chang)住寺(si)(si)僧(seng)一(yi)般在(zai)五六百人左右,而且(qie)“它的聲(sheng)望(wang)似乎(hu)也(ye)超過了前藏(zang)的多(duo)吉(ji)扎寺(si)(si)和敏珠林寺(si)(si)。各地寧瑪派(pai)僧(seng)人也(ye)常(chang)到這(zhe)個寺(si)(si)院(yuan)求學(xue),不(bu)丹和尼泊(bo)爾的的寧瑪派(pai)僧(seng)人也(ye)往往來這(zhe)里求學(xue)的。”可以(yi)(yi)說,佐(zuo)勤寺(si)(si)不(bu)僅(jin)(jin)在(zai)中國(guo)藏(zang)族聚居地區(qu)(qu)(qu)贏得(de)很高聲(sheng)譽,而且(qie)在(zai)周邊(bian)國(guo)家享有(you)崇高的威望(wang)。佐(zuo)勤寺(si)(si)僅(jin)(jin)在(zai)中國(guo)藏(zang)族聚居地區(qu)(qu)(qu)就擁有(you)一(yi)百多(duo)座(zuo)寧瑪派(pai)屬(shu)寺(si)(si),這(zhe)些寺(si)(si)院(yuan)主要分布在(zai)四(si)川阿壩、甘(gan)孜(zi)二地,以(yi)(yi)及(ji)青海玉樹(shu)等地區(qu)(qu)(qu)。
協慶寺
協慶(qing)寺(si)(si)(si)(si)位(wei)于(yu)(yu)海(hai)拔四千多米的四川康藏德(de)格縣(xian)(xian)內,是(shi)密(mi)宗(zong)(zong)寧瑪(ma)派(紅(hong)教)六大道場(chang)之一(yi)(六大道場(chang):西藏的多吉(ji)扎(zha)寺(si)(si)(si)(si)、敏(min)珠林寺(si)(si)(si)(si),朵康的協慶(qing)寺(si)(si)(si)(si)、竹慶(qing)寺(si)(si)(si)(si)、噶陀寺(si)(si)(si)(si)、白(bai)玉寺(si)(si)(si)(si))。全稱“協慶(qing)丹尼達(da)吉(ji)林寺(si)(si)(si)(si)”,協慶(qing)寺(si)(si)(si)(si)約在(zai)1731年建成,協慶(qing)寺(si)(si)(si)(si)現位(wei)于(yu)(yu)四川省甘孜(zi)州德(de)格縣(xian)(xian)竹慶(qing)鄉,已有三百多年的歷史,顯密(mi)經論并舉(ju),是(shi)注重寧瑪(ma)派大圓滿法(fa)實修(xiu)的道場(chang)之一(yi),至今法(fa)脈傳承從未間斷,該寺(si)(si)(si)(si)迄(qi)今為止,已有眾多大圓滿成就(jiu)者(zhe)。早(zao)在(zai)公(gong)元1685年,執(zhi)教政于(yu)(yu)一(yi)體的五世達(da)賴喇嘛(ma),曾(ceng)封(feng)大成就(jiu)者(zhe)夏(xia)朗冉(ran)江(jiang)巴丹畢(bi)加參(can)(can)執(zhi)掌朵康地區的政教大權。夏(xia)朗冉(ran)江(jiang)巴尊(zun)者(zhe)在(zai)大圓滿定中(zhong)獲得蓮師之授(shou)記,要他在(zai)一(yi)座形如獅子的山(shan)上建寺(si)(si)(si)(si)廟。故尊(zun)者(zhe)于(yu)(yu)公(gong)元1698年在(zai)一(yi)處叫“崗龍(long)山(shan)”的地方建成了最早(zao)的協慶(qing)寺(si)(si)(si)(si),取(qu)名為“協慶(qing)鄔金曲(qu)宗(zong)(zong)”。尊(zun)者(zhe)主持寺(si)(si)(si)(si)廟中(zhong)一(yi)切弘法(fa)利生之事(shi)務,從而成為第一(yi)世協慶(qing)夏(xia)朗冉(ran)江(jiang)巴丹畢(bi)加參(can)(can)仁波切。
西(xi)藏(zang)(zang)自(zi)治(zhi)區作為藏(zang)(zang)傳佛教的發源(yuan)地和(he)活動中心,這里不(bu)(bu)同宗派的眾多寺院在整個藏(zang)(zang)族地區享有(you)不(bu)(bu)可替代的重(zhong)要地位。寧瑪派也不(bu)(bu)例(li)外,如(ru)多杰札(zha)寺和(he)敏珠林寺,不(bu)(bu)僅在西(xi)藏(zang)(zang)自(zi)治(zhi)區境(jing)內而且在中國的整個藏(zang)(zang)族地區也有(you)著很強的影響(xiang)力(li)。
多杰札寺
多(duo)杰札(zha)寺(si)(si)(si)(si)位于今西藏(zang)自(zi)治區山(shan)(shan)南地(di)區貢噶縣境內的(de)雅魯藏(zang)布江北(bei)岸(an)的(de)一(yi)座山(shan)(shan)崖(ya)(ya)腳下,規模不(bu)大,遠處望去,寺(si)(si)(si)(si)院與山(shan)(shan)崖(ya)(ya)非(fei)常協調,極為(wei)(wei)壯觀。該寺(si)(si)(si)(si)最初由一(yi)位名叫扎西多(duo)杰的(de)后藏(zang)沒落(luo)貴族于公元16世紀末(mo)葉(xie)創建,據說寺(si)(si)(si)(si)院背(bei)面的(de)山(shan)(shan)崖(ya)(ya)中(zhong)曾(ceng)出現過一(yi)個自(zi)然形成的(de)質地(di)為(wei)(wei)綠松石(shi)的(de)金(jin)剛杵,因而寺(si)(si)(si)(si)院取名為(wei)(wei)多(duo)杰札(zha)寺(si)(si)(si)(si),“多(duo)杰札(zha)”是(shi)藏(zang)語音(yin)譯,意為(wei)(wei)“金(jin)剛崖(ya)(ya)”。多(duo)杰札(zha)寺(si)(si)(si)(si)自(zi)創建以(yi)來,特別是(shi)在(zai)17世紀得到(dao)五世達賴的(de)大力扶(fu)持,有(you)了長足發展,最盛時住寺(si)(si)(si)(si)僧侶(lv)竟達二千多(duo)人,這在(zai)寧瑪派(pai)寺(si)(si)(si)(si)院中(zhong)為(wei)(wei)數不(bu)多(duo),說明(ming)多(duo)杰札(zha)寺(si)(si)(si)(si)曾(ceng)在(zai)歷(li)史上(shang)有(you)過興隆長盛的(de)時期。
該寺在‘文革’中遭受了(le)破壞,1978年(nian)中共十一屆三中會(hui)以后,國家撥專款(kuan)進行了(le)維修。現(xian)任西(xi)藏自治(zhi)區政協副主席、中國佛(fo)教(jiao)協會(hui)副會(hui)長多吉扎·江白洛桑活(huo)(huo)佛(fo),亦常去該寺主持佛(fo)事活(huo)(huo)動(dong),寺廟的(de)(de)(de)管理工作(zuo)也做(zuo)得較好。多杰(jie)札寺有29名出(chu)家僧(seng)侶(lv)(lv),其中只有二名老僧(seng),分別是77歲(sui)和(he)71歲(sui),其余都是年(nian)輕僧(seng)侶(lv)(lv),最大(da)的(de)(de)(de)30歲(sui),最小的(de)(de)(de)只有16歲(sui)。可(ke)見(jian),多杰(jie)札寺的(de)(de)(de)僧(seng)侶(lv)(lv)結構為年(nian)輕型,而且僧(seng)侶(lv)(lv)中除了(le)一人來自日喀則仁布縣外,均為本(ben)地山(shan)南(nan)地區貢(gong)噶縣人。
該(gai)寺(si)(si)(si)有嚴密的(de)(de)(de)(de)(de)管理機(ji)構(gou),即(ji)寺(si)(si)(si)院民主管理委員會,簡稱(cheng)寺(si)(si)(si)管會,由(you)一(yi)名主任、兩名副主任、三名委員組成,并有具體的(de)(de)(de)(de)(de)分工。因而(er)(er)無論是(shi)寺(si)(si)(si)院的(de)(de)(de)(de)(de)經濟(ji)管理、宗(zong)教(jiao)活動,工作安(an)排皆(jie)井(jing)然有序。在(zai)(zai)(zai)教(jiao)法傳(chuan)承(cheng)上,多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)經寧瑪(ma)派“北(bei)傳(chuan)”支系的(de)(de)(de)(de)(de)祖寺(si)(si)(si)自居,在(zai)(zai)(zai)整(zheng)個(ge)藏(zang)(zang)族地(di)區(qu)(qu)擁有許多(duo)(duo)屬寺(si)(si)(si),大都又在(zai)(zai)(zai)四川藏(zang)(zang)族地(di)區(qu)(qu)。尤(you)其(qi)是(shi)多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)與(yu)四川甘(gan)孜德(de)格(ge)縣境(jing)內的(de)(de)(de)(de)(de)著(zhu)名寺(si)(si)(si)院佐勤寺(si)(si)(si)之間保持著(zhu)密切的(de)(de)(de)(de)(de)關系。因為(wei)這(zhe)兩座寺(si)(si)(si)院同屬寧瑪(ma)派“北(bei)傳(chuan)”支系,在(zai)(zai)(zai)教(jiao)法義理、宗(zong)教(jiao)儀軌(gui)等方面互相學(xue)習(xi),取(qu)長補短。多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)在(zai)(zai)(zai)教(jiao)法儀軌(gui)的(de)(de)(de)(de)(de)應用特(te)別在(zai)(zai)(zai)佛學(xue)知識(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)掌握等方面遠遠落(luo)在(zai)(zai)(zai)佐勤寺(si)(si)(si)之后(hou),因而(er)(er)多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)時(shi)常(chang)從(cong)佐勤寺(si)(si)(si)聘請高僧前(qian)來擔(dan)任親教(jiao)師、以此來提高多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)全體僧侶的(de)(de)(de)(de)(de)宗(zong)教(jiao)文化水(shui)準。總之,多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)作為(wei)西(xi)藏(zang)(zang)自治(zhi)區(qu)(qu)境(jing)內最(zui)有盛名的(de)(de)(de)(de)(de)兩座(另一(yi)座為(wei)敏珠林寺(si)(si)(si))寧瑪(ma)派寺(si)(si)(si)院之一(yi),不僅在(zai)(zai)(zai)西(xi)藏(zang)(zang)地(di)區(qu)(qu)的(de)(de)(de)(de)(de)信教(jiao)群眾中(zhong)有很(hen)高的(de)(de)(de)(de)(de)聲譽,而(er)(er)且在(zai)(zai)(zai)整(zheng)個(ge)藏(zang)(zang)族地(di)區(qu)(qu)也具有一(yi)定的(de)(de)(de)(de)(de)影響力。在(zai)(zai)(zai)此值得說明(ming)的(de)(de)(de)(de)(de)是(shi),多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)(de)寺(si)(si)(si)主歷(li)來是(shi)通(tong)過活佛轉世(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)方式來繼位(wei),其(qi)活佛尊號為(wei)“仁增欽摩(mo)·多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)”。該(gai)寺(si)(si)(si)寺(si)(si)(si)主活佛已轉世(shi)至第十(shi)世(shi),即(ji)上述仁增欽摩(mo)·多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)江(jiang)白(bai)洛桑活佛,其(qi)全名為(wei)“仁增欽摩(mo)·多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)·江(jiang)白(bai)洛桑晉美南卓嘉措”現任西(xi)藏(zang)(zang)自治(zhi)區(qu)(qu)政協(xie)副主席,這(zhe)從(cong)一(yi)個(ge)側面充分體現了黨和人民政府對多(duo)(duo)杰札(zha)(zha)(zha)寺(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)(de)關心和厚望。
敏珠林寺
敏(min)珠林(lin)寺(si)位(wei)于今西藏(zang)自治(zhi)區(qu)山南地(di)區(qu)札囊縣札切鄉(xiang)境(jing)(jing)內,是西藏(zang)自治(zhi)區(qu)境(jing)(jing)內的(de)兩大寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)主寺(si)之(zhi)一,以繼承(cheng)和發揚光大寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)“南傳”支(zhi)系的(de)教法而聞名于整個藏(zang)族(zu)地(di)區(qu)。敏(min)珠林(lin)寺(si)是曾經擔(dan)任過第五(wu)世(shi)達賴喇嘛經師(shi)的(de)著名伏(fu)藏(zang)大師(shi)德(de)達林(lin)巴,于1676年倡(chang)導建立起(qi)來的(de)一座具(ju)有鮮明(ming)特色的(de)寧(ning)(ning)瑪(ma)(ma)派(pai)寺(si)院。
該(gai)寺(si)院除了弘傳寧瑪派(pai)(pai)“南傳”支系(xi)的(de)教(jiao)(jiao)法儀軌之外(wai),主要研習(xi)藏族(zu)(zu)十(shi)明(ming)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)而(er)著稱于(yu)世。而(er)十(shi)明(ming)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)概括藏族(zu)(zu)整個(ge)傳統(tong)文化(hua)體系(xi),是由修辭(ci)學(xue)(xue)(xue)(xue)、辭(ci)藻學(xue)(xue)(xue)(xue)、韻律學(xue)(xue)(xue)(xue)、戲劇(ju)學(xue)(xue)(xue)(xue)、星象學(xue)(xue)(xue)(xue)、工藝學(xue)(xue)(xue)(xue)【工巧(qiao)明(ming)】、醫學(xue)(xue)(xue)(xue)【醫方明(ming)】、聲(sheng)律學(xue)(xue)(xue)(xue)【聲(sheng)明(ming)】、邏輯學(xue)(xue)(xue)(xue)【因明(ming)】和佛(fo)學(xue)(xue)(xue)(xue)【內明(ming)】共十(shi)個(ge)不同的(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)組(zu)成。值得提出(chu)的(de),敏珠(zhu)林(lin)寺(si)是在(zai)寧瑪派(pai)(pai)重(zhong)宗教(jiao)(jiao)實踐、輕(qing)理論(lun)學(xue)(xue)(xue)(xue)習(xi)的(de)宗派(pai)(pai)氛圍中(zhong),獨(du)辟蹊徑,不僅重(zhong)視(shi)對佛(fo)教(jiao)(jiao)理論(lun)知識(shi)的(de)全面(mian)掌握(wo),而(er)且深入系(xi)統(tong)地學(xue)(xue)(xue)(xue)習(xi)和研究藏族(zu)(zu)傳統(tong)文化(hua),即十(shi)明(ming)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke),并在(zai)這一(yi)領域取得巨(ju)大成績。從而(er)使敏珠(zhu)林(lin)寺(si)在(zai)整個(ge)藏族(zu)(zu)地區成為(wei)一(yi)座獨(du)一(yi)無二的(de)、超越(yue)宗教(jiao)(jiao)文化(hua)范(fan)圍的(de)全面(mian)研習(xi)藏族(zu)(zu)傳統(tong)文化(hua)的(de)綜合性學(xue)(xue)(xue)(xue)府。
解放前(qian)(qian),在(zai)整個藏(zang)族地區慕名前(qian)(qian)來求(qiu)學的(de)藏(zang)族僧人絡繹(yi)不(bu)絕,特別(bie)(bie)是(shi)西藏(zang)地方政府中的(de)俗官也(ye)常(chang)到敏珠(zhu)林(lin)(lin)寺(si)學習藏(zang)族文(wen)化知(zhi)識(shi)。所以(yi),敏珠(zhu)林(lin)(lin)寺(si)對(dui)繁(fan)榮和發展藏(zang)族傳統文(wen)化所作出的(de)貢(gong)獻,遠遠勝于對(dui)寧瑪(ma)派自(zi)身(shen)的(de)發展所發揮的(de)作用(yong)。比如,敏珠(zhu)林(lin)(lin)寺(si)在(zai)藏(zang)文(wen)書(shu)法(fa)(fa)(fa)上取得(de)的(de)輝(hui)煌成績是(shi)人人皆知(zhi)的(de)。這一(yi)(yi)書(shu)法(fa)(fa)(fa)派別(bie)(bie)曾影響了(le)一(yi)(yi)代又一(yi)(yi)代藏(zang)族書(shu)法(fa)(fa)(fa)家,從而極大地推動(dong)了(le)藏(zang)族書(shu)法(fa)(fa)(fa)事(shi)業的(de)進一(yi)(yi)步發展。在(zai)18、19世紀(ji)內(nei)出現許多貫通十(shi)明學科(ke)并(bing)在(zai)藏(zang)族傳統文(wen)化上有造詣的(de)寧瑪(ma)派高僧,這與敏珠(zhu)林(lin)(lin)寺(si)一(yi)(yi)貫在(zai)藏(zang)族地區倡導或(huo)造就研(yan)習藏(zang)族傳統文(wen)化的(de)良好氛圍不(bu)無關系。由此可見(jian),這種濃厚文(wen)化氛圍是(shi)敏珠(zhu)林(lin)(lin)寺(si)的(de)一(yi)(yi)大特色。
敏珠林寺共有(you)53名僧(seng)(seng)人(ren),其(qi)中老僧(seng)(seng)5人(ren),都在45歲(sui)(sui)(sui)至(zhi)74歲(sui)(sui)(sui)之間(jian);其(qi)余均為新僧(seng)(seng),最(zui)(zui)大的34歲(sui)(sui)(sui),最(zui)(zui)小為17歲(sui)(sui)(sui)。在53名僧(seng)(seng)人(ren)中除兩名分別(bie)來自措(cuo)美縣(xian)和桑日縣(xian)外,皆是本地(di)札(zha)囊(nang)縣(xian)人(ren)。寺院管(guan)理機構(gou)與(yu)多杰札(zha)寺一樣,設寺管(guan)會,由主(zhu)任(ren)、副主(zhu)任(ren)和委員會組成,并行使(shi)民主(zhu)管(guan)理。敏珠林寺在提倡或發揚學(xue)習藏族文化優(you)(you)良傳(chuan)統(tong)方面,依然保持著自己的優(you)(you)勢。
桑耶寺
至于桑(sang)耶(ye)寺(si)(si)。今日由寧瑪(ma)派(pai)(pai)(pai)、薩(sa)迦(jia)派(pai)(pai)(pai)和(he)格魯派(pai)(pai)(pai)三大宗(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)主持。在(zai)寺(si)(si)內(nei)設有(you)(you)寧瑪(ma)派(pai)(pai)(pai)和(he)薩(sa)迦(jia)派(pai)(pai)(pai)兩家(jia)的(de)護法(fa)殿,分(fen)別供(gong)奉著兩派(pai)(pai)(pai)最神圣的(de)護法(fa)神。這表明(ming)了寧瑪(ma)派(pai)(pai)(pai)和(he)薩(sa)迦(jia)派(pai)(pai)(pai)同時(shi)不僅擁有(you)(you)教(jiao)派(pai)(pai)(pai)權力,而且擔負著維護桑(sang)耶(ye)寺(si)(si)的(de)尊嚴和(he)威信不受侵害的(de)使命。然而,桑(sang)耶(ye)寺(si)(si)在(zai)宗(zong)(zong)教(jiao)儀(yi)式方面則不分(fen)主次,無論寧瑪(ma)派(pai)(pai)(pai)、薩(sa)迦(jia)派(pai)(pai)(pai)還是格魯派(pai)(pai)(pai)均享有(you)(you)平等(deng)的(de)權力。例如,在(zai)桑(sang)耶(ye)寺(si)(si)內(nei)舉辦(ban)宗(zong)(zong)教(jiao)活(huo)動時(shi),主要采納信教(jiao)群眾(施主)的(de)意(yi)見來選定某派(pai)(pai)(pai)的(de)宗(zong)(zong)教(jiao)儀(yi)軌。可以(yi)說,從(cong)寺(si)(si)院自身(shen)的(de)角度看,桑(sang)耶(ye)寺(si)(si)沒有(you)(you)鮮明(ming)的(de)宗(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)觀念。
大昭寺
大(da)(da)昭(zhao)寺(si)(si)是(shi)一(yi)(yi)座(zuo)在(zai)國(guo)(guo)內外知(zhi)名度很高(gao)的(de)(de)藏(zang)(zang)傳(chuan)佛教(jiao)寺(si)(si)院。從歷史上(shang)看,大(da)(da)昭(zhao)寺(si)(si)是(shi)松贊干布時期(qi)興(xing)建(jian)的(de)(de)第一(yi)(yi)批(pi)佛殿之(zhi)(zhi)(zhi)一(yi)(yi),具有(you)悠久的(de)(de)歷史,應該是(shi)一(yi)(yi)座(zuo)寧瑪派寺(si)(si)院。由于大(da)(da)昭(zhao)寺(si)(si)是(shi)全國(guo)(guo)重點文物保護(hu)單位之(zhi)(zhi)(zhi)一(yi)(yi),得到國(guo)(guo)家(jia)和地(di)(di)方人民政府的(de)(de)修繕保護(hu),而且(qie)寺(si)(si)內供養著聞名遐邇的(de)(de)釋迦牟尼佛像,它在(zai)廣大(da)(da)藏(zang)(zang)族信(xin)教(jiao)群眾心目中占有(you)神(shen)圣(sheng)的(de)(de)地(di)(di)位。因而大(da)(da)昭(zhao)寺(si)(si)實(shi)際上(shang)已(yi)成為(wei)凌駕(jia)于藏(zang)(zang)傳(chuan)傳(chuan)佛教(jiao)諸多宗(zong)派之(zhi)(zhi)(zhi)上(shang)的(de)(de)一(yi)(yi)座(zuo)圣(sheng)殿,已(yi)經沒有(you)宗(zong)派之(zhi)(zhi)(zhi)界線。
需要(yao)說明的(de)(de)是,1409年(nian)宗(zong)(zong)(zong)喀(ka)巴大師在(zai)大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)內(nei)成(cheng)功(gong)地舉辦第一次聲勢浩(hao)大的(de)(de)傳昭(zhao)(zhao)(zhao)大法會(hui),即大祈愿法會(hui),后來(lai)(lai)格(ge)(ge)魯派(pai)(pai)(pai)將舉行這(zhe)一大型(xing)法會(hui)的(de)(de)傳統(tong)繼承(cheng)下來(lai)(lai),并(bing)延續至今。經此為(wei)契機,格(ge)(ge)魯派(pai)(pai)(pai)便理所當然地成(cheng)為(wei)大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)日常(chang)主管(guan)(guan)者。雖然大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)以天時(shi)地利人和(he)等因素,成(cheng)為(wei)格(ge)(ge)魯派(pai)(pai)(pai)主要(yao)管(guan)(guan)理的(de)(de)一座寺(si)(si)(si)(si)(si)院(yuan)或圣(sheng)殿,但就(jiu)大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)本身來(lai)(lai)說,根本沒有(you)宗(zong)(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)之概念。大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)里面不(bu)僅供奉(feng)著(zhu)各宗(zong)(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)的(de)(de)護(hu)法神、主尊(zun)佛,而(er)且安置著(zhu)特(te)別是在(zai)宗(zong)(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)眾(zhong)多高(gao)僧大德(de)的(de)(de)塑像或壁畫,外面四周還建有(you)各個宗(zong)(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)的(de)(de)殿堂(tang),一年(nian)四季(ji)香(xiang)煙(yan)不(bu)斷。各個宗(zong)(zong)(zong)派(pai)(pai)(pai)在(zai)大昭(zhao)(zhao)(zhao)寺(si)(si)(si)(si)(si)內(nei)隨(sui)時(shi)可舉辦自己的(de)(de)宗(zong)(zong)(zong)教儀式或活動,每年(nian)均有(you)數以萬(wan)計的(de)(de)藏族信教群眾(zhong)來(lai)(lai)此朝拜,也(ye)吸引著(zhu)海內(nei)外大批(pi)信徒和(he)游(you)客前來(lai)(lai)參觀游(you)覽。
桑耶(ye)寺、大(da)昭寺和(he)昌珠寺,雖然(ran)都是(shi)(shi)融多種宗派(pai)(pai)(pai)為(wei)一爐的(de)綜合性(xing)寺院,但是(shi)(shi)在(zai)(zai)廣(guang)大(da)寧(ning)瑪(ma)(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)信徒包括歷代(dai)高僧大(da)德觀(guan)念中,則有(you)一種堅定不(bu)移的(de)共同看法,這就是(shi)(shi)上述三座(zuo)寺院始終是(shi)(shi)寧(ning)瑪(ma)(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)的(de)祖寺,在(zai)(zai)寧(ning)瑪(ma)(ma)(ma)派(pai)(pai)(pai)這一宗派(pai)(pai)(pai)領域(yu)占(zhan)有(you)頗為(wei)重要的(de)地位。
綜觀中國藏(zang)族地區的(de)(de)七百(bai)多座寧(ning)瑪派寺院,不難得出這(zhe)樣的(de)(de)結論:寧(ning)瑪派在中國藏(zang)傳佛教(jiao)領域(yu)具有(you)舉足輕重的(de)(de)勢力(li),它在藏(zang)傳佛教(jiao)諸多宗派中僅次于格魯派而在廣大藏(zang)族信教(jiao)群眾中特別在藏(zang)族民(min)間有(you)著(zhu)很強(qiang)的(de)(de)影(ying)響(xiang)力(li)。