胡廣(1370年(nian)-1418年(nian)6月11日),字光大(da),號晃庵,江西吉水縣(xian)人。明朝(chao)大(da)臣、文學家,南宋名臣胡銓的(de)十二(er)世孫。
建文二年(1400年),考(kao)中(zhong)狀元,賜名胡靖(jing),授翰林院修撰。靖(jing)難之亂后,歸附于朱棣,出任(ren)太(tai)(tai)子侍讀,恢復原名胡廣。永樂(le)年間,歷任(ren)太(tai)(tai)子右庶子、內閣學士(shi)、翰林學士(shi)兼左春坊大學士(shi)。跟隨(sui)明成祖北征蒙古,教導太(tai)(tai)孫(sun)朱瞻基,官(guan)至文淵閣大學士(shi)。
永樂十六年(nian)(nian)(1418年(nian)(nian)),胡(hu)廣去世,時(shi)年(nian)(nian)四十九,追贈(zeng)禮部(bu)尚書,謚(shi)號文穆(mu)。明朝(chao)文臣得到謚(shi)號,從(cong)姚(yao)廣孝和胡(hu)廣始。明仁宗即位后(hou),贈(zeng)榮祿大夫(fu)、太子少(shao)師(shi)。著作有《胡(hu)文穆(mu)公雜著》、《胡(hu)文穆(mu)集》等。
建文(wen)二年(1400年),胡廣與同(tong)鄉王艮(gen)在金陵參與殿試(shi)(shi)。試(shi)(shi)官議定,本由王艮(gen)奪魁(kui),因敬(jing)止其貌不揚,被建文(wen)帝黜(chu)為(wei)第二名(ming)(ming)榜眼。當時(shi)正值(zhi)靖(jing)難之役,胡廣文(wen)章中有(you)“親(qin)藩陸梁,人心搖動”語,天(tian)子欽點為(wei)庚辰科進士第一(yi)甲第一(yi)名(ming)(ming)狀元,并賜名(ming)(ming)靖(jing),授(shou)翰林(lin)修撰,階承直郎(lang)。
燕(yan)王(wang)朱棣攻入應天府時,王(wang)艮(gen)(gen)(gen)、胡(hu)廣、解(jie)(jie)縉、吳(wu)(wu)溥(pu)四人聚(ju)會,胡(hu)、解(jie)(jie)各有慷慨陳(chen)詞。獨王(wang)艮(gen)(gen)(gen)哭泣不言。吳(wu)(wu)溥(pu)之子(zi)以為胡(hu)、解(jie)(jie)會自殺身(shen)殉建文帝。吳(wu)(wu)溥(pu)認為胡(hu)、解(jie)(jie)只會講(jiang)空話,真正忠(zhong)君(jun)愛國的是王(wang)艮(gen)(gen)(gen)。話還沒講(jiang)完,卻聽到胡(hu)廣大聲對家人喊叫,“外面很喧鬧,小心看好豬啊(a)。”吳(wu)(wu)溥(pu)笑著說:“連一只豬都舍(she)不得,難道舍(she)得生命(ming)嗎(ma)?”不久,王(wang)艮(gen)(gen)(gen)自殺,胡(hu)廣、解(jie)(jie)縉迎(ying)附(fu)朱棣。胡(hu)廣升為侍講(jiang)。一個(ge)月后,改侍讀(du),進階段承(cheng)德郎,恢復原名廣。
永(yong)樂二(er)年(1404年),升右春(chun)坊右庶子,階奉議大夫,仍兼侍讀,進入內(nei)閣。
永(yong)樂五(wu)年(1407年),進(jin)翰林學(xue)士兼左春(chun)坊大學(xue)士,階奉政大夫(fu)。此后明(ming)成祖北(bei)征(zheng),胡廣(guang)與(yu)楊榮、金幼孜跟(gen)從,每次(ci)召入帳殿(dian)時,有(you)時會談(tan)至深夜。其善于書(shu)法,每次(ci)勒石刻碑時,均命胡廣(guang)書(shu)寫(xie)。經過(guo)山川(chuan)險塞時,與(yu)皇上(shang)(shang)立馬議論(lun),有(you)時他(ta)走得稍后,皇上(shang)(shang)常遣騎兵(bing)四(si)出尋找。有(you)一次(ci)他(ta)迷了(le)路,他(ta)脫掉衣服騎著沒加鞍的馬渡過(guo)河流(liu),皇上(shang)(shang)慰勞(lao)良苦。
永樂十二年(nian)(1414年(nian)),他再次跟隨朱棣北征,當時皇長孫朱瞻基亦跟隨,朱棣命他與楊(yang)榮、金幼孜在軍中(zhong)給(gei)朱瞻基講(jiang)經學(xue)、史學(xue)。
永樂十四年(1416年),擔任文淵閣大學士,仍(reng)兼左(zuo)春坊大學士。皇上征召烏思藏(zang)僧人做法(fa)會,為明太祖朱(zhu)元璋和馬(ma)皇后薦福,說見到(dao)(dao)他們(men)所顯現的各種福佑和靈異。胡(hu)(hu)廣獻(xian)上《圣孝瑞應(ying)頌》,朱(zhu)棣(di)作佛曲命(ming)宮中(zhong)歌舞(wu)和之(zhi)。而禮部郎中(zhong)周訥請封(feng)禪,胡(hu)(hu)廣進言(yan)勸阻(zu),于是朱(zhu)棣(di)下令禁止。胡(hu)(hu)廣并呈上《卻封(feng)禪頌》,得到(dao)(dao)朱(zhu)棣(di)的喜愛(ai)。
朱棣曾在筵席時,提到解(jie)縉(jin)與胡廣是(shi)同鄉、同學兼(jian)同事(shi),關(guan)系很密切,要(yao)求胡廣把未出(chu)世(shi)的女(nv)兒,嫁(jia)給解(jie)縉(jin)之子解(jie)禎亮(liang)。但(dan)解(jie)縉(jin)死后解(jie)禎亮(liang)被流放到遼東。胡廣就想解(jie)除(chu)婚約(yue)。女(nv)兒大怒,割耳(er)朵發誓道(dao):“薄命的我這婚事(shi),是(shi)皇上主婚的,是(shi)父親(qin)大人當面答應的。毀約(yue)的話(hua)我只有死,也沒有第二條路(lu)可(ke)以(yi)走了。”等到解(jie)家被赦免,其女(nv)仍舊歸嫁(jia)解(jie)禎亮(liang)。
胡廣(guang)(guang)做事(shi)縝密,在朱(zhu)(zhu)棣面前所聽(ting)的(de)言行內容,其(qi)出來后(hou)不(bu)予告人。其(qi)做事(shi)也(ye)頗為持大體。其(qi)赴母喪歸朝后(hou),朱(zhu)(zhu)棣問其(qi)百(bai)姓(xing)安(an)居之(zhi)(zhi)事(shi)。其(qi)對(dui)答道:“百(bai)姓(xing)生(sheng)活安(an)居,但是郡縣(xian)官吏仍(reng)然窮(qiong)治(zhi)建(jian)文年間奸(jian)黨(dang)之(zhi)(zhi)事(shi),其(qi)所牽連的(de)親(qin)屬分支太廣(guang)(guang),以(yi)至百(bai)姓(xing)為之(zhi)(zhi)疾(ji)苦(ku)。”朱(zhu)(zhu)棣隨后(hou)采納其(qi)言。
永(yong)樂十六年五月(yue)八日(ri)(1418年6月(yue)11日(ri))去世,終年四十九歲,獲(huo)贈資善大(da)夫、禮部(bu)尚書,謚文穆。當時還喪經過(guo)南京,太子朱高(gao)熾為其致祭。
永樂十七(qi)年(1419年),授胡(hu)廣子胡(hu)穜為(wei)翰林檢討。
永(yong)樂二十二年(nian)(1424年(nian)),明仁宗朱高熾即位,加贈胡廣為(wei)榮(rong)祿大夫、太子少師、禮部尚(shang)書(shu),厚賜其家。
胡(hu)(hu)廣曾奉命參修《五經四書(shu)大全(quan)》,如(ru)下:(1)明胡(hu)(hu)廣等(deng)纂詩經大全(quan)二十(shi)卷、綱(gang)領一(yi)卷、圖一(yi)卷
(2)胡廣與人(ren)編春秋左傳集經大全
(3)與楊(yang)榮等(deng)纂修四書大全校注(上、下(xia))
(4)明胡廣(guang)等輯周易(yi)傳義大全(quan)二十四卷(juan)。
胡(hu)(hu)廣(guang)著有(you)(you)《胡(hu)(hu)文穆(mu)公文集(ji)》。現有(you)(you)流傳于世(shi),文集(ji)中(zhong)(zhong)書法自成一(yi)體。其中(zhong)(zhong)《題洪崖山房圖詩(shi)》七(qi)言詩(shi)是胡(hu)(hu)廣(guang)為同僚胡(hu)(hu)儼之“洪崖山房”而作。胡(hu)(hu)儼自述,自24歲領(ling)鄉薦(jian)便宦游南北(bei),至明永樂十三年(1415年)已29年。老(lao)之將至,對故鄉洪崖山水生悠遠之思,情之所發,有(you)(you)不能已者,遂系之于詩(shi)。現存此(ci)詩(shi)紙本,從中(zhong)(zhong)可觀其草書也頗(po)有(you)(you)建樹,當時王(wang)世(shi)貞甚為稱贊。而胡(hu)(hu)廣(guang)也確以善書享名當時。《四庫全書》又(you)收錄有(you)(you)《胡(hu)(hu)文穆(mu)集(ji)》二卷。
楊士奇:太宗(zong)皇帝(di)御天下(xia)二十有三年,文(wen)武之(zhi)臣(chen)各展其(qi)才,能(neng)達諸事,功若竭誠,效力(li)始終不渝者(zhe),其(qi)身雖沒,所(suo)以寵眷之(zhi)率,有進而不衰。其(qi)文(wen)臣(chen)遭遇之(zhi)盛者(zhe),文(wen)淵(yuan)閣(ge)大學(xue)士兼(jian)左春坊大學(xue)士胡(hu)公(gong)尤(you)著者(zhe)也。
朱瞻基:洪武中(zhong),學士有宋(song)濂、吳沉(chen)、朱善、劉三吾(wu)。永(yong)樂初,則解縉(jin)、胡廣。
廖道南:國朝選士,擢冠于(yu)廷者,自吳伯宗、任亨泰軰受知皇祖,至廣(guang)益大,以肆表(biao)章六經及性理諸書,可(ke)謂有大造于(yu)后學者。觀其扈(hu)蹕帷(wei)幄之(zhi)籌(chou),與(yu)夫典樞綸綍(fu)之(zhi)文,蔚然炳(bing)矣。視(shi)文貞以下(xia)鮮與(yu)其儷云。
王(wang)世貞:胡光大、楊(yang)勉仁、金幼孜、黃宗豫、曾子啟、王(wang)行(xing)儉諸公,皆廬陵之(zhi)羽翼也。
徐咸:文皇兵入(ru)城,艮仰(yang)藥死,廣(guang)乃迎(ying)降,官至大學士,有(you)負舊(jiu)君多矣(yi)。
張廷(ting)玉(yu):胡廣、金(jin)幼孜勞(lao)著扈從
在(zai)金陵(ling)即將(jiang)被朱(zhu)棣(di)攻(gong)破的前(qian)一(yi)天晚上,解縉、胡廣、吳(wu)溥、王艮這幾位江(jiang)西老鄉同為建(jian)文帝朱(zhu)允玟(min)的大臣,聚集在(zai)吳(wu)溥家里商量對(dui)(dui)策。解縉正義(yi)凜然陳說(shuo)大義(yi),胡廣也(ye)不(bu)甘(gan)落后(hou)(hou),慷慨(kai)激昂(ang),說(shuo)是(shi)如果朱(zhu)棣(di)打進來,就以(yi)身殉國,絕對(dui)(dui)效(xiao)忠,只(zhi)有(you)王艮獨(du)自不(bu)說(shuo)話(hua),默默流淚。各人散去之后(hou)(hou),吳(wu)溥對(dui)(dui)兒子吳(wu)與弼說(shuo):“胡廣死不(bu)了,要死的只(zhi)有(you)你(ni)王艮叔!”
吳溥的話還(huan)沒說完,就聽見隔壁的胡廣對家人叮囑道:“外面(mian)亂得很,要將(jiang)豬看(kan)好!”吳溥苦笑著對兒子說:“你看(kan)胡叔連一頭豬都舍不得,會(hui)舍得自己的命(ming)嗎(ma)?”
過(guo)了(le)一會兒,也(ye)是(shi)與吳(wu)溥家相鄰的王(wang)艮家傳來(lai)了(le)哭聲(sheng),原來(lai),王(wang)艮一回家就喝毒酒自盡了(le)。
后來解縉飛快(kuai)出城投降(jiang)了朱棣(di),而且(qie)還順便推薦了他(ta)的(de)老鄉胡廣,胡廣在朱棣(di)面(mian)前的(de)表(biao)現是“召至,叩頭謝”。
胡廣(guang)和解(jie)(jie)縉的關系很鐵(tie),兩人是“生同里、長(chang)同學、仕同官”,朱棣決定(ding)讓(rang)他們(men)親上(shang)加親,有(you)一次對(dui)他們(men)兩人說:“解(jie)(jie)縉有(you)個兒子(zi),胡廣(guang)可以將女兒嫁給解(jie)(jie)縉的兒子(zi)!”
后來(lai)解(jie)縉獲罪(zui)被關進大(da)牢(lao),他(ta)的(de)(de)兒子解(jie)禎亮也(ye)(ye)被流放(fang)到遼(liao)東,胡廣又一次露出了他(ta)的(de)(de)“騎(qi)墻”本性(xing),想解(jie)除婚約。哪知他(ta)女兒不干,還(huan)割下一只(zhi)耳(er)朵發誓說:“女兒薄(bo)命之婚,是皇上做主,您也(ye)(ye)是當(dang)面答(da)應過的(de)(de),現(xian)在反悔,我就只(zhi)有一死了!”此事(shi)引起極大(da)的(de)(de)轟(hong)動,人們紛(fen)紛(fen)非議胡廣,贊揚其(qi)女。
等到(dao)解縉的兒子解禎亮被(bei)赦還(huan)后,胡廣的這個女兒終(zhong)于嫁給了他。
胡廣貪生怕(pa)死,背信(xin)棄義(yi),為人不齒。但(dan)平心(xin)而論,他還是有“優點”的,至少,他沒有處心(xin)積慮地(di)害過(guo)人。可笑的是,他那(nei)么怕(pa)死,也(ye)只活了四十九歲。
同為(wei)江西老鄉(xiang)王艮大義,而解(jie)縉、胡(hu)(hu)廣(guang)(guang)投后主(zhu)得以(yi)保全(quan)性命;身為(wei)父(fu)女(nv)胡(hu)(hu)廣(guang)(guang)背信棄義,其女(nv)卻深有(you)節操形成(cheng)鮮明(ming)對比。解(jie)縉、胡(hu)(hu)廣(guang)(guang)曾為(wei)好友(you),都(dou)是(shi)將(jiang)封(feng)建倫理道德(de)隨(sui)意踐踏于腳下(xia)之(zhi)同道中人(ren),他們(men)都(dou)是(shi)見風(feng)使舵(duo)的高(gao)手,真是(shi)識時(shi)務者為(wei)俊杰,這(zhe)讓我想起(qi)了很多三國(guo)時(shi)的名(ming)將(jiang)。朱棣也算是(shi)明(ming)君,而大勢所趨之(zhi)時(shi),如三國(guo)時(shi)一般(ban),只(zhi)要(yao)遇明(ming)君,都(dou)把信義放于腦后,雖然前主(zhu)并不(bu)昏庸(yong)甚至也是(shi)位明(ming)君,但(dan)在(zai)要(yao)赴(fu)死(si)還是(shi)茍活之(zhi)時(shi),他們(men)選擇了茍活!孰(shu)是(shi)孰(shu)非、是(shi)褒是(shi)貶只(zhi)由(you)后人(ren)評說。
由此,胡廣(guang)問豬之事成為后人之笑料,其女之高潔之舉也成為經典。
后來,胡廣(guang)隨朱棣(di)北征時(shi),早早地(di)從凌霄峰(feng)出發,與(yu)楊(yang)榮、金(jin)幼孜及侍郎(lang)金(jin)純迷路,朱棣(di)派宦官追尋,找到了他們。當時(shi)昏黑,宦官快速離開,楊(yang)榮等(deng)人又在幽谷中迷路。
金(jin)幼孜(zi)(zi)從馬(ma)(ma)(ma)上跌(die)下,胡廣和金(jin)純頭也不回的離開(kai)。楊榮卻(que)下馬(ma)(ma)(ma),替他整理鞍轡,沒走幾步,金(jin)幼孜(zi)(zi)又從馬(ma)(ma)(ma)上跌(die)下,馬(ma)(ma)(ma)鞍都裂開(kai)了。楊榮便把自己(ji)所乘(cheng)的馬(ma)(ma)(ma)讓給他,自己(ji)乘(cheng)沒有鞍具(ju)的馬(ma)(ma)(ma),從晚(wan)到早,非常疲勞(lao)。
次日出山,從遠處看(kan)(kan)見朱(zhu)棣(di)(di)軍(jun)的左掖,于(yu)是(shi)奔(ben)赴前往,等(deng)到中午,才到中軍(jun)拜見朱(zhu)棣(di)(di)。朱(zhu)棣(di)(di)看(kan)(kan)見楊榮(rong)非常(chang)高(gao)興,安慰問候了他好一(yi)會,贊許他的節(jie)義。楊榮(rong)回答說(shuo):“這(zhe)是(shi)僚友的本分(fen),從交情來說(shuo)應該這(zhe)樣。”朱(zhu)棣(di)(di)說(shuo):“胡廣不(bu)是(shi)僚友嗎(ma),為什么不(bu)回頭而前行(xing)也?”
《明(ming)史·卷一百五十二·列傳第四十》
曾祖父:胡鼎亨
祖父:胡彌高
父:胡子(zi)祺,歷任廣西按(an)察僉事、彭(peng)州知府(fu)、延平府(fu)知府(fu),政績斐然。永(yong)樂年間,贈翰林學士。
母(mu):吳氏(shi),元朝進(jin)士(shi)、永(yong)豐縣(xian)縣(xian)丞吳師尹之女。永(yong)樂年間,封(feng)太宜人。
妻:夏氏,初封宜(yi)人(ren)。洪熙初年,進封夫人(ren)。
長子:胡穜
次子:胡穆
三子:胡穗
長女:嫁陳年
次女:嫁解禎亮
三女:嫁宋懷
孫:男六女七