問(wen)(wen)津(jin)書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan),又名孔子廟,是湖(hu)北省(sheng)(sheng)省(sheng)(sheng)級重點文(wen)(wen)物保護單位,坐落于(yu)中(zhong)(zhong)國著(zhu)名的(de)(de)歷(li)史(shi)(shi)文(wen)(wen)化名城湖(hu)北省(sheng)(sheng)武(wu)漢市新洲區舊街孔子河畔,是一個以千(qian)年問(wen)(wen)津(jin)書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)為(wei)(wei)載(zai)(zai)體,以儒家(jia)傳統文(wen)(wen)化為(wei)(wei)主脈,以荊楚(chu)文(wen)(wen)化知識為(wei)(wei)底蘊(yun),以高品質書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)文(wen)(wen)化觀光(guang)休閑為(wei)(wei)主題的(de)(de)旅游景(jing)區。因《論語》中(zhong)(zhong)孔子周游列(lie)國至楚(chu)國孔子使(shi)“子路問(wen)(wen)津(jin)”于(yu)長沮、桀溺典故而(er)得名。書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)始(shi)建(jian)于(yu)西漢年間,距(ju)今(jin)已(yi)有二千(qian)多年的(de)(de)歷(li)史(shi)(shi),是孕育元、明、清三朝(chao)鄂(e)東(dong)文(wen)(wen)人的(de)(de)搖籃(lan),被(bei)稱(cheng)為(wei)(wei)中(zhong)(zhong)國最古(gu)老“大學(xue)”。在歷(li)史(shi)(shi)上曾與岳麓書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)、東(dong)林書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)、白鹿洞書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)等齊名,自(zi)宋至清,書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)共產生(sheng)進(jin)士387名,因其在中(zhong)(zhong)國教(jiao)育史(shi)(shi)、文(wen)(wen)化學(xue)術(shu)史(shi)(shi)上的(de)(de)重大影(ying)響而(er)被(bei)載(zai)(zai)入《中(zhong)(zhong)國歷(li)代書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)志(zhi)》。問(wen)(wen)津(jin)書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)位于(yu)大別(bie)山南麓腳下,風景(jing)秀麗(li),人杰地靈(ling),是在湖(hu)北省(sheng)(sheng)存在的(de)(de)孔子遺跡,也是武(wu)漢市乃至湖(hu)北省(sheng)(sheng)保存得最完好(hao)的(de)(de)古(gu)代書(shu)(shu)(shu)(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)(yuan)之(zhi)一。
孔子山
明《一統志(zhi)》載(zai):“孔(kong)子(zi)(zi)(zi)(zi)山(shan)(shan)(shan)在(zai)黃州(zhou)東一百里,相(xiang)傳孔(kong)子(zi)(zi)(zi)(zi)自衛適楚(chu),嘗登此。” 《問津院志(zhi)·古跡》載(zai):其山(shan)(shan)(shan)“峰巒端(duan)正,下寬上(shang)銳,前開兩翼(yi)(yi),左縮右(you)舒,書院正在(zai)其中。古時四周古松合六七百株,溜雨參天,青蔥隱隱,擁翼(yi)(yi)圣殿,望之(zhi)使然(ran)生敬(jing)。”《湖(hu)廣通志(zhi)》載(zai):倚河北(bei)岸為(wei)孔(kong)子(zi)(zi)(zi)(zi)山(shan)(shan)(shan),山(shan)(shan)(shan)上(shang)有(you)(you)講經(jing)臺(tai)(tai)(tai)。孔(kong)子(zi)(zi)(zi)(zi)山(shan)(shan)(shan)上(shang)有(you)(you)臺(tai)(tai)(tai),即書院坐山(shan)(shan)(shan)之(zhi)巔。巔周四削,臺(tai)(tai)(tai)圓如規,其平(ping)如掌,寬約69米(mi)(清(qing)代量地(di)(di)尺計量為(wei)二百尺,每尺等于34.5厘米(mi)),高約34.5米(mi)(按(an)清(qing)代量地(di)(di)尺計量為(wei)十(shi)余丈),三(san)級坡(po)腳,層累如臺(tai)(tai)(tai)。相(xiang)傳孔(kong)子(zi)(zi)(zi)(zi)與諸弟子(zi)(zi)(zi)(zi)講經(jing)其上(shang),故名“講經(jing)臺(tai)(tai)(tai)”。
孔子河
《湖廣(guang)通(tong)志》載:孔(kong)(kong)(kong)子河在縣北(bei)九十(shi)里孔(kong)(kong)(kong)子山(shan)(shan)前(qian)(qian),昔孔(kong)(kong)(kong)子自陳、蔡適楚,至(zhi)此問(wen)(wen)津。孔(kong)(kong)(kong)子河因“孔(kong)(kong)(kong)子使子路問(wen)(wen)津”故名,在問(wen)(wen)津書院前(qian)(qian)(一(yi)(yi)名問(wen)(wen)津河)。源出黃岡縣五云山(shan)(shan)麓,迂回十(shi)余里,重巖瀉(xie)出,下(xia)復叢峰雙(shuang)鎖,顏港(gang)之水自北(bei)來注合(he)流(liu)孔(kong)(kong)(kong)子山(shan)(shan)前(qian)(qian)眉灣一(yi)(yi)曲帶轉襟,環繞出山(shan)(shan)右匯(hui)為墨池流(liu)入鮑(bao)湖而去(qu)。
孔子坐石
明(ming)《一(yi)統志》:“黃州城東―百里,相(xiang)傳(chuan)孔子(zi)自衛適楚,嘗登山,上有(you)坐(zuo)(zuo)石(shi)草(cao)木不侵。”《湖廣通志》:“當律之動(dong),有(you)石(shi)瑩然(ran),名坐(zuo)(zuo)石(shi)。墨池(chi)在(zai)其(qi)右。”孔子(zi)坐(zuo)(zuo)石(shi)在(zai)孔子(zi)山左河岸。相(xiang)傳(chuan)“孔子(zi)使子(zi)路問津(jin)”時當坐(zuo)(zuo)此石(shi)(民間(jian)稱(cheng)為(wei)“孔子(zi)洗腳石(shi)”),其(qi)睜處隱隱有(you)雙骭跡,巖(yan)石(shi)壁(bi)上有(you)摩巖(yan)石(shi)刻“坐(zuo)(zuo)石(shi)”二字(zi)(zi),筆力極(ji)遒勁,每(mei)當波浪涌動(dong),水(shui)石(shi)相(xiang)激有(you)聲錚(zheng)鏦,石(shi)面約(yue)寬(kuan)6.9米(mi)(清代量(liang)地(di)尺計量(liang)為(wei)二丈,一(yi)尺等于(yu)今34.5厘(li)米(mi)),光滑(hua)如鏡,瑩潔可愛,四旁草(cao)木不侵。"坐(zuo)(zuo)石(shi)"二字(zi)(zi),魏碑書體,字(zi)(zi)約(yue)30公分大小,陰刻而成,蒼勁古(gu)樸,尤(you)其(qi)是"坐(zuo)(zuo)"字(zi)(zi),將兩個"人(ren)"字(zi)(zi)刻成"口",使其(qi)更顯端莊(zhuang)。 [12] ?史(shi)載"坐(zuo)(zuo)石(shi)"二字(zi)(zi)為(wei)漢(han)唐時留下(xia)來(lai)的(de)舊物,是新洲現存最早的(de)摩崖(ya)石(shi)刻。
孔嘆橋
湖廣通志載:孔子(zi)河(he)橋(qiao)(qiao)疊石跨津(jin)(jin)上(shang),一名(ming)孔嘆(tan)橋(qiao)(qiao)。 孔嘆(tan)橋(qiao)(qiao)坐(zuo)落問(wen)津(jin)(jin)書(shu)院門(men)前右邊半里許孔子(zi)河(he)上(shang),磊石跨津(jin)(jin)南北,宛(wan)如虹(hong)流紫電,龍堰蒼波。古稱書(shu)院“水(shui)(shui)關(guan)”。該橋(qiao)(qiao)四墩(dun)(dun)三(san)(san)孔,全長(chang)23米(mi),橋(qiao)(qiao)墩(dun)(dun)為棱(leng)形(xing),橋(qiao)(qiao)墩(dun)(dun)高2.5米(mi),橋(qiao)(qiao)面寬2.3頭。用15根長(chang)約8米(mi)、寬0.5米(mi)、厚(hou)0.4米(mi)的大(da)青石板分三(san)(san)組相接并列平(ping)鋪而成。相傳(chuan)孔子(zi)到此問(wen)津(jin)(jin)無果(guo),涉水(shui)(shui)時書(shu)又(you)遭水(shui)(shui)淹濕,孔子(zi)望水(shui)(shui)興嘆(tan)。明(ming)代(dai)黃岡知縣茅瑞徽于(yu)公(gong)元1604年募捐(juan)修建紀之(zhi),名(ming)曰"孔嘆(tan)橋(qiao)(qiao)"。至清代(dai)1851年重建。
鷹山
位于問津書院前孔子(zi)(zi)河(he)南(nan)岸(an),與(yu)孔子(zi)(zi)山(shan)南(nan)北中(zhong)軸(zhou)相(xiang)對(dui)峙,即問津書院案山(shan)(又(you)名煙墩(dun)垴)。頂有小(xiao)墩(dun)如冢形(xing),傳為秦代烽(feng)火臺。山(shan)勢自頂臺至山(shan)腳(jiao)走向猶如“之”字形(xing)狀,當(dang)地(di)又(you)稱“之子(zi)(zi)山(shan)”。當(dang)年孔老(lao)夫子(zi)(zi)周(zhou)游列國,途(tu)經此(ci)地(di),被河(he)水擋住(zhu)了(le)去路,使弟(di)子(zi)(zi)子(zi)(zi)路問津于楚(chu)國隱士長沮(ju)、桀(jie)溺而不得。無(wu)奈(nai)坐在河(he)邊巖(yan)石(shi)上嘆息,抬頭向河(he)對(dui)岸(an)望去,見大(da)別山(shan)延綿到此(ci)的(de)余脈(mo)恰似—個之乎(hu)者也的(de)“之”字,而美中(zhong)不足是“之”字缺—點。于是他順勢將(jiang)手中(zhong)的(de)旱煙灰向山(shan)頂磕(ke)去,就(jiu)成了(le)“之”的(de)—點。當(dang)地(di)人們為了(le)紀念(nian)孔老(lao)夫子(zi)(zi),就(jiu)將(jiang)他磕(ke)煙灰形(xing)成的(de)土(tu)堆取(qu)名日(ri)“煙墩(dun)垴”。
孔子河水庫
孔(kong)(kong)子河水庫(ku)(ku)是人工(gong)水庫(ku)(ku),位于武漢(han)市新(xin)(xin)洲區舊(jiu)街街清水塘村,為新(xin)(xin)洲的三大水庫(ku)(ku)之一。孔(kong)(kong)子河水庫(ku)(ku)擁(yong)有著(zhu)烏龜山、觀(guan)音巖、新(xin)(xin)廟等當(dang)地著(zhu)名景(jing)點(dian),如今的孔(kong)(kong)子河水庫(ku)(ku)成為了問津書(shu)院“一海”即(ji)學海景(jing)點(dian),并且經(jing)由(you)新(xin)(xin)洲紅色(se)(se)旅游公路貫通多處(chu)紅色(se)(se)遺跡和綠色(se)(se)生態、禪宗文化(hua)旅游景(jing)點(dian)景(jing)區。
曬書場
《湖廣(guang)通志》載(zai):孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)山西北隅(yu)為曬書(shu)場(chang)。曬書(shu)場(chang)在(zai)(zai)孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)山西北隅(yu)相去里(li)許。是五云山至孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)山中間(jian)分脈而(er)斷起、頂平如臺的小丘,其高稍低(di)于(yu)孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)山。原臺上(shang)(shang)有古(gu)松二株,鐵榦虬蟠,倉髯龍奮,每雨(yu)(yu)風雨(yu)(yu)之(zhi)時,若(ruo)有飛來之(zhi)勢。 相傳孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)師徒涉水過(guo)河時,車(che)上(shang)(shang)的輸(shu)被(bei)水淹濕,只(zhi)好(hao)回(hui)車(che)上(shang)(shang)岸在(zai)(zai)此曬書(shu),故名(ming)。
墨池
《問津院志》載(zai)(zai)(zai):墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi)在(zai)(zai)孔(kong)子(zi)山(shan)(shan)右(you)就里許。津流(liu)出(chu)口即河水(shui)所匯(hui)而成(cheng)(cheng)者。水(shui)曲(qu)如池(chi)(chi),故(gu)曰池(chi)(chi);石(shi)黝(you)如墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo),故(gu)曰墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)。南岸山(shan)(shan)石(shi)高出(chu),深"墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi)"二(er)字,千載(zai)(zai)(zai)下猶有(you)(you)潑墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)生(sheng)云(yun)之(zhi)勢。《山(shan)(shan)川(chuan)紀異》載(zai)(zai)(zai):孔(kong)子(zi)山(shan)(shan)上(shang)(shang)硯(yan)石(shi),每雨,墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)水(shui)浸(jin)出(chu)。在(zai)(zai)孔(kong)子(zi)山(shan)(shan)右(you)約500米處(chu),有(you)(you)一條(tiao)從(cong)孔(kong)子(zi)山(shan)(shan)流(liu)出(chu)的小(xiao)溪與(yu)孔(kong)子(zi)河交(jiao)匯(hui)。此(ci)交(jiao)匯(hui)處(chu)經(jing)河水(shui)沖刷(shua),而形成(cheng)(cheng)一個水(shui)曲(qu)如池(chi)(chi)的地方,石(shi)黝(you)如墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo),故(gu)曰墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi),池(chi)(chi)水(shui)久(jiu)旱不涸。南岸臨池(chi)(chi)石(shi)崖上(shang)(shang)刻有(you)(you)"墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi)"二(er)字。經(jing)歷(li)千余載(zai)(zai)(zai),猶有(you)(you)潑墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)生(sheng)云(yun)之(zhi)勢。此(ci)處(chu)后(hou)因修京九鐵路而毀。在(zai)(zai)墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi)邊,有(you)(you)一石(shi)形如硯(yan)臺(tai),如天(tian)作之(zhi)合。每遇(yu)下雨天(tian),煙石(shi)即漫(man)出(chu)墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)水(shui)。傳說孔(kong)子(zi)當(dang)年及其弟子(zi)門借著山(shan)(shan)崖上(shang)(shang)往下滴的泉水(shui),在(zai)(zai)此(ci)時上(shang)(shang)研墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)行文,寫完后(hou)就拿著筆到池(chi)(chi)子(zi)里去(qu)洗,故(gu)墨(mo)(mo)(mo)(mo)(mo)池(chi)(chi)水(shui)被染(ran)黑。
【公交】
乘坐Z228路公交到問津書院站(zhan)下車,步行120米到達。
【自駕】
武漢市(shi)--沿江大(da)道(dao)--江北快(kuai)速路(lu)--余泊大(da)道(dao)--漢施大(da)道(dao)--新(xin)施公路(lu)--問津大(da)道(dao)--上聶(nie)線(xian)--紅色旅游線(xian)--問津書(shu)院。
西漢首創孔廟講學
問(wen)津書院原(yuan)名孔(kong)(kong)(kong)(kong)廟(miao)(miao)、文宣(xuan)廟(miao)(miao),坐落在舊街(jie)孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)河村孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)山(shan)南麓,建于(yu)公元前164年至(zhi)公元前122年間,因邾縣(即新洲)庶民在孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)山(shan)耕(geng)地(di)時掘(jue)(jue)出一(yi)塊石碑(bei),上刻(ke)“孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)使子(zi)路問(wen)津處”八個秦隸大(da)字(zi)。西漢淮南王劉安(an)遂命在發掘(jue)(jue)地(di)建一(yi)亭,將石碑(bei)立于(yu)亭內。同時,設私學(xue),在孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)山(shan)傍孔(kong)(kong)(kong)(kong)子(zi)河濱修建孔(kong)(kong)(kong)(kong)廟(miao)(miao)祭孔(kong)(kong)(kong)(kong),并征召學(xue)士(shi)伏生、申公、戴德、歐(ou)陽(yang)生、夏侯等名儒(ru)學(xue)士(shi),住廟(miao)(miao)講(jiang)學(xue),著書立說。中國(guo)古(gu)代廟(miao)(miao)學(xue)緣起于(yu)此,中國(guo)最古(gu)老的(de)“大(da)學(xue)”由此誕生。
東晉毛寶修葺
東(dong)晉(jin)成(cheng)帝咸康二年(nian)(nian)至四(si)年(nian)(nian)(公(gong)元336年(nian)(nian)——338年(nian)(nian)),時任(ren)豫州刺史毛(mao)寶,曾在此拜謁(ye)孔子廟,撥款修(xiu)葺。
唐更名文宣廟、杜牧講學
唐武宗會昌二年(nian)至(zhi)四年(nian)(公元842年(nian)——844年(nian)),時任黃州(zhou)刺史(新(xin)洲為黃州(zhou)府治)、著名詩人杜牧(mu)擴建孔子廟。取唐玄宗封孔子“大成至(zhi)圣文宣王”之意,更(geng)屆名為“文宣廟”,并在此(ci)開壇講學。弟子數百人,廟學發展至(zhi)興(xing)盛時期。
南宋孟珙增修、朱熹、張栻、呂祖謙講學
南宋荊湖制置使孟珙增(zeng)修孔子廟,大思想(xiang)家、理學之集大成者朱熹來此(ci)講學,傳道授業,答疑解惑,慶元(yuan)六年(nian)(nian)(nian)(1200年(nian)(nian)(nian))二月八日(ri),題詩贈孔子山廟學。詩云:“蒼顏(yan)已非十年(nian)(nian)(nian)前,把(ba)鏡回看一悵然。履(lv)薄臨深諒無幾,且將余日(ri)付殘編。”朱子此(ci)時(shi)(shi)已年(nian)(nian)(nian)近七十,有時(shi)(shi)不待之感。 [11] ?人稱“東南三賢”張栻、呂祖謙(qian),隨晚年(nian)(nian)(nian)的(de)朱熹一同講學于(yu)此(ci),是(shi)孔廟廟學演進為“書院”的(de)緣起。
元龍仁夫首創書院
元江西(xi)廬陵名儒(ru)、湖廣儒(ru)學提(ti)舉(ju)龍(long)仁夫,晚年隱居孔(kong)子山中,在孔(kong)廟右側修(xiu)建(jian)學舍,立院(yuan)(yuan)(yuan)講學,首創書(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)(時人稱“孔(kong)子山廟學”或“龍(long)仁夫書(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)”),為書(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)開山之鼻祖。平生以重道為已任,博學多聞,所撰《周易集傳》18卷,見(jian)解獨(du)到。卒年90余歲,葬于(yu)陽(yang)邏華山。后學頗推崇其氣節,多有贊頌。其墓旁及問津書(shu)院(yuan)(yuan)(yuan)分別建(jian)有祠堂,立有牌位,每年都要憑吊、奉祀。
元末明初,陳友諒率農民起義軍攻占新(xin)洲(zhou)邾(zhu)城,并稱帝邾(zhu)城。后朱元璋在新(xin)洲(zhou)打敗(bai)陳友諒,孔廟(miao)書院一(yi)度毀于戰(zhan)火(huo)。后經地方官吏儒士多(duo)次復修,但其(qi)規模較小。
明王守仁講學、耿定向復建、首題問津書院
明(ming)代(dai)大儒(ru)云集,王(wang)守仁、耿定向、耿定力、彭好古等于此(ci)“孜孜聚講(jiang)”。 [3] ?明(ming)弘治至嘉靖年間,兵部尚書王(wang)守仁多次主講(jiang)廟(miao)(miao)院,使廟(miao)(miao)院講(jiang)學宗(zong)風為之(zhi)一變(bian),四方士子,前來(lai)候教。 其“陸王(wang)心學”成為廟(miao)(miao)院講(jiang)學最大門派(pai),百年不衰。繼承者(zhe)有(you)鄒守益、郭慶(qing)、吳(wu)良(liang)吉、耿定力、耿定向、耿定理等。
尚書(shu)(shu)耿定向(xiang)、御史舒山、湖(hu)廣(guang)巡撫熊(xiong)(xiong)尚文等(deng)高官(guan)鼎力相(xiang)(xiang)助(zhu),兩次大規模復建(jian)書(shu)(shu)院(yuan),孔(kong)子廟與(yu)學(xue)宮合建(jian),并在河(he)南商城(cheng)湯池建(jian)問(wen)津書(shu)(shu)院(yuan)分院(yuan)。萬歷三十四年(1606)由湖(hu)廣(guang)巡撫熊(xiong)(xiong)尚文題寫“問(wen)津書(shu)(shu)院(yuan)”匾額。自此(ci)(ci),“書(shu)(shu)院(yuan)之(zhi)名始立,書(shu)(shu)院(yuan)之(zhi)制始備(bei)”。“。一時鄂城(cheng)、漢上、衡山、耒(lei)陽以及京都之(zhi)首善(shan)、江右之(zhi)澹祠(ci)、無錫(xi)之(zhi)東林,互相(xiang)(xiang)章明,而問(wen)津之(zhi)盛遂(sui)擅天下。”明代南昌大儒(ru)朱試曾說:“澹祠(ci)、問(wen)津,彼此(ci)(ci)相(xiang)(xiang)望,大張正學(xue),俾江楚儼然鄒魯,誠確論也(ye)。”
明魏(wei)忠(zhong)賢權(quan)傾朝(chao)野,人(ren)稱“九(jiu)千歲(sui)”。全國上(shang)下為其建生祠,唯湖北不(bu)建,魏(wei)黨欲置楚(chu)中(zhong)士子于(yu)死(si)地。以(yi)東林黨人(ren)鄒元標、顧憲成、高攀龍(long)等講學問津(jin)(jin)為由,借機對問津(jin)(jin)書(shu)院(yuan)儒師蕭(xiao)繼忠(zhong)、劉承烈迫害(hai)。天啟七年(公元1627年)錦衣(yi)衛至書(shu)院(yuan)抓(zhua)捕(bu)蕭(xiao)、劉,他(ta)們泰然自若(ruo),連(lian)家人(ren)也不(bu)告知,欲從容赴義(yi)。在(zai)押赴京(jing)城(cheng)途中(zhong),魏(wei)黨遭誅,始(shi)獲(huo)還鄉(xiang)。
明(ming)末,農民起(qi)義(yi)席卷(juan)全國,以張(zhang)獻忠(zhong)為首的義(yi)軍征戰楚黃(huang),問(wen)津書(shu)院在戰亂(luan)中再次遭受兵燹(xian)。據史書(shu)記載(zai),明(ming)崇(chong)禎十五(wu)年(1642年)問(wen)津書(shu)院僅存正殿三(san)間(jian)以及東西兩廡部分(fen)建筑。
清科舉之所皇帝御筆題匾
入清后(hou),問津(jin)書(shu)(shu)院(yuan)從(cong)順治初逐步為(wei)(wei)地方州、府官紳所(suo)控(kong)制,成(cheng)為(wei)(wei)了(le)官方科考取士之所(suo)。康(kang)(kang)熙初年(nian)再度復修(xiu)并擴建。清咸豐初年(nian),太平天(tian)國與(yu)曾國藩的(de)湘軍大戰新(xin)洲,書(shu)(shu)院(yuan)三度兵燹,同治、光緒年(nian)間又數次復修(xiu)并予擴建。因此,書(shu)(shu)院(yuan)也(ye)得到了(le)修(xiu)復和發展(zhan),在湖廣提學(xue)使蔣(jiang)永(yong)(yong)修(xiu)的(de)主持下成(cheng)為(wei)(wei)當時全國為(wei)(wei)數不多的(de)書(shu)(shu)院(yuan)之一,得到康(kang)(kang)熙皇帝(di)(di)御筆“萬(wan)世師表”和嘉慶(qing)皇帝(di)(di)御筆“圣集(ji)大成(cheng)”金匾(bian)。這使其聲播海內,名(ming)噪一時。湖廣提學(xue)使蔣(jiang)永(yong)(yong)修(xiu)撰千余言,作(zuo)《重修(xiu)問津(jin)書(shu)(shu)院(yuan)碑記》。
清代晚(wan)期,黃(huang)岡縣(xian)科舉界上層(ceng)人士,每在開科取(qu)士之前,先(xian)要在問(wen)津書院進行一次(ci)預考,凡在書院考試及(ji)格者,均(jun)有希望考中(zhong)秀才或舉人。
明(ming)、清時(shi)期,先(xian)后登壇講學的名儒達百(bai)余(yu)入(ru),多為 天南海北的客籍大(da)儒。數百(bai)年(nian)間,儒士們師承(cheng)淵源,學派分(fen)宗,各(ge)自立說,眾(zhong)家爭鳴(ming),繁華(hua)紛(fen)呈。一時(shi)鐘鼓管弦之盛,幾與鹿洞、鵝湖、東林、首善相媲美。
清代,問(wen)津書(shu)院(yuan)學(xue)子輩(bei)出(chu),聲名海內。順治年間左侍郎王封澍(shu)稱(cheng):“問(wen)津與岳麓、濂溪,皆(jie)在(zai)楚腹鼎(ding)峙而三”。湖廣儒(ru)學(xue)提(ti)舉副使蔣永修(xiu)題(ti)《書(shu)院(yuan)碑(bei)序》曰:“惟楚有(you)材,雄長天下,獨(du)黃為之冠(guan)”。至民國初,孫中山總統(tong)府秘(mi)書(shu)、書(shu)法家張翼軫(張荊(jing)野(ye))募捐(juan)復修(xiu)講堂殿宇,重題(ti)“問(wen)津書(shu)院(yuan)”儀門匾額,使儒(ru)家文脈自(zi)漢始延續至近現代。
民國張翼軫題字設立學院
民國(guo)初年,著名書法(fa)家、孫中(zhong)山總統府秘書張翼軫(張荊野)為問(wen)津書院重修(xiu)題寫“問(wen)津書院”石匾。1933年黃岡縣在(zai)此(ci)設立學院,直到解放。
新中國設立學校
1954年(nian)(nian)(nian),新洲縣人民(min)政府(fu)在孔廟(miao)舉辦文(wen)化學習(xi)班,1957年(nian)(nian)(nian)改辦小學,1975年(nian)(nian)(nian)創(chuang)辦初中,1977年(nian)(nian)(nian)增辦初中。1981年(nian)(nian)(nian)舊街屬武漢市管轄,孔廟(miao)被(bei)新洲縣人民(min)政府(fu)列為文(wen)物保護單位。廟(miao)內原(yuan)辦中學遷走。
磨咀磐對問項橐
一天(tian),伴隨著陣(zhen)陣(zhen)蹄聲(sheng),漫(man)漫(man)塵煙,他們來(lai)到了新(xin)洲道觀河南(nan)(nan)面的舊街境(jing)內(nei)。只見大崎山(shan)(shan)似(si)美女(nv)橫臥于藍天(tian)白(bai)云之下(xia),風(feng)高林(lin)茂;沙河漪瀾清(qing)清(qing)流(liu)水潺(chan)潺(chan);獅(shi)(shi)子(zi)巖(yan)如猛獅(shi)(shi)踞伏,氣吞日月。這里山(shan)(shan)色迷蒙,湖光(guang)瀲艷(yan),鳥(niao)語花香,好一片人(ren)間仙(xian)境(jing)。走出街南(nan)(nan)不遠(yuan),車夫突(tu)然勒住韁(jiang)繩(sheng),馬(ma)兒長嘯一聲(sheng),車子(zi)停下(xia)了。
孔子問道:“何(he)故停車?”
車夫答道:“前面有一(yi)群小孩擋道,夫子。”
“讓(rang)他們(men)讓(rang)道。”
“小孩,你們見馬車來了,為(wei)什么還不讓道?”子貢(gong)跳下(xia)車,沒好氣地說。
“憑什么要我們(men)讓道,你們(men)不能走其它(ta)的道嗎?“一個似乎是領頭的小孩答道。
子貢(gong)怒(nu)目圓睜地吼道(dao):“你知道(dao)這是(shi)誰的(de)車(che)(che)嗎?告訴你,這是(shi)孔夫(fu)子的(de)車(che)(che)!”
聽到子貢與小孩發生爭(zheng)執,孔(kong)子無(wu)奈(nai)只得(de)親自(zi)下車瞧個究(jiu)竟。見到儀表堂(tang)堂(tang)、儒衫飄逸舉止優雅的一(yi)位長(chang)者(zhe),小孩們毫無(wu)懼色,不以為(wei)然,繼續(xu)用石塊壘筑(zhu)他們的“城池”。
孔子(zi)撫摸著一個俊俏的小男孩的頭,和(he)顏悅色地(di)說:“小公子(zi),請你們將(jiang)石(shi)塊搬開,讓我們過去行(xing)嗎(ma)?”
小孩仰望(wang)著孔子說:“我們正(zheng)在筑城,恕難從命。”
“那好,我(wo)出一個問題,如(ru)果(guo)你(ni)答不出來,你(ni)就給我(wo)們讓(rang)道。”孔子思忖,要以“禮”服(fu)人(ren),對小(xiao)孩一視同仁。
“你(ni)出吧,”這個小孩心(xin)想,我是東周(zhou)守藏史老子的高足,你(ni)還能難(nan)倒我?
“你聽好(hao)了(le),”孔子問(wen):“父母與夫妻孰親?”
“夫妻親。”小孩答道。
“不(bu)對(dui),父(fu)母親。沒有父(fu)母哪有后代!”
“夫(fu)妻親,沒有(you)夫(fu)妻,哪(na)有(you)父(fu)母!”
他們各(ge)執一理,誰也說服不(bu)了(le)誰。“父(fu)母親”、“夫妻親”反復(fu)了(le)二遍。
子曰:父(fu)母者,衣食也(ye)。父(fu)母從小(xiao)撫(fu)育兒女,衣食住行、吃喝拉撤、教育成人、傳道授業(ye),那(nei)樣不(bu)操心(xin)!父(fu)母當然親(qin)。
項橐還之以(yi)(yi)顏色:夫(fu)妻(qi)也(ye),恩恩愛愛,男耕女織,同眠共枕,相(xiang)濡以(yi)(yi)沫,愛意綿長,白頭偕(xie)老,永不分離。一日(ri)夫(fu)妻(qi)還白日(ri)恩呢(ni)!當(dang)然(ran)夫(fu)妻(qi)親。
孔子(zi)想(xiang),我(wo)孔丘名聞天下(xia),稱(cheng)圣華夏,說(shuo)服不了一(yi)個小孩(hai),“是(shi)可(ke)忍,熟不可(ke)忍!”轉念一(yi)想(xiang),“君(jun)子(zi)無所(suo)爭”,我(wo)氣度如海,有容乃大,不與小孩(hai)一(yi)般(ban)見識。便(bian)拿掉(diao)大儒的身(shen)價(jia),搭(da)躬施禮(li)道:“神童在上,老夫有禮(li)了。我(wo)們有要事在身(shen),萬望高抬貴手,給我(wo)們借道。”
小孩理直氣(qi)壯地(di)說(shuo):“請問先生,自古以(yi)來,是(shi)城應讓車,還是(shi)車應讓城?”
子路說:“你這是什么城池(chi),只是小孩的游戲!”
“就是城池!”
韁(jiang)持了一會兒。小(xiao)孩自知理虧,便問道:“你們有什么要事嗎(ma)?”
“周游列國,傳道授(shou)業(ye)啊(a)。”孔子說。
“傳道授業(ye)就得有(you)一(yi)套本(ben)事和才學,那(nei)您知(zhi)道一(yi)些什么呀?”
孔子答道:“不是老夫夸口,上至天(tian)文(wen),下至地理,什么事我都略(lve)知一、二(er)。”
小(xiao)孩(hai)說:“天文地(di)理無所不知(zhi)。那我問您(nin),您(nin)有多少根(gen)眉毛?”
孔子(zi)說(shuo)道:“眉毛本人又看不見,怎么能知道有(you)多少根呢?”
小孩靈(ling)機一動,接著問(wen):“嫌看(kan)不見,天上的星星能(neng)看(kan)見,您說有(you)多少顆?”
“天(tian)上的(de)星星浩如煙海(hai)、多如牛(niu)毛,怎么數得過(guo)來呢?”孔子為難地(di)說。
小孩笑道:“啊,您又嫌多,那(nei)太(tai)陽只有一個,早晨像冰盤,晌午賽玉環(huan),什(shen)么時候離(li)我(wo)們近(jin)?什(shen)么時候離(li)我(wo)們遠(yuan)?”
孔子想了半天(tian),喃喃地說:“這(zhe)個,這(zhe)個……還(huan)真(zhen)不知道。你乃(nai)神童(tong),惟楚有才!還(huan)望多多指教。”
小孩說:“指教不敢,我正忙著(zhu)呢,咱們后會有期。”
這時弟(di)子(zi)們都在(zai)嚷道:“師傅,咱們走(zou)吧!”孔子(zi)只得朝小(xiao)孩躬躬首:“后會有期(qi)!”心里想著,這些(xie)知識還真沒好(hao)好(hao)研究過呢!隨(sui)即(ji)令車夫(fu)調轉車頭,繞道而行。
不料,行進約一公里后(hou),因剛才(cai)轉彎(wan)過(guo)急,車轱轆折(zhe)斷了。孔子(zi)(zi)無奈,讓子(zi)(zi)路到(dao)前邊的村莊(zhuang)去借(jie)一把斧子(zi)(zi)修理(li)。
子(zi)(zi)(zi)路(lu)(lu)急步來到前邊的村莊,見一(yi)(yi)位(wei)中年婦(fu)女正在(zai)屋里織布。子(zi)(zi)(zi)路(lu)(lu)恭敬地(di)說:“大嬸,請向你(ni)借(jie)(jie)一(yi)(yi)件東西(xi)。”那(nei)女子(zi)(zi)(zi)還未等子(zi)(zi)(zi)路(lu)(lu)把話(hua)說完,已轉身(shen)從里屋拿出一(yi)(yi)把锃亮的斧子(zi)(zi)(zi),“給你(ni)!”子(zi)(zi)(zi)路(lu)(lu)驚(jing)呀(ya)不已,她怎(zen)么知道這是(shi)要(yao)借(jie)(jie)用(yong)斧子(zi)(zi)(zi)!婦(fu)人微笑著說道:“你(ni)不是(shi)要(yao)借(jie)(jie)一(yi)(yi)個“東西(xi)”嗎(ma)?‘東’是(shi)東方甲乙木,‘西(xi)’是(shi)西(xi)方庚辛(xin)金(jin),斧柄是(shi)木做的,斧子(zi)(zi)(zi)是(shi)鐵(tie)做的,‘金(jin)’乃鐵(tie)也。你(ni)是(shi)要(yao)借(jie)(jie)斧子(zi)(zi)(zi)吧!”子(zi)(zi)(zi)路(lu)(lu)拿著斧子(zi)(zi)(zi)跑回停車處(chu),并將剛(gang)才的事(shi)情訴與孔(kong)子(zi)(zi)(zi)。
孔子聽后(hou),慨嘆不已。剛才遇(yu)(yu)一聰穎孩童(tong),現又遇(yu)(yu)一村婦,不僅樂于(yu)助人,還(huan)十分聰敏。不禁贊曰:楚乃藏龍臥虎之地也!
因(yin)之(zhi),孔子與項(xiang)橐對問系千(qian)古(gu)美談。因(yin)湖(hu)北鄂(e)東方言(yan)言(yan)某人喜歡巧舌爭辯為(wei)磨(mo)(mo)嘴(zui)皮(pi)子故(gu)將孔項(xiang)對問之(zhi)地(di)命名為(wei)磨(mo)(mo)嘴(zui)磐(pan)將孔子繞道修車的地(di)方稱(cheng)為(wei)回車埠(bu),以紀(ji)其事(shi)。
孔子使子路問津
約一(yi)(yi)個(ge)小時(shi)后,馬車修好了。帶著“惟楚有才,楚地藏龍臥(wo)虎”的(de)喟嘆,孔(kong)子(zi)師(shi)徒一(yi)(yi)行(xing)繼續往舊(jiu)街的(de)東南方向馳行(xing)。約走了3公里,前邊一(yi)(yi)條山谷河流(liu)擋(dang)住了去道。河流(liu)水深(shen)岸(an)闊,不知津口在哪兒。孔(kong)子(zi)一(yi)(yi)行(xing)躊躇岸(an)邊,忽見河的(de)上游有兩名身材(cai)高(gao)大(da)頎碩的(de)男(nan)子(zi)正在田(tian)間并(bing)頭而耕,便叫子(zi)路去問渡口之處(chu)。
子路來(lai)到那兩人的身旁,恭敬地揖(yi)揖(yi)手,問(wen)道:“先生,請問(wen)這(zhe)條河流的渡口在何處?”
一農夫答非(fei)所問,反問道:“車上坐著的(de)執轡的(de)人是誰(shui)呀?”
“是孔丘。”
“是(shi)魯(lu)國的孔丘嗎?”
“是。”
“那么,他應該(gai)知道渡口在何處。”
另一農夫又問道:“你(ni)又是誰呢(ni)?”
“我是子路。”
“是孔(kong)丘的徒弟?”
“是。”
農(nong)夫說(shuo):“你看,天下(xia)哪兒都是一(yi)樣(yang)的動蕩不安(an),誰可以改變它呢(ni)?你與(yu)其跟著這種避人之人四(si)處奔(ben)波,不如跟著我們這種避世之人還更(geng)安(an)逸自(zi)在。”
子(zi)路不(bu)(bu)僅未問到津口,反而還遭(zao)一(yi)番(fan)奚落(luo)、教訓,沮喪地回告孔子(zi)。孔子(zi)聽說后(hou),悵然長嘆。說道(dao):“人是應該有社會責任的,怎么能夠(gou)隱(yin)居山林,置天下的黎(li)民蒼生于不(bu)(bu)顧,而終日與鳥獸(shou)為(wei)伍呢?如果天下太平的話,那(nei)也用(yong)不(bu)(bu)著我孔丘四處(chu)奔波(bo)了。”
這(zhe)兩位在(zai)田間耕作的農(nong)夫(fu)便是當時有(you)名的隱者(zhe)長沮和桀(jie)溺。人各有(you)志,儒家(jia)一直主張入世,匡時濟世,“正心、修身(shen),齊家(jia)、治國、平天下(xia)。”而隱者(zhe)認為天下(xia)大亂,已無可(ke)救(jiu)藥,只(zhi)能自(zi)保。因為孔子(zi)曾(ceng)在(zai)此地使(shi)子(zi)路(lu)問津于長沮與(yu)桀(jie)溺,人們便將那條(tiao)擋住孔子(zi)去路(lu)的河(he)流(liu)稱(cheng)作孔子(zi)河(he)。在(zai)河(he)流(liu)的兩旁,長沮、桀(jie)溺耕種過的那片呈(cheng)梯形(xing)的田壟,一邊稱(cheng)之為長沮沖,一邊稱(cheng)之為桀(jie)溺畈(fan)。
渡河落水山間曬
長沮、桀(jie)溺雖歸隱山林,但并(bing)不(bu)閉目塞聽,他們知(zhi)道(dao)(dao):魯(lu)(lu)(lu)哀(ai)公曾問過孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi):“魯(lu)(lu)(lu)國(guo)之(zhi)亂,源于季(ji)氏,大家都明(ming)白(bai),然而(er)(er),為何(he)越明(ming)白(bai)越亂呢(ni)?”請孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi)指(zhi)點“迷(mi)津”。 孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi)當時答道(dao)(dao),“因為你只是明(ming)白(bai)一國(guo)、一人(ren),而(er)(er)不(bu)明(ming)白(bai)天下。”可(ke)見孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi)是知(zhi)而(er)(er)不(bu)迷(mi)。長沮的話中隱語:孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi)既知(zhi)魯(lu)(lu)(lu)之(zhi)“迷(mi)津”, 也必知(zhi)楚之(zhi)“迷(mi)津”,故不(bu)以渡口相告。孔(kong)(kong)(kong)子(zi)(zi)一行(xing)只好找別人(ren)打聽。他們來到渡口,見有一老翁在擺渡。
子路說(shuo):“船(chuan)夫,請將我們渡過(guo)河。”
船(chuan)到河(he)心,突然大風驟起,木船(chuan)在波濤(tao)中(zhong)(zhong)顛簸搖晃,船(chuan)兒忽高忽低,象一個(ge)醉漢似地(di)立不穩,一船(chuan)人(ren)都(dou)失去了重(zhong)心。整船(chuan)人(ren)和馬車經不住這種顛簸,伴著風吹浪涌,船(chuan)一歪,就翻落到河(he)中(zhong)(zhong)。孔(kong)子(zi)師徒等人(ren)眾都(dou)成了落湯雞(ji),掉入水中(zhong)(zhong),衣服全濕透了。人(ren)落水問題還不太(tai)嚴重(zhong),這時的(de)南方(fang)還不冷(leng)。可(ke)惜(xi)了我的(de)那(nei)些書,孔(kong)子(zi)喊道:“快救我那(nei)些書!”
在(zai)眾(zhong)人(ren)的(de)一番折騰(teng)下,馬車被(bei)推上了岸,書(shu)(shu)也(ye)(ye)被(bei)撈上來了。但是,那(nei)些書(shu)(shu)全被(bei)水浸濕(shi)了。孔子(zi)心中焦急,四處張望,欲找一個(ge)曬(shai)書(shu)(shu)之(zhi)所。還是顏(yan)回年輕,眼(yan)尖,“瞧(qiao)!對岸有(you)一座(zuo)山丘。”那(nei)座(zuo)山有(you)300多米高(gao),四面無倚,獨凸而立,頂(ding)部平坦(tan)潔凈,足(zu)有(you)二畝見方。孔子(zi)憋(bie)皺的(de)眉(mei)頭(tou)舒展了,此時(shi)秋(qiu)高(gao)氣爽,陽光直(zhi)照山頭(tou),很好(hao)曬(shai)書(shu)(shu)。弟子(zi)們(men)很快將被(bei)打濕(shi)的(de)書(shu)(shu)搬到(dao)山頂(ding),鋪開晾曬(shai)起來。周(zhou)邊(bian)也(ye)(ye)沒有(you)什么人(ren),子(zi)路、子(zi)貢、顏(yan)回也(ye)(ye)不顧(gu)斯文,脫掉長衫,擰干晾曬(shai)。
經歷了剛才的一(yi)番(fan)折騰,孔子站在山頂,俯瞰潺潺流水(shui),不禁仰天長嘆道:“美哉水(shui),洋(yang)洋(yang)乎!可惜(xi)的是(shi)這(zhe)兒沒有橋,此處要是(shi)有一(yi)座橋就(jiu)好(hao)了,過往行人就(jiu)不會如我(wo)等受涉水(shui)之苦了!”
隨后,孔子(zi)師(shi)徒落坐于(yu)兩丈多長的(de)長石(shi)上(shang),稍事休(xiu)息,以等(deng)書曬干。子(zi)路回想起(qi)近段的(de)行程,種(zhong)種(zhong)不幸,不禁發起(qi)牢騷,口里(li)念叨:在(zai)宋國(guo)的(de)一棵(ke)大樹下習禮時(shi),宋司馬桓魑欲殺師(shi)傅;在(zai)于(yu)野被陳蔡大夫圍困三(san)日,粒米未進,很多人都餓病了;上(shang)午(wu)在(zai)舊(jiu)街讓項橐(tuo)毛孩戲弄,下午(wu)又人車落水,真是不幸,可謂“風刀(dao)劍樹嚴(yan)相逼”。
孔子寬解道(dao):“天降大(da)任于我等,實(shi)現(xian)周禮,天下歸(gui)仁,任重而道(dao)遠。忍饑挨餓,受苦受難,在所難免。我們必須堅韌弘毅,矢志不移,死而后已(yi)。”
孔(kong)子師(shi)徒當年(nian)(nian)曬(shai)書的(de)山就在(zai)今問津(jin)書院的(de)后(hou)邊(bian),山勢平(ping)坦,有茂林修竹(zhu),茵(yin)茵(yin)莊(zhuang)稼,被(bei)稱之為曬(shai)書山。孔(kong)子當年(nian)(nian)坐過的(de)那塊(kuai)長(chang)石(shi)(shi)被(bei)稱為“坐石(shi)(shi)(孔(kong)子坐石(shi)(shi))”,周邊(bian)還有后(hou)來他(ta)們(men)駐足講學時供研墨(mo)行文之用的(de)墨(mo)池(chi)、硯石(shi)(shi)。墨(mo)池(chi)即(ji)離坐石(shi)(shi)不遠處的(de)小溪(xi),溪(xi)邊(bian)石(shi)(shi)黝如(ru)墨(mo),故名墨(mo)池(chi)。臨(lin)池(chi)石(shi)(shi)刻上刻有“墨(mo)池(chi)” 兩字,盡管年(nian)(nian)代(dai)久遠,仍依稀可(ke)辨。池(chi)邊(bian)一石(shi)(shi),形如(ru)硯臺,如(ru)天作之合(he)。每遇天氣變化,即(ji)有“墨(mo)水” 浸出,池(chi)水久旱不涸。
千年一嘆孔嘆橋
公元(yuan)前489年,孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)站在(zai)孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)河岸邊,望水興嘆(tan),說此處(chu)若有一座橋就好(hao)了。一千八百多年后(hou),孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)的夙(su)愿,以及世世代代一河兩岸民眾的期盼變成了現(xian)實。明萬歷年間,孔(kong)(kong)子(zi)(zi)(zi)及儒學思想(xiang)的崇拜者(zhe)、歸安進士(shi)、黃(huang)岡知縣茅瑞徵(zhi)遂孔(kong)(kong)圣(sheng)人之愿,在(zai)此修(xiu)筑了一座大橋,并命名為孔(kong)(kong)嘆(tan)橋。
之乎也者之字山
一(yi)(yi)(yi)(yi)天早晨七、八點鐘,孔子師徒來到曬書(shu)山散步,他(ta)們(men)一(yi)(yi)(yi)(yi)邊哼(heng)著(zhu)(zhu)美(mei)妙的(de)(de)韶(shao)樂(le),一(yi)(yi)(yi)(yi)邊欣(xin)賞著(zhu)(zhu)周邊的(de)(de)景致:近看孔子河(he)流(liu)水(shui)(shui)潺潺,白浪(lang)直掛。秀麗的(de)(de)村姑在河(he)邊揮舞(wu)著(zhu)(zhu)木杵,有節(jie)奏(zou)的(de)(de)搗(dao)衣(yi)聲和(he)著(zhu)(zhu)嘩嘩的(de)(de)流(liu)水(shui)(shui)聲,仿(fang)佛在演奏(zou)著(zhu)(zhu)一(yi)(yi)(yi)(yi)曲(qu)動人的(de)(de)樂(le)聲;四濺的(de)(de)水(shui)(shui)花,在陽光(guang)的(de)(de)照射下象晶螢惕(ti)透的(de)(de)珍珠(zhu)自天而(er)降。遠看阡陌人家,雞犬之(zhi)聲相聞,吹煙四起,直入云霄(xiao)。往東邊的(de)(de)山脈(mo)一(yi)(yi)(yi)(yi)瞧,只見(jian)青翠的(de)(de)山巒自北向(xiang)南(nan),綿延千里(li),透著(zhu)(zhu)一(yi)(yi)(yi)(yi)種靈氣,恰似一(yi)(yi)(yi)(yi)個“之(zhi)” 字,美(mei)中不足的(de)(de)是,缺少上面的(de)(de)一(yi)(yi)(yi)(yi)“點”。
孔(kong)子念叨:“之(zhi)(zhi)、乎(hu)、也(ye)、者(zhe)、矣、焉(yan)、哉(zai),缺(que)點不(bu)為之(zhi)(zhi),缺(que)之(zhi)(zhi)不(bu)成文。”就地掬起一捧(peng)泥土(tu)扔(reng)向那個山頭,只見那捧(peng)泥土(tu)飛向空中,越(yue)變越(yue)大,飄落(luo)在那座山頂上,形成了之(zhi)(zhi)字(zi)的(de)一點。子路等人驚(jing)叫道(dao),“這下就似一個完整的(de)之(zhi)(zhi)字(zi)了。”
另一傳說為: 孔夫子(zi)他順勢將手中的旱煙(yan)灰向山頂(ding)磕(ke)去,就(jiu)成(cheng)了“之”的—點。當地(di)人(ren)們為了紀念孔老夫子(zi),就(jiu)將他磕(ke)煙(yan)灰形(xing)成(cheng)的土堆(dui)取(qu)名日“煙(yan)墩垴”,而如今煙(yan)墩腦(nao)依舊存在。
之字(zi)山的傳說(shuo),美妙而神(shen)(shen)奇。漢字(zi)是象形(xing)文字(zi),大(da)自然又鬼斧神(shen)(shen)工(gong),山形(xing)地(di)勢,似牛、似馬,象文、象字(zi),充滿(man)著(zhu)美感。親臨其境,登(deng)高眺望,揣摩揣摩,你就會頓悟(wu)之字(zi)山的奧妙與神(shen)(shen)奇。
十月(yue)上旬(xun)的(de)一天(tian)上午(wu),孔(kong)(kong)子(zi)(zi)在孔(kong)(kong)子(zi)(zi)河畔的(de)孔(kong)(kong)子(zi)(zi)山講經臺上講學,聽者有五、六十人(ren),眾(zhong)學子(zi)(zi)正聽得入迷。孔(kong)(kong)子(zi)(zi)吟道(dao):伐(fa)木丁丁,鳥鳴嚶嚶。出自幽谷,遷于(yu)喬木;嚶其鳴矣,求(qiu)其友(you)聲。.....
突然(ran),一輛馬(ma)車馳(chi)來(lai)(lai),從(cong)車上下來(lai)(lai)兩名信(xin)使,他們徑直來(lai)(lai)到孔(kong)子(zi)(zi)面前(qian)。孔(kong)子(zi)(zi)見(jian)官(guan)差來(lai)(lai)到,便(bian)停(ting)止了講學(xue)(xue)。官(guan)差帶(dai)來(lai)(lai)了葉公的信(xin)函。孔(kong)子(zi)(zi)拿著閱讀,函云(yun):孔(kong)夫子(zi)(zi)敬(jing)啟(qi):吾國國君不(bu)幸于崩歿,楚(chu)國政(zheng)局有變,前(qian)昭王聘書不(bu)便(bian)踐約(yue),深祈海涵。特遣使以告,并順送旅(lv)資五千,萬(wan)望笑納。夫子(zi)(zi)高(gao)深學(xue)(xue)問,道德文(wen)章,高(gao)山仰止,景行行止。仰之彌(mi)高(gao),鉆之彌(mi)堅,吾輩將(jiang)永遠尊崇(chong)。后會(hui)有期,他日定當覲見(jian)拜教。即(ji)頌時祺(qi)!楚(chu)人沈諸(zhu)梁(liang)頓首,楚(chu)昭王二(er)十七年十月八日
其實,楚(chu)國的失約,昭王(wang)(wang)逝世是(shi)原因之一,主(zhu)要是(shi)楚(chu)令(ling)尹子(zi)(zi)西嫉賢妒能(neng),從中(zhong)作梗之故。讀罷葉公的信(xin)函(han),孔(kong)子(zi)(zi)深感悲痛和(he)惋惜(xi)。他一直視楚(chu)昭王(wang)(wang)為明君,泱泱楚(chu)國,若能(neng)有楚(chu)昭王(wang)(wang)推行仁政(zheng),以(yi)拯救亂世的民眾,將是(shi)天(tian)之大幸。為了謁見楚(chu)昭王(wang)(wang),他們師徒長(chang)途跋涉,歷盡艱(jian)辛(xin),在陳國居住了四(si)年。未曾想,郢都未至,知(zhi)遇之君卻(que)已仙逝,已成故人。
未久(jiu),孔子師(shi)徒(tu)結束了(le)(le)在(zai)新洲的(de)旅程(cheng),辭(ci)別楚國,來到了(le)(le)衛國,在(zai)衛國又居住了(le)(le)三年(nian),為衛出(chu)公參政。