哈(ha)(ha)雷彗星(xing)(周期彗星(xing)表編號:1P/Halley)是(shi)每76.1年環繞太(tai)陽一周的周期彗星(xing),肉眼(yan)可以(yi)看到。因英國物理學家愛德蒙·哈(ha)(ha)雷(1656-1742)首先測定(ding)其軌道數據并成功預言回歸時間而得(de)名(ming)。
哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星的(de)(de)軌道(dao)周期為76~79年(nian),下次過近(jin)日點時間為2061年(nian)7月28日。哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星是(shi)人類首(shou)顆有(you)(you)記錄(lu)的(de)(de)周期彗(hui)(hui)(hui)星,最遲(chi)在(zai)公元前(qian)240年(nian),或公元前(qian)466年(nian),在(zai)中國、古(gu)巴比(bi)倫、和(he)中世紀的(de)(de)歐洲都有(you)(you)這(zhe)顆彗(hui)(hui)(hui)星出現(xian)的(de)(de)清楚紀錄(lu),但是(shi)當時并(bing)不知道(dao)這(zhe)是(shi)同一顆彗(hui)(hui)(hui)星的(de)(de)再出現(xian)。據朱文鑫考證:自秦始皇七(qi)年(nian)(公元前(qian)240年(nian))至清宣(xuan)統(tong)二年(nian)(1910年(nian))共有(you)(you)29次記錄(lu),并(bing)符(fu)合(he)計算結果。
哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)是(shi)唯一(yi)(yi)能(neng)(neng)用裸眼直接(jie)從地球看見的(de)(de)(de)(de)短周期彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),也(ye)是(shi)人一(yi)(yi)生中唯一(yi)(yi)以(yi)裸眼可能(neng)(neng)看見兩次(ci)的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)。其它能(neng)(neng)以(yi)裸眼看見的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)可能(neng)(neng)會更壯觀(guan)(guan)和(he)(he)更美麗,但那些(xie)都(dou)是(shi)數千年(nian)(nian)(nian)才會出現(xian)一(yi)(yi)次(ci)的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)。哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)上一(yi)(yi)次(ci)回歸是(shi)在(zai)(zai)1986年(nian)(nian)(nian),而下(xia)一(yi)(yi)次(ci)回歸將在(zai)(zai)2061年(nian)(nian)(nian)中。在(zai)(zai)1986年(nian)(nian)(nian)回歸時,哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)成為第一(yi)(yi)顆被宇宙飛(fei)船詳細(xi)觀(guan)(guan)察的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),提供了第一(yi)(yi)手的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)核結構與彗(hui)(hui)(hui)發(fa)和(he)(he)彗(hui)(hui)(hui)尾形成機制的(de)(de)(de)(de)資料。這些(xie)觀(guan)(guan)測支持(chi)一(yi)(yi)些(xie)長期以(yi)來有關彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)結構的(de)(de)(de)(de)假(jia)設(she),特別是(shi)弗(fu)雷(lei)德·惠普的(de)(de)(de)(de)“臟雪球”模(mo)型,正確(que)的(de)(de)(de)(de)推測哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)是(shi)揮發(fa)性冰-像是(shi)水(shui)、二(er)氧化碳、和(he)(he)氨-和(he)(he)塵埃的(de)(de)(de)(de)混(hun)合物。這個任務提供的(de)(de)(de)(de)資料還大幅(fu)改(gai)革和(he)(he)重新配置(zhi)這些(xie)材料的(de)(de)(de)(de)想法;例(li)如(ru),理解哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)表面主要(yao)是(shi)布(bu)滿塵土的(de)(de)(de)(de),沒有揮發(fa)性物質,并(bing)且(qie)只有一(yi)(yi)小部(bu)分(fen)是(shi)冰。獵戶(hu)座(zuo)流星(xing)(xing)(xing)雨是(shi)由著名的(de)(de)(de)(de)哈(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)造成的(de)(de)(de)(de)。
彗(hui)星(xing)(xing)(xing),俗(su)名“掃帚星(xing)(xing)(xing)”,是(shi)(shi)圍(wei)繞(rao)太(tai)陽運(yun)行的(de)(de)一(yi)種天(tian)(tian)體(ti)。人(ren)(ren)們已經發現(xian)的(de)(de)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)有1600多顆(ke),但是(shi)(shi)肉眼能(neng)(neng)看(kan)到(dao)(dao)的(de)(de)卻很少,用(yong)望遠鏡每年(nian)也只能(neng)(neng)看(kan)到(dao)(dao)20多顆(ke)。彗(hui)星(xing)(xing)(xing)是(shi)(shi)太(tai)陽系中質(zhi)量較小的(de)(de)天(tian)(tian)體(ti),其中最大(da)(da)最容易(yi)觀測(ce)的(de)(de)要算哈(ha)雷(lei)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)了(le)。這顆(ke)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)出(chu)(chu)現(xian)的(de)(de)周(zhou)期為(wei)76年(nian),是(shi)(shi)由一(yi)位叫哈(ha)雷(lei)的(de)(de)英國天(tian)(tian)文(wen)學家第(di)一(yi)次(ci)算出(chu)(chu)的(de)(de),因此叫哈(ha)雷(lei)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)。哈(ha)雷(lei)在(zai)1705年(nian)發表了(le)《彗(hui)星(xing)(xing)(xing)天(tian)(tian)文(wen)學論說》,宣布(bu)1682年(nian)曾(ceng)引起世人(ren)(ren)極(ji)大(da)(da)恐慌的(de)(de)大(da)(da)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)1758年(nian)再次(ci)出(chu)(chu)現(xian)于(yu)天(tian)(tian)空(后來他(ta)估計到(dao)(dao)木(mu)星(xing)(xing)(xing)可能(neng)(neng)影響(xiang)到(dao)(dao)它的(de)(de)運(yun)動時(shi),把回歸的(de)(de)日期推遲(chi)到(dao)(dao)1759年(nian))。當時(shi)哈(ha)雷(lei)已年(nian)過五十,知(zhi)道在(zai)有生之(zhi)年(nian)無(wu)緣再見到(dao)(dao)這顆(ke)大(da)(da)彗(hui)星(xing)(xing)(xing)了(le)。于(yu)是(shi)(shi)他(ta)在(zai)書中寫道:“如果彗(hui)星(xing)(xing)(xing)最終根據我們的(de)(de)預言,大(da)(da)約在(zai)1758年(nian)再現(xian)的(de)(de)時(shi)候,公正(zheng)的(de)(de)后代將不會忘記這首先是(shi)(shi)由一(yi)個英國人(ren)(ren)發現(xian)的(de)(de)……”
一(yi)些人嘲笑哈雷(lei)是在(zai)說胡(hu)話,一(yi)些人對哈雷(lei)的預(yu)言(yan)將信(xin)將疑,但相信(xin)哈雷(lei)預(yu)言(yan)的也大有人在(zai)。法國數學家克雷(lei)荷在(zai)彗星(xing)回歸前做了精確的預(yu)報:由于木星(xing)和土星(xing)的影響(xiang),彗星(xing)將在(zai)1759年4月(yue)(yue)13日(ri)前后一(yi)個月(yue)(yue)過(guo)近(jin)日(ri)點。
發現者 史前(qian)時代;
以愛德蒙·哈雷來(lai)命名(ming)(辨識出(chu)周期性)
軌道參(can)數(shu) 歷元2449400.5(1994年2月17日)
遠日點 35.1 AU
(2023年12月9日)
近(jin)日點(dian) 0.586 AU
上次(ci)通過近日點:1986年2月9日
下次通過近(jin)日(ri)(ri)點:2061年(nian)7月28日(ri)(ri)
半長軸 17.8AU
離心率 0.967
軌(gui)道周期 75.3a
軌道傾角 162.3°
大小 15×8km,11 km(平均)
質量 10^15kg
平(ping)均密度 0.6(估計的范圍在0.2至1.5g/cm)
逃逸速度 ~0.002
公里/秒
恒星自(zi)轉(zhuan)周期 2.2 d(52.8 h,?)
反照率 0.04
視星等 28.2(2003年(nian))
1695年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),已是(shi)皇家(jia)(jia)學會(hui)書記(ji)官的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)愛德蒙·哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)開始專心致(zhi)志地(di)(di)研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)。他從(cong)1337年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)到(dao)(dao)(dao)(dao)1698年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)記(ji)錄中(zhong)挑選(xuan)了24顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),用一(yi)(yi)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)時(shi)(shi)間計算了它(ta)們(men)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)軌道。發現(xian)1531年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)、1607年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)和(he)1682年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)出(chu)現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)這(zhe)(zhe)三(san)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)軌道看(kan)起(qi)來如出(chu)一(yi)(yi)轍,雖然經過近日點的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)(shi)刻(ke)有一(yi)(yi)年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)之差,但可(ke)(ke)能解釋為(wei)是(shi)由于(yu)木星(xing)(xing)(xing)或土星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)引力攝動所造成的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。一(yi)(yi)個(ge)(ge)(ge)念(nian)(nian)頭在(zai)(zai)他腦海中(zhong)迅速地(di)(di)閃(shan)過:這(zhe)(zhe)三(san)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)可(ke)(ke)能是(shi)同一(yi)(yi)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)三(san)次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui)。但哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)沒有立即(ji)(ji)下(xia)此結(jie)論,而(er)是(shi)不(bu)厭其煩(fan)地(di)(di)向(xiang)前(qian)搜索,發現(xian)1456年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)、1378年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)、1301年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)、1245年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),一(yi)(yi)直到(dao)(dao)(dao)(dao)1066年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),歷史上(shang)都(dou)有大彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)記(ji)錄。在(zai)(zai)哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)生活的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那(nei)個(ge)(ge)(ge)時(shi)(shi)代,還沒有人(ren)(ren)意識到(dao)(dao)(dao)(dao)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)會(hui)定(ding)期(qi)回(hui)到(dao)(dao)(dao)(dao)太陽附近。自從(cong)哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)產(chan)生了這(zhe)(zhe)個(ge)(ge)(ge)大膽的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)念(nian)(nian)頭后(hou)(hou),便懷著極大的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)興趣,全身(shen)心地(di)(di)投入(ru)到(dao)(dao)(dao)(dao)對(dui)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀測和(he)研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)中(zhong)去了。在(zai)(zai)通過大量(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀測、研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)和(he)計算后(hou)(hou)他大膽地(di)(di)預言,1682年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)出(chu)現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)那(nei)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),1758年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)底(di)(di)或1759年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)初再次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui)。哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)作出(chu)這(zhe)(zhe)個(ge)(ge)(ge)預言時(shi)(shi)已近50歲了,而(er)他的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)預言是(shi)否正確(que),還需等待50年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)(shi)間。他意識到(dao)(dao)(dao)(dao)自己無法(fa)親(qin)眼看(kan)見這(zhe)(zhe)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)再次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui),于(yu)是(shi),他以種(zhong)幽默而(er)又帶點遺憾的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)口吻(wen)說:如果彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)根據我的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)預言確(que)實在(zai)(zai)1758年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)回(hui)來了,公平的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)后(hou)(hou)人(ren)(ren)大概(gai)不(bu)會(hui)拒絕承(cheng)認(ren)這(zhe)(zhe)是(shi)由一(yi)(yi)位英國(guo)人(ren)(ren)首先發現(xian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)。在(zai)(zai)哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)去世10多年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)后(hou)(hou),1758年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)底(di)(di),這(zhe)(zhe)顆(ke)第一(yi)(yi)個(ge)(ge)(ge)被預報回(hui)歸(gui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)被一(yi)(yi)位業(ye)余(yu)天文學家(jia)(jia)觀測到(dao)(dao)(dao)(dao)了,它(ta)準時(shi)(shi)地(di)(di)回(hui)到(dao)(dao)(dao)(dao)了太陽附近。哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)在(zai)(zai)18世紀(ji)初的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)預言,經過半(ban)個(ge)(ge)(ge)多世紀(ji)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)(shi)間終(zhong)于(yu)得到(dao)(dao)(dao)(dao)了證實。后(hou)(hou)人(ren)(ren)為(wei)了紀(ji)念(nian)(nian)他,把(ba)這(zhe)(zhe)顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)命(ming)名為(wei)“哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)”。其實在(zai)(zai)歷史上(shang)從(cong)公元前(qian)240年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)起(qi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)每次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui)我國(guo)都(dou)有所記(ji)載,最早的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)次(ci)(ci)(ci)可(ke)(ke)能是(shi)周武王伐紂之年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),即(ji)(ji)公元前(qian)1057年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)。哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)每隔大約76年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)都(dou)會(hui)按時(shi)(shi)回(hui)歸(gui)。在(zai)(zai)哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)回(hui)歸(gui)時(shi)(shi),可(ke)(ke)以對(dui)它(ta)進(jin)行大量(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀測研(yan)(yan)究(jiu)(jiu)。哈(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)上(shang)一(yi)(yi)次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui)是(shi)1986年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian),中(zhong)國(guo)和(he)各國(guo)一(yi)(yi)樣對(dui)它(ta)進(jin)行了大量(liang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)觀測,它(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)再次(ci)(ci)(ci)回(hui)歸(gui)要等到(dao)(dao)(dao)(dao)2062年(nian)(nian)(nian)(nian)(nian)左右。
1758年(nian)初,法國(guo)天文(wen)臺(tai)的(de)梅西葉就動手觀測了(le),指望自己能成為第(di)一個證實彗(hui)星回歸的(de)人。1759年(nian)1月21日,他終于(yu)找到(dao)了(le)這顆彗(hui)星。遺憾的(de)是首次觀測到(dao)彗(hui)星回歸的(de)光榮并不(bu)屬于(yu)他。原來1758年(nian)圣誕(dan)之夜(ye)德國(guo)德雷斯登(deng)附近的(de)一位(wei)農(nong)民天文(wen)愛好者已捷(jie)足先登(deng),發現了(le)回歸的(de)彗(hui)星。
1759年3月(yue)(yue)14日哈(ha)(ha)雷彗(hui)星(xing)過近日點(dian),正(zheng)是(shi)克(ke)雷荷預告(gao)的一個月(yue)(yue)前。此時,哈(ha)(ha)雷已長眠地下十(shi)幾年了。科學家(jia)的生(sheng)命是(shi)有限的,但他們對科學的貢獻卻(que)永世(shi)長存(cun)。正(zheng)像哈(ha)(ha)雷當年所(suo)希望的那樣,大家(jia)沒有忘記哈(ha)(ha)雷,將(jiang)這顆(ke)彗(hui)星(xing)命名為哈(ha)(ha)雷彗(hui)星(xing)。
對(dui)哈雷彗(hui)星(xing)(xing)的(de)觀(guan)測和研究不僅(jin)證實了周(zhou)期(qi)彗(hui)星(xing)(xing)的(de)存在(zai),也(ye)大大促進了彗(hui)星(xing)(xing)天(tian)文學(xue)的(de)發(fa)展。此(ci)外,哈雷彗(hui)星(xing)(xing)還像巡回(hui)大使一樣周(zhou)期(qi)性(xing)地檢閱太陽(yang)系各(ge)大行星(xing)(xing)并經歷各(ge)種各(ge)樣的(de)環境,帶回(hui)豐富的(de)信(xin)息,因此(ci),它的(de)每次(ci)回(hui)歸都引起天(tian)文學(xue)家的(de)極大興趣。
哈(ha)(ha)雷彗星(xing)每76年(nian)回(hui)歸一次,絕大(da)部(bu)分時(shi)間(jian)(jian)深居在(zai)(zai)(zai)太陽系的(de)(de)邊陲(chui)地(di)區,即使用現代最大(da)的(de)(de)望遠鏡(jing)也難以搜(sou)尋到它的(de)(de)身影(ying)。地(di)球上的(de)(de)人們(men)只有(you)在(zai)(zai)(zai)它回(hui)歸時(shi)有(you)三四個(ge)月(yue)的(de)(de)時(shi)間(jian)(jian)能夠見到它。一般來說(shuo),人的(de)(de)壽命只有(you)70歲左右,因此一個(ge)人很少能兩次看到哈(ha)(ha)雷彗星(xing)。只有(you)一些“老壽星(xing)”才有(you)這種機(ji)會,第一次看到它是在(zai)(zai)(zai)咿(yi)呀學(xue)語的(de)(de)幼年(nian),而第二次看到它就到了步(bu)履蹣跚的(de)(de)晚年(nian)了。
這里需要向(xiang)讀者說明的(de)(de)是梅西(xi)葉雖(sui)沒有(you)成為第一(yi)個證實彗(hui)星(xing)(xing)回(hui)歸的(de)(de)人,但他并不(bu)灰心,而是開始有(you)系統地(di)尋(xun)找彗(hui)星(xing)(xing),年復一(yi)年,日復一(yi)日地(di)在凌晨和黃昏后進行觀測(ce),一(yi)生中(zhong)共(gong)發現了21顆彗(hui)星(xing)(xing),而經他觀測(ce)過的(de)(de)彗(hui)星(xing)(xing)達到(dao)46顆。一(yi)次(ci),法國國王路易十五開玩笑(xiao)地(di)說他是“彗(hui)星(xing)(xing)的(de)(de)偵探”,這雖(sui)然是一(yi)句戲言(yan),但卻是對梅西(xi)葉一(yi)生尋(xun)彗(hui)工作(zuo)的(de)(de)最高褒獎。
大(da)部分彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)都不(bu)停地圍(wei)繞太陽沿著很扁長的(de)(de)(de)軌(gui)道(dao)(dao)運(yun)行。循(xun)橢圓形軌(gui)道(dao)(dao)運(yun)行的(de)(de)(de)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),叫“周期彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)”。公轉周期一般在3年至幾世紀之間(jian)。周期只有(you)幾年的(de)(de)(de)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)多數(shu)(shu)是小彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),直接用肉眼很難看到。不(bu)循(xun)橢圓形軌(gui)道(dao)(dao)運(yun)行的(de)(de)(de)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing),只能(neng)算(suan)是太陽系的(de)(de)(de)過客,一旦(dan)離去(qu)就(jiu)不(bu)見蹤(zong)影(ying)。大(da)多數(shu)(shu)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)在天空中都是由西向東(dong)運(yun)行。但也有(you)例外,哈雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)就(jiu)從東(dong)向西運(yun)行的(de)(de)(de)。
哈雷(lei)彗星(xing)的(de)平均公(gong)(gong)轉周(zhou)(zhou)(zhou)期(qi)為75年(nian)或76年(nian),但是(shi)你不能用1986年(nian)加上幾個76年(nian)得到(dao)(dao)它的(de)精確回歸日(ri)(ri)期(qi)。主(zhu)行(xing)星(xing)的(de)引力作用使它周(zhou)(zhou)(zhou)期(qi)變更,陷入一(yi)個又一(yi)個循環。非重力效果(靠近(jin)(jin)太陽時(shi)大量蒸發)也(ye)扮演了使它周(zhou)(zhou)(zhou)期(qi)變化的(de)重要(yao)角色。在(zai)公(gong)(gong)元前(qian)239年(nian)到(dao)(dao)公(gong)(gong)元1986年(nian),公(gong)(gong)轉周(zhou)(zhou)(zhou)期(qi)在(zai)76.0(1986年(nian))年(nian)到(dao)(dao)79.3年(nian)(451和1066年(nian))之間變化。最近(jin)(jin)的(de)近(jin)(jin)日(ri)(ri)點為公(gong)(gong)元前(qian)11年(nian)和公(gong)(gong)元66年(nian)。
哈雷彗星(xing)(xing)的(de)公轉軌道是逆向的(de),與黃道面呈18度(du)傾斜。另外(wai),像其他彗星(xing)(xing)一樣(yang),偏心率較(jiao)大。
哈雷彗(hui)星的(de)彗(hui)核大約為(wei)16x8x7.5千米。與先前預計的(de)相反(fan)(fan),哈雷彗(hui)星的(de)彗(hui)核非(fei)常(chang)暗(an):它的(de)反(fan)(fan)射率僅為(wei)0.03,使(shi)它比煤還(huan)暗(an),成為(wei)太陽系中最暗(an)物體之(zhi)一。
哈雷彗(hui)星(xing)的(de)(de)彗(hui)核是個(ge)又丑又臟(zang)的(de)(de)家伙(huo),表皮裂(lie)紋累累,皺皺疤疤,其臟(zang)、黑程度(du)令人(ren)難以想象。它(ta)最(zui)長處16公里,最(zui)寬處和最(zui)厚處各約8.2公里和7.5公里,質量(liang)(liang)約為(wei)3000億噸,體積約500立方公里。哈雷彗(hui)星(xing)彗(hui)核的(de)(de)密度(du)很低(di):大(da)(da)約1克/立方厘(li)米,說明它(ta)多孔(kong),可(ke)能是因為(wei)在(zai)冰升華(hua)后,大(da)(da)部份塵(chen)埃都留了下來所(suo)致。哈雷彗(hui)星(xing)的(de)(de)表面(mian)比煤灰還黑的(de)(de),這讓它(ta)大(da)(da)量(liang)(liang)的(de)(de)吸收太陽的(de)(de)輻射(she)(she)而使溫度(du)為(wei)30~100℃。彗(hui)核表面(mian)至(zhi)少(shao)有5~7個(ge)地方在(zai)不斷向外拋射(she)(she)塵(chen)埃和氣體。
彗(hui)(hui)(hui)(hui)核漸(jian)漸(jian)靠(kao)近太(tai)(tai)陽(yang)了(le)(le)(le)(le),表面(mian)開始(shi)受(shou)熱而(er)(er)汽化(hua),于(yu)是(shi)冬眠的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)進入生命的(de)(de)(de)(de)活躍(yue)期。反射(she)陽(yang)光和自身受(shou)激發(fa)光使它披上(shang)了(le)(le)(le)(le)輝煌燦爛(lan)的(de)(de)(de)(de)外衣。中間那團明朗而(er)(er)密集的(de)(de)(de)(de)凝聚物(wu)(wu)是(shi)彗(hui)(hui)(hui)(hui)核,朦朧而(er)(er)蓬松的(de)(de)(de)(de)氣體(ti)包(bao)層(ceng)是(shi)彗(hui)(hui)(hui)(hui)發(fa),邊(bian)緣還有一圈暗(an)淡而(er)(er)稀(xi)薄的(de)(de)(de)(de)氫云,它們共同(tong)組(zu)成了(le)(le)(le)(le)怒(nu)發(fa)沖冠的(de)(de)(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)(hui)頭。光焰噴(pen)薄的(de)(de)(de)(de)太(tai)(tai)陽(yang),照耀著轄區的(de)(de)(de)(de)每一寸空(kong)間,同(tong)時拋射(she)出(chu)源(yuan)源(yuan)不(bu)斷的(de)(de)(de)(de)亞原子(zi)流(liu),形成吹(chui)向四(si)面(mian)八方(fang)的(de)(de)(de)(de)太(tai)(tai)陽(yang)風(feng)。彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)上(shang)弱(ruo)不(bu)禁風(feng)的(de)(de)(de)(de)塵(chen)埃和揮發(fa)物(wu)(wu)質便(bian)在(zai)太(tai)(tai)陽(yang)風(feng)的(de)(de)(de)(de)吹(chui)拂和光的(de)(de)(de)(de)壓力下,拖出(chu)一條(tiao)明亮的(de)(de)(de)(de)大尾(wei)(wei)巴(ba)來。難(nan)怪(guai)離(li)太(tai)(tai)陽(yang)越近,尾(wei)(wei)巴(ba)越長,不(bu)管走到何處,尾(wei)(wei)巴(ba)總是(shi)指向背著太(tai)(tai)陽(yang)的(de)(de)(de)(de)一面(mian)。當它辭(ci)別自己的(de)(de)(de)(de)主宰再次遠行(xing)(xing)時,尾(wei)(wei)巴(ba)已經成了(le)(le)(le)(le)照耀路(lu)程(cheng)的(de)(de)(de)(de)一盞車燈(deng)了(le)(le)(le)(le)。哈雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)在(zai)1910年回歸時,許多地方(fang)曾舉行(xing)(xing)了(le)(le)(le)(le)世界末(mo)日集會,人們懷著不(bu)可遏止的(de)(de)(de)(de)恐(kong)怖,等待地球(qiu)和哈雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)相遭(zao)遇(yu)。直到5月19日地球(qiu)安然無恙地穿過彗(hui)(hui)(hui)(hui)尾(wei)(wei),這種杞人之憂才告結束。原來彗(hui)(hui)(hui)(hui)尾(wei)(wei)是(shi)比(bi)實(shi)驗室里制造的(de)(de)(de)(de)真空(kong)更為(wei)空(kong)虛的(de)(de)(de)(de)稀(xi)薄氣體(ti),科學(xue)家把彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)比(bi)做“空(kong)口(kou)袋”,“看得見的(de)(de)(de)(de)烏有”。
哈雷(lei)彗星橫跨太(tai)陽系的(de)(de)跋涉并(bing)不是悠(you)哉游哉的(de)(de)閑(xian)庭信步,來(lai)到(dao)太(tai)陽身邊(bian)一次,它(ta)便(bian)要被剝掉一層皮。這種有去無(wu)回(hui)的(de)(de)物質(zhi)損耗將導致哈雷(lei)彗星在遙遠(yuan)的(de)(de)將來(lai)走向(xiang)消(xiao)亡。
哈雷(lei)(lei)彗星在茫茫宇宙的旅行(xing)中,不斷向外拋射著塵埃(ai)和(he)氣體(ti)。從上(shang)次回(hui)歸以來,哈雷(lei)(lei)彗星總共已損(sun)失1.5億噸物質,彗核直徑縮小了4~5米,照此(ci)下去,它還能繞太陽2~3千(qian)圈,壽命也許到不了100萬(wan)年了。
哈雷(lei)彗(hui)星(xing)(xing)每76年就(jiu)會(hui)回(hui)到太(tai)陽系的(de)核心區,每次(ci)大(da)約會(hui)損失6公尺厚的(de)冰、塵埃和巖石。哈雷(lei)彗(hui)星(xing)(xing)的(de)彗(hui)尾(wei)就(jiu)是由這些碎片所(suo)組成的(de),而(er)散布(bu)在彗(hui)星(xing)(xing)軌道上的(de)碎片,產生了五(wu)月五(wu)日最(zui)大(da)的(de)寶瓶座π流星(xing)(xing)雨和十(shi)月二十(shi)一日最(zui)大(da)的(de)獵戶(hu)座流星(xing)(xing)雨。
彗(hui)星是靠(kao)反射太陽光(guang)而(er)發光(guang)的。一般彗(hui)星的發光(guang)都是很(hen)暗的,它們的出現只有天(tian)(tian)文(wen)學(xue)家用天(tian)(tian)文(wen)儀器才可(ke)觀(guan)測到。只有極少數彗(hui)星,被太陽照得很(hen)明亮拖著長(chang)(chang)長(chang)(chang)的尾(wei)巴,才被我們所看見。
哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(Halley's comet)是(shi)(shi)第一(yi)顆經推算(suan)預(yu)言必將重新出(chu)(chu)現(xian)(xian)而(er)得到(dao)證(zheng)實(shi)的(de)(de)(de)著名大彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)。當它(ta)在1682年(nian)(nian)(nian)(nian)出(chu)(chu)現(xian)(xian)后,英國(guo)(guo)天(tian)文(wen)學(xue)家哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)注意到(dao)它(ta)的(de)(de)(de)軌道(dao)(dao)與1607年(nian)(nian)(nian)(nian)和1531年(nian)(nian)(nian)(nian)出(chu)(chu)現(xian)(xian)的(de)(de)(de)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)軌道(dao)(dao)相似,認(ren)為(wei)(wei)(wei)是(shi)(shi)同(tong)一(yi)顆彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)三次出(chu)(chu)現(xian)(xian),并預(yu)言它(ta)將在1758年(nian)(nian)(nian)(nian)底或1759年(nian)(nian)(nian)(nian)初再度出(chu)(chu)現(xian)(xian)。雖然哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)死于1742年(nian)(nian)(nian)(nian),沒能看到(dao)它(ta)的(de)(de)(de)重新出(chu)(chu)現(xian)(xian),但(dan)在1759年(nian)(nian)(nian)(nian)它(ta)果(guo)然又(you)回來,這是(shi)(shi)天(tian)文(wen)學(xue)史(shi)上一(yi)個(ge)驚(jing)人成就。這顆彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)因(yin)而(er)命名為(wei)(wei)(wei)哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)。它(ta)的(de)(de)(de)公轉(zhuan)周(zhou)期為(wei)(wei)(wei)76年(nian)(nian)(nian)(nian),近(jin)(jin)日距為(wei)(wei)(wei)8,800萬公里(li)(li)(0.59天(tian)文(wen)單位(wei)),遠(yuan)日距為(wei)(wei)(wei)53億公里(li)(li)(35.31天(tian)文(wen)單位(wei)),軌道(dao)(dao)偏心率為(wei)(wei)(wei)0.967。中國(guo)(guo)史(shi)書上對哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)出(chu)(chu)現(xian)(xian)有(you)詳細記(ji)載。論記(ji)錄(lu)時間之(zhi)早(zao),首推《春秋》。《春秋》說(shuo):魯文(wen)公十四年(nian)(nian)(nian)(nian)(公元(yuan)(yuan)前(qian)613年(nian)(nian)(nian)(nian))“秋七(qi)月,有(you)星(xing)(xing)(xing)孛(bei)入于北斗。”這是(shi)(shi)世界上第一(yi)次關于哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)確切記(ji)錄(lu)。論所記(ji)內容之(zhi)早(zao),則首推西漢的(de)(de)(de)《淮南子(zi)》。《淮南子(zi)·兵略訓》說(shuo):“武王(wang)伐紂(zhou),東面而(er)迎(ying)歲,至汜而(er)水,至共頭而(er)墜,彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)出(chu)(chu),而(er)授殷人其(qi)柄。”據(ju)中國(guo)(guo)天(tian)文(wen)學(xue)家張鈺(yu)哲推算(suan),這是(shi)(shi)公元(yuan)(yuan)前(qian)1057年(nian)(nian)(nian)(nian)哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)回歸的(de)(de)(de)記(ji)錄(lu)。從公元(yuan)(yuan)前(qian)240年(nian)(nian)(nian)(nian)起(qi),哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)每(mei)次出(chu)(chu)現(xian)(xian),中國(guo)(guo)都(dou)有(you)記(ji)載,其(qi)次數(shu)之(zhi)多和記(ji)錄(lu)之(zhi)詳,是(shi)(shi)其(qi)他國(guo)(guo)家所沒有(you)的(de)(de)(de)。哈(ha)(ha)(ha)(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)的(de)(de)(de)原始質量(liang)估(gu)計小于10萬億噸。如取近(jin)(jin)似值,彗(hui)(hui)核平均密度為(wei)(wei)(wei)每(mei)立方厘米1克,則彗(hui)(hui)核半(ban)徑應小于15公里(li)(li)。估(gu)計它(ta)每(mei)公轉(zhuan)一(yi)圈,質量(liang)減少約20億噸,這只是(shi)(shi)其(qi)總質量(liang)的(de)(de)(de)很(hen)小一(yi)部分,因(yin)此它(ta)還會存在很(hen)久。
水、氨、氮、甲烷、一氧(yang)(yang)化碳、二氧(yang)(yang)化碳......和不完備分子的(de)自(zi)由(you)基,是(shi)哈(ha)雷彗(hui)星(xing)彗(hui)尾的(de)主要成分。
彗(hui)核(he)的成(cheng)分(fen)以水(shui)冰(bing)為主,占70%,其他成(cheng)分(fen)是一氧(yang)化(hua)(hua)碳(tan)(tan)(10~15%)、二氧(yang)化(hua)(hua)碳(tan)(tan)、碳(tan)(tan)氧(yang)化(hua)(hua)合物(wu)、氫(qing)(qing)氰(qing)酸(suan)等。整個彗(hui)核(he)的密度是水(shui)冰(bing)的10~40%,所以,它只是個很松散的大雪堆而已。在彗(hui)核(he)深層(ceng)是原始物(wu)質和較易揮發的冰(bing)塊(kuai),周圍(wei)是含(han)有硅酸(suan)鹽和碳(tan)(tan)氫(qing)(qing)化(hua)(hua)合物(wu)的水(shui)冰(bing)包層(ceng),最外層(ceng)則是呈蜂窩狀的難熔的碳(tan)(tan)質層(ceng)。
對(dui)哈雷慧(hui)星(xing)的(de)(de)紫(zi)外線和射電觀測(ce)已提(ti)供了(le)首次直接證(zheng)據,證(zheng)明(ming)其慧(hui)核主要是由普通水(shui)冰構成。天文學家已探測(ce)到氫氧根,它是慧(hui)星(xing)受到太(tai)(tai)陽(yang)紫(zi)外輻(fu)射輻(fu)照時(shi)水(shui)的(de)(de)分(fen)解(jie)產物。當哈雷慧(hui)星(xing)靠近太(tai)(tai)陽(yang)時(shi),太(tai)(tai)陽(yang)的(de)(de)熱量足以(yi)使其冰凍(dong)物蒸發而形成巨(ju)大的(de)(de)氣體(ti)頭(tou)部(bu),即慧(hui)發。最近用拉帕耳馬的(de)(de)牛頓望遠鏡進行(xing)的(de)(de)光(guang)譜(pu)觀測(ce)表明(ming)在慧(hui)發中有CN、C_2和C_3基(ji)的(de)(de)證(zheng)據,它的(de)(de)總延(yan)伸(shen)廣度為10弧分(fen)(月亮表觀尺寸的(de)(de)1/3)。在幽(you)冷深邃的(de)(de)空間,它們和塵埃砂礫一起,凍(dong)結成硬(ying)梆(bang)梆(bang)的(de)(de)團塊。
彗(hui)核的(de)平均(jun)密度為(wei)每立方厘米1克。彗(hui)發(fa)和彗(hui)尾的(de)物(wu)質極為(wei)稀(xi)薄,其質量只占(zhan)總質量的(de)1%~5%,甚(shen)至更小。彗(hui)星物(wu)質主要由水、氨(an)、甲烷、氰、氮、二(er)氧化(hua)碳等(deng)組(zu)成(cheng)(cheng),而彗(hui)核則由凝結(jie)成(cheng)(cheng)冰的(de)水、二(er)氧化(hua)碳(干冰)、氨(an)和塵埃微粒混雜組(zu)成(cheng)(cheng),科(ke)學家形象地(di)把彗(hui)星稱為(wei)“臟雪(xue)球(qiu)”。
對于哈雷彗星的觀測記(ji)(ji)錄,從(cong)公元前613年(nian)到(dao)20世紀初,漢文載籍中共有(you)31次記(ji)(ji)錄,最早的一次在(zai)公元前1057年(nian)。
中(zhong)(zhong)(zhong)國人對(dui)哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)記(ji)(ji)載,最早可上溯(su)到(dao)殷(yin)商時代(dai)。“武(wu)王(wang)伐(fa)紂,東(dong)面而(er)迎歲,至汜而(er)水,至共(gong)頭(tou)而(er)墜。彗(hui)(hui)星(xing)出,而(er)授殷(yin)人其柄(bing)。時有彗(hui)(hui)星(xing),柄(bing)在東(dong)方,可以掃西(xi)人也!”(《淮南子·兵略訓(xun)》)據(ju)張(zhang)鈺哲推(tui)算,這是(shi)(shi)公(gong)元前(qian)(qian)1057年(nian)(nian)(nian)(nian)的(de)(de)(de)(de)哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)回歸(gui)的(de)(de)(de)(de)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)。《詩經》中(zhong)(zhong)(zhong)提到(dao)了公(gong)元前(qian)(qian)776年(nian)(nian)(nian)(nian)9月(yue)6日(ri)發生(sheng)日(ri)食(shi),這是(shi)(shi)我國歷史(shi)上第一次有確(que)(que)切(qie)日(ri)期的(de)(de)(de)(de)日(ri)食(shi)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)。更為(wei)確(que)(que)切(qie)的(de)(de)(de)(de)哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)是(shi)(shi)公(gong)元前(qian)(qian)613年(nian)(nian)(nian)(nian)(春秋(qiu)魯文公(gong)十四年(nian)(nian)(nian)(nian))的(de)(de)(de)(de)“秋(qiu)七(qi)(qi)月(yue),有星(xing)孛入(ru)(ru)于(yu)北斗(dou)。”(《春秋(qiu)左傳·魯文公(gong)十四年(nian)(nian)(nian)(nian)》)這是(shi)(shi)世界第一次關于(yu)哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)確(que)(que)切(qie)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)。從公(gong)元前(qian)(qian)240年(nian)(nian)(nian)(nian)(戰國秦始皇(huang)七(qi)(qi)年(nian)(nian)(nian)(nian))起,哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)每次回歸(gui),中(zhong)(zhong)(zhong)國均有記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)。對(dui)哈(ha)(ha)雷彗(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)有時是(shi)(shi)很(hen)詳細的(de)(de)(de)(de)。其中(zhong)(zhong)(zhong)最詳細的(de)(de)(de)(de)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu),是(shi)(shi)公(gong)元前(qian)(qian)12年(nian)(nian)(nian)(nian)(漢元延(yan)元年(nian)(nian)(nian)(nian))“七(qi)(qi)月(yue)辛未,有星(xing)孛于(yu)東(dong)井(jing),踐五(wu)(wu)諸侯,出何戍(shu)北率行(xing)軒轅、太微,六度(du)有余,晨出東(dong)方。十三日(ri),夕見西(xi)方,犯(fan)次妃,長秋(qiu),斗(dou),填,蜂炎冉(ran)貫紫(zi)宮中(zhong)(zhong)(zhong)。大(da)火當后(hou),達天河(he),除于(yu)妃后(hou)之域。南逝度(du)犯(fan)大(da)角(jiao)、攝提。至天市而(er)按節徐(xu)行(xing),炎入(ru)(ru)市中(zhong)(zhong)(zhong),旬而(er)后(hou)西(xi)去;五(wu)(wu)十六日(ri)與蒼龍俱伏。”(《漢書·五(wu)(wu)行(xing)志》)中(zhong)(zhong)(zhong)國古代(dai)彗(hui)(hui)星(xing)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)(lu)(lu)(lu)較(jiao)精確(que)(que)可靠。
公元前(qian)240年《史(shi)記·秦始皇本紀》“七(qi)年,彗(hui)星先出東方(fang),見北方(fang),五月見西。”
公元前164年下半年巴比倫的黏土版中記錄
公元前(qian)87年8月(yue)
公元前12年10月當時有學者稱其(qi)為《圣經-新約》的伯利恒(heng)之星
公元66年1月
公(gong)元141年3月
公元218年5月
公元(yuan)295年4月
公元(yuan)374年2月(yue)
公元451年6月
公元530年9月(yue)
公(gong)元607年3月《日本書(shu)紀》中(zhong)有(you)記錄
公(gong)元684年(nian)10月《日本書(shu)紀》天(tian)武(wu)12年(nian)有記(ji)錄
公元760年5月
公元(yuan)837年2月
公(gong)元912年(nian)7月
公元(yuan)989年(nian)9月日本和中國均有記錄,日本并因此(ci)更改(gai)年(nian)號為永祚(zuo)
公(gong)元1066年(nian),諾曼(man)人(ren)入(ru)侵英國(guo)前夕,正逢哈雷彗(hui)星(xing)回(hui)歸。當(dang)時,人(ren)們懷有復(fu)雜的(de)(de)心情(qing),注視著夜空(kong)中這顆(ke)拖(tuo)著長尾巴的(de)(de)古(gu)怪天體,認為(wei)是(shi)上(shang)帝給(gei)予(yu)的(de)(de)一(yi)種戰爭警告和(he)預示。后來,諾曼(man)人(ren)征服了(le)英國(guo),諾曼(man)統帥的(de)(de)妻子把(ba)當(dang)時哈雷彗(hui)星(xing)回(hui)歸的(de)(de)景象繡在(zai)一(yi)塊掛(gua)毯上(shang)以示紀(ji)念。中國(guo)民(min)間把(ba)彗(hui)星(xing)貶稱為(wei)“掃帚星(xing)”、“掃把(ba)星(xing)”、“災星(xing)”。像這種把(ba)彗(hui)星(xing)的(de)(de)出現和(he)人(ren)間的(de)(de)戰爭、饑荒(huang)、洪水、瘟(wen)疫等災難聯(lian)系在(zai)一(yi)起的(de)(de)事(shi)情(qing),在(zai)中外(wai)歷史上(shang)有很多。
公元1145年4月
公(gong)元1222年9月
公元1301年10月(yue)
公元1378年11月
公(gong)元1456年6月
公元1531年8月(yue)
公元1607年(nian)10月27日(ri)
公元1682年 為哈雷彗(hui)星發現(xian)的那(nei)年
公元(yuan)1759年3月13日 哈(ha)雷的預言被成功證實,此(ci)時中國為(wei)乾隆24年
公元(yuan)1835年11月16日
公元1910年4月20日 達到(dao)-3.3星等
公元1985年(nian)底至(zhi)1986年(nian)5月(yue)哈雷彗星回歸地球(qiu)(1986年(nian)4月(yue)11日(ri)距地球(qiu)最近(jin),約6300萬公里)
20世(shi)紀初(chu),英(ying)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)人(ren)克羅密林和(he)科(ke)威耳(er)曾經利用中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)古(gu)(gu)代哈(ha)(ha)雷(lei)(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)記(ji)(ji)錄(lu)(lu),跟計算(suan)所得的(de)(de)每次過(guo)近(jin)日點時間和(he)周期相比較(jiao);最(zui)古(gu)(gu)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)上推到公元(yuan)前240年(nian)(nian)(nian)(nian)。對照結果都(dou)比較(jiao)符合,足證古(gu)(gu)代記(ji)(ji)錄(lu)(lu)的(de)(de)可(ke)(ke)靠。五十(shi)(shi)年(nian)(nian)(nian)(nian)代法國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)人(ren)巴(ba)耳(er)代在(zai)(zai)完成研究1428顆(ke)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)《彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)軌道(dao)總集》之后斷定(ding)說:“彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)記(ji)(ji)載(zai)最(zui)好的(de)(de)(除極(ji)少數(shu)例外),當推中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)記(ji)(ji)載(zai)。”1955年(nian)(nian)(nian)(nian)蘇聯(lian)什克洛夫斯基贊揚:“在(zai)(zai)中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)近(jin)2000年(nian)(nian)(nian)(nian)的(de)(de)史(shi)志記(ji)(ji)載(zai)中(zhong),毫(hao)無遺(yi)漏地(di)記(ji)(ji)載(zai)哈(ha)(ha)雷(lei)(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)出(chu)(chu)現(xian)(xian)”。由于(yu)中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)史(shi)料豐富、連續(xu)和(he)較(jiao)精確可(ke)(ke)靠,所以在(zai)(zai)近(jin)現(xian)(xian)代的(de)(de)天(tian)體(ti)探索(suo)中(zhong)發揮(hui)了(le)重要作用,表現(xian)(xian)出(chu)(chu)巨大的(de)(de)現(xian)(xian)代科(ke)學(xue)價值。1850年(nian)(nian)(nian)(nian)欣德(J.R.Hind)曾根(gen)據中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)史(shi)料進行(xing)計算(suan),發現(xian)(xian)哈(ha)(ha)雷(lei)(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)軌道(dao)面和(he)黃道(dao)面的(de)(de)交角在(zai)(zai)逐漸變化,從而對研究彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)起(qi)源和(he)演化作出(chu)(chu)幫(bang)助。1972年(nian)(nian)(nian)(nian)美國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)勃勒德(Brady)應(ying)用中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)記(ji)(ji)錄(lu)(lu),探索(suo)1682年(nian)(nian)(nian)(nian)來的(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)運動(dong),來探索(suo)1986年(nian)(nian)(nian)(nian)哈(ha)(ha)雷(lei)(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)回歸,從而提(ti)出(chu)(chu)太陽系中(zhong)存(cun)(cun)在(zai)(zai)著未知(zhi)的(de)(de)第(di)十(shi)(shi)大行(xing)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)假(jia)設。1971年(nian)(nian)(nian)(nian)在(zai)(zai)愛爾蘭的(de)(de)華人(ren)江濤重新審查了(le)有關(guan)記(ji)(ji)錄(lu)(lu),雖否定(ding)存(cun)(cun)在(zai)(zai)第(di)十(shi)(shi)大行(xing)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)假(jia)設,但證實非引力效應(ying)的(de)(de)存(cun)(cun)在(zai)(zai)。1978年(nian)(nian)(nian)(nian)張鈺哲(zhe)應(ying)用中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)這些(xie)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)記(ji)(ji)錄(lu)(lu)進行(xing)研究,得出(chu)(chu)可(ke)(ke)能的(de)(de)確存(cun)(cun)在(zai)(zai)的(de)(de)這個(ge)冥外行(xing)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing),或在(zai)(zai)離太陽50天(tian)文單位處有一環狀的(de)(de)總質量略等(deng)于(yu)地(di)球的(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)云。這些(xie)情況都(dou)說明了(le)中(zhong)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)古(gu)(gu)代關(guan)于(yu)哈(ha)(ha)雷(lei)(lei)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)的(de)(de)記(ji)(ji)錄(lu)(lu),確有其重要的(de)(de)科(ke)學(xue)價值,它為解(jie)決現(xian)(xian)文學(xue)的(de)(de)有關(guan)問題,提(ti)供(gong)了(le)寶(bao)貴的(de)(de)資(zi)料。”遺(yi)憾的(de)(de)是,我國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)古(gu)(gu)人(ren)未能確定(ding)某次出(chu)(chu)現(xian)(xian)的(de)(de)彗(hui)(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)(xing)是不是曾出(chu)(chu)現(xian)(xian)過(guo)的(de)(de)那一個(ge)。
魯文公十四(si)年 前613 《春(chun)秋》
秋七月有星孛入于(yu)北斗。
秦厲共公十(shi)年 前(qian)467 《史(shi)記(ji)·六國年表》
秦厲共公(gong)十年,彗星見。
秦始皇七(qi)年 前240 5月15日 《史記·秦始皇本紀》
秦始皇七年,彗(hui)星(xing)先出東(dong)方(fang),見(jian)北方(fang);五月,見(jian)西方(fang),十(shi)六日。
漢(han)文(wen)帝后元二年 前163 5月(yue)12日 《漢(han)書·天文(wen)志》
漢文帝后元二年(nian)正月壬寅,天 夕出西南。
漢武帝后元二年(nian) 前87 7月10日(ri)《漢書·天文志》
孝昭始(shi)元中(zhong),汗宦者梁成恢(hui)及燕王候星(xing)者吳莫如,見蓬星(xing)出西方天(tian)市垣東門(men),行過河鼓,入營室中(zhong)。
漢(han)(han)成帝元延元年(nian) 前12 10月9日《漢(han)(han)書·五行志(zhi)》
元延(yan)元年七月辛未,有星孛于(yu)東(dong)井,踐五諸侯,出河(he)戌北,率行軒轅太微,后六日(ri)度有余,晨出東(dong)方;十三日(ri),夕見西(xi)方,犯(fan)次妃(fei)(fei),鋒炎再貫紫宮(gong)中;大火當后,達天河(he),除于(yu)后妃(fei)(fei)之域,南逝(shi)度,犯(fan)大角(jiao)攝提,至天市(shi)而按節徐行,炎入市(shi)中,旬而后西(xi)去,五十六日(ri)與蒼龍俱伏。
漢明帝永(yong)平八年 66 2月20日《后漢書·天(tian)文志》
永平八年,六(liu)月壬午,長星出柳、張三十七(qi)度,犯軒轅,刺天船,凌(ling)太微,至上(shang)階,凡現五十六(liu)日(ri)去(qu)柳。
漢順(shun)帝永和(he)六年 141 4月10日《后漢書·天文志》
永和(he)六年二月丁巳(si),彗星見(jian)東方(fang),長(chang)六七(qi)尺,色(se)青(qing)白,西南指營室及(ji)墳墓星。丁丑彗星在(zai)奎一度,長(chang)六尺,癸未(wei)昏(hun)見(jian)西北,歷畢昴(mao)。甲申在(zai)東井,遂歷輿貴(gui)柳七(qi)星張,光(guang)炎及(ji)三(san)臺,至軒轅中滅。
漢獻帝(di)建安二十三(san)年 218 5月28日《后漢書·天文志》
建安二(er)十三(san)年(nian)三(san)月,孛星見東方,二(er)十余日夕(xi)出西方,犯歷五車、東井、五諸侯、文昌、軒轅、后妃、太微,鋒炎指(zhi)帝座。
晉惠帝元康五年 295 4月23日《晉書·天文志(zhi)》
元康五年四月有星孛于奎,至軒轅(yuan)、太微,經(jing)三臺、大陵。
晉孝武帝(di)寧(ning)康二年 374 2月13日《晉書·天文志(zhi)》
寧康(kang)二年正月(yue)(yue)丁巳,有星孛于女虛,經氐、角、亢、軫、翼、張,至三月(yue)(yue)丙戌,彗(hui)星見(jian)于氐。
宋文帝元(yuan)嘉二十八年 451 6月26日《宋書·天文志》
元嘉(jia)二十八(ba)年五月,彗(hui)星見卷舌,入太微,逼帝座,犯上相(xiang),拂屏(ping),出端門,滅翼軫(zhen)。
北(bei)魏(wei)莊(zhuang)帝永安三年 530 9月27日(ri)《魏(wei)書(shu)·天象志(zhi)》
永安(an)三年七月(yue)甲午(wu),有彗星晨見東(dong)北(bei)方(fang),在東(dong)臺(tai)中一丈(zhang),長六尺(chi)(chi),正白色,東(dong)北(bei)行(xing),西(xi)南指(zhi)。丁(ding)酉距(ju)下臺(tai)上星西(xi)北(bei)一尺(chi)(chi),而晨伏。庚子夕(xi)見西(xi)北(bei)方(fang),長尺(chi)(chi),東(dong)南指(zhi),漸移入氐,至八月(yue)己未(wei)漸見,癸(gui)亥滅。
隋煬(yang)帝大(da)業三年 607 3月(yue)18日《隋書·天文(wen)志(zhi)》
大業三年三月(yue)辛亥,長星見西方(fang),竟天,干(gan)歷奎(kui)、婁,至角、亢而沒;至九月(yue)辛未,轉見南方(fang),亦(yi)竟天,又干(gan)角、亢,頻掃太微(wei)、帝座,干(gan)犯列宿(su),唯不及(ji)參、井,經歲(sui)乃滅。
唐(tang)武帝后(hou)光宅元年 684 10月7日《新(xin)唐(tang)書·天文志(zhi)》
光宅元年九月丁丑,有(you)星如(ru)半月,見于(yu)西方。
唐肅宗乾元三年 760 5月22日 《新(xin)唐書·天文志》
乾元三年四月丁巳,有(you)彗星見于東(dong)方(fang),在(zai)婁、胃間,色白,長四尺,東(dong)方(fang)疾行(xing),歷昴、畢、觜、觿(xi)、參、東(dong)井(jing)、輿(yu)鬼、柳、軒轅,至右執(zhi)法西,凡五旬余不見。
唐(tang)文帝開成二年 837 2月28日《新唐(tang)書·天文志》
開成(cheng)二年(nian)二月丙(bing)午,有(you)彗星(xing)見于危,長(chang)七(qi)尺(chi)余(yu)(yu),西(xi)指(zhi)南斗。戊申在(zai)(zai)危西(xi)南,光耀愈(yu)盛。癸丑(chou)在(zai)(zai)虛,辛酉長(chang)丈(zhang)余(yu)(yu),西(xi)行,稍南指(zhi)。壬戌在(zai)(zai)婺(wu)女,長(chang)二余(yu)(yu)丈(zhang),廣三尺(chi)。癸亥愈(yu)長(chang)且闊,三月甲子在(zai)(zai)南斗。乙丑(chou)長(chang)五丈(zhang),無歧,北指(zhi),在(zai)(zai)亢七(qi)度。丁卯(mao)西(xi)北行,東指(zhi)。己巳長(chang)八丈(zhang)余(yu)(yu),在(zai)(zai)張。癸未長(chang)三尺(chi),在(zai)(zai)軒轅右不見
梁太祖乾化(hua)二年 912 7月17日《新五代(dai)史·司(si)天考(kao)》
乾化二年四(si)月壬申,彗(hui)出于張,申戌彗(hui)出靈臺。
宋太(tai)宗端(duan)拱(gong)二(er)年 989 9月(yue)3日《宋史(shi)·天文(wen)志》
端拱二年七月戊(wu)子(zi),有彗出(chu)東井、積水西,青(qing)白色,光芒漸長(chang),晨見(jian)東北,旬(xun)日,夕見(jian)西北,歷右攝(she)提(ti),凡(fan)三十日,至亢沒。
宋(song)英治平(ping)三年 1066 3月20日《宋(song)史·天文志》
治平三年三月己未,彗在營室(shi),晨(chen)見東(dong)(dong)方(fang),長(chang)七尺(chi)許(xu),西(xi)南指危(wei),泊墳墓,漸東(dong)(dong)速行,近日(ri)而伏。至辛巳夕見西(xi)北,有(you)星(xing)(xing)無(wu)芒。彗益(yi)東(dong)(dong)行,別(bie)有(you)白氣一,闊三尺(chi)許(xu),貫紫微(wei)極星(xing)(xing),并房宿(su),首尾入(ru)濁。益(yi)東(dong)(dong)行,歷(li)文昌、北斗(dou),貫尾。至壬午星(xing)(xing)復有(you)芒,彗長(chang)丈余(yu)(yu),闊三尺(chi)余(yu)(yu),東(dong)(dong)北指,歷(li)五車,白氣為(wei)歧,橫天,貫北河(he)、五諸侯(hou)(hou)、軒轅、太微(wei)、五帝座內五諸侯(hou)(hou),及角、亢、氐、房宿(su)。癸未彗長(chang)丈五尺(chi),有(you)星(xing)(xing)孛(bei)氣,如一升器,歷(li)營室(shi)至張,凡一十四舍(she),積六(liu)十七日(ri),星(xing)(xing)氣孛(bei)皆滅。
宋(song)高宗(zong)紹興十五(wu)年 1145 4月18日《宋(song)史(shi)·天文志》
紹興十五年四月戊寅(yin),彗星(xing)見東方。丙(bing)申復見于參度(du)。五月丁巳(si),化為客星(xing),其色青白。壬(ren)戌留守張,至(zhi)六月丁亥(hai)乃銷。
宋寧宗嘉定十五年 1222 9月(yue)29日《宋史·天(tian)文志》
嘉定十五(wu)年(nian)八月甲午(wu),彗(hui)星(xing)出(chu)右(you)攝提,光芒約三丈以上,其體小(xiao)如木星(xing),凡兩月,行歷氐、房(fang)、心乃沒。
元成宗大德五年 1301 10月27日《元史·天文志》
大德五(wu)年八月庚辰,彗出東(dong)(dong)井二十四(si)度四(si)十分,如南(nan)河大星(xing),色(se)白,長五(wu)尺,直西(xi)北,后經文昌(chang)、斗魁,南(nan)掃太(tai)陽,又掃北斗、天(tian)(tian)機、紫微垣(yuan)、三(san)公、貫索,星(xing)長丈余,至(zhi)天(tian)(tian)市垣(yuan),巴蜀(shu)之東(dong)(dong),梁楚(chu)之南(nan),宋星(xing)上,長盈尺,凡四(si)十六日(ri)而滅。
明太祖洪武十一年 1378 11月(yue)11日《明史·天文志·客星篇(pian)》
洪武十一年九(jiu)月甲戌,客(ke)星見(jian)于五(wu)(wu)車東北,發芒丈余,掃內階,入紫微(wei)宮,掃北極五(wu)(wu)星,犯東垣(yuan)少(shao)宰(zai),入天市垣(yuan),犯天市,至十月己未陰云(yun)不見(jian)。
明(ming)景宗景泰七(qi)年 1456 6月9日(ri)《明(ming)史(shi)·天文志》
景泰(tai)七年四(si)月(yue)(yue)壬戌(xu),彗星東(dong)北見于(yu)(yu)胃,長(chang)二尺(chi)(chi),指西(xi)南(nan)。五(wu)月(yue)(yue)癸酉漸(jian)(jian)長(chang)丈余(yu),戊子西(xi)北見于(yu)(yu)柳,長(chang)九(jiu)尺(chi)(chi)余(yu),掃犯軒轅星。甲午見于(yu)(yu)張,長(chang)七尺(chi)(chi)余(yu),掃太(tai)微(wei)北,西(xi)南(nan)行。六月(yue)(yue)壬寅(yin),入(ru)太(tai)微(wei)垣,長(chang)尺(chi)(chi)余(yu)。十二月(yue)(yue)甲寅(yin),彗星復見于(yu)(yu)畢,長(chang)五(wu)寸,東(dong)南(nan)行,漸(jian)(jian)長(chang),至癸亥而沒。
明世宗(zong)嘉靖十(shi)年 1531 8月(yue)26日《明史·天文(wen)志》
嘉靖十年閏六(liu)月乙巳,彗星(xing)見于東(dong)井,長尺余(yu),掃(sao)軒(xuan)轅第一星(xing),芒漸長,至翼(yi)長七尺余(yu),東(dong)北掃(sao)天罇,入太微(wei)垣,掃(sao)郎位,行角(jiao)宿(su)東(dong)南,掃(sao)亢(kang)北第二(er)星(xing),漸斂,積三十四日而沒。
明(ming)神宗萬歷(li)三十五年 1607 10月27日(ri)《明(ming)史·天文志(zhi)》
萬歷三十五年(nian)八(ba)月辛酉朔,彗星(xing)見于東井,指(zhi)西(xi)南,漸往(wang)西(xi)北。壬午(wu)自房歷心滅。
清康(kang)熙二十一年 1682 9月15日《清朝文獻通考》
七月(yue)己巳,彗(hui)星見東(dong)北方,白(bai)色(se),尾(wei)跡長二(er)尺余(yu),指西南,在井宿北河北。壬申行東(dong)北,尾(wei)跡長六尺余(yu)。
清乾隆(long)二(er)十四年 1759 3月13日(ri)《清朝文獻通(tong)考》
二十(shi)四(si)年(nian)三月甲午,彗星見(jian)(jian)于虛宿之次(ci),色(se)蒼白,尾跡長尺余,指西南(nan),每夜順(shun)行,十(shi)余日伏不見(jian)(jian)。四(si)月戊辰(chen)復出,在張宿,體勢甚微,向東順(shun)行,至五月初(chu)隱伏。
清(qing)道(dao)光十五年 1835 11月16日《清(qing)朝續文獻通考》
道(dao)光十(shi)五年閏六月十(shi)一日彗星見(jian)。
清(qing)宣(xuan)統二年(nian) 1910 4月20日(ri)《清(qing)朝續(xu)文獻通考》
宣(xuan)統二年(nian)四(si)月初(chu)二日寅初(chu)初(chu)刻(ke),東北方云中彗(hui)(hui)星(xing)(xing)出(chu)見,哈雷彗(hui)(hui)星(xing)(xing)尾(wei)指(zhi)西南(nan)方。因在云中,未能考測。初(chu)五(wu)日寅初(chu)一刻(ke),東北方見彗(hui)(hui)星(xing)(xing),在外屏之北,尾(wei)指(zhi)西南(nan)危宿土公吏之間,測得(de)彗(hui)(hui)星(xing)(xing)高四(si)度,正(zheng)東偏北十五(wu)度,嗣于十六日不見。
四月(yue)十八日(ri)(ri)(ri)戌正(zheng)三(san)(san)刻,正(zheng)西偏南(nan)柳宿間彗星出見,尾指東南(nan),翼宿名堂(tang)之間,測得(de)彗星高二十六度,正(zheng)西偏南(nan)十二度。日(ri)(ri)(ri)漸微,至五月(yue)三(san)(san)十日(ri)(ri)(ri)不見。
張鈺哲先生在(zai)(zai)他的(de)(de)(de)(de)《哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)軌道(dao)演變趨(qu)勢和它(ta)的(de)(de)(de)(de)古代歷史(shi)》一(yi)文中認為(wei)(wei),中國關于哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)最(zui)早(zao)記錄(lu)(lu)(lu)為(wei)(wei)《淮南子·兵(bing)略(lve)訓》中的(de)(de)(de)(de):“武王伐紂,東(dong)面而迎歲。至(zhi)汜而水,至(zhi)共(gong)(gong)頭而墜(zhui)。彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)出而授殷人(ren)其柄(bing)。當戰之時,十日(ri)亂于上,風雨擊于中。”這(zhe)次哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)出現的(de)(de)(de)(de)時間(jian)應該是在(zai)(zai)前(qian)(qian)1057或前(qian)(qian)1056,如果把它(ta)列為(wei)(wei)哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)第一(yi)次回(hui)歸(gui)(在(zai)(zai)世界范圍內還沒有(you)(you)(you)找(zhao)到(dao)(dao)比(bi)這(zhe)更早(zao)的(de)(de)(de)(de)記錄(lu)(lu)(lu)),那(nei)么到(dao)(dao)1986年(nian),哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)共(gong)(gong)回(hui)歸(gui)了(le)41次,我國記錄(lu)(lu)(lu)了(le)其中的(de)(de)(de)(de)33次,從(cong)前(qian)(qian)1057或前(qian)(qian)1056到(dao)(dao)前(qian)(qian)613有(you)(you)(you)5次沒有(you)(you)(you)記錄(lu)(lu)(lu),從(cong)前(qian)(qian)613到(dao)(dao)前(qian)(qian)467有(you)(you)(you)1次沒有(you)(you)(you)記錄(lu)(lu)(lu),從(cong)前(qian)(qian)467到(dao)(dao)前(qian)(qian)240有(you)(you)(you)2次沒有(you)(you)(you)記錄(lu)(lu)(lu)(這(zhe)些缺失的(de)(de)(de)(de)記錄(lu)(lu)(lu)在(zai)(zai)世界范圍內也沒有(you)(you)(you)文獻可以補充)。世界公認最(zui)早(zao)、最(zui)可靠的(de)(de)(de)(de)記錄(lu)(lu)(lu)是《史(shi)記》中前(qian)(qian)240的(de)(de)(de)(de)那(nei)次。西歐關于哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)(hui)星(xing)的(de)(de)(de)(de)最(zui)早(zao)記錄(lu)(lu)(lu)在(zai)(zai)66年(nian)。
《鄭(zheng)孝胥日記》中宣統二(er)年四月(yue)二(er)十(1910年5月(yue)28日)記載(zai):“海中觀(guan)哈雷(lei)彗星,在北斗西南,吐芒丈余。”
1984年12月15日,蘇聯發射第一(yi)個哈雷彗星探測器。
蘇聯發射(she)的(de)韋(wei)加(jia)(jia)號探測器是第(di)一個(ge)造訪哈(ha)雷彗(hui)星的(de)人(ren)類使者。在韋(wei)加(jia)(jia)1號啟程6天(tian)之后,12月21日韋(wei)加(jia)(jia)2號接(jie)著升(sheng)空(kong),結(jie)伴飛(fei)往哈(ha)雷彗(hui)星進行考(kao)察。
兩個韋加號結構相(xiang)同,質(zhi)量(liang)4噸(dun),都有一碟形天線(xian)和(he)儀器(qi)平臺(tai)。平臺(tai)上裝有分光(guang)計、攝譜(pu)儀和(he)相(xiang)機等(deng),4塊太(tai)陽(yang)能電池板為(wei)探(tan)測器(qi)提(ti)供能源。探(tan)測器(qi)由三軸(zhou)陀螺儀保持(chi)穩定,并(bing)使它指向任何方向。其(qi)主(zhu)要任務是在哈雷(lei)彗(hui)星回歸期間探(tan)測彗(hui)星的(de)氣體(ti)成分及其(qi)外流速度(du),拍攝彗(hui)核的(de)紅外和(he)光(guang)譜(pu)照片,從而(er)獲取彗(hui)核的(de)溫度(du)、塵埃(ai)質(zhi)點和(he)氣體(ti)分子的(de)性質(zhi)、密度(du)分布等(deng)數據。
1985年6月(yue)韋(wei)(wei)加1號首先順道(dao)(dao)到(dao)(dao)達金星(xing),向金星(xing)表面(mian)投放了登陸(lu)艙,然(ran)后在金星(xing)引力作(zuo)用下,轉入飛(fei)(fei)向哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)的(de)行星(xing)軌(gui)道(dao)(dao)。在1986年,五艘來(lai)自蘇(su)聯、日本、歐洲委員(yuan)會的(de)飛(fei)(fei)行器(qi)拜訪(fang)了哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing);ESA的(de)Giotto號飛(fei)(fei)行器(qi)得到(dao)(dao)了近Halley核的(de)照(zhao)片。1986年3月(yue)4日韋(wei)(wei)加1號在距哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)1400萬千米處(chu)開始對哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)進(jin)行考(kao)察,拍攝到(dao)(dao)數十張高質量(liang)的(de)哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)照(zhao)片;3月(yue)6日在距哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)只(zhi)有8900千米的(de)地(di)方(fang)作(zuo)了綜合(he)考(kao)察。1986年3月(yue)9日,韋(wei)(wei)加2號在距哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)8200千米處(chu)飛(fei)(fei)過,發回(hui)700多張哈(ha)雷彗(hui)(hui)(hui)星(xing)照(zhao)片,傳回(hui)有關彗(hui)(hui)(hui)核的(de)物理(li)化(hua)學特性、彗(hui)(hui)(hui)核周圍氣體與塵埃等(deng)方(fang)面(mian)的(de)新(xin)情(qing)況。
在(zai)(zai)20世紀最后一次在(zai)(zai)拍攝中發現哈雷(lei)彗星為1994年(nian)1月10日(ri),以(yi)智(zhi)利的3.58米新技術(shu)望(wang)遠(yuan)鏡(New Technology Telescope)觀測(ce)(ce)。2003年(nian)3月6日(ri),天文學家以(yi)南歐天文臺三(san)座8.2米VLT望(wang)遠(yuan)鏡在(zai)(zai)長蛇座頭部再次拍到(dao)它(81張照片,共計九小時曝光),距地球27.26 AU(40.8億公里),光度28.2等;天文學家相(xiang)信:以(yi)現時觀測(ce)(ce)技術(shu),即(ji)使它在(zai)(zai)2023年(nian)過(guo)遠(yuan)日(ri)點(35.3 AU)還要暗2.5倍之下,也(ye)可拍到(dao)其影(ying)像。
1910年(nian)哈雷彗(hui)星非常亮,達-3.3等;1986年(nian)哈雷彗(hui)星很暗,幾乎看(kan)不(bu)到。
哈雷(lei)彗星下次過近(jin)日點為2061年7月28日。
2018年10月(yue)21日至22日日出(chu)前,獵(lie)戶座流星(xing)(xing)雨(yu)將迎來極大。獵(lie)戶座流星(xing)(xing)雨(yu)是(shi)由(you)著名(ming)的(de)哈雷彗星(xing)(xing)造成(cheng)的(de),哈雷彗星(xing)(xing)每76年就會回到太陽系的(de)核心區,碎片(pian)散布在彗星(xing)(xing)軌道上,從而形成(cheng)了獵(lie)戶座流星(xing)(xing)雨(yu)。
2021年(nian)5月(yue)6日,有哈雷彗星(xing)“血統”的寶瓶座(zuo)η流星(xing)雨抵(di)達地球(qiu),進(jin)入(ru)大氣的速度可(ke)以達到66千米/秒。
2022年(nian)5月1日,據(ju)中國科學(xue)院紫(zi)金(jin)山天文臺消息,五月天幕(mu)將(jiang)迎來(lai)一(yi)場群(qun)星“狂歡”。除了璀(cui)璨的群(qun)星秀,寶瓶座η流(liu)(liu)星雨(yu)、武仙座τ流(liu)(liu)星雨(yu)將(jiang)把本(ben)月天幕(mu)派對推(tui)向高潮。寶瓶座η流(liu)(liu)星雨(yu)的母體是著(zhu)名的哈(ha)雷彗(hui)星。
1985年(nian)底(di)至1986年(nian)5月這(zhe)段時間里,神(shen)秘的哈雷彗星出現在地球(qiu)上空。這(zhe)次(ci)回(hui)歸,1986年(nian)4月11日離地球(qiu)最近,約6300萬公里,人們用肉眼能夠看(kan)到這(zhe)顆(ke)拖著長“尾(wei)巴(ba)”的哈雷彗星。
為了紀念哈(ha)雷(lei)彗(hui)星的(de)回歸,1986年4月11日,我國(guo)原郵(you)電部發行了一套(tao)《1985-1986哈(ha)雷(lei)彗(hui)星回歸》特(te)種郵(you)票,全套(tao)1枚(mei),面值20分。袁加(jia)設計。由(you)北京郵(you)票廠印刷。
圖案展示了哈(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星瑰麗的光(guang)彩。在茫(mang)茫(mang)宇(yu)宙空(kong)間,哈(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星猶如(ru)一(yi)(yi)道(dao)光(guang)彩奪目的閃(shan)電,拖著一(yi)(yi)條漂亮(liang)的長“尾巴”,姿(zi)勢(shi)雄偉(wei),神(shen)采(cai)奕奕。將人類居(ju)住(zhu)的地(di)球置在畫面(mian)最下(xia)端,既給哈(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星留下(xia)廣闊(kuo)無垠的宇(yu)宙空(kong)間,表現出哈(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星回歸時的氣勢(shi)和(he)風采(cai),也能夠讓(rang)人產生一(yi)(yi)種感覺(jue),自己仿佛站在地(di)球上,正在翹首欣(xin)賞哈(ha)雷(lei)彗(hui)(hui)(hui)星壯麗的蹤跡。