李重元的《憶王(wang)孫》原來是(shi)有春(chun)、夏(xia)、秋(qiu)、冬(dong)四(si)季詞的,都是(shi)以女子的口吻述(shu)說四(si)季景(jing)色,抒發相應的情(qing)感。小令(ling)雖(sui)短,卻勾畫(hua)出一幅(fu)具有夏(xia)令(ling)特色的仕女圖(tu),別有情(qing)趣。
風蒲獵獵小池(chi)塘,過(guo)雨荷(he)花滿院香,沉李(li)浮瓜(gua)冰雪涼(liang)。
竹方床(chuang),針線慵(yong)拈(nian)午夢(meng)長(chang)。
獵(lie)獵(lie):風的聲音。
慵拈(yōng niān):懶拿。
小池塘中,風中的水(shui)草烈烈有聲(sheng),雨后的荷花(hua)散發(fa)著陣陣清(qing)香,彌漫整(zheng)個(ge)庭院。這時候,又(you)享用著投放在井(jing)里用冷水(shui)鎮的李子和瓜,像冰雪一樣(yang)清(qing)涼舒爽(shuang)。
躺在竹(zhu)制(zhi)的方床上(shang),誰還有心思去拿針線(xian)做女(nv)工呢(ni),只想(xiang)美美的睡(shui)一個午覺啊。
李重元
遠約1122年(宋(song)(song)徽宗宣和)前(qian)(qian)后在世,生平(ping)不(bu)詳,工詞(ci)。《全宋(song)(song)詞(ci)》收(shou)其《憶(yi)王孫》詞(ci)四首,皆是頗具意境的佳作。例如第一首寫閨閣愁思(si):佳人高(gao)樓(lou)遠望,只見連天芳草,千里(li)萋(qi)萋(qi),而(er)所思(si)之人更在天涯芳草之外(wai);又聽得杜宇聲(sheng)聲(sheng)悲鳴(ming),痛“不(bu)忍聞”。暝色(se)漸入庭(ting)院,主(zhu)人公在“雨打梨花”的滴瀝聲(sheng)中(zhong)步歸繡閣,但心中(zhong)愁思(si)無疑(yi)比此前(qian)(qian)更加凝重(zhong),全詞(ci)可謂寫得一派(pai)愁氣彌漫。
李(li)重元的(de)(de)《憶(yi)王(wang)孫(sun)》原(yuan)來是(shi)有(you)春、夏(xia)、秋、冬四季(ji)(ji)詞的(de)(de),都(dou)是(shi)以女(nv)子(zi)的(de)(de)口吻(wen)述說四季(ji)(ji)景(jing)色,抒(shu)發(fa)相應的(de)(de)情感。這一(yi)(yi)首夏(xia)詞,先寫小池(chi)塘里(li),風(feng)中的(de)(de)水(shui)草獵獵有(you)聲,雨(yu)后的(de)(de)荷花更散發(fa)出(chu)沁人的(de)(de)芬芳,使(shi)得滿院都(dou)是(shi)荷花的(de)(de)香味。炎熱的(de)(de)夏(xia)季(ji)(ji),難得的(de)(de)雨(yu)后清爽。這時候,又(you)享用著投放在井里(li)用冷水(shui)鎮的(de)(de)李(li)子(zi)和瓜(gua),真(zhen)象冰雪一(yi)(yi)樣涼啊,竹制(zhi)的(de)(de)方床(大床、雙(shuang)人床)上(shang),誰還有(you)心思去拿(na)針(zhen)線(xian)(慵拈:,懶(lan)拿(na))做女(nv)工呢,沒了汗,有(you)了倦,美美地(di)睡上(shang)一(yi)(yi)個午覺,應該是(shi)很愜(qie)意的(de)(de)事(shi)情啊。
小令雖短,卻勾(gou)畫(hua)出一(yi)幅具(ju)有(you)(you)夏令特色(se)的(de)仕女圖,別(bie)有(you)(you)情趣。
《憶王孫(sun)》,詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)牌(pai)名(ming)(ming)。或名(ming)(ming)《念王孫(sun)》。此(ci)調(diao)(diao)創自宋人(ren)秦觀(guan),取詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)句(ju)(ju)(ju)“萋(qi)(qi)萋(qi)(qi)芳(fang)(fang)(fang)草(cao)憶王孫(sun)”末三(san)字(zi)(zi)(zi)為調(diao)(diao)名(ming)(ming)。據清人(ren)毛先舒《填詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)解》云:《北(bei)(bei)里志》載天水光遠題楊菜兒(er)(er)(er)室有(you)“萋(qi)(qi)萋(qi)(qi)芳(fang)(fang)(fang)草(cao)憶王孫(sun)”句(ju)(ju)(ju),蓋(gai)秦詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)襲用此(ci)旬。秦觀(guan)創此(ci)調(diao)(diao)后,宋元人(ren)多(duo)照此(ci)填詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)。《梅苑》詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)名(ming)(ming)《獨腳令(ling)》;謝克家詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)名(ming)(ming)《憶君王》:呂渭老調(diao)(diao)名(ming)(ming)《豆葉黃(huang)》陸游詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)有(you)“畫得娥眉歸舊時“旬故名(ming)(ming)《畫娥眉》;張輯(ji)詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)有(you)“幾曲(qu)闌(lan)(lan)干(gan)(gan)萬里心”句(ju)(ju)(ju),故名(ming)(ming)《闌(lan)(lan)干(gan)(gan)萬里心》;另(ling)有(you)名(ming)(ming)《怨王孫(sun)》者(zhe),雙(shuang)調(diao)(diao)54字(zi)(zi)(zi),見(jian)于《復(fu)雅(ya)歌詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)》,與以(yi)上單調(diao)(diao)者(zhe)絕然不同(tong)。這里只介紹(shao)單調(diao)(diao)五句(ju)(ju)(ju)31字(zi)(zi)(zi)而句(ju)(ju)(ju)句(ju)(ju)(ju)押平聲韻的(de)一(yi)(yi)例。唐孫(sun)棨(qi)《北(bei)(bei)里志》謂(wei)天水光遠以(yi)詩題楊萊兒(er)(er)(er)室,有(you)"萋(qi)(qi)萋(qi)(qi)芳(fang)(fang)(fang)草(cao)憶王孫(sun)"句(ju)(ju)(ju)。宋秦觀(guan)《憶王孫(sun)》詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci),全用其句(ju)(ju)(ju),因以(yi)為名(ming)(ming)。又名(ming)(ming)《獨腳令(ling)》﹑《憶君王》﹑《豆葉黃(huang)》﹑《畫蛾眉》﹑《闌(lan)(lan)干(gan)(gan)萬里心》﹑《怨王孫(sun)》。單調(diao)(diao),三(san)十(shi)一(yi)(yi)字(zi)(zi)(zi),五句(ju)(ju)(ju)五平韻。亦有(you)雙(shuang)調(diao)(diao),五十(shi)四(si)字(zi)(zi)(zi),仄韻,見(jian)《復(fu)雅(ya)歌詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)》。參(can)閱《詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)譜》卷二。曲(qu)牌(pai)名(ming)(ming)。屬北(bei)(bei)曲(qu)仙呂宮(gong)。字(zi)(zi)(zi)數與詞(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)(ci)牌(pai)前半(ban)闋(que)同(tong)。北(bei)(bei)曲(qu)仙呂宮(gong)又有(you)《一(yi)(yi)半(ban)兒(er)(er)(er)》,與此(ci)曲(qu)相(xiang)仿,僅(jin)末句(ju)(ju)(ju)改七字(zi)(zi)(zi)為九字(zi)(zi)(zi),"一(yi)(yi)半(ban)兒(er)(er)(er)"三(san)字(zi)(zi)(zi)重復(fu)出(chu)現。參(can)見(jian)"一(yi)(yi)半(ban)兒(er)(er)(er)"。