《聞(wen)官軍收河南河北》是(shi)唐代(dai)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)杜(du)甫(fu)的(de)(de)(de)(de)詩(shi)(shi)(shi)作(zuo)(zuo)。此詩(shi)(shi)(shi)作(zuo)(zuo)于(yu)(yu)唐代(dai)宗(zong)廣德元年(nian)(763)春。當年(nian)正月史朝義(yi)自(zi)縊(yi),安(an)史之(zhi)亂結(jie)束。杜(du)甫(fu)聽到(dao)這消息,不禁驚喜欲(yu)狂,手舞足蹈,沖口唱出(chu)這首詩(shi)(shi)(shi)。詩(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)前半(ban)部分寫初聞(wen)喜訊的(de)(de)(de)(de)驚喜;后半(ban)部分寫詩(shi)(shi)(shi)人(ren)手舞足蹈做返鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)準備,凸(tu)顯了(le)急于(yu)(yu)返回故鄉(xiang)(xiang)的(de)(de)(de)(de)歡快(kuai)之(zhi)情。全詩(shi)(shi)(shi)情感奔放,處(chu)處(chu)滲透著(zhu)“喜”字,痛快(kuai)淋漓地抒發(fa)了(le)作(zuo)(zuo)者(zhe)無限喜悅興奮的(de)(de)(de)(de)心情。因(yin)此被稱為(wei)杜(du)甫(fu)“生平第一快(kuai)詩(shi)(shi)(shi)”。除第一句(ju)敘事點題(ti)外,其余各句(ju),都是(shi)抒發(fa)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)忽聞(wen)勝利消息之(zhi)后的(de)(de)(de)(de)驚喜之(zhi)情。詩(shi)(shi)(shi)人(ren)的(de)(de)(de)(de)思(si)想感情出(chu)自(zi)胸臆,奔涌直瀉。后六(liu)句(ju)都是(shi)對偶(ou),但卻明(ming)白自(zi)然像說(shuo)話一般,有水到(dao)渠成(cheng)之(zhi)妙。
聞官軍收(shou)河(he)南河(he)北⑴
劍外忽傳(chuan)收薊北⑵,初聞涕淚滿衣(yi)裳⑶。
卻看(kan)妻子愁何在(zai)⑷,漫卷詩(shi)書喜欲狂(kuang)⑸。
白日放歌須(xu)縱酒⑹,青春作伴好還(huan)鄉⑺。
即從巴(ba)峽(xia)穿巫峽(xia)⑻,便下襄陽(yang)向(xiang)洛(luo)陽(yang)⑼。
⑴聞:聽說。官軍:指唐朝軍隊。
⑵劍(jian)外:劍(jian)門關以南,這里指四川。薊北(bei):即河北(bei),泛(fan)指唐代幽(you)州、薊州一帶,是安史叛軍(jun)的根據(ju)地。
⑶涕(tì):眼淚。這是(shi)痛定思痛、喜(xi)極而悲的(de)眼淚。
⑷卻看:回頭看。妻子(zi):妻子(zi)和孩(hai)子(zi)。愁(chou)何在(zai):哪還(huan)有一點的憂傷?愁(chou)已無影無蹤(zong)。
⑸漫卷(juan)(juǎn):胡亂地卷(juan)起。是說書也無心看了。喜欲狂:高興(xing)得簡(jian)直要發狂。
⑹放歌(ge):放聲(sheng)高歌(ge)。須:應當(dang)。縱酒:開懷(huai)痛飲。
⑺青春:指明麗的春天的景色。
⑻即:即刻。巫峽:長江三(san)峽之一,因穿(chuan)過巫山得名。
⑼便:就。襄陽:今屬湖北。洛陽:今屬河南。
劍(jian)門外(wai)忽傳(chuan)收復薊(ji)北(bei)的(de)消息,初聞此事分外(wai)歡喜(xi)淚(lei)灑衣衫。
回頭(tou)看妻兒的愁云頓(dun)時(shi)消散,隨便地收(shou)拾起詩書欣喜若(ruo)狂。
日頭(tou)照耀放聲高歌痛飲美(mei)酒(jiu),明媚春光陪伴著我返回故鄉。
快(kuai)快(kuai)動(dong)身起程巴峽(xia)穿(chuan)過(guo)巫峽(xia),我穿(chuan)過(guo)了襄陽后(hou)又直奔洛(luo)陽。
《聞(wen)官軍收河南河北》作于唐代(dai)宗廣德(de)元年(763)春(chun)天(tian)。寶應元年(762)冬(dong)季,唐軍在(zai)洛(luo)陽(yang)附(fu)近的(de)衡水打了一(yi)個(ge)大勝仗,收復了洛(luo)陽(yang)和(he)鄭(今(jin)河南鄭州)、汴(今(jin)河南開封(feng))等州,叛軍頭領薛嵩、張忠志(zhi)等紛(fen)紛(fen)投(tou)(tou)降。第二(er)年,史(shi)思明(ming)的(de)兒子史(shi)朝(chao)義兵敗(bai)自縊,其部(bu)將田(tian)承嗣(si)、李懷仙等相繼投(tou)(tou)降,至此,持(chi)續八年之久(jiu)的(de)“安(an)史(shi)之亂”宣告(gao)結(jie)束(shu)。杜甫是一(yi)個(ge)熱愛祖國而又飽經喪亂的(de)詩(shi)人,當時正(zheng)流落在(zai)四川,聽聞(wen)這(zhe)個(ge)大快人心(xin)的(de)消息后,欣喜若狂(kuang),遂走筆寫下這(zhe)首詩(shi)。
杜(du)甫(fu)(712—770),字子美(mei),常(chang)自稱(cheng)少陵(ling)野(ye)老。舉進士不第(di),曾任(ren)檢校工(gong)部(bu)員外郎,故世(shi)稱(cheng)杜(du)工(gong)部(bu)。是唐代最偉大的現實主義詩(shi)人,宋以后被尊為“詩(shi)圣”,與李白并稱(cheng)“李杜(du)”。其詩(shi)大膽揭露(lu)當時社會(hui)矛(mao)盾,對窮苦人民(min)寄予深切(qie)同情,內(nei)容深刻。許多優秀作品,顯示(shi)了(le)唐代由(you)盛轉衰的歷(li)史過程,因被稱(cheng)為“詩(shi)史”。在藝術上,善于(yu)運用各種詩(shi)歌形式,尤長于(yu)律詩(shi);風格(ge)多樣,而(er)以沉郁為主;語言(yan)精煉,具有高度的表達能力。存詩(shi)一千四百多首,有《杜(du)工(gong)部(bu)集》。
杜甫在這首詩(shi)(shi)下(xia)自注:“余田園在東京。”詩(shi)(shi)的(de)(de)主(zhu)題是(shi)抒寫忽(hu)(hu)聞(wen)叛亂已(yi)平(ping)的(de)(de)捷(jie)報(bao)(bao),急于奔回老家的(de)(de)喜(xi)悅。“劍外忽(hu)(hu)傳(chuan)收薊(ji)(ji)北(bei)”,起勢迅猛,恰切地表(biao)現(xian)了(le)捷(jie)報(bao)(bao)的(de)(de)突(tu)然(ran)。詩(shi)(shi)人(ren)(ren)多年飄泊“劍外”,備(bei)嘗艱苦,想回故鄉(xiang)而不(bu)(bu)(bu)可能,就是(shi)由于“薊(ji)(ji)北(bei)”未(wei)(wei)收,安(an)史之(zhi)(zhi)亂未(wei)(wei)平(ping)。如今“忽(hu)(hu)傳(chuan)收薊(ji)(ji)北(bei)”,驚喜(xi)的(de)(de)洪流(liu)(liu),一下(xia)子(zi)沖(chong)開(kai)(kai)了(le)郁積已(yi)久的(de)(de)情(qing)感閘(zha)門,令詩(shi)(shi)人(ren)(ren)心(xin)中濤翻浪涌(yong)。“初聞(wen)涕淚滿(man)衣(yi)裳(shang)”,“初聞(wen)”緊承“忽(hu)(hu)傳(chuan)”,“忽(hu)(hu)傳(chuan)”表(biao)現(xian)捷(jie)報(bao)(bao)來得(de)太突(tu)然(ran),“涕淚滿(man)衣(yi)裳(shang)”則以(yi)形(xing)傳(chuan)神,表(biao)現(xian)突(tu)然(ran)傳(chuan)來的(de)(de)捷(jie)報(bao)(bao)在“初聞(wen)”的(de)(de)一剎那(nei)所激(ji)發的(de)(de)感情(qing)波濤,這是(shi)喜(xi)極而悲(bei)、悲(bei)喜(xi)交(jiao)集的(de)(de)真實表(biao)現(xian)。“薊(ji)(ji)北(bei)”已(yi)收,戰(zhan)亂將(jiang)息,乾坤瘡痍、黎民疾苦,都將(jiang)得(de)到療(liao)救,詩(shi)(shi)人(ren)(ren)顛沛(pei)流(liu)(liu)離、感時恨別的(de)(de)苦日(ri)子(zi),總算熬過來了(le)。然(ran)而痛定(ding)思痛,詩(shi)(shi)人(ren)(ren)回想八年來熬過的(de)(de)重重苦難(nan),又(you)(you)不(bu)(bu)(bu)禁悲(bei)從(cong)中來,無法(fa)壓抑。可是(shi),這一場(chang)浩劫,終于像噩夢(meng)一般過去了(le),詩(shi)(shi)人(ren)(ren)可以(yi)返回故鄉(xiang)了(le),人(ren)(ren)們(men)將(jiang)開(kai)(kai)始新的(de)(de)生活,于是(shi)又(you)(you)轉(zhuan)悲(bei)為喜(xi),喜(xi)不(bu)(bu)(bu)自勝(sheng)。這“初聞(wen)”捷(jie)報(bao)(bao)之(zhi)(zhi)時的(de)(de)心(xin)理變化、復(fu)雜感情(qing),如果用散文的(de)(de)寫法(fa),必需很多筆墨,而詩(shi)(shi)人(ren)(ren)只(zhi)用“涕淚滿(man)衣(yi)裳(shang)”五個字作形(xing)象的(de)(de)描繪(hui),就足以(yi)概括這一切。
頷聯以轉(zhuan)作(zuo)承,落腳(jiao)于“喜(xi)(xi)欲狂”,這(zhe)是驚喜(xi)(xi)的(de)(de)(de)更高峰。“卻看(kan)妻子”“漫卷詩(shi)(shi)書(shu)”,這(zhe)是兩個連續性(xing)的(de)(de)(de)動(dong)作(zuo),帶有一(yi)定(ding)的(de)(de)(de)因果關系。當詩(shi)(shi)人(ren)悲喜(xi)(xi)交集,“涕淚滿衣裳”之時,自然想(xiang)(xiang)到(dao)多(duo)年(nian)來同(tong)受苦(ku)難的(de)(de)(de)妻子兒(er)女。“卻看(kan)”就是“回(hui)頭(tou)看(kan)”。“回(hui)頭(tou)看(kan)”這(zhe)個動(dong)作(zuo)極富(fu)意蘊,詩(shi)(shi)人(ren)似乎想(xiang)(xiang)向(xiang)家人(ren)說些(xie)什么,但又不知從何說起。其實,無(wu)需(xu)說什么了(le)(le),多(duo)年(nian)籠罩全家的(de)(de)(de)愁(chou)云不知跑到(dao)哪兒(er)去了(le)(le),親(qin)人(ren)們都不再(zai)是愁(chou)眉苦(ku)臉,而(er)是笑逐顏開,喜(xi)(xi)氣洋(yang)洋(yang)。親(qin)人(ren)的(de)(de)(de)喜(xi)(xi)反轉(zhuan)來增(zeng)加(jia)了(le)(le)詩(shi)(shi)人(ren)的(de)(de)(de)喜(xi)(xi),詩(shi)(shi)人(ren)再(zai)也無(wu)心(xin)伏案了(le)(le),隨手卷起詩(shi)(shi)書(shu),大(da)家同(tong)享(xiang)勝利的(de)(de)(de)歡(huan)樂。
“白(bai)日(ri)放(fang)(fang)歌(ge)(ge)須縱(zong)(zong)酒(jiu),青春作(zuo)伴好還鄉”一(yi)(yi)聯,就“喜(xi)欲(yu)狂”作(zuo)進一(yi)(yi)步(bu)抒(shu)寫。“白(bai)日(ri)”,指晴(qing)朗的日(ri)子,點出人(ren)已到了老年。老年人(ren)難(nan)得“放(fang)(fang)歌(ge)(ge)”,也不宜“縱(zong)(zong)酒(jiu)”;如今既要“放(fang)(fang)歌(ge)(ge)”,還須“縱(zong)(zong)酒(jiu)”,正是“喜(xi)欲(yu)狂”的具體(ti)表現。這句(ju)寫“狂”態,下(xia)句(ju)則寫“狂”想。“青春”指春天(tian)的景物,春天(tian)已經來臨,在鳥語(yu)花香中與妻子兒女們(men)“作(zuo)伴”,正好“還鄉”。詩人(ren)想到這里,自然就會“喜(xi)欲(yu)狂”了。
尾聯寫(xie)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)“青春作伴好還鄉”的狂(kuang)想,身在梓州(治今四川三臺(tai)),而彈(dan)指之間,心已(yi)回到(dao)故鄉。詩(shi)(shi)(shi)人(ren)的驚喜(xi)達(da)到(dao)高(gao)潮,全(quan)詩(shi)(shi)(shi)也至(zhi)此結束。這(zhe)(zhe)一聯,包涵(han)四個(ge)(ge)地(di)名。“巴(ba)(ba)峽(xia)(xia)”與“巫峽(xia)(xia)”,“襄(xiang)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”與“洛(luo)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”,既各(ge)自對(dui)(dui)(dui)偶(ou)(句內(nei)對(dui)(dui)(dui)),又前后對(dui)(dui)(dui)偶(ou),形成工整的地(di)名對(dui)(dui)(dui);而用(yong)(yong)(yong)“即(ji)從(cong)(cong)”“便下(xia)(xia)”綰(wan)合,兩(liang)句緊連,一氣貫注,又是(shi)活(huo)潑流走的流水對(dui)(dui)(dui)。再加(jia)上“穿”“向(xiang)(xiang)”的動態與兩(liang)“峽(xia)(xia)”兩(liang)“陽(yang)(yang)(yang)(yang)”的重(zhong)復,文勢(shi)、音調,迅急有如閃電,準(zhun)確地(di)表現(xian)了(le)詩(shi)(shi)(shi)人(ren)想象(xiang)的飛馳。“巴(ba)(ba)峽(xia)(xia)”“巫峽(xia)(xia)”“襄(xiang)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”“洛(luo)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”,這(zhe)(zhe)四個(ge)(ge)地(di)方之間都有很(hen)漫長的距離,而一用(yong)(yong)(yong)“即(ji)從(cong)(cong)”“穿”“便下(xia)(xia)”“向(xiang)(xiang)”貫串起(qi)來,就出現(xian)了(le)“即(ji)從(cong)(cong)巴(ba)(ba)峽(xia)(xia)穿巫峽(xia)(xia),便下(xia)(xia)襄(xiang)陽(yang)(yang)(yang)(yang)向(xiang)(xiang)洛(luo)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”的疾速(su)飛馳的畫面,一個(ge)(ge)接一個(ge)(ge)地(di)從(cong)(cong)讀者眼前一閃而過(guo)。這(zhe)(zhe)里需要指出的是(shi):詩(shi)(shi)(shi)人(ren)既展示想象(xiang),又描繪實境。從(cong)(cong)“巴(ba)(ba)峽(xia)(xia)”到(dao)“巫峽(xia)(xia)”,峽(xia)(xia)險而窄,舟行如梭,所(suo)(suo)以用(yong)(yong)(yong)“穿”;出“巫峽(xia)(xia)”到(dao)“襄(xiang)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”,順流急駛,所(suo)(suo)以用(yong)(yong)(yong)“下(xia)(xia)”;從(cong)(cong)“襄(xiang)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”到(dao)“洛(luo)陽(yang)(yang)(yang)(yang)”,已(yi)換陸路,所(suo)(suo)以用(yong)(yong)(yong)“向(xiang)(xiang)”,用(yong)(yong)(yong)字高(gao)度準(zhun)確。
全詩(shi)感情(qing)奔放,痛快淋漓地(di)抒(shu)發(fa)了作者無比喜(xi)悅(yue)的(de)心(xin)(xin)情(qing)。后代(dai)詩(shi)論家都極為(wei)推(tui)崇此詩(shi),浦起龍贊其為(wei)杜甫“生(sheng)平第一首快詩(shi)也”(《讀杜心(xin)(xin)解》)。
此詩除第一句敘事(shi)點題外,其余(yu)各句,都是抒發詩人(ren)忽聞(wen)勝利(li)消(xiao)息之(zhi)后的(de)驚喜之(zhi)情。詩人(ren)的(de)思想感(gan)情出自胸臆,奔(ben)涌直瀉。
宋代范溫《潛(qian)溪(xi)詩眼》:古人(ren)律詩亦是(shi)一(yi)片文章,語或似無倫次,而(er)意若貫珠……“劍外(wai)忽傳收薊北,初聞涕(ti)淚滿衣裳。”夫人(ren)感極則悲,悲定而(er)后喜。忽聞大盜之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)平,喜唐室復見(jian)太平,顧(gu)視妻子(zi),知免(mian)流(liu)離,故曰(yue)(yue)(yue)(yue)“卻看妻子(zi)愁何在”;其喜之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)也,不知手之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)舞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),足之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)蹈(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故曰(yue)(yue)(yue)(yue)“漫展詩書喜欲(yu)狂”;從(cong)此有樂生之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心,故曰(yue)(yue)(yue)(yue)“白日放歌須縱酒”;于是(shi)率(lv)中原流(liu)寓之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)同歸,以青春和暖之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)時即路,故曰(yue)(yue)(yue)(yue)“青春作伴好還鄉(xiang)”。言(yan)其道涂則曰(yue)(yue)(yue)(yue)“欲(yu)從(cong)巴(ba)峽穿巫(wu)峽”,言(yan)其所歸則曰(yue)(yue)(yue)(yue)“便下襄(xiang)陽(yang)到洛陽(yang)”此蓋曲盡(jin)一(yi)時之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)意,愜當(dang)眾人(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情,通暢而(er)有條(tiao)理,如(ru)辯士之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)語言(yan)也。
明代胡應麟《詩(shi)藪》:老杜好句中迭用字,惟“落花游絲”妙極。此外,如……“便下襄陽向洛(luo)陽”之類,頗(po)令(ling)人厭。
明代王(wang)嗣奭《杜臆》:說喜者(zhe)云喜躍,此詩(shi)無一字非喜,無一字不(bu)躍。其喜在“還(huan)鄉(xiang)”,而最妙在束語直寫還(huan)鄉(xiang)之路,他人決不(bu)敢道。
明末清初黃(huang)周星《唐詩快》:寫出(chu)意外(wai)驚喜之況,有如長比放流(liu),駿(jun)馬注坡,直是一往奔騰(teng),不可(ke)收拾。
明末清初(chu)黃生(sheng)《杜(du)詩(shi)說(shuo)》:杜(du)詩(shi)強半(ban)言(yan)愁,其言(yan)喜者(zhe),惟《寄弟》數(shu)首(shou),及此作而已。言(yan)愁者(zhe)使(shi)(shi)人對之(zhi)欲(yu)哭,言(yan)喜者(zhe)使(shi)(shi)人對之(zhi)欲(yu)笑。蓋能(neng)以其性情,達之(zhi)紙墨,而后人之(zhi)性情,類為之(zhi)感動故(gu)也。使(shi)(shi)舍此而徒討論其格調,剽擬其字句,抑末矣。
明末(mo)清初金人瑞《杜詩解》:“愁(chou)(chou)何在”妙(miao)。平日我(wo)雖不在妻(qi)子面(mian)前(qian)愁(chou)(chou),妻(qi)子卻(que)偏要在我(wo)面(mian)前(qian)愁(chou)(chou),一切攢眉(mei)淚眼(yan)之(zhi)狀,甚是(shi)難(nan)看。“漫卷詩書”妙(miao),身(shen)在劍外,惟以詩書消遣過日,心卻(que)不在詩書上。
清代何焯(zhuo)《義門讀書記(ji)》:如龍。二泉云:后半喜之極,故(gu)言(yan)之澤。
清代查(cha)慎(shen)行(xing)《初白庵詩評》:由淺(qian)入深,句法相生,自首至尾(wei),一(yi)氣(qi)貫(guan)注(zhu),似此(ci)章法,香山以外(wai)罕(han)有其匹。
清(qing)代仇兆鰲(ao)《杜少(shao)陵集詳注》:此詩句句有喜(xi)躍意,一氣流注,而曲折盡情,絕無妝點(dian),愈(yu)樸(pu)愈(yu)真(zhen),他人決(jue)不能(neng)道。
清代仇(chou)兆鰲《杜詩(shi)詳(xiang)注》:顧宸曰:杜詩(shi)之(zhi)(zhi)妙,有(you)(you)以命意(yi)勝(sheng)者,有(you)(you)以篇法勝(sheng)者,有(you)(you)以俚質勝(sheng)者,有(you)(you)以倉卒造狀勝(sheng)者。此詩(shi)之(zhi)(zhi)“忽(hu)傳”“初聞”“卻(que)看”“漫卷”“即(ji)從”“便下(xia)”,于倉卒間(jian),寫出欲(yu)歌欲(yu)哭(ku)之(zhi)(zhi)狀,使人千載如(ru)見。朱瀚曰:“涕淚”,為收河(he)(he)北;狂(kuang)喜,為收河(he)(he)南。此通(tong)章關鍵也(ye)。而(er)河(he)(he)北則(ze)(ze)先(xian)點后發(fa),河(he)(he)南則(ze)(ze)先(xian)發(fa)后點,詳(xiang)略(lve)頓挫(cuo),筆如(ru)游(you)龍。又地名凡(fan)六見,主賓虛實,累累如(ru)貫(guan)珠,真善(shan)于將多者。
清代張謙宜《繭齋詩談》:一氣(qi)如(ru)注,并異日歸(gui)程一齊算出,神理如(ru)生,古今絕(jue)唱(chang)也(ye)。
清高宗敕編(bian)《唐宋詩(shi)醇》:驚喜(xi)溢于字句(ju)之外,故其為詩(shi),一氣(qi)呵(he)成,法極無跡。末聯撒(sa)手(shou)空行,如懶(lan)殘履衡岳之石,旋轉而下,非(fei)有伯昏瞀人之氣(qi)者(zhe)不能也。
清代沈德(de)潛《唐詩別裁》:一氣(qi)流注,不(bu)見句法字(zi)法之跡(ji)。對(dui)結自(zi)是落句、故收得住(zhu)。若他人為(wei)之,仍(reng)是中間對(dui)偶(ou),便無氣(qi)力。
清代浦(pu)起龍《讀(du)杜心解》:八(ba)句詩(shi),其疾如飛。題事只一句,余(yu)俱寫情(qing)。得力全在(zai)次(ci)句。于情(qing)理(li),妙在(zai)逼真(zhen),于文(wen)勢(shi),妙在(zai)反振。三、四,以轉(zhuan)作承(cheng),第(di)五,乃(nai)能緩受,第(di)六,上下引(yin)脈,七、八(ba),緊(jin)申(shen)“還鄉”,生平第(di)一首(shou)快詩(shi)也。
清代(dai)楊倫(lun)《杜詩鏡銓(quan)》:結(jie)(jie)聯,毛西河云,即實從歸途(tu)一直快數作結(jie)(jie),大奇。且兩“峽”兩“陽”作跌宕句,律(lv)法又變。
清代盧麰、王溥《聞鶴(he)軒初盛唐近體讀本(ben)》:陳德公曰:所(suo)謂狂喜,其中生氣莽溢行間(jian),結(jie)二尤見踴躍如鶩。作(zuo)詩(shi)有氣,豈在字句(ju)爭妍?
清代盧德(de)水《讀(du)杜私言》:“劍外忽傳收(shou)薊北(bei),初聞涕淚滿衣裳”,純用倒(dao)裝,在起(qi)手猶難。
清代劉濬《杜詩(shi)集評》:李因篤云(yun):轉宕有(you)神,縱橫自得,深情(qing)老(lao)致,此為(wei)七律(lv)絕頂(ding)之篇。律(lv)詩(shi)中當(dang)帶古意,乃致神境。然(ran)崔顥《黃鶴樓》以(yi)散為(wei)古,公此篇以(yi)整為(wei)古,較崔作更難(nan)。
清代施(shi)補華(hua)《峴傭說詩》:“劍外忽傳收(shou)薊北”,今人動(dong)筆(bi)(bi),便接“喜欲狂”矣。忽拗(ao)一(yi)筆(bi)(bi)云:“初(chu)聞(wen)涕(ti)淚滿衣裳”,以曲取勢(shi)。活動(dong)在“初(chu)聞(wen)”兩字,從“初(chu)聞(wen)”轉出“卻看(kan)”,從“卻看(kan)”轉出“漫卷”,才到喜得(de)“還鄉(xiang)”正面,又不遽接“還鄉(xiang)”,用“白首放歌”一(yi)句墊(dian)之(zhi),然后轉到“還鄉(xiang)”。收(shou)筆(bi)(bi)“巴峽穿巫(wu)峽”,“襄(xiang)陽下(xia)洛陽”,正說還鄉(xiang)矣,又恐通首太流利,作對句鎖之(zhi)。即走即守,再三讀之(zhi),思(si)之(zhi),可悟俯仰(yang)用筆(bi)(bi)之(zhi)妙(miao)。
清代譚宗《近(jin)體秋陽》:白(bai)首不能放(fang)歌,要須縱酒而歌,還鄉(xiang)(xiang)無人作伴(ban),聊請(qing)青春相(xiang)伴(ban),對法(fa)整(zheng)而亂,亂而整(zheng)(“還鄉(xiang)(xiang)”句下)。一氣注下,格律清異。
清代黃克纘、衛一鳳《全唐風雅》:寫喜意真(zhen)切,愈(yu)樸而近(“漫卷詩書”句下)。自(zi)然是喜意流動得人,結復何等自(zi)然。喜愿之極,誠(cheng)有(you)如(ru)此,他語不足易也。