《絕句(ju)四首(shou)(shou)》是(shi)唐代大詩(shi)(shi)(shi)人杜甫的(de)(de)組詩(shi)(shi)(shi)作(zuo)(zuo)品。第一首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi)是(shi)組詩(shi)(shi)(shi)之綱,先寫(xie)草(cao)堂,舉其四景(jing),再寫(xie)詩(shi)(shi)(shi)人對(dui)(dui)生(sheng)活的(de)(de)樸素要(yao)求,于(yu)平淡的(de)(de)寫(xie)景(jing)敘事(shi)中寓含著詩(shi)(shi)(shi)人的(de)(de)淡泊心(xin)情(qing);第二首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi)寫(xie)浣(huan)花溪,狀其水勢(shi)浩大,謂溪下有(you)蛟龍,顯示(shi)出詩(shi)(shi)(shi)人身居草(cao)堂而(er)對(dui)(dui)成都局勢(shi)的(de)(de)擔(dan)心(xin)情(qing)狀;第三首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi)描(miao)寫(xie)早春景(jing)象,四句(ju)四景(jing),又(you)融為(wei)一幅生(sheng)機勃勃的(de)(de)圖(tu)畫,在歡快明亮的(de)(de)景(jing)象內,寄(ji)托著詩(shi)(shi)(shi)人對(dui)(dui)時光流逝、孤獨無聊的(de)(de)失落(luo)之意(yi);第四首(shou)(shou)詩(shi)(shi)(shi)賦寫(xie)藥(yao)圃,就藥(yao)寄(ji)慨,描(miao)述藥(yao)物出土(tu)發苗及枝柯的(de)(de)生(sheng)長過程,并描(miao)繪其生(sheng)長于(yu)隙地的(de)(de)根部形狀。其中第三首(shou)(shou)絕句(ju)曾入選義務(wu)教育語(yu)文(wen)教科書。全(quan)詩(shi)(shi)(shi)用詞(ci)簡練,用字精(jing)準,用意(yi)單純,用情(qing)至真,是(shi)杜詩(shi)(shi)(shi)中寓情(qing)于(yu)景(jing)的(de)(de)佳作(zuo)(zuo)。
絕句四首
其一
堂西(xi)長筍別(bie)開門,塹(qian)北(bei)行椒(jiao)卻(que)背村⑴。
梅熟許同(tong)朱(zhu)老吃⑵,松高(gao)擬對阮生(sheng)論⑶。
其二
欲作魚(yu)梁云(yun)復湍⑷,因(yin)驚(jing)四月雨聲寒。
青溪先有蛟(jiao)龍(long)窟⑸,竹石如(ru)山(shan)不敢安(an)。
其三
兩個黃鸝鳴翠(cui)柳⑹,一行白(bai)鷺(lu)上青天⑺。
窗含(han)西嶺(ling)千秋雪⑻,門(men)泊東吳萬里船⑼。
其四
藥條藥甲潤青青⑽,色過棕亭入草(cao)亭⑾。
苗(miao)滿空(kong)山慚(can)取譽,根居隙地怯成形⑿。
⑴行(xing)椒:成行(xing)的椒樹。
⑵朱老:與下文的(de)(de)“阮生(sheng)”都是(shi)杜甫(fu)在成都結識的(de)(de)朋(peng)友,喻指普(pu)普(pu)通(tong)通(tong)的(de)(de)鄰里朋(peng)友。
⑶阮生(sheng)(sheng):后(hou)世常與“朱(zhu)老(lao)”連用成“阮生(sheng)(sheng)朱(zhu)老(lao)”或(huo)“朱(zhu)老(lao)阮生(sheng)(sheng)”作為詠知交的典故。
⑷魚(yu)梁:筑堰攔水(shui)捕魚(yu)的(de)(de)一(yi)種設施,用木樁、柴枝或編網等(deng)制成籬笆或柵欄,置于(yu)河流(liu)中。但因(yin)為這(zhe)里(li)的(de)(de)水(shui)勢險惡(“青溪先有(you)蛟龍窟”),所以有(you)“竹石(shi)如山(shan)不敢安”之(zhi)說。
⑸青(qing)溪:碧(bi)綠的溪水。
⑹黃(huang)鸝:黃(huang)鶯,鳴聲悅耳。
⑺白鷺(lu)(lu):鷺(lu)(lu)鷥,羽(yu)毛純白,能高飛。
⑻窗含:謂由窗往外望西(xi)嶺(ling),好(hao)似(si)嵌在窗框中,故(gu)曰(yue)窗含。西(xi)嶺(ling):即成都西(xi)南(nan)的岷(min)山,其雪(xue)常年不化,故(gu)云千秋雪(xue)。這(zhe)是(shi)想象之詞。
⑼東吳:指(zhi)長江(jiang)下游的江(jiang)蘇一(yi)帶(dai)。成都(dou)水(shui)路通(tong)長江(jiang),故云(yun)東吳萬里船。
⑽藥條藥甲(jia):指種植的藥材(cai)。王嗣奭(shi)《杜臆》說(shuo):“公常多病,所(suo)至必種藥,故有(you)‘種藥扶衰(shuai)病’之句。”(仇(chou)兆(zhao)鰲(ao)《杜詩詳注(zhu)》卷十三引)。今影印本《杜臆》無(wu)此語,仇(chou)兆(zhao)鰲(ao)當另有(you)所(suo)據。
⑾“色過”句:言藥圃之大(da)。杜甫患多(duo)種疾(ji)病,故(gu)所到之處需種藥以療疾(ji)。
⑿隙地(di):干裂(lie)的土地(di)。成(cheng)形:指藥材(cai)之根(gen)所成(cheng)的形狀(zhuang),如人(ren)參成(cheng)人(ren)形,茯苓成(cheng)禽獸(shou)形等。
其一
廳堂西(xi)邊的(de)(de)(de)竹筍長(chang)得茂盛,都(dou)擋住了門頭,塹北種(zhong)的(de)(de)(de)行椒也郁郁蔥蔥的(de)(de)(de),長(chang)成一行卻隔開了鄰村。
看到(dao)園中將熟的(de)梅子,便(bian)想待梅熟時邀朱老一(yi)同嘗新;看到(dao)堂前的(de)松樹,便(bian)想和阮生(sheng)在(zai)松下(xia)談古論今。
其二
原(yuan)想筑(zhu)個(ge)魚梁忽(hu)然烏云蓋住(zhu)了急流,隨后又驚訝(ya)四月(yue)的(de)雨聲如此凄寒。
也許(xu)這(zhe)青溪里面早有(you)蛟龍(long)居(ju)住,筑(zhu)堤用的竹(zhu)石雖堆積如(ru)山也不(bu)敢再去冒險。
其三
兩(liang)只黃鸝在翠(cui)綠的柳(liu)枝間鳴叫,一行白鷺(lu)向湛(zhan)藍的高空里飛翔。
西(xi)嶺(ling)雪山的景色(se)仿佛嵌(qian)在窗(chuang)里,往來東吳的航船就(jiu)停泊在門旁。
其四
藥草(cao)(cao)的(de)枝葉長得郁(yu)郁(yu)青(qing)青(qing),青(qing)青(qing)的(de)顏色越過(guo)棕亭漫(man)入草(cao)(cao)亭。
“苗滿空山”的(de)美(mei)譽我(wo)愧(kui)不(bu)敢當,只怕它們的(de)根在干裂的(de)土(tu)中成不(bu)了(le)形。
這(zhe)組(zu)詩當作(zuo)于(yu)唐代宗(zong)廣德二(er)年(764)春。唐肅宗(zong)寶應元(yuan)年(762),成都(dou)尹嚴(yan)武入朝,蜀中發生動亂,杜甫一(yi)(yi)度(du)避往梓州(治今四川三(san)臺)。次年安史(shi)之亂平(ping)定,再過一(yi)(yi)年,嚴(yan)武回(hui)(hui)到(dao)成都(dou)再次鎮蜀。杜甫得知(zhi)這(zhe)位故人的消息,也跟(gen)著回(hui)(hui)到(dao)成都(dou)草(cao)堂(tang)(tang)。這(zhe)時(shi)杜甫的心情特(te)別(bie)舒暢,面對一(yi)(yi)派生機勃(bo)勃(bo)的景象,情不自禁,欣然命筆(bi),寫(xie)下(xia)了(le)這(zhe)一(yi)(yi)組(zu)即景小詩。明末王(wang)嗣奭《杜臆》說(shuo)這(zhe)組(zu)詩“蓋作(zuo)于(yu)卜居(ju)草(cao)堂(tang)(tang)之后,擬客居(ju)此以終老,而自敘情事如此”。
杜(du)(du)甫(712—770),字(zi)子美,嘗(chang)自稱(cheng)少陵野老。舉進士不(bu)第,曾任(ren)檢校(xiao)工(gong)(gong)部(bu)員外郎,故世稱(cheng)杜(du)(du)工(gong)(gong)部(bu)。是唐代最偉大(da)的現實主(zhu)義(yi)詩(shi)人(ren),宋以(yi)后被尊為(wei)“詩(shi)圣”,與李白(bai)并稱(cheng)“李杜(du)(du)”。其詩(shi)大(da)膽揭(jie)露當時(shi)社會矛(mao)盾,對(dui)窮(qiong)苦人(ren)民(min)寄予(yu)深切(qie)同(tong)情,內(nei)容深刻。許多(duo)優秀作品,顯示了唐代由(you)盛轉(zhuan)衰的歷史過程,因被稱(cheng)為(wei)“詩(shi)史”。在(zai)藝術上(shang),善于運(yun)用(yong)各種詩(shi)歌(ge)形式,尤長于律詩(shi);風格(ge)多(duo)樣,而以(yi)沉郁為(wei)主(zhu);語言精煉,具有高度的表達能(neng)力。存(cun)詩(shi)1400多(duo)首,有《杜(du)(du)工(gong)(gong)部(bu)集(ji)》。
這四首詩是杜甫(fu)重歸草(cao)堂時所寫(xie)的一些絕(jue)句(ju)詩。興到筆隨,事先既(ji)未擬(ni)題,詩成后也不(bu)打算(suan)擬(ni)題,干脆以“絕(jue)句(ju)”為題。
第一首(shou)(shou)先寫草(cao)堂,舉其四(si)景:堂西(xi)的(de)(de)(de)竹筍(sun),塹(qian)北(bei)的(de)(de)(de)行椒,園(yuan)中(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)梅子(zi),堂前(qian)的(de)(de)(de)松(song)樹。詩人處在(zai)這遠離(li)鬧市(shi)的(de)(de)(de)幽靜(jing)環境之中(zhong)(zhong),因(yin)看到園(yuan)中(zhong)(zhong)將熟的(de)(de)(de)梅子(zi),便想到待梅熟時邀朱老一同嘗新;因(yin)看到堂前(qian)的(de)(de)(de)松(song)樹,便希望和阮生在(zai)松(song)蔭下(xia)盡情地(di)談古論(lun)今。從中(zhong)(zhong)可(ke)以看出(chu)詩人對(dui)草(cao)堂的(de)(de)(de)愛賞,以及(ji)他對(dui)生活的(de)(de)(de)樸(pu)素(su)要求。他久經(jing)(jing)奔(ben)波(bo),只要有(you)一個安身之地(di)就已經(jing)(jing)滿足了(le)。顯然(ran),這首(shou)(shou)詩雖屬賦體卻兼比興,于平淡的(de)(de)(de)寫景敘事中(zhong)(zhong)寓含(han)著(zhu)詩人的(de)(de)(de)淡泊心情,以作為組詩之綱。當時杜甫因(yin)好友嚴武(wu)再(zai)次鎮蜀而重(zhong)返草(cao)堂,足證嚴武(wu)在(zai)詩人心目中(zhong)(zhong)的(de)(de)(de)重(zhong)要地(di)位,但這里他所想到的(de)(de)(de)草(cao)堂的(de)(de)(de)座上(shang)賓卻不(bu)是嚴武(wu),而是普(pu)普(pu)通(tong)通(tong)的(de)(de)(de)朱老和阮生,可(ke)見詩人當時的(de)(de)(de)心境和志趣。
第二(er)首詩寫(xie)浣花溪(xi),狀其水勢(shi)浩大,借“欲作(zuo)魚梁”而(er)(er)抒(shu)情,非真“欲作(zuo)魚梁”也。因為(wei)(wei)“作(zuo)魚梁,須(xu)劈竹沉石,橫截(jie)中流(liu),以為(wei)(wei)聚魚之(zhi)區(qu),因溪(xi)有(you)蛟龍(long)(long),時興云(yun)雨(yu),故(gu)公不(bu)敢冒(mao)險以取利”(《杜詩詳(xiang)注》卷十三(san)引)。對(dui)此(ci)解(jie)說,浦起龍(long)(long)《讀杜心(xin)(xin)解(jie)》認為(wei)(wei)“是為(wei)(wei)公所愚也”。他說“須(xu)知‘蛟龍(long)(long)’之(zhi)想,只從‘云(yun)覆’‘雨(yu)寒’生出,值云(yun)雨(yu)而(er)(er)墩起文情也”是有(you)道理的(de)。但浦氏以為(wei)(wei)這(zhe)首詩“為(wei)(wei)作(zuo)魚梁而(er)(er)賦,而(er)(er)自況不(bu)凡”,則(ze)未免有(you)點牽強。其實,這(zhe)首詩并(bing)非什么“自況”,只是流(liu)露出詩人(ren)對(dui)能(neng)否(fou)在(zai)浣花溪(xi)畔的(de)草(cao)(cao)堂(tang)(tang)安居(ju)(ju)下(xia)去的(de)擔(dan)心(xin)(xin)情緒。這(zhe)才是“不(bu)敢安”三(san)字的(de)真實含意。詩人(ren)覺得(de)自己在(zai)草(cao)(cao)堂(tang)(tang)盡管心(xin)(xin)境淡泊,無所奢求,但仍(reng)難保不(bu)測(ce)。詩中謂溪(xi)下(xia)有(you)蛟龍(long)(long),時興云(yun)雨(yu),固是一種(zhong)迷信的(de)說法,卻(que)也十分(fen)形象化,隱(yin)(yin)隱(yin)(yin)可以顯(xian)示出詩人(ren)身居(ju)(ju)草(cao)(cao)堂(tang)(tang)而(er)(er)對(dui)成都局(ju)勢(shi)的(de)擔(dan)心(xin)(xin)情狀。這(zhe)也正是詩人(ren)當時“三(san)年奔(ben)走空皮(pi)骨(gu)”的(de)心(xin)(xin)理狀態。
第三(san)首詩(shi)描寫(xie)(xie)早(zao)春景象(xiang)。四(si)句(ju)(ju)詩(shi)描繪四(si)幅圖景,分開來如四(si)扇條屏,合在(zai)(zai)(zai)一(yi)起又組(zu)成(cheng)(cheng)一(yi)幅生動優美的(de)(de)(de)風景畫。首句(ju)(ju)寫(xie)(xie)草(cao)堂(tang)周圍(wei)新綠(lv)的(de)(de)(de)柳(liu)枝上有成(cheng)(cheng)對(dui)黃鸝在(zai)(zai)(zai)歡唱,一(yi)派(pai)愉悅景象(xiang),呈現一(yi)片(pian)生機,有聲有色(se)(se),構成(cheng)(cheng)了(le)(le)新鮮(xian)而(er)(er)優美的(de)(de)(de)意(yi)境,具(ju)有喜慶(qing)的(de)(de)(de)意(yi)味(wei)。次(ci)句(ju)(ju)寫(xie)(xie)藍天上的(de)(de)(de)白鷺(lu)在(zai)(zai)(zai)自(zi)由飛(fei)翔。晴空(kong)萬(wan)里(li),一(yi)碧(bi)如洗(xi),白鷺(lu)在(zai)(zai)(zai)“青天”映(ying)襯下,色(se)(se)彩極其鮮(xian)明。兩句(ju)(ju)中一(yi)連用(yong)了(le)(le)“黃”“翠”“白”“青”四(si)種鮮(xian)明的(de)(de)(de)顏色(se)(se),織成(cheng)(cheng)一(yi)幅絢麗的(de)(de)(de)圖景。第三(san)句(ju)(ju)寫(xie)(xie)憑窗遠(yuan)眺西山(shan)雪嶺。嶺上積雪終年(nian)(nian)不化,所(suo)以積聚了(le)(le)“千(qian)秋雪”。“含”字(zi)表明此景仿佛是嵌在(zai)(zai)(zai)窗框中的(de)(de)(de)一(yi)幅圖畫。末(mo)句(ju)(ju)再寫(xie)(xie)從門外(wai)可以見到(dao)停泊(bo)在(zai)(zai)(zai)江岸邊的(de)(de)(de)船只(zhi)(zhi)。“萬(wan)里(li)船”三(san)字(zi)意(yi)味(wei)深長,因(yin)為(wei)多年(nian)(nian)戰亂(luan),水陸交(jiao)通為(wei)兵戈(ge)阻絕(jue),船只(zhi)(zhi)不能暢行(xing),而(er)(er)戰亂(luan)平定,交(jiao)通恢復,才能看到(dao)來自(zi)東吳的(de)(de)(de)船只(zhi)(zhi)。“萬(wan)里(li)船”與“千(qian)秋雪”相對(dui),一(yi)言(yan)空(kong)間之廣(guang),一(yi)言(yan)時間之久。詩(shi)人身在(zai)(zai)(zai)草(cao)堂(tang),思接千(qian)載,視通萬(wan)里(li),胸次(ci)開闊。詩(shi)一(yi)開始表現出草(cao)堂(tang)的(de)(de)(de)春色(se)(se),詩(shi)人的(de)(de)(de)情緒是陶然(ran)的(de)(de)(de),而(er)(er)隨(sui)著(zhu)視線的(de)(de)(de)游移(yi)、景物的(de)(de)(de)轉(zhuan)換,江船的(de)(de)(de)出現,便觸動了(le)(le)他的(de)(de)(de)鄉情。全(quan)詩(shi)對(dui)仗精工,著(zhu)色(se)(se)鮮(xian)麗,動靜結合,聲形(xing)兼俱(ju),四(si)句(ju)(ju)詩(shi)宛然(ran)組(zu)成(cheng)(cheng)一(yi)幅咫尺萬(wan)里(li)的(de)(de)(de)壯闊山(shan)水畫卷。
第四首詩賦(fu)藥(yao)(yao)(yao)圃(pu)。前兩(liang)(liang)句(ju)寫(xie)藥(yao)(yao)(yao)圃(pu)景色,種(zhong)藥(yao)(yao)(yao)在(zai)兩(liang)(liang)亭(ting)之(zhi)間,青色疊映(ying),臨窗(chuang)望去,油(you)然而喜(xi)。后(hou)兩(liang)(liang)句(ju)雖也是寫(xie)藥(yao)(yao)(yao)物(wu)(wu)的(de)(de)生(sheng)長(chang)(chang)情狀,與前兩(liang)(liang)句(ju)寫(xie)藥(yao)(yao)(yao)物(wu)(wu)出土、發(fa)苗及枝柯的(de)(de)生(sheng)長(chang)(chang)過程(cheng)相連(lian),對一(yi)藥(yao)(yao)(yao)物(wu)(wu)生(sheng)長(chang)(chang)于隙(xi)(xi)地(di)的(de)(de)根(gen)部的(de)(de)形狀作了描(miao)繪。這足(zu)見(jian)詩人(ren)對藥(yao)(yao)(yao)用植物(wu)(wu)形態(tai)學的(de)(de)認識。此章就藥(yao)(yao)(yao)寄慨,與首章淡泊之(zhi)意略(lve)同(tong),卻不是一(yi)般的(de)(de)詠物(wu)(wu)詩,更絕非某些賞(shang)花玩(wan)月(yue)的(de)(de)作品可(ke)比。仇(chou)兆鰲注:“彼(bi)苗長(chang)(chang)荒山(shan)者(zhe),不能遍識其(qi)名,此隙(xi)(xi)地(di)所栽者(zhe),又恐日(ri)淺術及成形身。”浦(pu)起龍亦說:“空山(shan)隙(xi)(xi)地(di),蕭間寂寞之(zhi)濱也,亦無取于見(jian)知矣(yi)。”可(ke)以(yi)參看(kan),以(yi)見(jian)杜(du)甫雖因嚴武再(zai)鎮(zhen)而重返草堂(tang),但仍(reng)擔心著“不測風(feng)云”,總是把自己同(tong)國家的(de)(de)命運聯系在(zai)一(yi)起的(de)(de)。他(ta)畢竟不是那種(zhong)忘(wang)乎一(yi)切的(de)(de)趨炎(yan)附勢之(zhi)人(ren)。
宋代程大(da)昌(chang)《演繁露》卷四:詩思豐(feng)狹(xia),自其胸中來。若思同而句韻殊(shu)者,皆象其人(ren),不(bu)可強求也。張祜(hu)送人(ren)游(you)云(yun)南,固嘗張大(da)其境矣,曰“江連(lian)萬(wan)(wan)里(li)海,峽入(ru)一條天(tian)”。至老杜則曰“窗含西嶺(ling)千(qian)秋雪,門泊東吳萬(wan)(wan)里(li)船”,又(you)曰“路經滟灝雙(shuang)蓬鬢(bin),天(tian)入(ru)滄浪釣舟”,以(yi)較祜(hu)語,雄偉而又(you)優裕矣。
宋代曾慥《高齋詩(shi)(shi)(shi)話》:子美詩(shi)(shi)(shi)云(yun):“兩(liang)個(ge)黃鸝鳴翠(cui)柳(liu),……門泊(bo)東吳萬里船。”東坡《題真州范氏溪堂詩(shi)(shi)(shi)》云(yun):“白水滿時雙鷺下,綠槐(huai)高處一(yi)蟬吟。酒(jiu)醒門外三竿(gan)日,臥看溪南十(shi)畝陰。”蓋用(yong)杜(du)老詩(shi)(shi)(shi)意也(ye)。
宋代曾季(ji)貍(li)《艇齋詩話(hua)》:韓子蒼云,老杜“兩(liang)個(ge)黃鸝鳴翠柳,一行白鷺(lu)上青(qing)(qing)天”,古人(ren)用(yong)顏色字,亦(yi)須配得(de)相當方(fang)(fang)用(yong),“翠”上方(fang)(fang)見(jian)得(de)“黃”,“青(qing)(qing)”上方(fang)(fang)見(jian)得(de)“白”,此說有(you)理(li)。
宋(song)代范季隨《陵陽先(xian)生(sheng)室中語》:杜少陵詩云:“兩(liang)個黃鸝(li)鳴(ming)翠柳,一行白(bai)鷺上青(qing)天。”王維詩云:“漠(mo)漠(mo)水(shui)田(tian)飛(fei)白(bai)鷺,陰陰夏(xia)木囀黃鸝(li)。”極盡寫物(wu)之工。
明(ming)代楊慎(shen)《升庵詩話》:絕(jue)(jue)句(ju)(ju)四(si)(si)句(ju)(ju)皆對,杜工部(bu)“兩(liang)個(ge)黃鸝”一首是也(ye),然不相連屬,即(ji)是律中四(si)(si)句(ju)(ju)也(ye)。絕(jue)(jue)句(ju)(ju)者,一句(ju)(ju)一絕(jue)(jue),起(qi)于《四(si)(si)時(shi)詠》:“春水(shui)滿四(si)(si)澤(ze),夏云多奇峰(feng)。秋月揚明(ming)輝,冬(dong)嶺秀(xiu)孤松(song)”是也(ye)。或(huo)以為陶淵明(ming)詩,非。杜詩“兩(liang)個(ge)黃鸝鳴翠柳”實(shi)祖之。
明代胡(hu)應麟《詩(shi)藪》:杜(du)之(zhi)律(lv),李之(zhi)絕,皆天(tian)授神詣。然杜(du)以律(lv)為(wei)絕,如(ru)(ru)“窗(chuang)含西嶺(ling)千秋雪,門泊東吳(wu)萬里船”等句(ju),本七言律(lv)壯語,而(er)以為(wei)絕句(ju),則斷錦裂繒(zeng)類也。李以絕為(wei)律(lv),如(ru)(ru)“十月吳(wu)山曉,梅花落(luo)敬亭(ting)”等句(ju),本五言絕妙境(jing),而(er)以為(wei)律(lv)詩(shi),則駢拇(mu)枝指類也。
明代顧(gu)元慶《夷(yi)白齋詩話》:長江萬里,人(ren)言出于岷山(shan)(shan),而不知元從雪山(shan)(shan)萬壑中來。山(shan)(shan)亙(gen)三(san)千(qian)余里,特起(qi)三(san)峰。其上(shang)高寒多積(ji)雪,朝日曜之,遠望日光(guang)若銀海。杜子美草堂正(zheng)當其勝處(chu)。其詩曰:“窗含西嶺千(qian)秋雪。”
明(ming)末(mo)清初王嗣奭《杜(du)臆》:此(ci)四(si)詩蓋(gai)作于入居(ju)草堂之后,擬客居(ju)此(ci)以(yi)終老,而自敘情事如此(ci)。其三,是自適語(yu)。草堂多竹樹,境亦超(chao)曠,故鳥鳴鷺飛(fei),與物俱(ju)適,窗對(dui)西山,古雪相映,對(dui)之不(bu)厭,此(ci)與拄笏(hu)看(kan)爽氣(qi)者同趣。門泊吳(wu)船,即公詩“平生江海心(xin),夙昔(xi)具扁(bian)舟”是也(ye)。公蓋(gai)嘗思吳(wu),今安則可居(ju),亂(luan)則可去(qu)(qu),去(qu)(qu)亦不(bu)惡,何適如之!
清代(dai)浦起(qi)龍《讀杜心解(jie)》:上興(xing)下賦,意本一貫,注家以四景釋之(zhi),淺矣。
清高宗敕編《唐宋詩(shi)醇》:雖非正格(ge),自是絕唱。
清代楊倫《杜詩鏡銓》卷十二(er):此皆就所見掇拾成詩,亦漫(man)(man)興(xing)之(zhi)類。所謂(wei)漫(man)(man)興(xing),就是觸景生情,隨遇(yu)所感(gan),似漫(man)(man)不經(jing)心(xin)也。