鳳(feng)頭麥雞(學(xue)名(ming):Vanellus vanellus):中型涉禽,體長29-34厘米。頭頂具細長而稍向前彎的(de)黑色冠羽,像(xiang)突(tu)出(chu)于(yu)頭頂的(de)角,甚(shen)為醒目。鼻(bi)(bi)孔線形(xing),位于(yu)鼻(bi)(bi)溝(gou)里。鼻(bi)(bi)溝(gou)的(de)長度(du)超過(guo)嘴長的(de)一半。翅形(xing)圓(yuan)。跗蹠修長,脛(jing)下部亦裸出(chu)。中趾(zhi)(zhi)最長,趾(zhi)(zhi)間具蹼(pu)或不具蹼(pu),后趾(zhi)(zhi)形(xing)小(xiao)(xiao)或退化(hua)。翅形(xing)尖長,第1枚初(chu)級(ji)飛羽退化(hua),形(xing)狹窄,甚(shen)短小(xiao)(xiao);第2枚初(chu)級(ji)飛羽較第3枚長或者等(deng)長。三級(ji)飛羽特長。尾(wei)形(xing)短圓(yuan),尾(wei)羽12枚。
棲(qi)息地(di)通常在濕地(di)、水塘、水渠,沼澤(ze)等(deng)(deng),有時(shi)也遠(yuan)離水域(yu),如農田、旱(han)草地(di)和高原地(di)區(qu)。食(shi)蝗蟲、蛙類(lei)、小型無(wu)脊椎動物、植物種子(zi)等(deng)(deng)。
棲息于低山丘(qiu)陵、山腳(jiao)平原和草(cao)原地帶的湖泊、水塘(tang)、沼(zhao)澤、溪流和農田地帶。
原產(chan)地:阿(a)富汗、阿(a)爾(er)(er)巴尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、阿(a)爾(er)(er)及利(li)亞(ya)、亞(ya)美(mei)尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、奧地利(li)、阿(a)塞拜疆、巴林、孟(meng)加拉(la)(la)國(guo)(guo)(guo)、白(bai)俄羅(luo)斯(si)(si)(si)、比利(li)時、不丹(dan)、波(bo)斯(si)(si)(si)尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)和(he)(he)黑塞哥維那、保加利(li)亞(ya)、中國(guo)(guo)(guo)、克(ke)羅(luo)地亞(ya)、塞浦路(lu)斯(si)(si)(si)、捷克(ke)共(gong)和(he)(he)國(guo)(guo)(guo)、丹(dan)麥(mai)、埃及、愛沙尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、法羅(luo)群島、芬蘭(lan)(lan)、法國(guo)(guo)(guo)、直布羅(luo)陀格魯吉亞(ya)、德國(guo)(guo)(guo)、希臘、香(xiang)港、匈牙(ya)利(li)、冰(bing)島、印度、伊(yi)(yi)朗、伊(yi)(yi)斯(si)(si)(si)蘭(lan)(lan)共(gong)和(he)(he)國(guo)(guo)(guo)、伊(yi)(yi)拉(la)(la)克(ke)、愛爾(er)(er)蘭(lan)(lan)、以色列、意大利(li)、日本、約旦(dan)、哈薩克(ke)斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、朝鮮、韓國(guo)(guo)(guo)、科威特(te)、吉爾(er)(er)吉斯(si)(si)(si)斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、老撾人民民主共(gong)和(he)(he)國(guo)(guo)(guo)、拉(la)(la)脫維亞(ya)、黎巴嫩、阿(a)拉(la)(la)伯利(li)比亞(ya)民眾(zhong)國(guo)(guo)(guo)、列支敦士登、立(li)陶宛(wan)、盧森堡、馬(ma)其(qi)頓(dun)、馬(ma)耳他、毛(mao)里塔尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、摩(mo)爾(er)(er)多瓦、蒙古、黑山(shan)、摩(mo)洛(luo)哥、緬(mian)甸、尼(ni)(ni)(ni)泊爾(er)(er)、荷蘭(lan)(lan)、挪威、阿(a)曼、巴基斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、巴勒斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、波(bo)蘭(lan)(lan)、葡萄牙(ya)、卡(ka)塔爾(er)(er)、羅(luo)馬(ma)尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、俄羅(luo)斯(si)(si)(si)聯(lian)邦、沙特(te)阿(a)拉(la)(la)伯、塞爾(er)(er)維亞(ya)、斯(si)(si)(si)洛(luo)伐(fa)克(ke)、斯(si)(si)(si)洛(luo)文尼(ni)(ni)(ni)亞(ya)、西(xi)班牙(ya)、瑞典、瑞士、阿(a)拉(la)(la)伯敘利(li)亞(ya)共(gong)和(he)(he)國(guo)(guo)(guo)、泰國(guo)(guo)(guo)、突尼(ni)(ni)(ni)斯(si)(si)(si)、土(tu)耳其(qi)、土(tu)庫(ku)曼斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、烏克(ke)蘭(lan)(lan)、阿(a)拉(la)(la)伯聯(lian)合酋長國(guo)(guo)(guo)、英國(guo)(guo)(guo)、烏茲(zi)別克(ke)斯(si)(si)(si)坦(tan)(tan)(tan)、越南(nan)。
旅鳥:安提瓜和(he)巴布達、巴哈馬、巴巴多斯(si)(si)(si)、百慕大、汶(wen)萊、加拿大、佛得角、多米尼(ni)加、岡比亞、格(ge)陵蘭島(dao)、瓜德羅普島(dao)、肯尼(ni)亞、馬提尼(ni)克(ke)島(dao)、蒙特塞拉特、波多黎各(ge)、圣(sheng)(sheng)基茨和(he)尼(ni)維斯(si)(si)(si)、圣(sheng)(sheng)盧(lu)西亞、圣(sheng)(sheng)皮埃爾和(he)密克(ke)隆、圣(sheng)(sheng)文森特和(he)格(ge)林納(na)丁斯(si)(si)(si)、塞內加爾、蘇丹斯(si)(si)(si)瓦爾巴島(dao)和(he)揚馬延島(dao)、塔吉(ji)克(ke)斯(si)(si)(si)坦、特克(ke)斯(si)(si)(si)和(he)凱科斯(si)(si)(si)群島(dao)、美(mei)國、也門。
分布于北京(海淀(dian)、密(mi)云(yun)、延慶、順(shun)義)、天(tian)津(jin)(北大港、寧(ning)河(he)、團泊(bo)洼)、河(he)北(北戴河(he)、石(shi)(shi)臼(jiu)坨)、山(shan)(shan)(shan)(shan)西(xi)(xi)(xi)(太原、蘆(lu)芽山(shan)(shan)(shan)(shan)、繁峙、寧(ning)武(wu)、滹沱河(he))、內蒙古(gu)(赤峰、烏(wu)梁素海、東(dong)(dong)(dong)勝、伊(yi)克昭盟(meng))、遼(liao)寧(ning)(東(dong)(dong)(dong)港、大連、本(ben)溪、朝陽(yang)、盤錦)、吉林(lin)(圖(tu)門(men)江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)、向海)、黑龍江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(大興(xing)安嶺、扎龍、三(san)江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)平(ping)原、寶(bao)清、饒河(he)、烏(wu)蘇(su)里江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)、興(xing)凱湖(hu)(hu)(hu)(hu))、山(shan)(shan)(shan)(shan)東(dong)(dong)(dong)(萊(lai)州(zhou)(zhou)(zhou))、河(he)南(孟津(jin)、三(san)門(men)峽)、陜西(xi)(xi)(xi)(榆林(lin)、神木(mu)、周至、洛河(he)、韓城)、甘肅(su)(西(xi)(xi)(xi)北部弱(ruo)水、蘭州(zhou)(zhou)(zhou))、青海(西(xi)(xi)(xi)寧(ning)、青海湖(hu)(hu)(hu)(hu)、共(gong)和)、寧(ning)夏(銀川(chuan)平(ping)原各縣)、新疆(塔里木(mu)河(he)、天(tian)山(shan)(shan)(shan)(shan)、伊(yi)犁(li)河(he)、額(e)爾齊斯河(he))(繁殖鳥,旅(lv)鳥);自江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)蘇(su)(六合、太湖(hu)(hu)(hu)(hu)、東(dong)(dong)(dong)臺(tai)、鹽都、興(xing)化(hua)、常熟(shu)、連云(yun)港)、安徽(合肥、石(shi)(shi)臼(jiu)湖(hu)(hu)(hu)(hu)、巢湖(hu)(hu)(hu)(hu))、陜西(xi)(xi)(xi)南部、湖(hu)(hu)(hu)(hu)北(武(wu)漢沉湖(hu)(hu)(hu)(hu)、宜城、江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)漢湖(hu)(hu)(hu)(hu)群(qun)、龍感湖(hu)(hu)(hu)(hu)、洪湖(hu)(hu)(hu)(hu))、上(shang)海(奉賢)及長江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)以(yi)南,湖(hu)(hu)(hu)(hu)南(長沙湘江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)、岳陽(yang)、洞庭湖(hu)(hu)(hu)(hu))、江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)西(xi)(xi)(xi)(撫(fu)州(zhou)(zhou)(zhou)、南昌(chang)、新建(jian)、永(yong)修、鄱(po)陽(yang)湖(hu)(hu)(hu)(hu))、貴(gui)州(zhou)(zhou)(zhou)(貴(gui)陽(yang)、威(wei)寧(ning)草海)、廣(guang)西(xi)(xi)(xi)(梧州(zhou)(zhou)(zhou)、桂林(lin)、南寧(ning)、北海、北部灣)、廣(guang)東(dong)(dong)(dong)(廣(guang)州(zhou)(zhou)(zhou)、番禺(yu))、香港(新界以(yi)北、米埔(pu))、海南、西(xi)(xi)(xi)沙群(qun)島(東(dong)(dong)(dong)島),西(xi)(xi)(xi)至四(si)川(chuan)(成都、南充、南部、樂山(shan)(shan)(shan)(shan)、峨眉、雅安、名山(shan)(shan)(shan)(shan)、西(xi)(xi)(xi)昌(chang)、寶(bao)興(xing)、巴塘(tang))、西(xi)(xi)(xi)藏(江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)孜、拉(la)薩)、云(yun)南(滇池、洱海、麗江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)、昭通(tong)巧家(jia)、永(yong)善、旬甸、新平(ping)),東(dong)(dong)(dong)至浙江(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)(杭州(zhou)(zhou)(zhou)、余杭、臨安、富陽(yang)、嘉興(xing)、寧(ning)波、溫州(zhou)(zhou)(zhou)、泰順(shun)、永(yong)康(kang))、福(fu)建(jian)(福(fu)州(zhou)(zhou)(zhou))、臺(tai)灣(旅(lv)鳥,冬候鳥)。
鳳(feng)頭(tou)麥雞雄鳥(niao)夏羽(yu)(yu)額、頭(tou)頂和(he)枕黑(hei)(hei)(hei)(hei)褐色(se)(se)(se)(se)(se),頭(tou)上(shang)有黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)反曲(qu)的長形羽(yu)(yu)冠。眼先、眼上(shang)和(he)眼后(hou)灰白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)和(he)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se),并(bing)(bing)混雜有白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)斑(ban)紋(wen)。眼下黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se),少(shao)數個體形成一黑(hei)(hei)(hei)(hei)紋(wen)。耳羽(yu)(yu)和(he)頸(jing)側(ce)(ce)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se),并(bing)(bing)混雜有黑(hei)(hei)(hei)(hei)斑(ban)。背(bei)、肩(jian)和(he)三級飛羽(yu)(yu)暗綠色(se)(se)(se)(se)(se)或(huo)輝綠色(se)(se)(se)(se)(se),具棕(zong)色(se)(se)(se)(se)(se)羽(yu)(yu)緣(yuan)和(he)金(jin)屬光澤(ze)。飛羽(yu)(yu)黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se),最外(wai)側(ce)(ce)三枚初級飛羽(yu)(yu)末端有斜(xie)行白(bai)(bai)(bai)(bai)斑(ban),肩(jian)羽(yu)(yu)末端沾(zhan)紫色(se)(se)(se)(se)(se)。尾(wei)上(shang)覆羽(yu)(yu)棕(zong)色(se)(se)(se)(se)(se),尾(wei)羽(yu)(yu)基部(bu)為(wei)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se),端部(bu)黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)并(bing)(bing)具棕(zong)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)或(huo)灰白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)羽(yu)(yu)緣(yuan),外(wai)側(ce)(ce)一對尾(wei)羽(yu)(yu)純(chun)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)。頦、喉黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se),胸部(bu)具寬(kuan)闊的黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)橫帶,前頸(jing)中部(bu)有一黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)縱帶將黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)的喉和(he)黑(hei)(hei)(hei)(hei)色(se)(se)(se)(se)(se)胸帶連結起來,下胸和(he)腹(fu)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)。尾(wei)下覆羽(yu)(yu)淡(dan)棕(zong)色(se)(se)(se)(se)(se),腋羽(yu)(yu)和(he)翼下覆羽(yu)(yu)純(chun)白(bai)(bai)(bai)(bai)色(se)(se)(se)(se)(se)。
雌鳥和(he)雄鳥基本相似,但頭(tou)部(bu)羽(yu)冠稍(shao)短,喉部(bu)常有白(bai)斑。冬羽(yu)頭(tou)淡黑(hei)色(se)或(huo)皮黃色(se),羽(yu)冠黑(hei)色(se)。頦、喉白(bai)色(se),肩和(he)翅覆羽(yu)具較(jiao)寬(kuan)的皮黃色(se)羽(yu)緣,余同(tong)夏羽(yu)。
幼鳥和成鳥冬(dong)羽(yu)相似,但冠羽(yu)較(jiao)短,上(shang)體(ti)具皮(pi)黃色(se)(se)羽(yu)緣。虹膜暗褐色(se)(se),嘴黑(hei)色(se)(se),腳(jiao)肉(rou)紅色(se)(se)或暗橙栗色(se)(se)。
大小量度(du):體(ti)重♂180-265克(ke),♀180-275克(ke);體(ti)長♂305-335毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi),♀290-333毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi);嘴峰♂24-27毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi),♀24-29毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi);翅♂215-238毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi),♀200-231毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi);尾♂100-120毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi),♀91-115毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi);跗(fu)蹠♂44-56毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi),♀44-56毫(hao)米(mi)(mi)(mi)(mi)。(注(zhu):♂雄性;♀雌性)
繁殖期5-7月。一雌一雄制,通常成對或(huo)成松散的小(xiao)群在一起營(ying)巢(chao)。多營(ying)巢(chao)于草(cao)地(di)或(huo)沼澤(ze)草(cao)甸邊(bian)的鹽堿地(di)上,巢(chao)甚簡陋,系利用地(di)上凹(ao)坑或(huo)將地(di)上泥土(tu)扒(ba)成一圓形(xing)凹(ao)坑即(ji)成,內無鋪墊或(huo)僅墊少(shao)許苔草(cao)草(cao)莖和草(cao)葉。5月初開始產卵(luan),每窩(wo)產卵(luan)4枚,偶見3枚和5枚。卵(luan)呈(cheng)梨形(xing)或(huo)尖卵(luan)圓形(xing),灰(hui)綠色或(huo)米灰(hui)色、被有(you)不規則的黑褐色斑(ban)點,尤以鈍端較多,卵(luan)產齊后(hou)即(ji)開始孵(fu)卵(luan),雌雄鳥輪流承擔(dan),以雌鳥為(wei)主,孵(fu)化期25-28天(tian)。雛鳥早成性,出殼后(hou)的第二天(tian)即(ji)能離巢(chao)行(xing)走(zou),奔跑(pao)迅速,遇人后(hou)先急速奔跑(pao),然后(hou)隱藏(zang)在雜草(cao)根部(bu)不動,親鳥則在空中(zhong)來回飛行(xing)鳴叫。
列入《世界(jie)自然保(bao)護(hu)聯盟》(IUCN)ver 3.1 2016年鳥類紅色名錄——近危(NT)。
列(lie)入《國家保護的有益的或者(zhe)有重要經濟、科學研究價(jia)值的陸生野生動物名錄》。
該物種分布(bu)(bu)范圍(wei)廣,不接近物種生(sheng)存(cun)的脆(cui)弱瀕危(wei)臨界值(zhi)標(biao)準(分布(bu)(bu)區域或波動范圍(wei)小于20000平方公里,棲息地(di)質量,種群規模,分布(bu)(bu)區域碎片化),種群數量趨勢穩定,因此被評價為無(wu)生(sheng)存(cun)危(wei)機的物種。