郭侃(1217年-1277年),字仲和,華(hua)州(zhou)鄭(zheng)縣(今陜西(xi)省(sheng)華(hua)縣)人,蒙(meng)古帝國將(jiang)領。其(qi)祖父(fu)郭寶(bao)玉,父(fu)親郭德海,皆成吉思汗手下大(da)將(jiang)。公元1252年跟隨旭烈(lie)兀遠征西(xi)亞,獨(du)自在西(xi)亞屢破伊斯(si)蘭軍隊百(bai)二十(shi)余城(cheng)、破十(shi)字軍百(bai)八十(shi)余城(cheng),討(tao)伐(fa)了(le)諸多國家其(qi)足跡越(yue)過喀什(shen)米爾,為(wei)其(qi)征服之(zhi)地的人們所畏懼,乃至對手驚呼“東(dong)天將(jiang)軍,神人也”。
除了向即位(wei)的忽必(bi)烈獻(xian)策建國號與(yu)置國都(dou)之(zhi)外,也曾進言制壓南宋(song)之(zhi)事。累積戰功而達萬(wan)戶之(zhi)位(wei),并因(yin)制壓江南之(zhi)功而被(bei)任命為海寧知州,于在職一年余之(zhi)后去世。
郭(guo)侃(kan)是唐代汾(fen)陽王郭(guo)子(zi)儀的后裔(yi)。其祖(zu)父為(wei)郭(guo)寶玉,父親為(wei)郭(guo)德海,郭(guo)侃(kan)是其次(ci)子(zi)。郭(guo)侃(kan)幼年時被蒙古將領(ling)木華黎部下史(shi)天(tian)澤所收養(yang),留于(yu)家而教養(yang)之。弱冠為(wei)百戶,鷙勇有(you)謀略。
1232年從軍伐金,任百戶長。1245年升(sheng)任千戶長。
1253年(nian)(nian),他隨(sui)后(hou)跟從宗王(wang)旭烈(lie)兀(wu)西征,其(qi)足跡越過(guo)喀什米(mi)爾。1256年(nian)(nian)渡過(guo)阿(a)姆(mu)河。侵(qin)入波斯(si)領土(tu)的(de)(de)(de)第一(yi)個(ge)關(guan)口為鸞城(cheng)阿(a)拉莫德,此地乃是在一(yi)百六(liu)十年(nian)(nian)間席卷(juan)全西亞的(de)(de)(de)回教(jiao)伊(yi)斯(si)瑪伊(yi)教(jiao)派暗殺教(jiao)團的(de)(de)(de)根據地。至(zhi)木(mu)剌夷(即暗殺教(jiao)團所在地,金庸(yong)的(de)(de)(de)《倚天屠龍記》也提到過(guo)這(zhe)個(ge)組(zu)織),郭侃破其(qi)兵(bing)五萬(wan),下(xia)128城(cheng),斬其(qi)將忽都答(da)而(er)兀(wu)朱(zhu)算灘。兵(bing)至(zhi)乞都卜,其(qi)城(cheng)在擔寒(han)山上,用懸梯上下(xia),以精兵(bing)把(ba)守(shou)。旭烈(lie)兀(wu)筑夾城(cheng)圍之,不能(neng)下(xia)。郭侃架炮攻之,守(shou)將火者納失兒開(kai)門投降。
旭烈兀(wu)又(you)(you)派郭侃(kan)前往(wang)游(you)說兀(wu)魯(lu)兀(wu)乃算灘(tan)來降(jiang),其(qi)父阿力(li)據(ju)(ju)西城(cheng),被郭侃(kan)攻破,逃走占據(ju)(ju)東(dong)城(cheng),郭侃(kan)又(you)(you)攻破此(ci)城(cheng)并殺之。兵(bing)(bing)至(zhi)兀(wu)里兒(er)城(cheng),他(ta)埋下伏兵(bing)(bing),下令聽(ting)到鉦聲就(jiu)出動,敵兵(bing)(bing)果然(ran)前來,伏兵(bing)(bing)起,全殲敵軍,海牙(ya)算灘(tan)降(jiang)。又(you)(you)西至(zhi)阿剌汀,破其(qi)游(you)兵(bing)(bing)三萬,祃拶(zan)答而(er)算灘(tan)降(jiang)。兵(bing)(bing)至(zhi)乞石迷部,忽(hu)里算灘(tan)降(jiang)。而(er)也以此(ci)事為(wei)開端(duan),當(dang)其(qi)轉往(wang)東(dong)南準備(bei)征服喀什米爾時,竟(jing)然(ran)不戰(zhan)(zhan)而(er)勝,被稱為(wei)不費一(yi)兵(bing)(bing)一(yi)卒即(ji)可陷城(cheng)的(de)常勝將軍。依據(ju)(ju)《元史》的(de)記(ji)載(zai),他(ta)是個有時利用(yong)騎(qi)兵(bing)(bing)的(de)機(ji)動力(li)展開奇襲,有時則布(bu)下伏兵(bing)(bing),除此(ci)之外,在攻城(cheng)戰(zhan)(zhan)方面也相當(dang)拿手(shou)。直到巴格達的(de)攻防戰(zhan)(zhan)為(wei)止,他(ta)總共(gong)攻陷落了一(yi)百二十(shi)八座(zuo)城(cheng)池。
1257年十二(er)月(yue),郭侃隨旭(xu)烈(lie)兀進攻黑(hei)衣大(da)食國首都(dou)巴格達(黑(hei)衣大(da)食國,即阿拔斯王(wang)朝,父子相傳37代,當時(shi)有士(shi)兵數(shu)十萬。),破其兵七(qi)(qi)萬,屠西城,又破其東城,東城的宮(gong)殿都(dou)以沉香檀木建(jian)造,他放火焚(fen)燒,香氣傳出(chu)百(bai)里,得到七(qi)(qi)十二(er)弦(xian)琵琶、五尺珊(shan)瑚燈檠(qing)等珍寶。旭(xu)烈(lie)兀為防(fang)敵(di)人逃走,特地(di)在底格里斯河上設浮(fu)橋阻攔,并(bing)用(yong)兵船巡邏,哈里發木思(si)塔辛(xin)上船逃跑,見到河上有浮(fu)橋阻攔,就自縛投降。
1258年二月,這座(zuo)一千(qian)零(ling)一夜故事中的都城巴格(ge)達在決死(si)的防衛戰中陷落(luo),有503年歷史的黑衣大食王朝至此滅亡,結束了回教教主政權(quan)。其將紂(zhou)答兒(er)逃走,郭(guo)侃追擊,于暴雨(yu)中斬紂(zhou)答兒(er),又陷三百(bai)余城。
在攻(gong)陷了(le)巴格達(da)后(hou),夫拉可(ke)汗并沒有(you)停(ting)止西(xi)進。又西(xi)行(xing)(xing)3000里,到天房(即沙特),其將住石(shi)請降(jiang)(jiang),手下(xia)都(dou)相信而不做準備,郭侃說:“輕(qing)視敵(di)人者滅亡,行(xing)(xing)軍用兵多欺詐,如果中他的計,是莫大(da)的恥辱(ru)。”于是嚴加防范。住石(shi)果然來偷(tou)襲,郭侃大(da)敗之,巴兒蘇丹降(jiang)(jiang),下(xia)185城。又西(xi)行(xing)(xing)四十里,在軍隊已歇(xie)息時,郭侃突然召集他們(men)出發,只留(liu)幾(ji)個病卒,西(xi)行(xing)(xing)十余里再(zai)扎寨。敵(di)軍不知(zhi)道,來襲時只殺了(le)病卒,可(ke)乃算灘大(da)驚(jing)說:“東(dong)方的天將軍,真是神人啊。”于是歸降(jiang)(jiang)。
1260年,旭烈(lie)兀命郭侃渡海,收富浪(即Frank,法蘭克人,阿拉伯(bo)人對歐洲(zhou)人的(de)總稱(cheng)。此處指的(de)應該是當(dang)時(shi)由基(ji)督教騎士團控制(zhi)的(de)塞浦(pu)路斯(si)),是當(dang)時(shi)占據敘利(li)亞和巴勒斯(si)坦一(yi)帶(dai)的(de)歐洲(zhou)人基(ji)督教徒之騎士團或是小國家(jia)群(qun),這時(shi)的(de)西方(fang)世界正(zheng)是處于十(shi)字軍東征(zheng)的(de)時(shi)代(dai)。
郭侃(kan)一共攻陷(xian)了(le)(le)一百(bai)二(er)十座(zuo)左(zuo)右的(de)富(fu)浪城(cheng)池,在地(di)中海岸策(ce)馬(ma),然后北上侵入了(le)(le)小(xiao)亞細亞半島(dao)。郭侃(kan)勸(quan)降(jiang)富(fu)浪的(de)首長兀(wu)都(dou)算(suan)(suan)灘(tan)、加(jia)葉算(suan)(suan)灘(tan)、阿必(bi)定算(suan)(suan)灘(tan)等人,兀(wu)都(dou)算(suan)(suan)灘(tan)說:“我(wo)昨天所夢(meng)到(dao)(dao)的(de)神(shen)人,就是將(jiang)軍啊。”隨(sui)即歸(gui)降(jiang)。到(dao)(dao)石羅(luo)子,敵(di)軍前來(lai)(lai)抵(di)抗,郭侃(kan)直出掠陣,一鼓就擊(ji)敗敵(di)軍,換斯干阿答畢算(suan)(suan)灘(tan)降(jiang)。到(dao)(dao)賓鐵(tie),郭侃(kan)以奇兵(bing)襲擊(ji),大(da)(da)敗敵(di)軍,加(jia)葉算(suan)(suan)灘(tan)降(jiang),又破兀(wu)林(lin)游兵(bing)四萬,阿必(bi)丁算(suan)(suan)灘(tan)大(da)(da)驚(jing),前來(lai)(lai)歸(gui)降(jiang),得城(cheng)120。向西(xi)南走到(dao)(dao)乞(qi)里彎,忽都(dou)馬(ma)丁算(suan)(suan)灘(tan)來(lai)(lai)歸(gui)降(jiang)。郭侃(kan)回到(dao)(dao)了(le)(le)夫拉(la)可汗的(de)陣前。這時雖然發生(sheng)了(le)(le)侵入埃(ai)及的(de)蒙古軍為單眼猛將(jiang)拜巴爾斯所敗一事,郭侃(kan)在拜別(bie)了(le)(le)夫拉(la)可汗后東歸(gui),郭侃(kan)回軍前往重慶(qing)釣魚城(cheng)蒙哥大(da)(da)汗帳下報捷,適逢(feng)蒙哥死于(yu)釣魚城(cheng)下。
郭侃在聽聞蒙哥之訃報后率兵(bing)歸國。東邊傳來了忽必烈汗(han)即位的消(xiao)息(xi),
1260年,忽(hu)必烈(lie)(lie)登基為帝,郭侃(kan)脫離旭烈(lie)(lie)兀并覲見忽(hu)必烈(lie)(lie)。郭侃(kan)上疏陳建國號、筑都城、立省臺、興學校(xiao)等二十五事以及平宋的策略(lve),大略(lve)是攻克(ke)襄陽,而后(hou)直取臨安,孤立釣魚(yu)城。
1261年,任江淮(huai)大都督。
1270,升萬戶長并攻破襄陽。
1262年二月,益(yi)都李(li)璮和徐(xu)州總管李(li)杲(gao)哥叛蒙古(gu),宋(song)將(jiang)夏(xia)貴也(ye)進攻元朝。史(shi)天(tian)澤推薦郭(guo)侃(kan)前(qian)往討(tao)伐(fa),他(ta)奔襲至徐(xu)州,擊斬(zhan)李(li)杲(gao)哥。夏(xia)貴遷徙軍(jun)民(min)南(nan)去,郭(guo)侃(kan)追擊,過宿遷縣,奪回軍(jun)民(min)萬余(yu)人。受賜金符,被(bei)封為(wei)徐(xu)、邳二州總管。李(li)杲(gao)哥之弟(di)驢(lv)馬,又與夏(xia)貴以(yi)兵(bing)三(san)萬來犯(fan),郭(guo)侃(kan)出(chu)戰(zhan),斬(zhan)首(shou)千余(yu)級,奪戰(zhan)艦二百。
1265年(nian),史天澤被(bei)貶官,郭侃也被(bei)調同知滕州(zhou)。
1268年,平定吳(wu)乞兒、濟南道士(shi)胡王(wang)的民(min)變(bian)。
1270年,又平定和尚臧羅(luo)漢(han)與趙當驢的民變(bian)。被封為萬戶,隨軍下襄陽(yang),由陽(yang)羅(luo)上流渡江(jiang)。
1276年,元軍攻(gong)占南宋,江(jiang)南被(bei)平定,郭(guo)侃受封寧海(hai)知州。
1277年,郭侃病逝。
郭(guo)侃有(you)(you)勇有(you)(you)謀,擅長使用火炮。郭(guo)侃大(da)半生跟(gen)隨蒙古軍(jun)(jun)隊(dui)西(xi)征,一(yi)生攻(gong)下了約七(qi)百座城,其(qi)中有(you)(you)中國式(shi)(shi)的城、伊斯蘭式(shi)(shi)的城和(he)西(xi)歐式(shi)(shi)的城(敘利亞的十字軍(jun)(jun)小(xiao)國),郭(guo)侃行軍(jun)(jun)有(you)(you)紀(ji)律,常于野(ye)外露宿,暴風雨(yu)時也(ye)不入民舍,軍(jun)(jun)隊(dui)所至(zhi)皆興(xing)課農,吏(li)民畏服。
可乃算灘:“東(dong)天將軍,神人也。”
宋(song)濂:“侃行軍有紀律,野爨露宿,雖風雨不入民舍(she),所至興學課農,吏民畏(wei)服(fu)。”
柯劭忞:“元(yuan)之兵(bing)制,漢人無(wu)將蒙古兵(bing)者。旭烈兀平(ping)木剌夷及報達(da),郭侃之功在(zai)怯的不花諸將之右。其事或虛罔(wang)不實(shi)。”
田中芳樹:“即(ji)使是把他當成如好萊塢(wu)電(dian)影(ying)般(ban)具華麗(li)風格(ge)之(zhi)冒險電(dian)影(ying)主角也不是不行的。”
郭侃是華(hua)州鄭(zheng)縣人,郭寶玉之孫,郭德(de)海之子(zi)。
先祖:郭子儀。
祖父:郭寶玉。
父親:郭德海。
長子:郭秉仁。
次子:郭秉義。
《元(yuan)史·列傳(chuan)第三十六》。
《新元史·列傳(chuan)第四(si)十三》。