全十九卷(juan)。撰者高濂(lian),錢塘(tang)(今浙(zhe)江省杭州市)人,劇作家。著(zhu)有《雅尚(shang)齋詩集》、《玉簪記(ji)(ji)》、《節孝記(ji)(ji)》等書。據說他幼時患眼疾(ji)等疾(ji)病(bing),因多方搜(sou)尋奇藥秘方,終得(de)以(yi)康復,遂(sui)博覽群(qun)書,記(ji)(ji)錄(lu)在案,匯成(cheng)此(ci)書。書中附有萬(wan)歷(li)十九年(nian)(1591年(nian))寫的(de)序。該書從八(ba)(ba)個方面(即八(ba)(ba)箋(jian))講述(shu)了通過修身養生(sheng)來預防疾(ji)病(bing)、達(da)到(dao)長壽的(de)方法。
這八箋(jian)(jian)是(shi)"清(qing)修妙論(lun)箋(jian)(jian)"、"四(si)時調(diao)攝箋(jian)(jian)"、"起居安(an)樂箋(jian)(jian)"、"延年卻病(bing)箋(jian)(jian)"、"飲饌(zhuan)服食(shi)箋(jian)(jian)"、"燕閑(xian)清(qing)賞箋(jian)(jian)"、"靈秘丹藥箋(jian)(jian)"、"塵外遐舉箋(jian)(jian)"。其中(zhong)"飲饌(zhuan)服食(shi)箋(jian)(jian)"自卷(juan)(juan)十(shi)一(yi)至(zhi)卷(juan)(juan)十(shi)三,收(shou)錄了(le)3253種飲食(shi)和藥方及(ji)15種專(zhuan)論(lun)。此外,該書(shu)中(zhong)的卷(juan)(juan)十(shi)一(yi)至(zhi)卷(juan)(juan)十(shi)三和卷(juan)(juan)十(shi)二中(zhong)的"野(ye)蔌類九十(shi)六種"一(yi)章還曾分別(bie)以(yi)《飲饌(zhuan)服食(shi)箋(jian)(jian)》和《野(ye)蔌品(pin)》為名單(dan)獨出版。高濂還著(zhu)有《草(cao)花譜》、《蘭(lan)譜》等書(shu)。該書(shu)的摘錄收(shou)于(yu)"中(zhong)國(guo)食(shi)經叢(cong)書(shu)"(下)。
《遵生八箋》·十九卷〔通行本〕
明(ming)高濂(lian)撰(zhuan)。濂(lian)字深父,錢塘人(ren)(ren)。其(qi)(qi)書分為八目。卷(juan)(juan)(juan)一(yi)、卷(juan)(juan)(juan)二曰(yue)清修妙(miao)論箋(jian),皆(jie)養(yang)身格言(yan),其(qi)(qi)宗旨多出(chu)於(wu)二氏。卷(juan)(juan)(juan)三至卷(juan)(juan)(juan)六(liu)曰(yue)四時(shi)(shi)調攝箋(jian),皆(jie)按時(shi)(shi)修養(yang)之(zhi)(zhi)訣。卷(juan)(juan)(juan)七(qi)、卷(juan)(juan)(juan)八曰(yue)起(qi)居安樂箋(jian),皆(jie)寶物(wu)(wu)器用(yong)(yong)可(ke)資(zi)頤養(yang)者。卷(juan)(juan)(juan)九、卷(juan)(juan)(juan)十(shi)(shi)(shi)曰(yue)延(yan)年卻病箋(jian),皆(jie)服氣導引(yin)諸術。卷(juan)(juan)(juan)十(shi)(shi)(shi)一(yi)至十(shi)(shi)(shi)三曰(yue)飲饌(zhuan)服食(shi)箋(jian),皆(jie)食(shi)品(pin)名目,附以(yi)服餌諸物(wu)(wu)。卷(juan)(juan)(juan)十(shi)(shi)(shi)四至十(shi)(shi)(shi)六(liu)曰(yue)燕閑(xian)(xian)清賞(shang)箋(jian),皆(jie)論賞(shang)鑒(jian)清玩之(zhi)(zhi)事,附以(yi)種花(hua)卉法。卷(juan)(juan)(juan)十(shi)(shi)(shi)七(qi)、十(shi)(shi)(shi)八曰(yue)靈秘丹藥箋(jian),皆(jie)經驗方藥。卷(juan)(juan)(juan)十(shi)(shi)(shi)九曰(yue)塵外遐舉箋(jian),則歷代隱逸(yi)一(yi)百人(ren)(ren)事跡也。書中所(suo)載(zai),專以(yi)供閑(xian)(xian)適消(xiao)遣之(zhi)(zhi)用(yong)(yong)。標目編類,亦多涉纖仄,不出(chu)明(ming)季小品(pin)積習,遂為陳繼儒、李漁等濫觴(shang)。又如張即(ji)之(zhi)(zhi)宋書家,而(er)以(yi)為元人(ren)(ren);范式官廬江太守,而(er)以(yi)為隱逸(yi),其(qi)(qi)訛誤亦復(fu)不少。特(te)抄(chao)撮既(ji)富,亦時(shi)(shi)有助於(wu)檢核(he),其(qi)(qi)詳(xiang)論古器,匯集單方,亦時(shi)(shi)有可(ke)采,以(yi)視剿襲清言(yan),強作雅態(tai)者,固較勝(sheng)焉。
高(gao)濂(lian) 字深甫,號瑞南,浙江錢塘(tang)(今(jin)浙江杭州)人(ren)。約生(sheng)(sheng)(sheng)于嘉靖初年,主要生(sheng)(sheng)(sheng)活在萬歷時期。高(gao)濂(lian)是明(ming)代著(zhu)名(ming)戲(xi)曲作家,能詩(shi)文,兼通(tong)醫(yi)理,更擅養(yang)生(sheng)(sheng)(sheng)。所作傳奇劇本有(you)《玉(yu)簪記(ji)》《節孝記(ji)》詩(shi)文集《雅尚齋詩(shi)草(cao)》《芳芷樓詞》,其養(yang)生(sheng)(sheng)(sheng)著(zhu)作《遵生(sheng)(sheng)(sheng)八箋(jian)》是中國古代養(yang)生(sheng)(sheng)(sheng)學的(de)集大成之作,另有(you)《牡丹花(hua)譜(pu)》《蘭(lan)譜(pu)》傳世。