杜(du)鴻(hong)(hong)漸(jian)年輕時(shi)敏悟好學,后考中進士,初(chu)授延王府(fu)參軍(jun)。天寶末年,杜(du)鴻(hong)(hong)漸(jian)累(lei)遷至大理司直,充任朔方軍(jun)留后、度支副(fu)使。
至(zhi)德元(yuan)年(756年),安(an)史叛軍(jun)(jun)進逼長安(an)。唐玄宗西逃入蜀,皇太子(zi)李(li)(li)亨則北(bei)上(shang)平涼。杜鴻(hong)漸(jian)與朔方(fang)軍(jun)(jun)僚屬魏少游、崔漪、盧簡金、李(li)(li)涵(han)等人(ren)商議道:“平涼不是聚兵之地,若想取勝,一(yi)定要到朔方(fang)。如果我(wo)們奉(feng)太子(zi)為主(zhu),聚集河(he)隴兵力,聯結回紇,同時征召北(bei)方(fang)勁(jing)騎,南下(xia)平亂(luan),可(ke)以收(shou)復二京,雪恥(chi)國辱,上(shang)報明主(zhu),下(xia)安(an)百姓(xing)。”杜鴻(hong)漸(jian)于是起(qi)草表章(zhang),陳(chen)述朔方(fang)軍(jun)(jun)的軍(jun)(jun)資(zi)力量(liang),讓李(li)(li)涵(han)趕赴平涼。李(li)(li)亨大喜,決定前往(wang)朔方(fang)。
不(bu)久,杜鴻(hong)漸(jian)到平涼北部的白草頓(dun)迎(ying)接(jie)李(li)(li)亨,并(bing)趁慰(wei)勞士(shi)卒(zu)之時,向李(li)(li)亨進(jin)言道:“朔(shuo)方(fang)軍(jun),乃天下(xia)勁旅,靈武又是用(yong)武之地。如今回紇請(qing)和(he),吐(tu)蕃(fan)歸(gui)附,各(ge)地郡縣拒(ju)不(bu)從賊(zei)。雖有郡縣被叛軍(jun)占(zhan)據,也都希望回歸(gui)朝廷。殿下(xia)在朔(shuo)方(fang)整頓(dun)武備,然(ran)后(hou)揮軍(jun)南下(xia),必能(neng)剿(jiao)滅叛軍(jun)。”李(li)(li)亨深以(yi)為(wei)然(ran)。
同年七月,李(li)亨(heng)(heng)到達靈武。杜鴻(hong)(hong)漸與裴冕等人上表勸進,請李(li)亨(heng)(heng)稱帝,以順(shun)應民心。李(li)亨(heng)(heng)起(qi)初不肯,但(dan)因杜鴻(hong)(hong)漸五次上表,最終只(zhi)得應允。杜鴻(hong)(hong)漸親(qin)自安排登(deng)基時的禮儀(yi)。不久,李(li)亨(heng)(heng)繼位,是為唐肅宗。杜鴻(hong)(hong)漸被授為兵(bing)部郎(lang)中(zhong),并管理中(zhong)書(shu)舍人事務,后(hou)升任兵(bing)部侍(shi)郎(lang)。
至德二年(757年),杜鴻漸(jian)兼任御史大夫(fu),并出(chu)任河西(xi)節度(du)使、涼州都督(du)(du)。同年十月,唐軍收復兩京。唐肅宗又改任杜鴻漸(jian)為荊(jing)州大都督(du)(du)府長史、荊(jing)南節度(du)使。
乾元二(er)年(nian)(759年(nian)),襄(xiang)州(zhou)將領康楚元、張嘉(jia)延叛(pan)亂(luan),驅逐刺史王政,占據襄(xiang)州(zhou)。不久,張嘉(jia)延南(nan)襲荊州(zhou),杜鴻漸棄城而逃。澧州(zhou)、朗州(zhou)、硤州(zhou)、歸州(zhou)等(deng)州(zhou)官吏聞聽杜鴻漸出逃,驚駭(hai)不已(yi),紛紛逃入山谷躲藏(zang)。叛(pan)亂(luan)后被唐軍平(ping)定。
上(shang)元(yuan)元(yuan)年(nian)(760年(nian)),杜鴻漸被征拜為尚書右丞,后歷任(ren)吏(li)部侍郎、太常卿。寶應元(yuan)年(nian)(762年(nian)),唐(tang)玄宗(zong)、唐(tang)肅宗(zong)先后去世,唐(tang)代宗(zong)繼位。杜鴻漸又充任(ren)禮(li)儀(yi)使,負責營(ying)建泰陵(ling)和建陵(ling),加授光祿大夫,封衛(wei)國公。
廣德二年(nian)(nian)(764年(nian)(nian)),杜(du)鴻漸拜(bai)相,擔(dan)任(ren)兵部侍郎(lang)、同中(zhong)書門下平章事(shi),不久(jiu)又(you)升任(ren)中(zhong)書侍郎(lang)。
永泰元年(nian)(765年(nian))十(shi)月,劍南西川(chuan)兵(bing)馬使(shi)崔(cui)旰占據成都,殺死節(jie)度使(shi)郭英乂(yi),并自稱節(jie)度留后(hou)。邛州(zhou)衙將(jiang)柏貞(zhen)節(jie)、瀘(lu)州(zhou)衙將(jiang)楊子琳、劍州(zhou)衙將(jiang)李(li)昌巙則起兵(bing)討伐(fa)崔(cui)旰,蜀地局勢一片(pian)混亂。
大歷元年(nian)(766年(nian))二月(yue),唐代宗命杜(du)鴻漸兼任(ren)山南西(xi)道劍南東川(chuan)等道副元帥、劍南西(xi)川(chuan)節(jie)(jie)度(du)使,赴西(xi)川(chuan)平亂(luan)。杜(du)鴻漸卻志氣怯懦,又沉迷(mi)佛教,不(bu)喜軍務(wu)。他到成都后(hou),畏懼崔(cui)旰(gan)兵(bing)勢,不(bu)敢問罪,反(fan)而請求朝廷授崔(cui)旰(gan)為節(jie)(jie)度(du)使。當時,吐(tu)蕃入侵,關(guan)中混(hun)亂(luan)。唐代宗無奈,只(zhi)得授崔(cui)旰(gan)為西(xi)川(chuan)行軍司馬,又授柏貞節(jie)(jie)、楊(yang)子琳(lin)為刺史,讓他們罷兵(bing)歸鎮。
大歷二年(nian)(767年(nian)),杜鴻(hong)(hong)漸(jian)請求入朝,并推薦崔(cui)旰(gan)(gan)為西川(chuan)兵馬留后(hou)。不(bu)久,唐代宗召(zhao)杜鴻(hong)(hong)漸(jian)回京(jing),又任(ren)命崔(cui)旰(gan)(gan)為成都(dou)尹、劍南西川(chuan)節度(du)使。杜鴻(hong)(hong)漸(jian)入朝后(hou),被罷去山南副元帥之(zhi)職,再次擔任(ren)宰(zai)相(xiang),改授門下侍郎。
大歷三年(768年),杜鴻漸出(chu)任東都留(liu)守(shou),并(bing)充任河南、淮(huai)西、山南東道副元帥,仍保留(liu)同(tong)平章事之職。他(ta)稱病(bing)上表,請求退休(xiu),得(de)到(dao)(dao)唐代宗的(de)批(pi)準,因此并(bing)未到(dao)(dao)洛陽(yang)赴任。
大歷(li)四年(769年),杜鴻漸病逝,終年六十(shi)一歲(sui)。唐代宗廢朝三日,追(zhui)贈太尉,賜謚(shi)文憲。
《全(quan)唐(tang)文》收錄(lu)其文章三篇(pian):《乞解職表》、《請定配(pei)享(xiang)奏》、《百家巖寺(si)碑》。《唐(tang)文拾遺》則補(bu)錄(lu)二篇(pian):《停(ting)讓(rang)帝等廟四(si)時享(xiang)獻奏》、《與楊祭酒書》。
李亨:靈(ling)武(wu)即我(wo)之關中河內,卿(qing)亦吾之蕭何、寇(kou)恂。
劉昫:鴻漸有衛社之(zhi)(zhi)功,非干城之(zhi)(zhi)責,時(shi)以(yi)任崔(cui)旰為(wei)非,則不然(ran)矣(yi)。且旰南(nan)拒貞(zhen)節,北敗獻誠,宜以(yi)懷來,未可(ke)力制,終致歸國,豈非臧謀?向討之(zhi)(zhi),即(ji)為(wei)劇賊矣(yi)。然(ran)事佛徼福(fu),朋勢取容,非君子之(zhi)(zhi)道焉。
徐(xu)鈞:將相浮(fu)云了幻軀,髠緇何(he)事效浮(fu)圖。靈州勸進無君父,投(tou)拂還能脫罪無。
王夫之:裴冕(mian)、杜鴻漸等之勸進,名為(wei)社稷計,實以居擁戴之功取卿相,其心可誅也。