東(dong)(dong)山又稱棲霞山。在貴陽(yang)市東(dong)(dong)門(men)外。孤峰兀立,峭壁陡絕,海拔(ba)約1200米。反徑一(yi)線由(you)北坡曲折(zhe)而上,至(zhi)巔(dian),地勢平坦。原(yuan)有東(dong)(dong)山寺,已毀。摩崖、碑刻尚多保存。“負山雄麗(li),景(jing)色清幽”的自然風光亦具特點,“東(dong)(dong)嶺(ling)路如(ru)梯,云(yun)深(shen)曙色迷(mi)”。登高遠眺(tiao),高峰霞舉,峻(jun)嶺(ling)云(yun)回。俯視(shi)城(cheng)郭,萬家(jia)煙(yan)火,歷(li)歷(li)在目。
郡人(ren)視為(wei)可與匡廬、雁蕩(dang)爭(zheng)雄的(de)奇(qi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan),因而一(yi)代(dai)一(yi)代(dai)地為(wei)保護(hu)“此(ci)奇(qi)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)”和(he)點綴(zhui)“此(ci)奇(qi)景(jing)”,從(cong)明(ming)正德(de)中(zhong)參議蔡潮建澄(cheng)江樓、川上亭以來,三百(bai)余年間山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)上陸續(xu)矗立東山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)寺(si)、大觀樓、雙峰(feng)閣、崇仙宮、文昌閣、魁星樓、武(wu)侯祠、真武(wu)殿等(deng)寺(si)觀祠宇,朱楹畫棟,鱗次櫛(zhi)比。朝山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)拜佛者絡(luo)繹不絕,登高宴飲者揖攘(rang)于(yu)途。明(ming)人(ren)徐以暹紀勝(sheng)詩云:“東山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)東望靄(ai)蒼蒼,樓閣峻(jun)贈接渺茫(mang)。乍聽鐘聲浮下(xia)界,忽看日影掛(gua)扶(fu)桑(sang)。高吟(yin)索和(he)松皆(jie)友,跌坐求安石是(shi)床(chuang)。乞向(xiang)此(ci)間容我老,便應倚老興(xing)(xing)愈(yu)狂。”山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)半有來仙洞(dong),明(ming)正德(de)(1506—1521)以前(qian),驛道從(cong)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)麓經過,游(you)客甚多(duo)。后面是(shi)出名的(de)銅(tong)鼓(gu)(gu)山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan),相傳(chuan)諸葛(ge)亮南征時藏(zang)銅(tong)鼓(gu)(gu)于(yu)此(ci)。每當風雨如晦,巖穴中(zhong)發出銅(tong)鼓(gu)(gu)聲。山(shan)(shan)(shan)(shan)(shan)麓聯南明(ming)河,有明(ming)代(dai)興(xing)(xing)建的(de)水(shui)口(kou)寺(si)和(he)清(qing)代(dai)興(xing)(xing)建的(de)奎星閣。秋水(shui)平橋,春蕪繞岸(an),亦是(shi)風景(jing)秀麗(li)處。寺(si)西為(wei)牛渡(du)河,有大石長(chang)達數米,其形如船,名龍(long)船石,暮色蒼茫(mang)中(zhong)似孤(gu)舟溯流(liu)而泊,頗興(xing)(xing)遐思。
山上(shang)諸建(jian)筑物多有傾圮(pi)廢(fei)棄。20世紀(ji)80年代(dai),對該山的(de)自然景觀和(he)“云彩江聲”、“淵淳(chun)岳峙”等(deng)摩崖,采取了有效的(de)整理(li)保護措施,并修復(fu)東山寺和(he)川上(shang)亭。館內還(huan)組織有固(gu)定(ding)的(de)攤戲班子,配合展(zhan)覽做現(xian)場表演(yan),頗(po)受國內外游客的(de)歡迎和(he)好評。