四川銅(tong)(tong)梁安(an)居鄉(今重慶(qing)市銅(tong)(tong)梁縣安(an)居鎮)人,清(qing)朝大(da)臣、著名詩(shi)(shi)人王(wang)恕的(de)幼子(zi)。王(wang)恕(1682~1742),字中安(an),號(hao)樓山,世稱樓山先生,著有《樓山詩(shi)(shi)集》。王(wang)恕是康(kang)熙六十(shi)年(nian)進(jin)士,歷(li)任(ren)廣西(xi)道(dao)御史、兵部(bu)給事(shi)中、江安(an)督糧參議、廣東按察使(shi)、福建巡撫,為官清(qing)廉,為人正直。王(wang)汝(ru)璧二歲時,王(wang)恕卒于江蘇布(bu)政使(shi)任(ren)上。王(wang)汝(ru)璧幼年(nian)生活貧苦(ku),與母親(qin)相依(yi)為命。
乾隆二(er)十(shi)五年(1760),入(ru)贅于浙江嘉興的外舅父、刑部(bu)尚書、江南大儒錢陳群家,得到錢陳群、江南名士沈德潛的指導。錢陳群每覽(lan)其文,嘆曰(yue):“老(lao)夫弱冠時未能如是(shi)”。
乾(qian)(qian)隆(long)(long)二十七年(nian)(1762)四(si)川鄉試(shi)解元,乾(qian)(qian)隆(long)(long)三十一年(nian)(1766年(nian))進士,授吏(li)部主事。乾(qian)(qian)隆(long)(long)三十六(liu)年(nian)(1771)任員外郎(lang)。乾(qian)(qian)隆(long)(long)四(si)十年(nian)(1775)四(si)月(yue),升禮(li)部郎(lang)中,八(ba)月(yue),補(bu)吏(li)部郎(lang)中。乾(qian)(qian)隆(long)(long)四(si)十八(ba)年(nian)(1783)八(ba)月(yue),授直(zhi)隸順德府知府,次(ci)年(nian)調保定知府。乾(qian)(qian)隆(long)(long)五十五年(nian)(1790),因承審建昌(chang)縣盜(dao)匪馬十等行劫(jie)錢鋪一案,以(yi)汝璧于劫(jie)盜(dao)重索拖(tuo)延(yan)時間較久,未(wei)親自審問(wen),命解任質訊,旋經(jing)革職,發往軍臺效力。不久皇(huang)上準其贖罪,降(jiang)補(bu)同知。
乾隆五(wu)十六年(1791),任(ren)直隸(li)宣化府同知,乾隆五(wu)十八(ba)年(1793)三月調任(ren)正定(ding)府知府。九月,升大名道。嘉慶四年(1799)二月,升山東(dong)按察(cha)使(shi)。十月,偕布政使(shi)全保,參奏(zou)德平縣知縣葉芳,浮收漕糧,醞成重案,請將知縣革職,并自請處分。
嘉慶(qing)五年(1800)調江蘇布政使(shi),次年十二月,授(shou)安(an)徽(hui)巡(xun)撫。嘉慶(qing)七年(1802)湖(hu)廣總(zong)督(du)吳熊(xiong)光等奏(zou)湖(hu)廣需軍(jun)米,請于安(an)徽(hui)糴十萬石,嘉慶(qing)帝(di)以安(an)徽(hui)方缺雨,令酌量。王汝(ru)璧以“軍(jun)需要(yao)事,當如數撥運”奏(zou),獲允。又(you)太(tai)湖(hu)為災,嘉慶(qing)帝(di)令督(du)撫查辦災賑(zhen),其屬吏查辦不辦,督(du)撫往(wang)(wang)往(wang)(wang)回(hui)護之而置小民疾苦(ku)不顧,獨王汝(ru)璧據實參奏(zou),甚獲贊(zan)賞。
嘉慶八年(1803),以(yi)王(wang)汝璧年力就衰,召回京授內閣(ge)學士兼禮部(bu)(bu)(bu)侍郎(lang)銜。十(shi)(shi)二(er)(er)月授禮部(bu)(bu)(bu)右侍郎(lang),不(bu)久(jiu)又任安徽巡撫。次年十(shi)(shi)二(er)(er)月,授兵部(bu)(bu)(bu)左(zuo)侍郎(lang),嘉慶十(shi)(shi)年(1805)升調刑(xing)部(bu)(bu)(bu)右侍郎(lang)。同年夏,奉命出使河南,途中酷暑,致雙目失(shi)明,因病乞休,次年卒(zu)于京邸,葬于錢塘小湖山。
喜為(wei)文,尤(you)工(gong)詩(shi)詞。詩(shi)宗(zong)韓孟(meng),詞擬豪放,格高意遠,為(wei)蜀大宗(zong)。著有《銅梁山(shan)人(ren)集》、《易林》、《注漢(han)書考證》、《夏小(xiao)正傳考》、《星(xing)象勾(gou)股》數(shu)十卷,《脂玉詞》、《蓮果詞》二卷。《國朝全蜀詩(shi)鈔(chao)》錄其詩(shi)三百二十首(shou),《全清(qing)詞鈔(chao)》錄其詞二首(shou)。《清(qing)史稿》、《四川通(tong)志》有傳。
李載園(yuan)出示《張柳門(編修)[檢討]詩鈔》漫題一首
我本巴岳后(hou)生者,后(hou)生又(you)見堂堂張。新詩(shi)一卷兩卷在人口,字(zi)字(zi)如出玉樓仙吏之錦囊。或如蓮花發玉井,或如劍氣凌太行。或如窮鬼(gui)在一搏,或如神女游三(san)湘。想其下筆(bi)雷(lei)雨(yu)疾,滿(man)空飛舞龍象夔羵羊。有(you)時雙(shuang)鳥(niao)鳴且翔,三(san)千年(nian)上高頡頏(hang)。有(you)時作雨(yu)鬼(gui),眼(yan)珠黝活騰精光。
我愛其人不得見,長蛇(she)生馬神飛揚。安得將子置(zhi)我傍,酌以葡萄金卮之酒(jiu)同評量。從來蛟(jiao)螭容易雜(za)螻蚓(yin),蛉窮偏喜來昌陽。神仙足(zu)官府,何必(bi)僧道裝?丈夫(fu)茍一(yi)心,奚事箕帚同帷房(詩中有題如此)。我不得已刪其題自留詞章,乃令不類俳優倡。然后盧同走,馬異僵,任華(hua)拜,劉(liu)叉降。左輯(ji)韓子嬰(ying),右(you)請毛公萇。彈琴鼓瑟(se)吹笙簧。屈宋(song)揚馬皆循墻,我言(yan)戲耳君休狂。既和(he)且平婉以莊,進乎技矣真堂堂。