三(san)十(shi)六(liu)計(ji),走(zou)為上計(ji),漢語(yu)成(cheng)語(yu)。拼音:釋義(yi):原指(zhi)無(wu)力(li)抵抗敵人,以逃走(zou)為上策(ce)。指(zhi)事(shi)情(qing)已經到了無(wu)可奈何的地步,沒有別的好辦法,只能(neng)出(chu)走(zou)。
事態(tai)已經難(nan)以挽回(hui),別無(wu)良(liang)策,唯有(you)一走了事。
《南齊(qi)書(shu)·王(wang)敬則傳》:“檀公三(san)十(shi)六策(ce),走(zou)(zou)是上(shang)計(ji)。汝父子唯應急(ji)走(zou)(zou)耳。”
宋·惠洪《冷(leng)齋夜話(hua)》卷九:淵材曰:“三十六計(ji),走為(wei)上計(ji)。”
元關(guan)漢卿《竇娥(e)冤》第二折(zhe):常言(yan)道(dao)的好,“三十六計,走為上計”,喜得我是孤身(shen),又無(wu)家小連(lian)累,不(bu)若收拾了細軟(ruan)行李(li),打(da)個包兒,悄悄的躲到別處(chu),另(ling)做營生,豈不(bu)干(gan)凈。
元張國賓《合(he)汗衫(shan)》第四折:我打他不過,“三十(shi)六(liu)計,走為上(shang)計”,只是跑,只是跑。
明施(shi)耐庵《水滸傳(chuan)》第十(shi)(shi)八回:以(yi)此(ci)飛(fei)馬而來,報道(dao)哥哥。“三十(shi)(shi)六計,走為(wei)上計”。若不(bu)快(kuai)走時,更待甚么(me)。
清吳敬梓《儒(ru)林外史》第五(wu)回:嚴貢生慌了,自心里想:“這兩件事都是實的,倘若審斷起來,體(ti)面上須不好看。三十六(liu)計,走為上計。”卷卷行李,一溜煙急走到省城去了。
余易木《初戀的回聲(sheng)》:“女婿比較機靈,一看形勢(shi)不妙(miao),三十六計(ji),走(zou)為(wei)上計(ji),溜(liu)之大吉。”
【用(yong)法】復句式(shi);作謂語、分句;用(yong)于勸說詞
【近(jin)義詞(ci)】三(san)十六計走(zou)為上(shang)策、溜(liu)之(zhi)大(da)吉
【反(fan)義詞】坐(zuo)以待斃
指戰爭中(zhong)(zhong)看到形(xing)勢對(dui)自己極為不利(li)(li)時(shi)就逃走。現多(duo)用于生活中(zhong)(zhong),工(gong)作中(zhong)(zhong),社交中(zhong)(zhong),如果形(xing)勢對(dui)自己不利(li)(li)時(shi),敵強我弱(ruo)時(shi),就選(xuan)擇暫時(shi)退(tui)卻(que),重新再來,或另謀他法的(de)心態。
全師避敵①。左次②無咎(jiu)③,未失常也(ye)④。
①全(quan)師(shi)避敵:全(quan)軍退卻,避開強敵。
②次:駐扎。
③咎(jiù):危險(xian)。
④未(wei)(wei)失常也:語出《易經.師(shi)》卦(卦名解釋(shi)見(jian)前二十六計注)。本卦六四.《象(xiang)》辭:“左(zuo)(zuo)(zuo)次(ci)無咎(jiu),未(wei)(wei)失常也。”是說軍隊在左(zuo)(zuo)(zuo)邊扎營,沒有危險,(因為扎營或左(zuo)(zuo)(zuo)邊或右邊,要依時情而定)并(bing)沒有違背行軍常道。
敵勢全勝,我(wo)不(bu)能戰,則(ze)(ze):必降;必和;必走。降則(ze)(ze)全敗(bai),和則(ze)(ze)半敗(bai),走則(ze)(ze)未(wei)敗(bai)。未(wei)敗(bai)者,勝之(zhi)轉機也(ye)。如宋畢再遇與(yu)(yu)金人(ren)對(dui)壘(lei),度金兵至者日眾,難與(yu)(yu)爭鋒(feng)。—夕(xi)拔營去(qu),留旗幟于(yu)營,豫縛(fu)生羊懸之(zhi),置其前二足于(yu)鼓(gu)(gu)上,羊不(bu)堪懸,則(ze)(ze)足擊鼓(gu)(gu)有聲(sheng)。金人(ren)不(bu)覺(jue)為空營,相(xiang)持數日,乃覺(jue),欲追之(zhi),則(ze)(ze)已遠(yuan)矣。(《戰略考(kao).南(nan)宋》)可謂善(shan)走者矣。
本計為(wei)三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計第(di)(di)六(liu)(liu)套第(di)(di)36計,“三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計,走(zou)為(wei)上計”計語(yu)出(chu)自《南(nan)齊書.王(wang)敬則(ze)(ze)傳(chuan)》:“檀(tan)公三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計,走(zou)為(wei)上計”。檀(tan)公指南(nan)朝名將檀(tan)道濟,相傳(chuan)有(you)(you)《檀(tan)公三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計》。此外,我國古代其(qi)他兵法也(ye)(ye)(ye)有(you)(you)論述。《淮南(nan)子.兵略訓》:“實(shi)(力(li)量強(qiang)大)則(ze)(ze)斗,虛(寡不(bu)(bu)(bu)敵眾(zhong))則(ze)(ze)走(zou)”。我國另一部兵書《兵法圓機.利》也(ye)(ye)(ye)有(you)(you):“避而(er)(er)有(you)(you)所全(quan),則(ze)(ze)避也(ye)(ye)(ye)”。《孫(sun)子·虛實(shi)篇》:“退而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)追者(zhe),速而(er)(er)不(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)及也(ye)(ye)(ye)”。《吳子·料敵》也(ye)(ye)(ye)說:“凡此不(bu)(bu)(bu)如敵人,避之勿疑;所謂(wei)(wei)見可(ke)(ke)而(er)(er)進(jin),知(zhi)難而(er)(er)退也(ye)(ye)(ye)”。由此可(ke)(ke)見:“三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計,走(zou)為(wei)上計”是(shi)指在我方不(bu)(bu)(bu)如敵的(de)情況下,為(wei)了保(bao)存實(shi)力(li)主動撤(che)退。所謂(wei)(wei)上計,不(bu)(bu)(bu)是(shi)說“走(zou)”在三(san)十(shi)(shi)六(liu)(liu)計中是(shi)上計,而(er)(er)是(shi)說,在敵強(qiang)我弱的(de)情況下,我方有(you)(you)幾種(zhong)選擇(ze)(ze):求和、投降(jiang)、死(si)拼、撤(che)退。四種(zhong)選擇(ze)(ze)中,前三(san)種(zhong)是(shi)完全(quan)沒(mei)有(you)(you)出(chu)路的(de),是(shi)徹底(di)的(de)失敗;只有(you)(you)第(di)(di)四種(zhong)“撤(che)退”才可(ke)(ke)以保(bao)存實(shi)力(li),以圖(tu)卷土重來,這是(shi)最好的(de)抉(jue)擇(ze)(ze)。因此說“走(zou)”為(wei)上。
南(nan)北朝(chao)時(shi)期,齊明帝暴(bao)病而死,王敬則倉卒在東面起義,朝(chao)廷十分震驚。東昏侯在東宮召(zhao)集(ji)手下密議反叛,派人登樓觀察(cha),看到征虜亭發(fa)生火災,說王敬則來了,假(jia)裝要走。有人告訴王敬則,王敬則譏笑(xiao)檀道濟(ji)父(fu)子逃走不(bu)負(fu)責任。
全師避(bi)敵(di)①。左(zuo)次(ci)無咎(jiu),未失(shi)常(chang)也(ye)②。①全師避(bi)敵(di):全軍(jun)退卻(que),避(bi)開強敵(di)。②左(zuo)次(ci)無咎(jiu),未失(shi)常(chang)也(ye)。
可(ke)謂善走者(zhe)(zhe)矣,敵(di)方(fang)已占優勢(shi),我方(fang)不(bu)能(neng)戰(zhan)勝(sheng)它,為(wei)(wei)了避(bi)(bi)免(mian)與敵(di)人決(jue)戰(zhan),只有三條出路:投降(jiang),講(jiang)(jiang)和,撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui)。三者(zhe)(zhe)相比,投降(jiang)是徹底失(shi)(shi)敗,講(jiang)(jiang)和也是一半失(shi)(shi)敗,而撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui)不(bu)能(neng)算失(shi)(shi)敗。撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui),可(ke)以轉敗為(wei)(wei)勝(sheng)。當然(ran),撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui)決(jue)不(bu)是消極逃跑,撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui)的目的是避(bi)(bi)免(mian)與敵(di)主力決(jue)戰(zhan)。主動(dong)撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui)還可(ke)以誘敵(di),調動(dong)敵(di)人,制造有利(li)的戰(zhan)機。總之退(tui)(tui)(tui)是為(wei)(wei)進(jin)。何時走,怎樣(yang)走,這里要隨機應(ying)變,學問大得(de)很。按語(yu)中講(jiang)(jiang)的畢再通用縛羊擊鼓蒙蔽金人,從(cong)容撤(che)(che)(che)走的故事,就(jiu)(jiu)顯出畢再遇運用“走為(wei)(wei)上(shang)計”的高超(chao)本領。走為(wei)(wei)上(shang),指敵(di)我力量懸(xuan)殊的不(bu)利(li)形(xing)勢(shi)下,采取(qu)有計劃的主動(dong)撤(che)(che)(che)退(tui)(tui)(tui),避(bi)(bi)開強敵(di),尋找戰(zhan)機,以退(tui)(tui)(tui)為(wei)(wei)進(jin)。這在謀略中也應(ying)是上(shang)策。這句話,出自《南齊書·王敬則(ze)傳》:“檀公三十(shi)六策,走為(wei)(wei)上(shang)計。”其實,我國戰(zhan)爭史上(shang),早(zao)就(jiu)(jiu)有“走為(wei)(wei)上(shang)”計運用得(de)十(shi)分(fen)精彩(cai)的例子(zi)。
春秋初期,楚(chu)(chu)國(guo)(guo)日(ri)益(yi)強盛,楚(chu)(chu)將(jiang)子(zi)(zi)(zi)玉率師攻晉(jin)(jin)(jin)(jin)。楚(chu)(chu)國(guo)(guo)還脅(xie)(xie)迫(po)陳(chen)(chen)、蔡(cai)、鄭(zheng)、許(xu)四個(ge)小國(guo)(guo)出(chu)兵(bing),配合楚(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)作戰(zhan)(zhan)。此時(shi)(shi)晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公剛攻下(xia)依附楚(chu)(chu)國(guo)(guo)的曹國(guo)(guo),明知晉(jin)(jin)(jin)(jin)楚(chu)(chu)之(zhi)(zhi)戰(zhan)(zhan)遲(chi)早不可避免。子(zi)(zi)(zi)玉率部(bu)(bu)浩(hao)浩(hao)蕩(dang)蕩(dang)向(xiang)曹國(guo)(guo)進(jin)發,晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公聞訊,分析了形勢。他(ta)(ta)(ta)對這(zhe)次戰(zhan)(zhan)爭的勝(sheng)敗沒(mei)有把(ba)握,楚(chu)(chu)強晉(jin)(jin)(jin)(jin)弱,其(qi)勢洶(xiong)洶(xiong),他(ta)(ta)(ta)決定(ding)暫時(shi)(shi)后(hou)(hou)退(tui),避其(qi)鋒(feng)芒。對外假(jia)意(yi)說道:“當年(nian)我(wo)(wo)(wo)被(bei)迫(po)逃亡(wang),楚(chu)(chu)國(guo)(guo)先(xian)(xian)君(jun)對我(wo)(wo)(wo)以(yi)(yi)禮相待。我(wo)(wo)(wo)曾與他(ta)(ta)(ta)有約定(ding),將(jiang)來(lai)如(ru)我(wo)(wo)(wo)返回晉(jin)(jin)(jin)(jin)國(guo)(guo),愿意(yi)兩國(guo)(guo)修好。如(ru)果迫(po)不得已(yi)(yi),兩國(guo)(guo)交兵(bing),我(wo)(wo)(wo)定(ding)先(xian)(xian)退(tui)避三舍(she)。現(xian)在,子(zi)(zi)(zi)玉伐我(wo)(wo)(wo),我(wo)(wo)(wo)當實(shi)行諾言,先(xian)(xian)退(tui)三舍(she)。(古(gu)時(shi)(shi)一舍(she)為(wei)三十里。)”他(ta)(ta)(ta)撤退(tui)九十里,已(yi)(yi)到晉(jin)(jin)(jin)(jin)國(guo)(guo)邊界城(cheng)濮(pu)(pu),仗著(zhu)臨黃(huang)河,靠(kao)太(tai)行山(shan),足(zu)以(yi)(yi)御(yu)敵。他(ta)(ta)(ta)已(yi)(yi)事先(xian)(xian)派人往(wang)秦國(guo)(guo)和齊國(guo)(guo)求助。子(zi)(zi)(zi)玉率部(bu)(bu)追到城(cheng)濮(pu)(pu),晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公早已(yi)(yi)嚴陣以(yi)(yi)待。晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公已(yi)(yi)探知楚(chu)(chu)國(guo)(guo)左、中、右(you)三軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),以(yi)(yi)右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)最(zui)薄(bo)弱,右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)前(qian)頭(tou)為(wei)陳(chen)(chen)、蔡(cai)士(shi)兵(bing),他(ta)(ta)(ta)們本是(shi)被(bei)脅(xie)(xie)迫(po)而(er)來(lai),并無斗志。子(zi)(zi)(zi)玉命(ming)令左右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)先(xian)(xian)進(jin),中軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)繼之(zhi)(zhi)。楚(chu)(chu)右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)直撲晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)忽(hu)然(ran)又(you)(you)撤退(tui),陳(chen)(chen)、蔡(cai)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)的將(jiang)官(guan)以(yi)(yi)為(wei)晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)懼怕,又(you)(you)要逃跑,就緊(jin)追不舍(she)。忽(hu)然(ran)晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)中殺(sha)出(chu)一支軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)隊,駕(jia)車的馬都(dou)蒙上(shang)老虎皮(pi)。陳(chen)(chen)、蔡(cai)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)的戰(zhan)(zhan)馬以(yi)(yi)為(wei)是(shi)真(zhen)虎,嚇得亂(luan)蹦亂(luan)跳,轉頭(tou)就跑,騎兵(bing)哪里控制(zhi)得住。楚(chu)(chu)右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)大敗。晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公派士(shi)兵(bing)假(jia)扮陳(chen)(chen)、蔡(cai)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)士(shi),向(xiang)子(zi)(zi)(zi)玉報捷:“右(you)師已(yi)(yi)勝(sheng),元帥趕快進(jin)兵(bing)。”子(zi)(zi)(zi)玉登(deng)車一望,晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)后(hou)(hou)方煙塵(chen)蔽天,他(ta)(ta)(ta)大笑道:“晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)不堪一擊(ji)。”其(qi)實(shi),這(zhe)是(shi)晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)誘敵之(zhi)(zhi)計,他(ta)(ta)(ta)們在馬后(hou)(hou)綁上(shang)樹枝,來(lai)往(wang)奔跑,故意(yi)弄得煙塵(chen)蔽日(ri),制(zhi)造(zao)假(jia)象。子(zi)(zi)(zi)玉急命(ming)左軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)并力前(qian)進(jin)。晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)上(shang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)故意(yi)打著(zhu)帥旗,往(wang)后(hou)(hou)撤退(tui)。楚(chu)(chu)左軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)又(you)(you)陷于晉(jin)(jin)(jin)(jin)國(guo)(guo)伏擊(ji)圈(quan),又(you)(you)遭(zao)殲(jian)(jian)滅。等子(zi)(zi)(zi)玉率中軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)趕到,晉(jin)(jin)(jin)(jin)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)三軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)合力,已(yi)(yi)把(ba)子(zi)(zi)(zi)玉團團圍住。子(zi)(zi)(zi)玉這(zhe)才發現(xian),右(you)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)、左軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)都(dou)已(yi)(yi)被(bei)殲(jian)(jian),自(zi)己(ji)已(yi)(yi)陷重(zhong)圍,急令突圍。雖(sui)然(ran)他(ta)(ta)(ta)在猛將(jiang)成大心的護衛下(xia),逃得性命(ming),但(dan)部(bu)(bu)隊喪亡(wang)慘(can)重(zhong),只得悻悻回國(guo)(guo)。這(zhe)個(ge)故事中晉(jin)(jin)(jin)(jin)文(wen)公的幾(ji)次撤退(tui),都(dou)不是(shi)消極逃跑,而(er)是(shi)主動(dong)退(tui)卻,尋找或制(zhi)造(zao)戰(zhan)(zhan)機。所以(yi)(yi),“走”,是(shi)上(shang)策。
再說一(yi)個城濮大(da)(da)(da)戰(zhan)之前,楚(chu)(chu)(chu)國(guo)(guo)吞并周圍小國(guo)(guo)日益強盛的(de)故事。楚(chu)(chu)(chu)莊王(wang)為了(le)擴張勢(shi)力(li),發兵攻(gong)(gong)打庸(yong)(yong)國(guo)(guo)。由于(yu)庸(yong)(yong)國(guo)(guo)奮力(li)抵抗,楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)一(yi)時(shi)難(nan)以(yi)推進。庸(yong)(yong)國(guo)(guo)在一(yi)次(ci)(ci)戰(zhan)斗(dou)中還俘虜了(le)楚(chu)(chu)(chu)將(jiang)楊窗(chuang)。但由于(yu)庸(yong)(yong)國(guo)(guo)疏忽,三天后,楊窗(chuang)竟從庸(yong)(yong)國(guo)(guo)逃了(le)回來(lai)(lai)。楊窗(chuang)報告了(le)庸(yong)(yong)國(guo)(guo)的(de)情況,說道(dao):“庸(yong)(yong)國(guo)(guo)人人奮戰(zhan),如果我(wo)們不(bu)調集主力(li)大(da)(da)(da)軍(jun)(jun)(jun),恐怕難(nan)以(yi)取勝(sheng)(sheng)。”楚(chu)(chu)(chu)將(jiang)師叔(shu)建議用佯(yang)裝敗(bai)退(tui)(tui)之計,以(yi)驕(jiao)(jiao)庸(yong)(yong)軍(jun)(jun)(jun)。于(yu)是師叔(shu)帶兵進攻(gong)(gong),開戰(zhan)不(bu)久(jiu),楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)佯(yang)裝難(nan)以(yi)招(zhao)架,敗(bai)下陣來(lai)(lai),向后撤退(tui)(tui)。象這樣(yang)一(yi)連幾次(ci)(ci),楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)節節敗(bai)退(tui)(tui)。庸(yong)(yong)軍(jun)(jun)(jun)七(qi)戰(zhan)七(qi)捷(jie),不(bu)由得驕(jiao)(jiao)傲(ao)起來(lai)(lai),不(bu)把(ba)楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)放(fang)在眼(yan)里。軍(jun)(jun)(jun)心麻痹,斗(dou)志漸漸松懈,戒(jie)備漸漸失去了(le)。這時(shi),楚(chu)(chu)(chu)應(ying)王(wang)率領增援部(bu)隊趕來(lai)(lai),師叔(shu)說,“我(wo)軍(jun)(jun)(jun)已七(qi)次(ci)(ci)佯(yang)裝敗(bai)退(tui)(tui),庸(yong)(yong)人已十分驕(jiao)(jiao)傲(ao),現(xian)在正是發動總攻(gong)(gong)的(de)大(da)(da)(da)好時(shi)機(ji)。”楚(chu)(chu)(chu)莊王(wang)下令兵分兩路進攻(gong)(gong)庸(yong)(yong)國(guo)(guo)。庸(yong)(yong)國(guo)(guo)將(jiang)士正陶醉(zui)在勝(sheng)(sheng)利之中,怎(zen)么也不(bu)會想到(dao)楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)突然殺回,倉促應(ying)戰(zhan),抵擋不(bu)住。楚(chu)(chu)(chu)軍(jun)(jun)(jun)一(yi)舉消滅了(le)庸(yong)(yong)國(guo)(guo)。師叔(shu)七(qi)次(ci)(ci)佯(yang)裝敗(bai)退(tui)(tui),是為了(le)制造(zao)戰(zhan)機(ji),一(yi)舉殲敵。
知難(nan)(nan)而(er)(er)退(tui)(tui),保(bao)住本(ben)錢知難(nan)(nan)而(er)(er)退(tui)(tui)中的“難(nan)(nan)”在(zai)這里(li)要理(li)解(jie)成根(gen)本(ben)無法實(shi)現(xian)的事情,而(er)(er)不要理(li)解(jie)成“困難(nan)(nan)”的難(nan)(nan)。所以它要求(qiu)人們要“見(jian)可而(er)(er)進(jin),知難(nan)(nan)而(er)(er)退(tui)(tui)”,“知其不可為”而(er)(er)不為,也就是要按(an)客觀規律辦事,不能盲目蠻干(gan),不要輕敵冒進(jin),不能以卵擊石、僥(jiao)幸求(qiu)勝。“留得青(qing)山在(zai),不愁沒柴燒”,這是脫離危(wei)險境地的一種(zhong)策略。
要(yao)(yao)運用好此計:要(yao)(yao)辨清形勢,不要(yao)(yao)慌亂,謀劃要(yao)(yao)密,尋找空隙,防止跟蹤。
以退為(wei)進,尋機制人(ren)
就是把所做出(chu)的(de)暫時退(tui)讓,作(zuo)為下(xia)(xia)步爭(zheng)取更大進取的(de)手段。在這種(zhong)情況下(xia)(xia)的(de)“走”,并不主(zhu)要是因為力不可(ke)(ke)支,而(er)是出(chu)于引誘(you)(you)和(he)調動敵(di)人(ren)(ren)的(de)需要,這是一(yi)種(zhong)以(yi)(yi)(yi)迂(yu)為直的(de)迂(yu)回戰(zhan)術。通過偽裝的(de)退(tui)卻(que),可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)誘(you)(you)敵(di)深入,使(shi)其誤入“重地”,進而(er)被我(wo)們(men)“聚(ju)而(er)殲之”;通過偽裝的(de)退(tui)卻(que),可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)誘(you)(you)進分敵(di),使(shi)我(wo)們(men)能(neng)各個擊破,以(yi)(yi)(yi)少勝多;通過偽裝的(de)退(tui)卻(que),可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)“能(neng)而(er)示之不能(neng)”,給(gei)敵(di)人(ren)(ren)以(yi)(yi)(yi)弱小(xiao)、恐(kong)懼的(de)假象,助長敵(di)人(ren)(ren)驕傲輕(qing)敵(di)的(de)心(xin)理,使(shi)其不加戒備(bei),給(gei)我(wo)們(men)突(tu)然襲擊帶來可(ke)(ke)乘之機。
“以退為(wei)進”的策略表面上看來(lai)是脫(tuo)離戰(zhan)場,躲避同(tong)敵人的直接(jie)接(jie)觸,屬無(wu)為(wei)之舉,其實本計包含(han)著(zhu)很(hen)多積極的作用:避免決(jue)戰(zhan),誘(you)進分敵,變換(huan)環境,拖(tuo)垮敵人。
急流勇(yong)退,避禍保名
事物(wu)發展(zhan)到了(le)頂點,就(jiu)會向相反的方(fang)向轉(zhuan)化(hua),這就(jiu)是(shi)“物(wu)極(ji)必反”,“否(fou)極(ji)泰(tai)來(lai)”的道理。急(ji)流勇(yong)退(tui)中的“勇(yong)”字,除了(le)果斷迅(xun)速(su)的意思之外,還應該包含勇(yong)敢和勇(yong)氣的含義,因(yin)為(wei)急(ji)流勇(yong)退(tui)需要相當的勇(yong)氣和膽識,非小人之輩能夠做到的。
在敵我力量懸殊的(de)(de)不(bu)利(li)形勢(shi)下,采取(qu)有(you)計(ji)(ji)劃的(de)(de)主動撤退(tui),避開強敵,然(ran)后再尋找戰(zhan)(zhan)機以(yi)圖東山再起,這在謀略中也(ye)應是上策(ce)。因為(wei)無論哪(na)一種戰(zhan)(zhan)斗(dou),誰都沒有(you)常勝的(de)(de)把握,在瞬息萬變的(de)(de)戰(zhan)(zhan)斗(dou)過(guo)程中,不(bu)機警就(jiu)不(bu)能應付(fu),不(bu)變通(tong)就(jiu)不(bu)能達權,所以(yi)退(tui)卻(que)并(bing)非怯(qie)懦的(de)(de)表(biao)現,也(ye)不(bu)是英(ying)雄末(mo)路。只有(you)采取(qu)適當的(de)(de)權宜之計(ji)(ji),才能有(you)重(zhong)振雄風的(de)(de)可能。由(you)此(ci)可見(jian),通(tong)過(guo)“走為(wei)上”的(de)(de)計(ji)(ji)策(ce),遠遠地(di)離開是非之地(di),就(jiu)可以(yi)躲禍患;盡早(zao)地(di)功成身退(tui),就(jiu)可以(yi)保住名(ming)節,這是明(ming)哲(zhe)保身的(de)(de)一種高明(ming)的(de)(de)辦法。