郯子(zi)(生卒年不(bu)詳),己姓,郯國(guo)郯城(今山(shan)東(dong)省郯城縣)人,少昊的后裔,春秋時期郯國(guo)君主(zhu)。二十四孝“鹿(lu)乳奉親”故事主(zhu)人公(gong)。
孔(kong)子(zi)周游列國時到郯(tan)國,曾以郯(tan)子(zi)為師。當時二十(shi)六歲的(de)(de)孔(kong)子(zi),其博學(xue)早已(yi)聞名魯國,郯(tan)子(zi)見這(zhe)樣一(yi)個知名學(xue)者卻(que)能(neng)夠(gou)如此虛心求教,十(shi)分感動,便傾(qing)其所有,全部奉告。離開郯(tan)子(zi)依(yi)然興奮(fen)的(de)(de)孔(kong)子(zi),還忍不住向(xiang)人惋惜著感嘆著:像郯(tan)子(zi)這(zhe)樣有學(xue)問的(de)(de)人,已(yi)經散落(luo)于四方了。
郯(tan)子治(zhi)國講道德、施仁義(yi)、恩威有加,百姓(xing)心悅誠服,使(shi)郯(tan)地(di)文化發達,民風淳厚(hou),一些典章制度都繼續保持下來,對后世的(de)影響十分深遠。
據古書(shu)記載,郯(tan)子(zi)(zi)出生(sheng)(sheng)在(zai)一(yi)(yi)戶普通的(de)(de)農民家庭,父(fu)母(mu)膝下(xia)只(zhi)有(you)他這一(yi)(yi)個(ge)獨(du)生(sheng)(sheng)子(zi)(zi)。一(yi)(yi)般來說(shuo),人們(men)總是(shi)對(dui)(dui)獨(du)生(sheng)(sheng)子(zi)(zi)女嬌生(sheng)(sheng)慣養,十分溺愛(ai)。可是(shi),郯(tan)子(zi)(zi)的(de)(de)父(fu)母(mu)卻不(bu)是(shi)這樣(yang)。他們(men)從(cong)小就對(dui)(dui)郯(tan)子(zi)(zi)進行嚴格的(de)(de)管教,無論是(shi)穿(chuan)衣吃飯(fan)、坐臥玩耍,還是(shi)讀書(shu)寫字、待人接物,時(shi)(shi)時(shi)(shi)刻刻都注意培養孩子(zi)(zi)美好(hao)的(de)(de)道(dao)德情操和良好(hao)的(de)(de)生(sheng)(sheng)活(huo)(huo)(huo)習慣,杜(du)絕一(yi)(yi)切惡習。在(zai)嚴父(fu)慈母(mu)的(de)(de)關懷教育下(xia),郯(tan)子(zi)(zi)一(yi)(yi)天天地(di)長大了(le),從(cong)一(yi)(yi)個(ge)稚嫩的(de)(de)小童,變成(cheng)了(le)一(yi)(yi)個(ge)棒小伙子(zi)(zi)。父(fu)母(mu)親年事已高,地(di)里的(de)(de)活(huo)(huo)(huo)兒已經干不(bu)動下(xia),郯(tan)子(zi)(zi)開始(shi)挑(tiao)起了(le)贍養老人的(de)(de)生(sheng)(sheng)活(huo)(huo)(huo)重(zhong)擔(dan)。他白天下(xia)地(di)干活(huo)(huo)(huo)兒,晚上陪著父(fu)母(mu)拉家常,等父(fu)母(mu)睡下(xia)之后,還要讀書(shu)學(xue)習。一(yi)(yi)年到頭,幾乎(hu)天天如此。生(sheng)(sheng)活(huo)(huo)(huo)雖然很(hen)艱(jian)辛,郯(tan)子(zi)(zi)卻覺得非常充實,對(dui)(dui)未(wei)來充滿了(le)信心。
可是,現實往往是很殘酷(ku)的(de)(de)(de)。郯子26歲(sui)(sui)的(de)(de)(de)那(nei)一年,他的(de)(de)(de)父(fu)母(mu)同時染(ran)上了一種(zhong)奇怪(guai)的(de)(de)(de)眼疾(ji)。先是癢,后來(lai)又疼(teng),最終竟然(ran)都雙目(mu)失明了。郯子到(dao)處求醫問藥(yao),整(zheng)天在外奔(ben)波,也不(bu)知道(dao)試了多(duo)少種(zhong)偏方奇藥(yao),數年過去了,父(fu)母(mu)親的(de)(de)(de)眼睛依然(ran)見(jian)不(bu)到(dao)絲(si)毫的(de)(de)(de)光明。每(mei)當看(kan)到(dao)廁所(suo)旁邊小山似(si)的(de)(de)(de)那(nei)一堆藥(yao)渣,堅強(qiang)的(de)(de)(de)郯子總是忍(ren)不(bu)住要(yao)躲進自(zi)己的(de)(de)(de)小屋里,偷偷地掉淚。30來(lai)歲(sui)(sui)的(de)(de)(de)漢子,頭(tou)上過早(zao)地生(sheng)出(chu)了幾莖白發。
藥(yao)(yao)渣越堆越大,屋里(li)的(de)(de)(de)壇壇罐罐也愈積愈多,父(fu)母(mu)的(de)(de)(de)眼(yan)疾卻絲毫沒有(you)起色。盡管如此(ci),郯(tan)子絲毫也沒有(you)動搖讓父(fu)母(mu)雙目(mu)復明的(de)(de)(de)信心,仍然到(dao)處打聽探問(wen)。偶(ou)爾聽到(dao)人(ren)家(jia)說(shuo)起某個(ge)地方有(you)某個(ge)醫生(sheng)善于醫治眼(yan)病,他必定上(shang)(shang)前詳(xiang)細詢(xun)問(wen)姓(xing)名(ming)地址(zhi),然后回(hui)家(jia)安排好父(fu)母(mu)幾天(tian)的(de)(de)(de)飲食,背上(shang)(shang)幾塊干糧和幾雙草(cao)鞋就上(shang)(shang)路了(le)。幾年下(xia)(xia)來(lai),方圓幾百里(li)以內的(de)(de)(de)山(shan)山(shan)水水,到(dao)處都(dou)留(liu)下(xia)(xia)了(le)郯(tan)于跋涉的(de)(de)(de)足跡。至(zhi)于拿著藥(yao)(yao)鋤翻(fan)山(shan)越嶺、甚至(zhi)冒著生(sheng)命危險攀崖墜淵采集草(cao)藥(yao)(yao)的(de)(de)(de)事,就不(bu)必細說(shuo)了(le)。周(zhou)圍上(shang)(shang)百個(ge)村莊的(de)(de)(de)人(ren)們,幾乎(hu)沒有(you)不(bu)認(ren)識他的(de)(de)(de)。
由(you)于(yu)鍥(qie)而不舍(she)的努力,加上(shang)眾位(wei)鄉親的無私幫助,郯(tan)子終于(yu)又獲(huo)得(de)了一個良(liang)方(fang)(fang)。贈(zeng)送此方(fang)(fang)的是一位(wei)世家名(ming)醫。
這(zhe)(zhe)(zhe)位(wei)名(ming)醫(yi)親口對郯(tan)子說(shuo)(shuo),這(zhe)(zhe)(zhe)個方于治(zhi)療眼疾(ji)有(you)神奇的(de)(de)(de)(de)效(xiao)果.只是從他(ta)祖父到(dao)(dao)他(ta)本(ben)人,已(yi)經(jing)傳了三(san)代,始終沒有(you)人成(cheng)功地(di)使(shi)用過,原(yuan)因(yin)是這(zhe)(zhe)(zhe)個藥方中的(de)(de)(de)(de)藥引子萬分難求。當(dang)郯(tan)子問他(ta)究(jiu)竟是哪種(zhong)藥物時,醫(yi)生(sheng)(sheng)在(zai)處方的(de)(de)(de)(de)最(zui)后寫下丁三(san)個字:野鹿(lu)(lu)(lu)乳(ru)(ru)。接(jie)著,醫(yi)生(sheng)(sheng)又給(gei)郯(tan)子解釋了野鹿(lu)(lu)(lu)乳(ru)(ru)難求的(de)(de)(de)(de)原(yuan)因(yin),醫(yi)生(sheng)(sheng)說(shuo)(shuo),野鹿(lu)(lu)(lu)乳(ru)(ru)能(neng)滋(zi)潤真(zhen)陰(yin)、濟助(zhu)元田(tian),有(you)強(qiang)筋骨、通血(xue)脈,消除陰(yin)翳的(de)(de)(de)(de)功能(neng),對治(zhi)療眼疾(ji)以及其它相(xiang)關的(de)(de)(de)(de)病癥有(you)奇效(xiao)。只是,要治(zhi)愈失明已(yi)久的(de)(de)(de)(de)病人,必須(xu)取野鹿(lu)(lu)(lu)的(de)(de)(de)(de)鮮乳(ru)(ru)服(fu)用才能(neng)達(da)到(dao)(dao)效(xiao)果,因(yin)為(wei)母鹿(lu)(lu)(lu)一且遭到(dao)(dao)捕獲,由于受到(dao)(dao)驚嚇,鹿(lu)(lu)(lu)乳(ru)(ru)的(de)(de)(de)(de)藥用價值就大大降低了。可是,草(cao)原(yuan)上的(de)(de)(de)(de)野鹿(lu)(lu)(lu)都(dou)是成(cheng)群(qun)(qun)結隊(dui)地(di)出(chu)來飲水覓食,每個鹿(lu)(lu)(lu)群(qun)(qun)中都(dou)有(you)好幾個年輕力壯的(de)(de)(de)(de)公鹿(lu)(lu)(lu)負責(ze)警(jing)戒(jie)保(bao)衛,只要聽到(dao)(dao)一點異常(chang)的(de)(de)(de)(de)動(dong)靜,整隊(dui)野鹿(lu)(lu)(lu)頃刻間就會跑得(de)無影無蹤(zong)。在(zai)這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)情況下,要接(jie)近(jin)鹿(lu)(lu)(lu)群(qun)(qun)已(yi)是十分困難,再想擠(ji)取鹿(lu)(lu)(lu)乳(ru)(ru),幾乎(hu)是不可能(neng)的(de)(de)(de)(de)事(shi)。
郯(tan)子(zi)(zi)接(jie)過處方(fang)(fang),謝過了(le)(le)(le)醫生(sheng),轉身向家中走去。一(yi)(yi)路上,他把(ba)醫生(sheng)的(de)(de)(de)(de)話(hua)反反復復地(di)琢磨了(le)(le)(le)好(hao)幾(ji)遍。這天(tian)晚上,郯(tan)子(zi)(zi)有生(sheng)以來第(di)一(yi)(yi)次失眠了(le)(le)(le)。他一(yi)(yi)次次地(di)設想(xiang)出(chu)獲取鹿乳的(de)(de)(de)(de)方(fang)(fang)法,又一(yi)(yi)次次地(di)將其推翻,腦子(zi)(zi)里都(dou)快成了(le)(le)(le)一(yi)(yi)鍋粥了(le)(le)(le),仍(reng)然(ran)不得(de)要領。這時(shi),天(tian)已(yi)經蒙(meng)蒙(meng)亮了(le)(le)(le),他聽到(dao)(dao)了(le)(le)(le)父母起床的(de)(de)(de)(de)聲音,連(lian)忙打起精神,燒火(huo)煮粥,侍(shi)候兩位老人(ren)吃早飯。飯后,郯(tan)子(zi)(zi)覺得(de)有點昏昏沉沉的(de)(de)(de)(de),就用(yong)冷水洗了(le)(le)(le)把(ba)臉,走出(chu)了(le)(le)(le)房門。他緩步(bu)來到(dao)(dao)田埂上,深探地(di)吸下幾(ji)口清新(xin)的(de)(de)(de)(de)空氣,頓時(shi),徹夜不眠帶來的(de)(de)(de)(de)疲倦一(yi)(yi)掃而(er)光(guang)。
回家(jia)的(de)(de)(de)(de)路上,郯(tan)(tan)子看(kan)(kan)(kan)見(jian)村里(li)的(de)(de)(de)(de)一群孩(hai)子在玩老鷹(ying)捉小(xiao)雞的(de)(de)(de)(de)游戲(xi)。那個扮(ban)成(cheng)老鷹(ying)的(de)(de)(de)(de)小(xiao)男孩(hai)手里(li)握了幾(ji)(ji)根野雞的(de)(de)(de)(de)翎毛,上下(xia)舞動著(zhu)雙臂來模仿老鷹(ying)的(de)(de)(de)(de)翅膀,嘴(zui)里(li)不停地喊(han)著(zhu):"抓(zhua)小(xiao)雞啦,抓(zhua)小(xiao)鳴啦!"那些充當(dang)小(xiao)雞的(de)(de)(de)(de)孩(hai)子們四散(san)奔(ben)逃,有幾(ji)(ji)個年幼一些的(de)(de)(de)(de),一邊跑(pao)還一邊發出尖叫。郯(tan)(tan)子呆呆地看(kan)(kan)(kan)著(zhu)。看(kan)(kan)(kan)著(zhu)看(kan)(kan)(kan)著(zhu),他(ta)漸(jian)(jian)漸(jian)(jian)地露出了笑容,然后(hou)撒腿就(jiu)住家(jia)里(li)跑(pao)去,邊跑(pao)邊嚷:"我有辦法啦,我有辦法啦!"
因為(wei)父母常(chang)年就醫服藥(yao),家里的積蓄早(zao)已蕩(dang)然無存了(le)。郯(tan)子(zi)需(xu)要一(yi)筆錢(qian)來購買(mai)(mai)一(yi)些東西,他只好咬(yao)牙忍痛變賣了(le)一(yi)部分家產,其中最珍(zhen)貴的是他經(jing)常(chang)閱讀的幾(ji)百篇古書(shu)。車。湊(cou)足了(le)錢(qian)之后,郯(tan)子(zi)先(xian)到獵(lie)人那里買(mai)(mai)了(le)一(yi)張剛剛處理好的野鹿皮(pi),皮(pi)上(shang)(shang)還連著(zhu)(zhu)鹿頭,做(zuo)工十分精致,鹿頭栩栩如生。然后,郯(tan)子(zi)又(you)去買(mai)(mai)了(le)一(yi)只又(you)大又(you)結實的銀(yin)瓶(ping)。買(mai)(mai)完這兩樣(yang)東西,剛剛湊(cou)起來的那筆錢(qian)已經(jing)花得差不多了(le)。郯(tan)子(zi)用剩下的錢(qian)為(wei)父母預備好了(le)口糧,然后背上(shang)(shang)一(yi)袋干(gan)糧和(he)幾(ji)雙草(cao)鞋,腰(yao)里掛著(zhu)(zhu)銀(yin)瓶(ping),肩上(shang)(shang)扛著(zhu)(zhu)鹿皮(pi),辭別(bie)了(le)年邁的爹(die)娘,辭別(bie)了(le)前(qian)來送行的鄉親們,冒著(zhu)(zhu)蒙蒙細雨上(shang)(shang)路了(le)。
一(yi)路之(zhi)上,郯(tan)(tan)子風餐露宿,日(ri)夜(ye)兼程,不久就(jiu)來(lai)(lai)(lai)到(dao)了野(ye)鹿(lu)出沒的草原(yuan)上。為了躲避猛獸,郯(tan)(tan)子只能在(zai)樹上過夜(ye),幾天下(xia)來(lai)(lai)(lai),累得腰(yao)酸(suan)背痛,令(ling)人欣喜的是他(ta)很快(kuai)就(jiu)發(fa)現了一(yi)個很大的鹿(lu)群。郯(tan)(tan)子試著接(jie)近它們(men),但是,一(yi)連好幾次(ci)都被野(ye)鹿(lu)發(fa)現了。最后(hou)(hou)這一(yi)次(ci),他(ta)覺得自己根(gen)本就(jiu)沒有(you)發(fa)出任(ren)何響(xiang)聲(sheng),野(ye)鹿(lu)們(men)卻鬼(gui)使神差(cha)般地逃(tao)走(zou)了。開(kai)始他(ta)還有(you)點莫名其(qi)妙,后(hou)(hou)來(lai)(lai)(lai)才慢(man)慢(man)地弄清(qing)楚(chu)了,野(ye)鹿(lu)們(men)幾次(ci)逃(tao)逸,并不是真的看到(dao)了他(ta),而(er)是聞(wen)到(dao)了他(ta)身(shen)上的氣味。
發現了(le)這(zhe)個秘密以后,郯子(zi)不再到樹上睡(shui)覺了(le),專找(zhao)鹿(lu)群(qun)停留過(guo)的(de)地(di)方過(guo)夜,有(you)時甚至躺(tang)在野(ye)鹿(lu)的(de)糞堆里呼(hu)(hu)呼(hu)(hu)大睡(shui)。這(zhe)樣做(zuo)當然(ran)很危險,隨(sui)時都有(you)可(ke)能(neng)遭(zao)到猛獸的(de)攻擊,可(ke)是他已顧不上去(qu)想這(zhe)些(xie)了(le),心里只(zhi)有(you)一(yi)個念頭(tou):盡快混入鹿(lu)群(qun)。慢慢地(di),郯子(zi)的(de)身上開始(shi)散發出(chu)一(yi)股濃烈(lie)的(de)臊臭味,非常(chang)刺鼻。他很高興.覺得自己離成功(gong)不遠了(le)。
也不知在(zai)(zai)草(cao)原上(shang)過了(le)(le)多(duo)少(shao)個(ge)日日夜夜,就在(zai)(zai)干(gan)糧(liang)快要吃(chi)(chi)完的(de)(de)(de)時(shi)候(hou)(hou),郯子驚喜地(di)發現鹿(lu)群(qun)里(li)有(you)(you)了(le)(le)剛(gang)剛(gang)出生的(de)(de)(de)小鹿(lu)。他激動地(di)對自己(ji)說,時(shi)候(hou)(hou)到(dao)(dao)了(le)(le)。為了(le)(le)一舉成功,郯子小心翼(yi)翼(yi)地(di)躲在(zai)(zai)灌(guan)木叢中,從逆風(feng)的(de)(de)(de)方(fang)向朝著(zhu)鹿(lu)群(qun)移動,越(yue)來越(yue)近,越(yue)來越(yue)近。野鹿(lu)們(men)仍(reng)然安然地(di)吃(chi)(chi)著(zhu)草(cao),沒有(you)(you)絲毫(hao)緊張的(de)(de)(de)樣子。郯子覺(jue)得不會(hui)有(you)(you)什么(me)問題了(le)(le),就把鹿(lu)皮(pi)披在(zai)(zai)身上(shang),把鹿(lu)頭套在(zai)(zai)腦袋上(shang),憑(ping)著(zhu)感覺(jue)屏著(zhu)呼吸朝著(zhu)鹿(lu)群(qun)爬去(qu)。野鹿(lu)發現了(le)(le)他,可能(neng)覺(jue)得有(you)(you)些(xie)奇怪,但并不驚慌,有(you)(you)一只小鹿(lu)甚(shen)至蹦蹦跳(tiao)(tiao)跳(tiao)(tiao)地(di)跑過來,在(zai)(zai)他的(de)(de)(de)身上(shang)蹭來蹭去(qu),母(mu)鹿(lu)也跟在(zai)(zai)小鹿(lu)的(de)(de)(de)后面(mian)慢慢地(di)走了(le)(le)過來。郯子暗(an)自慶(qing)幸,趁著(zhu)小鹿(lu)吃(chi)(chi)奶的(de)(de)(de)時(shi)候(hou)(hou),摘下腰間(jian)的(de)(de)(de)銀瓶(ping),摸(mo)索著(zhu)找到(dao)(dao)了(le)(le)母(mu)鹿(lu)的(de)(de)(de)奶頭,用(yong)以前在(zai)(zai)一位牧羊人(ren)那里(li)學會(hui)的(de)(de)(de)手(shou)法熟練(lian)地(di)擠取鹿(lu)乳。母(mu)鹿(lu)有(you)(you)點不安,卻沒有(you)(you)跑開(kai),靜靜地(di)站(zhan)在(zai)(zai)那兒,直到(dao)(dao)郯子把銀瓶(ping)擠滿了(le)(le)。
盡(jin)管鹿(lu)乳已經到手,郯(tan)(tan)子(zi)仍然(ran)(ran)不(bu)(bu)愿驚(jing)動鹿(lu)群,他(ta)悄悄地(di)回到灌木叢中,掀(xian)掉身上的(de)鹿(lu)皮,塞緊銀(yin)瓶的(de)蓋子(zi),然(ran)(ran)后換上了(le)(le)最后一(yi)雙新草鞋,朝著來(lai)時的(de)方(fang)(fang)向,撒(sa)腿就(jiu)跑(pao)。他(ta)馬不(bu)(bu)停蹄地(di)跑(pao)了(le)(le)整整一(yi)個上午,快要跑(pao)出(chu)草原(yuan)的(de)時候(hou),忽然(ran)(ran)迷了(le)(le)路(lu),不(bu)(bu)由得焦急萬分。幸(xing)好有一(yi)位(wei)(wei)獵(lie)人從這里(li)經過,郯(tan)(tan)子(zi)急忙上前問路(lu)。這位(wei)(wei)好心的(de)獵(lie)人不(bu)(bu)僅(jin)給他(ta)指(zhi)出(chu)了(le)(le)正確的(de)方(fang)(fang)位(wei)(wei),而且還(huan)告訴了(le)(le)他(ta)一(yi)條近路(lu)。郯(tan)(tan)子(zi)按(an)照獵(lie)人所指(zhi)的(de)方(fang)(fang)向大(da)步如飛地(di)往前趕.果然(ran)(ran)節省了(le)(le)不(bu)(bu)少時間,第二天傍晚就(jiu)趕回家中。
一(yi)(yi)進家門,郯子立即取出臨(lin)行前準備好的草藥放(fang)到火上煎熬,然后才一(yi)(yi)頭撲(pu)到爹娘的身(shen)上,激動地(di)說:"我回來了!"說完(wan),淚(lei)水禁不(bu)住(zhu)流(liu)了下來。父母用顫抖的雙手撫摸著他,一(yi)(yi)個(ge)個(ge)老淚(lei)縱(zong)橫,泣(qi)不(bu)成聲(sheng)……
藥熬好(hao)了。郯(tan)子(zi)服侍著(zhu)兩(liang)位(wei)老(lao)人喝了藥,然后(hou)從(cong)懷里取(qu)出銀瓶,把帶著(zhu)自(zi)己體溫(wen)的鹿乳給父(fu)母喂(wei)了下去(qu)。三天以后(hou),已(yi)經失明了十幾(ji)年(nian)的父(fu)母果真(zhen)奇跡(ji)般(ban)地恢復了視力(li)。他們(men)拉著(zhu)郯(tan)子(zi)的手(shou),一遍又(you)一遍地上下打(da)量著(zhu)他,哽(geng)咽著(zhu)說不出話來(lai)。最后(hou).還是(shi)父(fu)親(qin)(qin)先(xian)開(kai)了口,他說:"孩子(zi),我(wo)和你娘雖然能看見了,你卻變得老(lao)多(duo)了。這(zhe)都是(shi)我(wo)們(men)拖累(lei)得你呀!"郯(tan)子(zi)趕緊對父(fu)母安慰道:"爹,娘,你們(men)千萬別(bie)這(zhe)樣說。只要你們(men)活(huo)得好(hao)好(hao)的,無論吃多(duo)少(shao)苦(ku),兒子(zi)心里也高興!"這(zhe)時(shi),鄉親(qin)(qin)們(men)也都來(lai)了,一齊向兩(liang)位(wei)老(lao)人表(biao)示祝賀,同時(shi),對郯(tan)子(zi)的一片(pian)孝心表(biao)示敬佩。
從此(ci)(ci),郯(tan)(tan)子(zi)(zi)的(de)(de)賢名(ming)不脛而走。人們慕名(ming)而來(lai),紛紛拜(bai)郯(tan)(tan)子(zi)(zi)為師(shi),學知識,學做人。有(you)的(de)(de)人為了(le)求(qiu)學的(de)(de)方便,干脆就(jiu)在這里住了(le)下來(lai)。孔(kong)子(zi)(zi)也曾經來(lai)此(ci)(ci)住過(guo)一(yi)段(duan)時間,接受郯(tan)(tan)子(zi)(zi)的(de)(de)教誨。人越聚(ju)越多,郯(tan)(tan)子(zi)(zi)的(de)(de)家(jia)鄉由鄉村變成了(le)城(cheng)(cheng)鎮.又由城(cheng)(cheng)變成了(le)邦國(guo),就(jiu)稱(cheng)作(zuo)郯(tan)(tan)國(guo)。當地的(de)(de)人們都一(yi)致推舉郯(tan)(tan)子(zi)(zi)做了(le)郯(tan)(tan)國(guo)的(de)(de)第(di)一(yi)任國(guo)君。
公元(yuan)前(qian)770年至公元(yuan)前(qian)476年,周(zhou)王(wang)室漸趨衰敗,諸(zhu)侯(hou)大國(guo)(guo)之間相(xiang)互(hu)爭(zheng)戰侵吞,天下(xia)動亂。郯國(guo)(guo),雖是(shi)區區小國(guo)(guo)卻頗有名氣,這其中主(zhu)原因(yin)是(shi)國(guo)(guo)君郯子的(de)政(zheng)績(ji)、才(cai)華(hua)和仁孝之德,贏得了人心。
郯子治郯講道(dao)德、施仁義、恩威有加,百(bai)姓心悅誠服,使(shi)郯地文(wen)化(hua)發達,民風淳厚,一(yi)些典章制度都繼續(xu)保持下來,對后世的影響十分(fen)深遠。
郯(tan)子(zi)(zi)(zi)死后,后人(ren)建郯(tan)子(zi)(zi)(zi)廟、郯(tan)子(zi)(zi)(zi)墓、問(wen)官祠(ci)聊以憑吊。據(ju)有關資料載,當時郯(tan)子(zi)(zi)(zi)廟中(zhong)塑(su)有“三圣(sheng)(sheng)”、“四(si)賢(xian)”像(xiang),其中(zhong)“三圣(sheng)(sheng)”像(xiang)為孔子(zi)(zi)(zi)、老子(zi)(zi)(zi)、郯(tan)子(zi)(zi)(zi)。人(ren)們對(dui)郯(tan)子(zi)(zi)(zi)的(de)崇拜(bai)之情由此可見。郯(tan)子(zi)(zi)(zi)廟為歷代(dai)文人(ren)墨客所禮拜(bai),不少人(ren)前來游覽瞻仰(yang),留(liu)下很多膾(kuai)炙人(ren)口的(de)詩文。
郯(tan)子廟大殿前精雕石(shi)柱上的(de)楹聯:“居郯(tan)子故(gu)墉縱千載猶沾帝德,近圣人傾蓋雖萬年如(ru)座春(chun)風(feng)”,至今仍(reng)為人們詠頌。
郯子(zi)的才華(hua),問官一事即可證明(ming)。
魯(lu)(lu)昭(zhao)(zhao)公十七年(nian)(公元前525年(nian))郯子(zi)第(di)二(er)次(ci)朝魯(lu)(lu)時(shi)(shi),昭(zhao)(zhao)公盛宴款待。席間,魯(lu)(lu)大夫(fu)叔孫昭(zhao)(zhao)子(zi)問起遠古(gu)帝王少(shao)(shao)(shao)昊(hao)(hao)(hao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)鳥(niao)(niao)(niao)名(ming)(ming)官(guan)(guan)之事(shi)(shi)。郯城(cheng)數典述(shu)祖(zu)(zu)侃侃而(er)談。他(ta)(ta)說:少(shao)(shao)(shao)昊(hao)(hao)(hao)是(shi)(shi)(shi)我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)祖(zu)(zu)先(xian),我(wo)當然知道(dao)。我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)祖(zu)(zu)先(xian)少(shao)(shao)(shao)昊(hao)(hao)(hao)摯(zhi)初立位時(shi)(shi),恰好有鳳(feng)(feng)凰飛(fei)來(lai),這(zhe)(zhe)被(bei)當成吉祥的(de)(de)(de)(de)(de)(de)征兆,因(yin)此(ci)就(jiu)拜(bai)鳥(niao)(niao)(niao)為(wei)師,以(yi)(yi)(yi)(yi)鳥(niao)(niao)(niao)名(ming)(ming)來(lai)稱呼各(ge)種(zhong)(zhong)官(guan)(guan)職(zhi)。郯子(zi)進一(yi)步解釋說:少(shao)(shao)(shao)昊(hao)(hao)(hao)是(shi)(shi)(shi)我(wo)們的(de)(de)(de)(de)(de)(de)高祖(zu)(zu),我(wo)知道(dao)這(zhe)(zhe)是(shi)(shi)(shi)什么道(dao)理。從(cong)(cong)前黃帝以(yi)(yi)(yi)(yi)云來(lai)記事(shi)(shi),因(yin)此(ci)他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)百官(guan)(guan)都以(yi)(yi)(yi)(yi)云命(ming)(ming)名(ming)(ming);炎帝以(yi)(yi)(yi)(yi)火來(lai)記事(shi)(shi),因(yin)此(ci)他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)百官(guan)(guan)都以(yi)(yi)(yi)(yi)火命(ming)(ming)名(ming)(ming);共工氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)水(shui)記事(shi)(shi),他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)百官(guan)(guan)都以(yi)(yi)(yi)(yi)水(shui)命(ming)(ming)名(ming)(ming);太(tai)昊(hao)(hao)(hao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)龍記事(shi)(shi),他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)百官(guan)(guan)都以(yi)(yi)(yi)(yi)龍命(ming)(ming)名(ming)(ming)。我(wo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)高祖(zu)(zu)少(shao)(shao)(shao)昊(hao)(hao)(hao)摯(zhi)繼位的(de)(de)(de)(de)(de)(de)時(shi)(shi)候,恰遇鳳(feng)(feng)鳥(niao)(niao)(niao)飛(fei)來(lai),因(yin)此(ci)便以(yi)(yi)(yi)(yi)鳥(niao)(niao)(niao)記事(shi)(shi),他(ta)(ta)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)百官(guan)(guan)也以(yi)(yi)(yi)(yi)鳥(niao)(niao)(niao)命(ming)(ming)名(ming)(ming)。如鳳(feng)(feng)鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)掌(zhang)管(guan)歷(li)法。所說鳳(feng)(feng)鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),就(jiu)是(shi)(shi)(shi)歷(li)正(zheng)。鳳(feng)(feng)凰是(shi)(shi)(shi)吉祥的(de)(de)(de)(de)(de)(de)神鳥(niao)(niao)(niao),它一(yi)出現(xian)天下就(jiu)和(he)(he)平安(an)定,它是(shi)(shi)(shi)知道(dao)天時(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)。歷(li)正(zheng)是(shi)(shi)(shi)主(zhu)管(guan)歷(li)數正(zheng)天時(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)官(guan)(guan),故(gu)(gu)叫(jiao)鳳(feng)(feng)鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi);玄鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)掌(zhang)管(guan)春分(fen)、秋(qiu)分(fen)。玄鳥(niao)(niao)(niao)即燕子(zi),它們春分(fen)飛(fei)來(lai),秋(qiu)分(fen)離去,故(gu)(gu)名(ming)(ming)掌(zhang)管(guan)春分(fen)和(he)(he)秋(qiu)分(fen)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)官(guan)(guan)為(wei)玄鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi);伯(bo)趙氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)掌(zhang)管(guan)夏(xia)至、冬至。伯(bo)趙就(jiu)是(shi)(shi)(shi)伯(bo)勞鳥(niao)(niao)(niao),它夏(xia)至開始鳴(ming)叫(jiao),冬至停(ting)止(zhi),個(ge)官(guan)(guan)職(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)它命(ming)(ming)名(ming)(ming);青(qing)鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)掌(zhang)管(guan)立春、立夏(xia)。青(qing)鳥(niao)(niao)(niao)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)鴿(ge)鸕,它在(zai)立春開始鳴(ming)叫(jiao),立夏(xia)停(ting)止(zhi),故(gu)(gu)這(zhe)(zhe)個(ge)官(guan)(guan)職(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)它命(ming)(ming)名(ming)(ming);丹鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)掌(zhang)管(guan)立秋(qiu)、立冬。丹鳥(niao)(niao)(niao)即雉(zhi),它立秋(qiu)來(lai),立冬離去,故(gu)(gu)以(yi)(yi)(yi)(yi)它命(ming)(ming)名(ming)(ming)。以(yi)(yi)(yi)(yi)上這(zhe)(zhe)四種(zhong)(zhong)鳥(niao)(niao)(niao)都是(shi)(shi)(shi)鳳(feng)(feng)鳥(niao)(niao)(niao)氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)屬官(guan)(guan)。祝鳩氏(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)司徒(tu)。祝鳩非常孝(xiao)順,故(gu)(gu)以(yi)(yi)(yi)(yi)它命(ming)(ming)名(ming)(ming)主(zhu)管(guan)教育(yu)。從(cong)(cong)顓頊(xu)之后(hou),因(yin)為(wei)無法記錄遠古(gu)時(shi)(shi)代的(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)情,就(jiu)從(cong)(cong)近古(gu)時(shi)(shi)代開始記錄。作(zuo)為(wei)管(guan)理百姓的(de)(de)(de)(de)(de)(de)官(guan)(guan)職(zhi),就(jiu)只能以(yi)(yi)(yi)(yi)百姓的(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)(shi)情來(lai)命(ming)(ming)名(ming)(ming),而(er)不像從(cong)(cong)前那(nei)樣以(yi)(yi)(yi)(yi)龍、鳥(niao)(niao)(niao)命(ming)(ming)名(ming)(ming)了(le)。滿座人無不佩服郯子(zi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)學識(shi)淵博。
孔子(zi)當時(shi)二十七歲,在魯國做個小官,他聽(ting)說(shuo)了郯(tan)(tan)子(zi)這(zhe)(zhe)番話(hua)之后(hou),就前去拜見(jian)郯(tan)(tan)子(zi)求教(jiao),“見(jian)于(yu)(yu)郯(tan)(tan)子(zi)而學之”。韓愈(yu)《師(shi)(shi)說(shuo)》中“孔子(zi)師(shi)(shi)郯(tan)(tan)子(zi)”這(zhe)(zhe)句即(ji)出(chu)于(yu)(yu)此。至今(jin)保(bao)存(cun)在曲阜孔廟(miao)內的(de)(de)《圣述圖》內有一幅插圖叫《學于(yu)(yu)郯(tan)(tan)子(zi)》,講的(de)(de)就是(shi)“孔子(zi)師(shi)(shi)郯(tan)(tan)子(zi)”的(de)(de)故事。孔子(zi)“問官”之后(hou),不久就告訴別人(ren)說(shuo):“我聽(ting)說(shuo)‘天子(zi)那里推動了古(gu)代官職,但有關(guan)(guan)古(gu)代官職的(de)(de)學問都保(bao)存(cun)在四方的(de)(de)蠻夷小國’這(zhe)(zhe)話(hua)很對”。“問官”這(zhe)(zhe)個與郯(tan)(tan)國有關(guan)(guan)的(de)(de)歷(li)史典故,二千五百多(duo)年來一直為人(ren)們(men)所珍視,至今(jin)仍是(shi)研究古(gu)代官職形成(cheng)和遠古(gu)民族演變的(de)(de)重(zhong)要(yao)資料。
郯子的(de)仁孝之德,歷(li)來為海內外稱道。在我(wo)國歷(li)史上(shang)(shang)傳頌(song)不(bu)衰的(de)“二十(shi)四孝”中,郯子“鹿(lu)乳奉親”的(de)美德一直被視為楷模。《增訂繪圖孝經白話句解》卷首《二十(shi)四孝圖》第五幅(fu)中載(zai):“周(zhou)郯子,性至孝。父母年老,俱患雙眼,思食鹿(lu)乳。郯子順(shun)承(cheng)親意,乃衣鹿(lu)皮(pi),去深山(shan),入(ru)鹿(lu)群之中,取鹿(lu)乳以供親。獵(lie)者見(jian)欲射之,郯子具以情告,乃免(mian)。”《二十(shi)四孝》是元郭居敬編撰的(de)一部宣揚封建孝道的(de)書。此書集(ji)歷(li)史上(shang)(shang)24個人(ren)物的(de)“孝行”編成(cheng),粗些印本朽上(shang)(shang)了圖畫,通稱《二十(shi)四孝圖》。
《二十四孝圖》由于封建統(tong)治者的宣揚,在民間廣為普及(ji)。因(yin)此,歷代(dai)統(tong)治者視郯子為德、才、威、雅的化身。
使(shi)郯國名聲大噪(zao)的還有一(yi)件(jian)事。孔(kong)子(zi)(zi)(zi)周游列(lie)國時(shi)到郯國,在城(cheng)北十里鋪(pu)遇到晉國的學(xue)者程(cheng)琰本(ben),“傾蓋而(er)語(yu),終日(ri)甚親”,兩人的車蓋都傾斜了。談論禮樂(le)詩歌難舍難分(fen),一(yi)直到桑樹影子(zi)(zi)(zi)移(yi)動了位置(zhi),最后贈送(song)絹帛表(biao)示(shi)情誼,為(wei)(wei)離別而(er)悲傷(shang)。據《孔(kong)子(zi)(zi)(zi)家語(yu)》記載:孔(kong)與程(cheng)子(zi)(zi)(zi)臨(lin)別時(shi),謂子(zi)(zi)(zi)路曰:“取束帛以送(song)先生”。孔(kong)子(zi)(zi)(zi)來郯時(shi)曾登郯城(cheng)東南三(san)十里之(zhi)馬陵山(shan)峰(feng)望海(hai)。后人為(wei)(wei)紀念孔(kong)子(zi)(zi)(zi)來郯,在城(cheng)北十里鋪(pu)建一(yi)“傾蓋亭”;稱其所登山(shan)峰(feng)為(wei)(wei)“孔(kong)望山(shan)”,峰(feng)頂石樓為(wei)(wei)“望海(hai)樓”,列(lie)為(wei)(wei)古(gu)郯八(ba)景(jing)之(zhi)一(yi)。