《洞(dong)靈(ling)真(zhen)經》即《庚桑(sang)子(zi)(zi)(zi)》,或稱《亢(kang)倉子(zi)(zi)(zi)》《亢(kang)桑(sang)子(zi)(zi)(zi)》。唐(tang)玄宗于(yu)天寶元(yuan)年(742)詔封庚桑(sang)子(zi)(zi)(zi)為(wei)洞(dong)靈(ling)真(zhen)人,尊《庚桑(sang)子(zi)(zi)(zi)》一書為(wei)《洞(dong)靈(ling)真(zhen)經》,書中(zhong)文字多古文奇字,如(ru)果不看音義(yi)則難窺(kui)其(qi)義(yi)。道(dao)教奉為(wei)“四子(zi)(zi)(zi)”真(zhen)經之一。
亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)居(ju)羽(yu)山(shan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)顏(yan)三年,俗無(wu)疵癘而(er)(er)仍谷熟(shu)。其(qi)(qi)俗竊相謂曰(yue)(yue)(yue):亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)始(shi)來,吾(wu)(wu)鮮然異之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),今(jin)吾(wu)(wu)日計(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)足,歲計(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有(you)馀,其(qi)(qi)或圣者耶(ye),盍相與尸而(er)(er)祝之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)、社而(er)(er)稷之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)乎(hu)?亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)聞(wen)(wen)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)色有(you)不(bu)釋(shi)(shi)。其(qi)(qi)徒黶(yan)啜從(cong)而(er)(er)啟(qi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):吾(wu)(wu)聞(wen)(wen)至人尸居(ju)環堵(du)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)室(shi),而(er)(er)百姓猖狂(kuang)不(bu)知(zhi)其(qi)(qi)所如往,今(jin)以(yi)(yi)(yi)(yi)羽(yu)俗子(zi)(zi)(zi)父(fu)竊竊焉將俎豆(dou)予,我其(qi)(qi)的之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人耶(ye)?吾(wu)(wu)是以(yi)(yi)(yi)(yi)不(bu)釋(shi)(shi)於(wu)老(lao)聃之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言。黶(yan)啜曰(yue)(yue)(yue);不(bu)者,夫尋常之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)污,巨魚(yu)(yu)無(wu)所還其(qi)(qi)體,而(er)(er)鯢、鰌音(yin)為之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)制(zhi);步仞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)丘,巨獸(shou)無(wu)所隱其(qi)(qi)軀,而(er)(er)孽(nie)狐之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)祥,且#1也尊(zun)賢竟(jing)音(yin)事能,向善就利(li),自堯舜以(yi)(yi)(yi)(yi)固然,而(er)(er)況羽(yu)俗乎(hu)?先生其(qi)(qi)聽矣(yi)。亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):譆,來,夫二子(zi)(zi)(zi)者知(zhi)乎(hu)?函(han)車之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)獸(shou)介而(er)(er)離山(shan),罔罟制(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);吞舟之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)魚(yu)(yu),蕩而(er)(er)失水,螻(lou)、蟻苦之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。故鳥獸(shou)居(ju)欲其(qi)(qi)高,魚(yu)(yu)鱉居(ju)欲其(qi)(qi)深(shen)。夫全其(qi)(qi)形生之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人,藏其(qi)(qi)身也,亦不(bu)厭深(shen)渺而(er)(er)已(yi)(yi)。吾(wu)(wu)語若大亂(luan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)本,祖(zu)乎(hu)堯舜之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)間(jian),其(qi)(qi)音(yin)終(zhong)。存乎(hu)千(qian)代之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)後(hou)。千(qian)代之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)後(hou)必有(you)人與人相食者矣(yi)。言未 ,南子(zi)(zi)(zi)榮(rong)(rong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樗(chu)色蹵然膝席曰(yue)(yue)(yue):樗(chu)年運(yun)而(er)(er)長矣(yi),將奚以(yi)(yi)(yi)(yi)托業以(yi)(yi)(yi)(yi)豈斯(si)言?亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):全汝形,抱汝生,無(wu)使汝思慮營營,若此緒年,或可(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)及(ji)此言。雖然,吾(wu)(wu)才小,不(bu)足以(yi)(yi)(yi)(yi)化子(zi)(zi)(zi),子(zi)(zi)(zi)胡不(bu)南謁吾(wu)(wu)師聃?亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)既(ji)謝榮(rong)(rong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)樗(chu),不(bu)釋(shi)(shi)羽(yu)俗而(er)(er)龍已(yi)(yi)乎(hu)天下。
水之(zhi)(zhi)(zhi)性欲(yu)清(qing)(qing),土者(zhe)抇#2之(zhi)(zhi)(zhi),故不(bu)(bu)得(de)清(qing)(qing);人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)性欲(yu)#3壽(shou),物(wu)者(zhe)抇#4之(zhi)(zhi)(zhi),故不(bu)(bu)得(de)壽(shou)。物(wu)也者(zhe),所以養(yang)性也,今世之(zhi)(zhi)(zhi)惑者(zhe),多以性養(yang)物(wu),則(ze)不(bu)(bu)知輕重(zhong)也。是(shi)故圣(sheng)人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)聲色滋味也,利於(wu)(wu)性則(ze)取之(zhi)(zhi)(zhi),害(hai)於(wu)(wu)性則(ze)捐之(zhi)(zhi)(zhi),此全性之(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)也。萬(wan)人(ren)(ren)操弓(gong),共射一(yi)招,招無不(bu)(bu)中(zhong);萬(wan)物(wu)章章,以害(hai)一(yi)生,生無不(bu)(bu)傷。故圣(sheng)人(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)制萬(wan)物(wu)也,全其(qi)天(tian)也,天(tian)全則(ze)神(shen)全矣。神(shen)全之(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)不(bu)(bu)慮而(er)(er)通,不(bu)(bu)謀而(er)(er)當,精照無外(wai),志(zhi)凝宇宙,德(de)若天(tian)墜。然(ran)上為(wei)天(tian)子而(er)(er)不(bu)(bu)驕(jiao),下為(wei)匹夫而(er)(er)不(bu)(bu)僭,此之(zhi)(zhi)(zhi)為(wei)全道(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)。心平(ping)正(zheng)不(bu)(bu)為(wei)外(wai)物(wu)所誘曰(yue)清(qing)(qing),清(qing)(qing)而(er)(er)能(neng)久(jiu)則(ze)明,明而(er)(er)能(neng)久(jiu)則(ze)虛,虛則(ze)道(dao)全而(er)(er)居之(zhi)(zhi)(zhi)。
秦(qin)佚死,亢(kang)倉子哭之(zhi)(zhi)。其役曰(yue)(yue):天下(xia)皆死,先生(sheng)何哭也?亢(kang)倉子曰(yue)(yue);天下(xia)皆哭,安得不(bu)(bu)(bu)哭?其役曰(yue)(yue):哭者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)必(bi)哀(ai),而先生(sheng)未(wei)始哀(ai),何也?亢(kang)倉子曰(yue)(yue);舉天之(zhi)(zhi)下(xia)吾(wu)無與樂,安所(suo)取哀(ai)?蛻墜之(zhi)(zhi)謂水(shui),蛻水(shui)之(zhi)(zhi)謂氣,蛻氣之(zhi)(zhi)謂虛(xu),蛻虛(xu)之(zhi)(zhi)謂道(dao)(dao)。虛(xu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)體(ti),靖(jing)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)地,理(li)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)綱,識者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)目(mu)。道(dao)(dao)所(suo)以(yi)(yi)保神(shen),德所(suo)以(yi)(yi)弘量,禮所(suo)以(yi)(yi)齊(qi)儀,物(wu)(wu)所(suo)以(yi)(yi)養體(ti)。好(hao)(hao)質白之(zhi)(zhi)物(wu)(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),以(yi)(yi)黑(hei)為(wei)(wei)(wei)污(wu)(wu);好(hao)(hao)質黑(hei)之(zhi)(zhi)物(wu)(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),以(yi)(yi)白為(wei)(wei)(wei)污(wu)(wu)。吾(wu)又安知(zhi)(zhi)天下(xia)之(zhi)(zhi)正(zheng)潔污(wu)(wu)哉(zai)(zai)?由(you)是不(bu)(bu)(bu)生(sheng)物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)潔污(wu)(wu)矣。夫瞀視者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)以(yi)(yi)黈為(wei)(wei)(wei)赤,以(yi)(yi)蒼為(wei)(wei)(wei)玄,吾(wu)乃今所(suo)謂皂(zao)白,安知(zhi)(zhi)識者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)以(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)赬黃,吾(wu)又安知(zhi)(zhi)天下(xia)之(zhi)(zhi)正(zheng)色(se)哉(zai)(zai)?由(you)是不(bu)(bu)(bu)遁物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)色(se)矣。夫好(hao)(hao)貨甚(shen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),不(bu)(bu)(bu)見(jian)他(ta)物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)可好(hao)(hao);好(hao)(hao)馬甚(shen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),不(bu)(bu)(bu)見(jian)他(ta)物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)可好(hao)(hao);好(hao)(hao)書甚(shen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),不(bu)(bu)(bu)見(jian)他(ta)物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)可好(hao)(hao)。吾(wu)又安知(zhi)(zhi)天下(xia)之(zhi)(zhi)果可好(hao)(hao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)、果可惡者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)哉(zai)(zai)?由(you)是不(bu)(bu)(bu)見(jian)物(wu)(wu)之(zhi)(zhi)可以(yi)(yi)保戀矣,無能滑(hua)吾(wu)犬(quan)音長矣。
陳(chen)懷君(jun)柳使其(qi)大夫禱行(xing)聘於(wu)(wu)魯。叔孫(sun)(sun)卿私曰(yue)(yue):吾國(guo)有圣人(ren)(ren),若(ruo)知(zhi)之(zhi)乎?陳(chen)大夫曰(yue)(yue):奚以果(guo)明其(qi)圣?叔孫(sun)(sun)卿曰(yue)(yue):能(neng)廢心(xin)而(er)(er)用(yong)形(xing)。陳(chen)大夫曰(yue)(yue):弊邑則小,亦有圣人(ren)(ren),異於(wu)(wu)所(suo)聞(wen)。曰(yue)(yue):圣人(ren)(ren)誰?陳(chen)大夫曰(yue)(yue)。.有亢(kang)(kang)倉(cang)子者,偏得(de)老聃之(zhi)道(dao)(dao),其(qi)能(neng)用(yong)耳眎而(er)(er)目(mu)聽。定公(gong)聞(wen)而(er)(er)異焉,使叔孫(sun)(sun)氏報聘,且致(zhi)亢(kang)(kang)倉(cang)子,待(dai)以上卿之(zhi)禮(li)。亢(kang)(kang)倉(cang)子至賓于亞(ya)寢。魯公(gong)卑辭以問之(zhi)。亢(kang)(kang)倉(cang)子曰(yue)(yue):吾能(neng)聽視不用(yong)耳目(mu),非能(neng)易耳目(mu)之(zhi)所(suo)用(yong),告者過也。公(gong)曰(yue)(yue):孰如(ru)是寡(gua)人(ren)(ren)增異矣,其(qi)道(dao)(dao)若(ruo)何?寡(gua)人(ren)(ren)果(guo)愿聞(wen)之(zhi)。亢(kang)(kang)倉(cang)子曰(yue)(yue):我(wo)體合(he)於(wu)(wu)心(xin),心(xin)合(he)於(wu)(wu)氣(qi),氣(qi)合(he)於(wu)(wu)神,神合(he)於(wu)(wu)無,其(qi)有介然(ran)之(zhi)有,唯然(ran)之(zhi)音,雖遠際八荒之(zhi)表(biao),邇(er)在眉睫之(zhi)內,來(lai)干(gan)我(wo)者,吾必盡知(zhi)之(zhi),迺不知(zhi)是。我(wo)七竅手足之(zhi)所(suo)覺,六腑五臟心(xin)慮之(zhi)所(suo)知(zhi),其(qi)自(zi)知(zhi)而(er)(er)已矣。
天(tian)不(bu)(bu)可(ke)信(xin)(xin),墜不(bu)(bu)可(ke)信(xin)(xin);人(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)可(ke)信(xin)(xin),心(xin)(xin)不(bu)(bu)可(ke)信(xin)(xin)。惟道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)可(ke)信(xin)(xin),賢(xian)(xian)主秀(xiu)士豈可(ke)知哉(zai)?昔(xi)者(zhe)桀信(xin)(xin)天(tian)與(yu)其(qi)(qi)祖四(si)海,已不(bu)(bu)勤於道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),天(tian)奪(duo)(duo)其(qi)(qi)國以(yi)(yi)授(shou)殷。紂(zhou)亦信(xin)(xin)天(tian)與(yu)其(qi)(qi)祖四(si)海,已不(bu)(bu)躬#6於道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),天(tian)奪(duo)(duo)其(qi)(qi)國以(yi)(yi)授(shou)周。今夫墯(duo)農音(yin)(yin)(yin)農信(xin)(xin)墜實生百谷(gu),不(bu)(bu)力於其(qi)(qi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),墜竊其(qi)(qi)菓稼而(er)(er)荒翳之(zhi)(zhi)。齊后(hou)信(xin)(xin)人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)性酬讓,不(bu)(bu)明(ming)於其(qi)(qi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),舉(ju)全(quan)境(jing)以(yi)(yi)付人(ren)(ren)(ren)(ren),人(ren)(ren)(ren)(ren)實鴟義(yi)而(er)(er)有(you)其(qi)(qi)國。凡人(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)修其(qi)(qi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),隨(sui)其(qi)(qi)心(xin)(xin)而(er)(er)師之(zhi)(zhi),營欲茂滋,災疾朋釁,戕身損(sun)壽(shou),心(xin)(xin)斯害(hai)之(zhi)(zhi)矣,故(gu)曰唯道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)可(ke)信(xin)(xin)。天(tian)墜非道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),不(bu)(bu)能悠久;蒼生非賢(xian)(xian),不(bu)(bu)能靖(jing)順(shun);庶政非材,不(bu)(bu)能龢理(li)。夫用(yong)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)之(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)露其(qi)(qi)用(yong),福(fu)(fu)滋萬(wan)物,歸功無有(you),神(shen)融業茂,靈慶(qing)悠長。知而(er)(er)辨之(zhi)(zhi)謂之(zhi)(zhi)識,知而(er)(er)不(bu)(bu)辨謂之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)。識以(yi)(yi)理(li)人(ren)(ren)(ren)(ren),道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)以(yi)(yi)安(an)人(ren)(ren)(ren)(ren)。夫雞辰(chen)音(yin)(yin)(yin)辰(chen)而(er)(er)作,負日(ri)(ri)任(ren)勞,流汗灑墜,夜分僅息(xi),農夫之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)也(ye)。俯拾(shi)仰取(qu),銳心(xin)(xin)錐(zhui)撮(cuo),力思搏精,希求利潤,賈豎之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)也(ye)。嚥氣谷(gu)神(shen),宰(zai)思損(sun)慮,超遙輕舉(ju),日(ri)(ri)精鍊仙,高士之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)也(ye)。剸(tuan)情(qing)耑想,畢志(zhi)所事,倫揆忘(wang)寢,謀效(xiao)位司,人(ren)(ren)(ren)(ren)臣之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)也(ye)。清(qing)(qing)心(xin)(xin)省(sheng)念,察驗近習(xi),務求才良,以(yi)(yi)安(an)萬(wan)姓,人(ren)(ren)(ren)(ren)主之(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)也(ye)。若由是(shi)類之(zhi)(zhi),各順(shun)序(xu)其(qi)(qi)志(zhi)度,不(bu)(bu)替塞(sai)音(yin)(yin)(yin)塞(sai)其(qi)(qi)業履,是(shi)為天(tian)下有(you)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)。導筋骨則形全(quan),翦情(qing)欲則神(shen)全(quan),靖(jing)言語(yu)則福(fu)(fu)全(quan)。尅音(yin)(yin)(yin)尅此三(san)全(quan),是(shi)謂清(qing)(qing)賢(xian)(xian)。道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)德盛(sheng),則鬼神(shen)助(zhu),信(xin)(xin)義(yi)敦,則君(jun)子(zi)合,禮(li)義(yi)備,則小人(ren)(ren)(ren)(ren)懷。有(you)識者(zhe)自是(shi),無識者(zhe)亦自是(shi);有(you)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)者(zhe)靜默,闇(an)鈍者(zhe)亦靜
默。物固有似是(shi)而(er)(er)非,似非而(er)(er)是(shi);先號後(hou)笑,始(shi)吉終兇;身可(ke)(ke)親(qin)而(er)(er)才(cai)不(bu)堪親(qin),才(cai)可(ke)(ke)敬而(er)(er)身不(bu)堪敬;敬甚(shen)則(ze)不(bu)親(qin),親(qin)甚(shen)則(ze)不(bu)敬;親(qin)之(zhi)(zhi)而(er)(er)疏(shu)(shu),疏(shu)(shu)之(zhi)(zhi)而(er)(er)親(qin)。恩甚(shen)則(ze)怨生,愛(ai)多則(ze)憎至。有以速為(wei)貴(gui)(gui),有以緩為(wei)貴(gui)(gui),有以直(zhi)為(wei)貴(gui)(gui),有以曲音(yin)曲為(wei)貴(gui)(gui)。百(bai)事之(zhi)(zhi)宜,其由甚(shen)微,不(bu)可(ke)(ke)不(bu)知,是(shi)故智者難(nan)之(zhi)(zhi)。靜(jing)則(ze)神通(tong),窮則(ze)意通(tong),貴(gui)(gui)則(ze)語通(tong),富則(ze)身通(tong),理(li)勢然也。同(tong)(tong)(tong)道(dao)者相(xiang)愛(ai),同(tong)(tong)(tong)蓻者相(xiang)嫉(ji);同(tong)(tong)(tong)與者相(xiang)愛(ai),同(tong)(tong)(tong)取者相(xiang)嫉(ji);同(tong)(tong)(tong)病者相(xiang)愛(ai),同(tong)(tong)(tong)壯者相(xiang)嫉(ji);人情自然也。才(cai)多而(er)(er)好謙,貧賤而(er)(er)不(bu)諂,處勞而(er)(er)不(bu)為(wei)辱,貴(gui)(gui)富而(er)(er)益(yi)恭勤(qin),可(ke)(ke)謂(wei)有德者也。
人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)無(wu)(wu)(wu)法(fa)(fa)(fa)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)知(zhi)(zhi)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)四(si)時寒暑(shu),日(ri)(ri)月星厄之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)行,若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)知(zhi)(zhi)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)四(si)時寒暑(shu)、日(ri)(ri)月星屬(shu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)行當,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)諸生(sheng)血氣(qi)(qi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)類(lei)皆(jie)得(de)其(qi)(qi)(qi)處,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)安(an)(an)其(qi)(qi)(qi)產矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)臣(chen)亦無(wu)(wu)(wu)法(fa)(fa)(fa)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)知(zhi)(zhi)主(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賞(shang)(shang)罰爵祿(lu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)加,若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)知(zhi)(zhi)主(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)賞(shang)(shang)罰爵祿(lu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)加宜(yi)(yi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)親疏(shu)、遠(yuan)近(jin)、賢不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)肖皆(jie)盡其(qi)(qi)(qi)才(cai)(cai)力(li)(li),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)用矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。信全(quan)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)安(an)(an),信失(shi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)危(wei)(wei)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)百(bai)(bai)(bai)(bai)姓勤(qin)勞(lao),財物(wu)殫盡,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)爭(zheng)害(hai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心(xin)生(sheng),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)相(xiang)信矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)相(xiang)信,由(you)(you)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)平(ping)(ping)也(ye)(ye)(ye)。政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)平(ping)(ping),吏(li)(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)辠也(ye)(ye)(ye)。吏(li)(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有(you)(you)(you)辠,刑(xing)賞(shang)(shang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)齊(qi)也(ye)(ye)(ye)。刑(xing)賞(shang)(shang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)齊(qi),主(zhu)(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勤(qin)明(ming)(ming)也(ye)(ye)(ye)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)主(zhu)(zhu)勤(qin)明(ming)(ming)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)刑(xing)賞(shang)(shang)一(yi)(yi)(yi)(yi),刑(xing)賞(shang)(shang)一(yi)(yi)(yi)(yi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)吏(li)(li)奉(feng)法(fa)(fa)(fa),吏(li)(li)奉(feng)法(fa)(fa)(fa)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)宣(xuan),政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)宣(xuan)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)民得(de)其(qi)(qi)(qi)所(suo)(suo)(suo),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)交(jiao)相(xiang)信矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。是(shi)知(zhi)(zhi)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)相(xiang)信者(zhe)(zhe)(zhe),由(you)(you)主(zhu)(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勤(qin)明(ming)(ming)也(ye)(ye)(ye)。亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)居息壤五年,靈王(wang)使祭公致(zhi)篚帛與紉璐,曰(yue)(yue)(yue):余末(mo)小(xiao)子(zi)(zi)(zi),否德(de)忝位,水(shui)旱不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)時,藉為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)何以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)禳之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)?亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):水(shui),陰(yin)沴也(ye)(ye)(ye)。陰(yin)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)國(guo)(guo)(guo)(guo)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)類(lei)刑(xing),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)事(shi)(shi)(shi)類(lei)私(si)(si)。旱,陽過也(ye)(ye)(ye)。陽於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)國(guo)(guo)(guo)(guo)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)類(lei)德(de),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)事(shi)(shi)(shi)類(lei)盈(ying)。楚(chu)(chu)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)凡遭水(shui)旱,天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)宜(yi)(yi)正(zheng)刑(xing)修(xiu)德(de),百(bai)(bai)(bai)(bai)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)宜(yi)(yi)去私(si)(si)戒盈(ying),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)類(lei)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)消,百(bai)(bai)(bai)(bai)福日(ri)(ri)至矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。鄭(zheng)有(you)(you)(you)胡(hu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)封珪(gui)(gui)、戎(rong)弓(gong)(gong),異(yi)時失(shi)同於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)荊(jing)(jing)(jing)。荊(jing)(jing)(jing)曰(yue)(yue)(yue):必(bi)得(de)封珪(gui)(gui)、戎(rong)弓(gong)(gong),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)然,臨(lin)兵(bing)于汝。鄭(zheng)君(jun)(jun)病之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),駕見亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi),曰(yue)(yue)(yue):封珪(gui)(gui)、戎(rong)弓(gong)(gong)先君(jun)(jun)得(de)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)胡(hu),綿代功寶傳章翼嗣。今荊(jing)(jing)(jing)恃大(da)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)曰(yue)(yue)(yue)必(bi)得(de),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)然臨(lin)兵(bing),國(guo)(guo)(guo)(guo)危(wei)(wei)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。寡人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)欲(yu)(yu)(yu)(yu)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)他封珪(gui)(gui)、戎(rong)弓(gong)(gong)往,若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)何?亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):君(jun)(jun)其(qi)(qi)(qi)少(shao)安(an)(an),今是(shi)楚(chu)(chu)亦有(you)(you)(you)寶於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)此(ci),飾楚(chu)(chu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)寶以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)貰罪於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)君(jun)(jun),楚(chu)(chu)所(suo)(suo)(suo)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)(neng)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)#16,君(jun)(jun)必(bi)致(zhi)夫(fu)(fu)(fu)(fu)真(zhen)。今荊(jing)(jing)(jing)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)淺鮮之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)過而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)負其(qi)(qi)(qi)威刑(xing),申(shen)逞不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)直以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)耗敓與國(guo)(guo)(guo)(guo),荊(jing)(jing)(jing)失(shi)諸侯,於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)是(shi)乎(hu)在諸侯聞(wen)(wen)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),將(jiang)警勸備倫比(bi)勤(qin)明(ming)(ming),會同上(shang)(shang)(shang)(shang)義,固存鄭(zheng)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)首(shou),君(jun)(jun)姑待之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),豈(qi)必(bi)非(fei)(fei)福?於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)是(shi),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)胡(hu)珪(gui)(gui)、戎(rong)弓(gong)(gong)往。未至郢,荊(jing)(jing)(jing)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)聞(wen)(wen)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),曰(yue)(yue)(yue):彼(bi)用圣(sheng)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)訓(xun)辭,吾(wu)(wu)焉(yan)(yan)取此(ci),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)暴不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)直於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)令(ling)諸侯實生(sheng)心(xin)焉(yan)(yan)。遽返其(qi)(qi)(qi)賂,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)益(yi)善(shan)鄭(zheng)焉(yan)(yan)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情(qing)(qing)欲(yu)(yu)(yu)(yu)生(sheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)惡(e)(e)死,欲(yu)(yu)(yu)(yu)安(an)(an)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)惡(e)(e)危(wei)(wei),欲(yu)(yu)(yu)(yu)榮而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)惡(e)(e)辱。天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)得(de)其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)樂(le),樂(le)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)安(an)(an);不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)得(de)其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)苦(ku)(ku),苦(ku)(ku)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)危(wei)(wei)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)放其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)百(bai)(bai)(bai)(bai)吏(li)(li)庶(shu)(shu)(shu)犬(quan)具展其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu);百(bai)(bai)(bai)(bai)吏(li)(li)庶(shu)(shu)(shu)犬(quan)具展其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),貧者(zhe)(zhe)(zhe)竭(jie)其(qi)(qi)(qi)力(li)(li),富者(zhe)(zhe)(zhe)竭(jie)其(qi)(qi)(qi)財,四(si)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)失(shi)其(qi)(qi)(qi)序,皆(jie)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)得(de)其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)得(de)其(qi)(qi)(qi)欲(yu)(yu)(yu)(yu),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)相(xiang)與攜(xie)持(chi),保抱通逃,隱蔽漂(piao)流音(yin)(yin)(yin)流捃釆以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)祈性命。吏(li)(li)又從而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)捕(bu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),是(shi)故不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)其(qi)(qi)(qi)危(wei)(wei)苦(ku)(ku),因有(you)(you)(you)群聚(ju)背叛(pan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心(xin)生(sheng),若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)群聚(ju)背叛(pan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心(xin)生(sheng),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)國(guo)(guo)(guo)(guo)非(fei)(fei)其(qi)(qi)(qi)國(guo)(guo)(guo)(guo)也(ye)(ye)(ye)。勿貪(tan)戶口,百(bai)(bai)(bai)(bai)姓汝走;勿壯城池,百(bai)(bai)(bai)(bai)姓汝疲;賦斂(lian)(lian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)中,窮者(zhe)(zhe)(zhe)日(ri)(ri)窮;刑(xing)罰且二,貴(gui)者(zhe)(zhe)(zhe)日(ri)(ri)貴(gui);科禁(jin)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)行,國(guo)(guo)(guo)(guo)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)傾。官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)吏(li)(li)非(fei)(fei)才(cai)(cai),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)寬猛失(shi)所(suo)(suo)(suo)。或與百(bai)(bai)(bai)(bai)姓爭(zheng)利(li),由(you)(you)是(shi)狡詐之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心(xin)生(sheng),所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)百(bai)(bai)(bai)(bai)姓奸(jian)(jian)(jian)(jian)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)難(nan)(nan)知(zhi)(zhi)。天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)難(nan)(nan)知(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)上(shang)(shang)(shang)(shang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)疑(yi),上(shang)(shang)(shang)(shang)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)疑(yi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)益(yi)惑(huo),下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)既(ji)惑(huo)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)長(chang)(chang)勞(lao),官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)長(chang)(chang)勞(lao)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)賞(shang)(shang)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足勸,刑(xing)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)(neng)禁(jin),易動而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)難(nan)(nan)靜(jing),此(ci)由(you)(you)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)得(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)故也(ye)(ye)(ye)。政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)術至要,力(li)(li)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)審(shen)士(shi)(shi)(shi)。士(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)才(cai)(cai)行比(bi)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)(yi)鄉(xiang),委(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)鄉(xiang);才(cai)(cai)行比(bi)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)(yi)縣,委(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)縣;才(cai)(cai)行比(bi)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)(yi)州音(yin)(yin)(yin)州,委(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)絲;才(cai)(cai)行比(bi)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)一(yi)(yi)(yi)(yi)國(guo)(guo)(guo)(guo),委(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)國(guo)(guo)(guo)(guo)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)。而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)後迺(nai)能(neng)(neng)(neng)無(wu)(wu)(wu)伏士(shi)(shi)(shi)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)(you)(you)惡(e)(e)戾於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)鄉(xiang)者(zhe)(zhe)(zhe),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)誨之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)改是(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)惡(e)(e)戾,於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)縣則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)撻之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)改是(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)惡(e)(e)戾,於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)州則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)移之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)改是(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)惡(e)(e)戾。於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)國(guo)(guo)(guo)(guo)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)誅之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)後迺(nai)能(neng)(neng)(neng)無(wu)(wu)(wu)逆節(jie)(jie)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。誠如(ru)是(shi),舉天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),一(yi)(yi)(yi)(yi)一(yi)(yi)(yi)(yi)胸懷,無(wu)(wu)(wu)有(you)(you)(you)干背掏慢(man)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)萌矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi),此(ci)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)靖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。凡為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)務(wu)(wu),莫大(da)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)(shi)(shi);士(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)待求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu),莫善(shan)通政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng);通政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)善(shan),莫若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)靖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。靖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai),蓋以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)文章考(kao)(kao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),百(bai)(bai)(bai)(bai)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)四(si)五;以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)言(yan)(yan)論考(kao)(kao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),十(shi)或一(yi)(yi)(yi)(yi)二;以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)神(shen)氣(qi)(qi)靖作(zuo)態(tai)(tai)度考(kao)(kao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),十(shi)全(quan)八(ba)九。是(shi)皆(jie)賢王(wang)慶世(shi)(shi)明(ming)(ming)識,裁(cai)擇(ze)所(suo)(suo)(suo)能(neng)(neng)(neng)爾也(ye)(ye)(ye)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)王(wang)危(wei)(wei)世(shi)(shi),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)文章取士(shi)(shi)(shi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)翦巧綺濫益(yi)至,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)正(zheng)雅素(su)音(yin)(yin)(yin)素(su)實益(yi)藏矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)言(yan)(yan)論取士(shi)(shi)(shi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)浮(fu)(fu)掞游(you)飾益(yi)來(lai),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)譽(yu)諤諍直益(yi)晦(hui)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)神(shen)氣(qi)(qi)靖作(zuo)態(tai)(tai)度取士(shi)(shi)(shi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)外正(zheng)內邪(xie)益(yi)尊,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)清修(xiu)明(ming)(ming)實益(yi)隱矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)然者(zhe)(zhe)(zhe),賢愈到,政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)愈僻,令(ling)愈勤(qin),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)愈亂(luan)矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia),至大(da)器(qi)也(ye)(ye)(ye);帝王(wang),至重位也(ye)(ye)(ye)。得(de)士(shi)(shi)(shi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)靖,失(shi)士(shi)(shi)(shi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)亂(luan),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)勞(lao)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)賢,逸於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)任使。於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)呼,守(shou)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)聚(ju)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者(zhe)(zhe)(zhe),其(qi)(qi)(qi)胡(hu)可以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)事(shi)(shi)(shi)誠於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)士(shi)(shi)(shi)乎(hu)?人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)情(qing)(qing)失(shi)宜(yi)(yi),主(zhu)(zhu)所(suo)(suo)(suo)深恤,失(shi)宜(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)大(da),莫痛刑(xing)獄。夫(fu)(fu)(fu)(fu)明(ming)(ming)達之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai),將(jiang)欲(yu)(yu)(yu)(yu)聽訟(song),或誘(you)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)詐,或脅之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)威,或開之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)情(qing)(qing),或苦(ku)(ku)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)戮,雖作(zuo)設權(quan)異(yi),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)必(bi)也(ye)(ye)(ye)公平(ping)(ping)。故使天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),生(sheng)無(wu)(wu)(wu)所(suo)(suo)(suo)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)德(de),死無(wu)(wu)(wu)所(suo)(suo)(suo)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)怨。夫(fu)(fu)(fu)(fu)秉國(guo)(guo)(guo)(guo)、建吏(li)(li)、持(chi)刑(xing)若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)此(ci),可謂(wei)(wei)(wei)至官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)。至官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi)(shi),群情(qing)(qing)和(he)正(zheng),諸產咸宜(yi)(yi),愛(ai)敬(jing)交(jiao)深,上(shang)(shang)(shang)(shang)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)條固,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可搖(yao)蕩(dang),有(you)(you)(you)類(lei)一(yi)(yi)(yi)(yi)家,茍有(you)(you)(you)違順(shun)(shun)#22陵逆,安(an)(an)得(de)動哉(zai)?平(ping)(ping)王(wang)反正(zheng),既(ji)宅天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)邑,務(wu)(wu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)才(cai)(cai)良(liang)(liang),等聞(wen)(wen)一(yi)(yi)(yi)(yi)善(shan),喜豫連日(ri)(ri)。左右(you)侍仆累言(yan)(yan)大(da)臣(chen)有(you)(you)(you)賢異(yi)者(zhe)(zhe)(zhe),如(ru)是(shi)逾歲。王(wang)曰(yue)(yue)(yue):余一(yi)(yi)(yi)(yi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)于德(de)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)明(ming)(ming),務(wu)(wu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)賢異(yi),益(yi)恐山澤遺逸不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)舉,豈(qi)樂(le)聞(wen)(wen)善(shan)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)自閉塞哉(zai)?迺(nai)者(zhe)(zhe)(zhe)仄(ze)媚仆臣(chen)累譽(yu)權(quan)任,頗階(jie)左右(you),意余孱昧(mei),無(wu)(wu)(wu)能(neng)(neng)(neng)斷明(ming)(ming),徒唯(wei)共(gong)音(yin)(yin)(yin)共(gong)和(he),依違浸長(chang)(chang)。自賢敗(bai)德(de),莫此(ci)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)多,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)時匡(kuang)遏(e),就滋固黨。於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)是(shi)棄(qi)左右(you)近(jin)習三(san)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)市(shi),貶庶(shu)(shu)(shu)司尹犬(quan)五人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),曰(yue)(yue)(yue):無(wu)(wu)(wu)令(ling)臣(chen)君(jun)(jun)者(zhe)(zhe)(zhe)附下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)罔上(shang)(shang)(shang)(shang),持(chi)祿(lu)阿(a)意。天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)聞(wen)(wen)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),稱為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)齊(qi)明(ming)(ming),海南(nan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)西歸者(zhe)(zhe)(zhe)七國(guo)(guo)(guo)(guo)。至理(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi)(shi),輿服(fu)(fu)(fu)(fu)純(chun)素(su)憲令(ling)寬簡,禁(jin)網(wang)(wang)疏(shu)闊。夫(fu)(fu)(fu)(fu)輿服(fu)(fu)(fu)(fu)純(chun)素(su),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)羨;憲令(ling)寬簡,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)俗(su)無(wu)(wu)(wu)忌諱;禁(jin)網(wang)(wang)疏(shu)闊,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)易避(bi)難(nan)(nan)犯。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)羨,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)嗜欲(yu)(yu)(yu)(yu)希微(wei),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)服(fu)(fu)(fu)(fu)役(yi)樂(le)業矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);俗(su)無(wu)(wu)(wu)忌諱,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)抑閉開舒,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)歡(huan)(huan)欣交(jiao)通矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);易避(bi)難(nan)(nan)犯,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)好惡(e)(e)分(fen)明(ming)(ming),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)貴(gui)德(de)知(zhi)(zhi)恥矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)服(fu)(fu)(fu)(fu)役(yi)樂(le)業之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)順(shun)(shun),歡(huan)(huan)欣交(jiao)通之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)龢,貴(gui)德(de)知(zhi)(zhi)恥之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)正(zheng)。浮(fu)(fu)墮之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)順(shun)(shun);逆節(jie)(jie)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)龢;奸(jian)(jian)(jian)(jian)邪(xie)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)正(zheng),順(shun)(shun)、龢、正(zheng)三(san)者(zhe)(zhe)(zhe),理(li)國(guo)(guo)(guo)(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)宗(zong)也(ye)(ye)(ye)。衰音(yin)(yin)(yin)衰末(mo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi)(shi),輿服(fu)(fu)(fu)(fu)文巧,憲令(ling)禳祈,禁(jin)網(wang)(wang)頗僻。夫(fu)(fu)(fu)(fu)輿服(fu)(fu)(fu)(fu)文巧,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)流相(xiang)炎慕(mu);憲令(ling)禳祈,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)俗(su)多忌諱;禁(jin)網(wang)(wang)頗僻,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)莫知(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)這(zhe)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)流相(xiang)炎慕(mu),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忠(zhong)潔(jie),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)恥樸(pu)(pu)貴(gui)華矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);俗(su)多忌諱,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)情(qing)(qing)志(zhi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)通,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)上(shang)(shang)(shang)(shang)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)膠(jiao)戾矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi);莫知(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)這(zhe),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)讒禍繁(fan)興,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)眾(zhong)(zhong)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)懼死矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)恥樸(pu)(pu)貴(gui)華之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)浮(fu)(fu),上(shang)(shang)(shang)(shang)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)膠(jiao)戾之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)窒,眾(zhong)(zhong)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)懼死之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)(wei)冒(mao)。真(zhen)正(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi)(shi)(shi),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)浮(fu)(fu);公直之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi)(shi)(shi),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)塞;器(qi)能(neng)(neng)(neng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi)(shi)(shi),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)冒(mao)。浮(fu)(fu)、塞、冒(mao)三(san)者(zhe)(zhe)(zhe),亂(luan)國(guo)(guo)(guo)(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)梯也(ye)(ye)(ye)。荊(jing)(jing)(jing)君(jun)(jun)熊圉(yu)問水(shui)旱理(li)亂(luan),亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):水(shui)旱由(you)(you)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian),理(li)亂(luan)由(you)(you)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)事(shi)(shi)(shi)和(he)理(li),雖有(you)(you)(you)水(shui)旱,無(wu)(wu)(wu)能(neng)(neng)(neng)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)害(hai),堯湯是(shi)也(ye)(ye)(ye)。故周之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)秩官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)云:人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)強(qiang)勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)。若(ruo)(ruo)(ruo)(ruo)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)事(shi)(shi)(shi)壞(huai)亂(luan),縱無(wu)(wu)(wu)水(shui)旱,日(ri)(ri)益(yi)崩(beng)離(li),且桀紂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)滅豈(qi)惟水(shui)旱?荊(jing)(jing)(jing)君(jun)(jun)北面遵循稽首(shou)曰(yue)(yue)(yue);天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)棄(qi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)谷,及此(ci)言(yan)(yan)也(ye)(ye)(ye)。乃以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)弘璧十(shi)朋為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)壽,拜為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)亞(ya)尹。曰(yue)(yue)(yue):庶(shu)(shu)(shu)吾(wu)(wu)國(guo)(guo)(guo)(guo)有(you)(you)(you)瘳(chou)乎(hu)?亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)得(de)已(yi)中宿微(wei)服(fu)(fu)(fu)(fu),違之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)他邦(bang)。至理(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi)(shi),山無(wu)(wu)(wu)偽隱,市(shi)無(wu)(wu)(wu)邪(xie)利(li),朝無(wu)(wu)(wu)佞(ning)祿(lu)。國(guo)(guo)(guo)(guo)產問:何由(you)(you)得(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)俗(su)醇樸(pu)(pu)?亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)煩苛,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)奸(jian)(jian)(jian)(jian)偽;政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)省一(yi)(yi)(yi)(yi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)醇樸(pu)(pu)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)俗(su)隨(sui)國(guo)(guo)(guo)(guo)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)方(fang)(fang)圓,猶蠖屈之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)葉也(ye)(ye)(ye),食蒼則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)身(shen)蒼,食黃則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)身(shen)黃。曰(yue)(yue)(yue):何為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)富:亢(kang)(kang)倉(cang)(cang)(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):賦斂(lian)(lian)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)時,官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)上(shang)(shang)(shang)(shang)清約(yue),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)富。賦斂(lian)(lian)無(wu)(wu)(wu)節(jie)(jie),官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)上(shang)(shang)(shang)(shang)奢縱,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)貧。句(ju)粵之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)簳(gan)鏃(zu)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)精金,鷙隼為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)羽,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)掊箠,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)其(qi)(qi)(qi)與槁樸(pu)(pu)也(ye)(ye)(ye)無(wu)(wu)(wu)擇(ze)。及夫(fu)(fu)(fu)(fu)蕩(dang)寇爭(zheng)虔音(yin)(yin)(yin)沖(chong)覿(di)武決勝(sheng)(sheng)(sheng)(sheng),加之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)駭弩之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)上(shang)(shang)(shang)(shang),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)三(san)百(bai)(bai)(bai)(bai)步之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)立(li)敵矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。蜚景之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)劍威奪(duo)白(bai)日(ri)(ri),氣(qi)(qi)盛紫蜺,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)刲獲(huo),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)其(qi)(qi)(qi)與剭刃也(ye)(ye)(ye)無(wu)(wu)(wu)擇(ze)。及夫(fu)(fu)(fu)(fu)兇邪(xie)流毒(du)沸(fei)渭(wei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)靖,加之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)運掌之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)上(shang)(shang)(shang)(shang),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)千里之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)留行矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)材有(you)(you)(you)分(fen),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)用有(you)(you)(you)當,所(suo)(suo)(suo)貴(gui)善(shan)因時而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)已(yi)耳。昔者(zhe)(zhe)(zhe)明(ming)(ming)皇圣(sheng)帝,天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)和(he)平(ping)(ping),萬(wan)物(wu)暢茂(mao),群性得(de)極,善(shan)因時而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)勿擾者(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)(ye)。近(jin)古是(shi)來(lai),天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)奸(jian)(jian)(jian)(jian)邪(xie)者(zhe)(zhe)(zhe)眾(zhong)(zhong),正(zheng)直者(zhe)(zhe)(zhe)寡;輕薄趍利(li)者(zhe)(zhe)(zhe)多,敦方(fang)(fang)退靜(jing)者(zhe)(zhe)(zhe)鮮。奸(jian)(jian)(jian)(jian)者(zhe)(zhe)(zhe)出(chu)言(yan)(yan)天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)忠(zhong)言(yan)(yan),遂(sui)使天(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)交(jiao)相(xiang)疑(yi)害(hai)。悲夫(fu)(fu)(fu)(fu),作(zuo)法(fa)(fa)(fa)貴(gui)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)易避(bi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)難(nan)(nan)犯,救弊貴(gui)於(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)(wu)省事(shi)(shi)(shi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)一(yi)(yi)(yi)(yi)令(ling)。除去豪橫則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)安(an)(an),刑(xing)禁(jin)必(bi)行則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)務(wu)(wu)私(si)(si)利(li),官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)務(wu)(wu)私(si)(si)利(li),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)百(bai)(bai)(bai)(bai)姓富。史刑(xing)曰(yue)(yue)(yue):眚災肆赦(she),赦(she)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)欲(yu)(yu)(yu)(yu)數(shu),赦(she)數(shu)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)惡(e)(e)者(zhe)(zhe)(zhe)得(de)計,平(ping)(ping)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)生(sheng)心(xin),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)賢良(liang)(liang)否塞矣(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)(you)(you)大(da)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)賊害(hai),官(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)(guan)吏(li)(li)捕(bu)獲(huo),因廣(guang)條引,誣陷貞良(liang)(liang),闊遠(yuan)牽率,冀推時序,卒(zu)蒙(meng)赦(she)宥。遇賊害(hai)者(zhe)(zhe)(zhe),訖(qi)無(wu)(wu)(wu)所(suo)(suo)(suo)快,自毒(du)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)已(yi)。由(you)(you)是(shi)平(ping)(ping)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)遞生(sheng)黠計,吏(li)(li)勞(lao)政(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)(zheng)酷(ku),莫能(neng)(neng)(neng)鎮止,此(ci)由(you)(you)數(shu)赦(she)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)過也(ye)(ye)(ye)。夫(fu)(fu)(fu)(fu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)惡(e)(e)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)無(wu)(wu)(wu)道不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)義者(zhe)(zhe)(zhe),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)(you)(you)罰也(ye)(ye)(ye);所(suo)(suo)(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)勉為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)有(you)(you)(you)道行義者(zhe)(zhe)(zhe),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)(you)(you)賞(shang)(shang)也(ye)(ye)(ye)。今無(wu)(wu)(wu)道不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)義者(zhe)(zhe)(zhe)赦(she)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)有(you)(you)(you)道行義者(zhe)(zhe)(zhe)被妎音(yin)(yin)(yin)害(hai)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)賞(shang)(shang),欲(yu)(yu)(yu)(yu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)就善(shan)也(ye)(ye)(ye),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)亦難(nan)(nan)乎(hu)?世(shi)(shi)有(you)(you)(you)賢主(zhu)(zhu)秀士(shi)(shi)(shi)肯察此(ci)論:人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)怨者(zhe)(zhe)(zhe),非(fei)(fei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)接(jie)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye);神(shen)怒(nu)者(zhe)(zhe)(zhe),非(fei)(fei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)事(shi)(shi)(shi)神(shen)也(ye)(ye)(ye);巧佞(ning)甚,人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)愈怨;淫祀盛,神(shen)益(yi)怒(nu)。
始(shi)生(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)天(tian)(tian)也(ye)(ye)(ye)(ye),養(yang)成之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye),能(neng)養(yang)天(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)生(sheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)物攖之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)天(tian)(tian)子(zi)(zi)。天(tian)(tian)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)動(dong)也(ye)(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)全(quan)天(tian)(tian)氣(qi),故(gu)此官(guan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)自(zi)立(li)也(ye)(ye)(ye)(ye)。立(li)官(guan)者(zhe)(zhe),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)全(quan)生(sheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)。今世(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)惑主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu),多官(guan)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)反以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)害生(sheng),則(ze)(ze)(ze)失所(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)立(li)官(guan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)本(ben)矣(yi)。草郁(yu)(yu)財為(wei)(wei)腐,.樹(shu)郁(yu)(yu)則(ze)(ze)(ze)為(wei)(wei)蠹(du),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)郁(yu)(yu)則(ze)(ze)(ze)為(wei)(wei)病,國(guo)郁(yu)(yu)則(ze)(ze)(ze)百慝并起(qi),危(wei)(wei)亂(luan)(luan)不(bu)(bu)(bu)(bu)禁。所(suo)謂(wei)(wei)國(guo)郁(yu)(yu)者(zhe)(zhe),主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)德不(bu)(bu)(bu)(bu)下(xia)(xia)(xia)(xia)宣,人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)欲(yu)不(bu)(bu)(bu)(bu)上達也(ye)(ye)(ye)(ye)。是(shi)故(gu)圣王貴(gui)忠臣、正(zheng)(zheng)士,為(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)敢直(zhi)言,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)決(jue)郁(yu)(yu)塞也(ye)(ye)(ye)(ye)。克己(ji)(ji)復(fu)禮(li),賢(xian)良自(zi)至;君耕(geng)后(hou)蠶(can),蒼(cang)生(sheng)自(zi)化。由是(shi)言之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),賢(xian)良正(zheng)(zheng),可(ke)(ke)待不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)求(qiu)(qiu)(qiu),求(qiu)(qiu)(qiu)得(de)非(fei)賢(xian)也(ye)(ye)(ye)(ye);蒼(cang)生(sheng)正(zheng)(zheng),可(ke)(ke)化不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)刑(xing),刑(xing)行非(fei)理也(ye)(ye)(ye)(ye)。堯舜有(you)為(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)勤(qin)(qin),無為(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)欲(yu),天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)各得(de)濟其(qi)(qi)(qi)欲(yu);有(you)為(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)位,無為(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)心(xin),故(gu)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)各得(de)肆其(qi)(qi)(qi)心(xin)。士有(you)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)愛(ai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)愛(ai)者(zhe)(zhe);有(you)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)獨(du)愛(ai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)愛(ai)者(zhe)(zhe)。用天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)愛(ai)者(zhe)(zhe),則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)安;用主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)獨(du)愛(ai)者(zhe)(zhe),則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)危(wei)(wei)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)安可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)自(zi)放其(qi)(qi)(qi)愛(ai)憎哉(zai)(zai)?由是(shi)重(zhong)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)愛(ai)者(zhe)(zhe),當制其(qi)(qi)(qi)情(qing)。所(suo)謂(wei)(wei)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)者(zhe)(zhe),謂(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)萬物也(ye)(ye)(ye)(ye);所(suo)謂(wei)(wei)邦(bang)國(guo)者(zhe)(zhe),謂(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)眾也(ye)(ye)(ye)(ye)。夫(fu)(fu)(fu)國(guo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)為(wei)(wei)本(ben),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)安則(ze)(ze)(ze)國(guo)安,故(gu)憂國(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu),務求(qiu)(qiu)(qiu)理人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)材(cai)#25。玉之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)難辨者(zhe)(zhe),謂(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)硁石也(ye)(ye)(ye)(ye);金之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)難辨者(zhe)(zhe),謂(wei)(wei)其(qi)(qi)(qi)有(you)鍮石也(ye)(ye)(ye)(ye)。今夫(fu)(fu)(fu)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)隼翼而(er)(er)(er)(er)(er)(er)被之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)鷃(yan),視而(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)明(ming)(ming)者(zhe)(zhe),正(zheng)(zheng)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)年;明(ming)(ming)者(zhe)(zhe),視之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)乃(nai)鷃(yan)也(ye)(ye)(ye)(ye)。今夫(fu)(fu)(fu)小(xiao)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)多誦經(jing)籍方書,或學奇技通說,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)被以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)青紫章服,使(shi)愚者(zhe)(zhe)聽(ting)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)視之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),正(zheng)(zheng)為(wei)(wei)君子(zi)(zi)也(ye)(ye)(ye)(ye);明(ming)(ming)者(zhe)(zhe)聽(ting)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)視之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),乃(nai)小(xiao)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)誠明(ming)(ming),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)言取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)理也(ye)(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)才取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)理也(ye)(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)行取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)理也(ye)(ye)(ye)(ye);人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)不(bu)(bu)(bu)(bu)明(ming)(ming),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)言取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)亂(luan)(luan)也(ye)(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)才取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)亂(luan)(luan)也(ye)(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)行取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)亂(luan)(luan)也(ye)(ye)(ye)(ye)。夫(fu)(fu)(fu)圣主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)用人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye),貴(gui)耳(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)聞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),目不(bu)(bu)(bu)(bu)見(jian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),口不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)百姓暢然自(zi)理矣(yi)。若人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)貴(gui)耳(er)聞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)運(yun)貨逐利(li)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)市譽矣(yi);貴(gui)目見(jian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)恢形異藝而(er)(er)(er)(er)(er)(er)爭(zheng)進(jin)(jin)矣(yi);貴(gui)可(ke)(ke)道(dao)(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)功(gong),則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)習舌調吻而(er)(er)(er)(er)(er)(er)飾辭矣(yi)。使(shi)天(tian)(tian)下(xia)(xia)(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)市譽爭(zheng)進(jin)(jin),飾辭,見(jian)達者(zhe)(zhe),政(zheng)敗矣(yi)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)皆(jie)知(zhi)(zhi)鏡之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)明(ming)(ming)己(ji)(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)惡士之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)明(ming)(ming)己(ji)(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye),鏡之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)明(ming)(ming)己(ji)(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye)功(gong)細(xi),士之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)明(ming)(ming)己(ji)(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye)功(gong)大(da),知(zhi)(zhi)其(qi)(qi)(qi)細(xi),失其(qi)(qi)(qi)大(da),不(bu)(bu)(bu)(bu)知(zhi)(zhi)類矣(yi)。於(wu)呼,人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)清心(xin)省事。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)臣恭儉守(shou)職,太(tai)平立(li)致矣(yi)。而(er)(er)(er)(er)(er)(er)世(shi)或難之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),吾所(suo)不(bu)(bu)(bu)(bu)知(zhi)(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)。若人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)方寸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)墜不(bu)(bu)(bu)(bu)明(ming)(ming)不(bu)(bu)(bu)(bu)斷,則(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)地之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)宜,四(si)海之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內,動(dong)植萬類,咸失其(qi)(qi)(qi)道(dao)(dao)矣(yi)。以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)耳(er)目取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者(zhe)(zhe),官(guan)多而(er)(er)(er)(er)(er)(er)政(zheng)亂(luan)(luan);以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)心(xin)慮取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者(zhe)(zhe),官(guan)少而(er)(er)(er)(er)(er)(er)政(zheng)清。是(shi)知(zhi)(zhi)循理之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi),務求(qiu)(qiu)(qiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)見(jian)、不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)聞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)材(cai);澆危(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)世(shi),務取(qu)(qu)(qu)可(ke)(ke)聞可(ke)(ke)見(jian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)材(cai)。嗚(wu)呼,人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)豈知(zhi)(zhi)哉(zai)(zai)?以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)耳(er)目取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)皆(jie)襄攴(po)敓以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)買譽;以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)心(xin)慮取(qu)(qu)(qu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)皆(jie)靜(jing)正(zheng)(zheng)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)勤(qin)(qin)德。吏靜(jing)正(zheng)(zheng)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)勤(qin)(qin)德,則(ze)(ze)(ze)不(bu)(bu)(bu)(bu)言而(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)化;吏襄攴(po)敓以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)買譽,則(ze)(ze)(ze)刑(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)甚音畏世(shi)主(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)(zhu)豈知(zhi)(zhi)哉(zai)(zai)?
夫國(guo)之(zhi)將(jiang)興也(ye),朝(chao)廷百(bai)吏或(huo)短、或(huo)長、或(huo)丑、或(huo)美(mei)(mei)、或(huo)怡(yi)、或(huo)厲、或(huo)是、或(huo)非。雖(sui)聽(ting)(ting)其(qi)(qi)(qi)(qi)言(yan),觀(guan)其(qi)(qi)(qi)(qi)貌(mao),有(you)(you)(you)似不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)同,然察其(qi)(qi)(qi)(qi)志,徵其(qi)(qi)(qi)(qi)心(xin),盡於(wu)為(wei)(wei)(wei)(wei)國(guo)。所(suo)(suo)以剛(gang)訐(jie)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)怨,黜(chu)退不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)愕(e)(e),議(yi)得(de)(de)(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)中(zhong),無違乎理。故天不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)惑其(qi)(qi)(qi)(qi)時(shi),墜不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)乏其(qi)(qi)(qi)(qi)利,人(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)亂(luan)其(qi)(qi)(qi)(qi)豈,鬼神開(kai)贊(zan),蠻夷(yi)柔(rou)(rou)同,保合(he)大和,萬物化育。國(guo)之(zhi)將(jiang)亡也(ye),朝(chao)廷百(bai)吏姿貌(mao)多美(mei)(mei),顏色諧和,詞氣華柔(rou)(rou),動止(zhi)詳潤。雖(sui)觀(guan)其(qi)(qi)(qi)(qi)貌(mao),聽(ting)(ting)其(qi)(qi)(qi)(qi)言(yan),有(you)(you)(you)若(ruo)歡洽,然察其(qi)(qi)(qi)(qi)志,徵其(qi)(qi)(qi)(qi)心(xin),盡在(zai)竟位。所(suo)(suo)以聞奇則怪(guai),見(jian)異必(bi)愕(e)(e),狙(ju)嫉相蒙,遂喪(sang)其(qi)(qi)(qi)(qi)道。故天告災時(shi),墜生反物,人(ren)作(zuo)兇德(de),鬼神間(jian)禍(huo),戎狄交侵,喪(sang)亂(luan)弘多,萬物不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)化。夫不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)傷貨財,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)妎人(ren)力,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)損官(guan)(guan)吏,而(er)(er)功成政(zheng)立,下自百(bai)姓,上(shang)滋(zi)主德(de),如此者(zhe)(zhe)忠(zhong)賢之(zhi)臣(chen)也(ye)。若(ruo)費財煩(fan)人(ren),危官(guan)(guan)茍效,一時(shi)功利規(gui)賞於(wu)主,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)顧(gu)過後貽災於(wu)國(guo),如此者(zhe)(zhe)奸臣(chen)也(ye)。至理之(zhi)世,官(guan)(guan)得(de)(de)(de)人(ren)。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)理之(zhi)世,人(ren)得(de)(de)(de)官(guan)(guan)。邾龍人(ren)顅問事(shi)君,亢倉子曰:既策名(ming)而(er)(er)臣(chen)人(ren)者(zhe)(zhe),心(xin)莫(mo)若(ruo)公(gong),貌(mao)莫(mo)若(ruo)和,言(yan)莫(mo)若(ruo)正(zheng)(zheng)。公(gong)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)欲露,和不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)欲雜(za),正(zheng)(zheng)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)欲犯。古(gu)之(zhi)清勤為(wei)(wei)(wei)(wei)國(guo)修(xiu)政(zheng),今(jin)之(zhi)清勤為(wei)(wei)(wei)(wei)身(shen)修(xiu)名(ming)。夫為(wei)(wei)(wei)(wei)國(guo)修(xiu)政(zheng)者(zhe)(zhe),區處條別,動得(de)(de)(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)宜(yi),合(he)於(wu)大體(ti)。為(wei)(wei)(wei)(wei)身(shen)修(xiu)名(ming)者(zhe)(zhe),區處條別,致遠不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)通,拘於(wu)小(xiao)(xiao)節。是知心(xin)以道為(wei)(wei)(wei)(wei)主,坘事(shi)得(de)(de)(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)所(suo)(suo);心(xin)以事(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)主,坘物失其(qi)(qi)(qi)(qi)所(suo)(suo)。臣(chen)居上(shang)位不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)諫(jian),下位不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)公(gong),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)合(he)贍其(qi)(qi)(qi)(qi)祿。君不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)嚴敬,大臣(chen)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)彰(zhang)信(xin)小(xiao)(xiao),臣(chen)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)合(he)官(guan)(guan)其(qi)(qi)(qi)(qi)朝(chao)。有(you)(you)(you)才者(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)必(bi)忠(zhong),忠(zhong)者(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)必(bi)有(you)(you)(you)才。臣(chen)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)患不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忠(zhong),適(shi)恐盡忠(zhong)而(er)(er)主莫(mo)之(zhi)信(xin);主不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)患不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)信(xin),適(shi)恐信(xin)之(zhi)而(er)(er)莫(mo)能事(shi)事(shi)。上(shang)等(deng)(deng)之(zhi)人(ren),得(de)(de)(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)性(xing)則天下理;中(zhong)等(deng)(deng)之(zhi)人(ren),得(de)(de)(de)其(qi)(qi)(qi)(qi)性(xing)則天下亂(luan)。明(ming)主用上(shang)等(deng)(deng)之(zhi)人(ren),當委以權宜(yi),便(bian)豈肆其(qi)(qi)(qi)(qi)所(suo)(suo)為(wei)(wei)(wei)(wei);用中(zhong)等(deng)(deng)之(zhi)人(ren),則當程課其(qi)(qi)(qi)(qi)功,示以賞罰。
賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)良所(suo)(suo)以(yi)屢求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),難進而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)易退(tui)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),非為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)愛身(shen)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)死王事(shi)(shi)(shi)(shi),適(shi)恐盡忠而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)主莫(mo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)信(xin)耳。自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)知有(you)(you)(you)(you)材(cai)(cai)識(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren),外(wai)恭謹(jin)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)內(nei)無(wu)(wu)憂。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)於眾(zhong)也(ye)(ye),龢(he)正(zheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)狎。親之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)彌莊;疏之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)退(tui)去而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)怨(yuan);窮厄則(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)命自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)寬(kuan);榮達則(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)正(zheng)。人(ren)(ren)(ren)有(you)(you)(you)(you)視(shi)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)儀(yi)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)也(ye)(ye),聽其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)聲賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)也(ye)(ye),徵神課識(shi)(shi)(shi),或負(fu)所(suo)(suo)望。夫(fu)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)見用(yong)也(ye)(ye),入則(ze)(ze)(ze)(ze)諷譽,出(chu)則(ze)(ze)(ze)(ze)龔默(mo),職司勤辨(bian),居(ju)室(shi)儉閑。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)未見用(yong)也(ye)(ye),藏(zang)(zang)身(shen)於眾(zhong),藏(zang)(zang)識(shi)(shi)(shi)於目,藏(zang)(zang)言(yan)於口(kou),飽食安(an)步,獨(du)善其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)身(shen),貞而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)怨(yuan)。智者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)疑豈(qi),識(shi)(shi)(shi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)疑人(ren)(ren)(ren)。有(you)(you)(you)(you)識(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi),行(xing)(xing)(xing)危而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)色不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)(ke)(ke)疏,言(yan)遜而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)理(li)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)(ke)(ke)拔(ba)。凡(fan)謂(wei)(wei)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)稱賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian),效在(zai)(zai)(zai)官政(zheng),功在(zai)(zai)(zai)事(shi)(shi)(shi)(shi)事(shi)(shi)(shi)(shi)。太平(ping)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)時,上士(shi)運其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)識(shi)(shi)(shi),中士(shi)竭其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)耐,小(xiao)(xiao)人(ren)(ren)(ren)輸其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)力(li)。齊有(you)(you)(you)(you)掊子(zi)(zi)(zi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),材(cai)(cai)可(ke)(ke)(ke)(ke)以(yi)振國(guo),行(xing)(xing)(xing)可(ke)(ke)(ke)(ke)以(yi)獨(du)立,事(shi)(shi)(shi)(shi)父(fu)母孝謹(jin),鄉黨(dang)恭循,念(nian)居(ju)貧(pin)無(wu)(wu)以(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)養(yang),施信(xin)義(yi)(yi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)游(you)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)久之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣(yi)。所(suo)(suo)如寡(gua)合?或為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)乘時夸(kua)毗(pi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)所(suo)(suo)蚩給(gei),於是(shi)負(fu)杖步足(zu),問乎亢(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):吾(wu)(wu)聞至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)忘情,黎(li)人(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)事(shi)(shi)(shi)(shi)情,存情之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)曹務其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)教訓而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)尊(zun)信(xin)義(yi)(yi)。吾(wu)(wu)乃(nai)今不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)工,受不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)信(xin)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)信(xin),信(xin)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見信(xin)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)信(xin),為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)勤慕義(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)義(yi)(yi),人(ren)(ren)(ren)義(yi)(yi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)俟義(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)義(yi)(yi)。然則(ze)(ze)(ze)(ze)信(xin)義(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi),常獨(du)厄隨退(tui),胡(hu)以(yi)取(qu)貴乎時,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)教理(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)上也(ye)(ye)?亢(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)俯而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)循只,仰而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)譆,超然而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)歌,曰(yue)(yue):時之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)陽兮信(xin)義(yi)(yi)昌(chang)(chang)(chang)音(yin)昌(chang)(chang)(chang),時之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)默(mo)兮信(xin)義(yi)(yi)伏,陽與(yu)默(mo),昌(chang)(chang)(chang)與(yu)伏,汨(mi)吾(wu)(wu)無(wu)(wu)誰(shui)私(si)兮?羌忽不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)讀。夫(fu)運正(zheng)性以(yi)如適(shi),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)物莫(mo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)應者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),真不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)行(xing)(xing)(xing)也(ye)(ye)。夫(fu)真且不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)行(xing)(xing)(xing),謂(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)喪。道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)喪之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)時,上士(shi)乃(nai)隱(yin),隱(yin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)義(yi)(yi)。有(you)(you)(you)(you)可(ke)(ke)(ke)(ke)觀(guan)音(yin)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)也(ye)(ye),莫(mo)可(ke)(ke)(ke)(ke)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe);有(you)(you)(you)(you)可(ke)(ke)(ke)(ke)用(yong)也(ye)(ye),邦(bang)有(you)(you)(you)(you)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),則(ze)(ze)(ze)(ze)智;邦(bang)無(wu)(wu)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),則(ze)(ze)(ze)(ze)愚。故(gu)#32莫(mo)可(ke)(ke)(ke)(ke)用(yong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)。祭(ji)公問:賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)材(cai)(cai)何從而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)?#33亢(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)正(zheng)可(ke)(ke)(ke)(ke)待不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)(ke)(ke)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu),材(cai)(cai)慎在(zai)(zai)(zai)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)慎無(wu)(wu)。若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)靜,大(da)臣(chen)明(ming),刑不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)避貴,澤不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)隔(ge)下(xia)(xia),則(ze)(ze)(ze)(ze)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)用(yong)矣(yi)。賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)用(yong),則(ze)(ze)(ze)(ze)四海之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)內(nei),明(ming)目而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)視(shi),清(qing)耳而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)聽,坦心而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)無(wu)(wu)郁矣(yi)。天(tian)(tian)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)成,地自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)寧(ning),萬物醇化,鬼神不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能靈。故(gu)曰(yue)(yue)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)正(zheng)可(ke)(ke)(ke)(ke)待不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)(ke)(ke)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)。若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)勤咀、大(da)臣(chen)和理(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)也(ye)(ye),則(ze)(ze)(ze)(ze)恢弘方大(da)、公直(zhi)靖(jing)人(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)苛(ke)察、大(da)臣(chen)躁急之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)也(ye)(ye),則(ze)(ze)(ze)(ze)曲心巧應、毀(hui)方破道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)疑忌(ji)、大(da)臣(chen)巧隨之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)也(ye)(ye),則(ze)(ze)(ze)(ze)奇姓(xing)異(yi)名(ming)、仄(ze)媚怪術(shu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)、大(da)臣(chen)固位之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)也(ye)(ye),則(ze)(ze)(ze)(ze)事(shi)(shi)(shi)(shi)文(wen)逐譽、貪濁浮麗之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);若(ruo)(ruo)(ruo)天(tian)(tian)子(zi)(zi)(zi)依違、大(da)臣(chen)回(hui)佞(ning)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)士(shi)也(ye)(ye),則(ze)(ze)(ze)(ze)外(wai)忠內(nei)僻、情毒言(yan)和之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)才(cai)(cai)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。故(gu)曰(yue)(yue)才(cai)(cai)慎在(zai)(zai)(zai)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)慎無(wu)(wu)。昔者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)黃帝得(de)常仙、封鴻庇音(yin)鬼、容丘音(yin)丘、商主得(de)伊尹,中興(xing)得(de)甫申,齊桓得(de)寧(ning)籍,皆由數君體道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)邁仁(ren),布昭圣(sheng)武,思(si)輯光(guang)明(ming),寬(kuan)厚(hou)昌(chang)(chang)(chang)正(zheng),而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)眾(zhong)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)#35求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)用(yong),非為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)簡核而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)得(de)也(ye)(ye)。祭(ji)公曰(yue)(yue):夫(fu)子(zi)(zi)(zi)云(yun)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),亦(yi)有(you)(you)(you)(you)非賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)乎?亢(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):夫(fu)非賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)固眾(zhong)矣(yi)。夫(fu)天(tian)(tian)下(xia)(xia)有(you)(you)(you)(you)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),則(ze)(ze)(ze)(ze)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi);天(tian)(tian)下(xia)(xia)無(wu)(wu)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao),則(ze)(ze)(ze)(ze)非賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。人(ren)(ren)(ren)主有(you)(you)(you)(you)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)寡(gua),無(wu)(wu)道(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)(dao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)眾(zhong);天(tian)(tian)下(xia)(xia)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)人(ren)(ren)(ren)少(shao),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)肖者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)多。是(shi)知非賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求(qiu)(qiu)(qiu)(qiu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)自(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)至(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)多矣(yi)。祭(ji)公曰(yue)(yue):賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)固濟天(tian)(tian)下(xia)(xia),材(cai)(cai)亦(yi)能濟天(tian)(tian)下(xia)(xia),俱濟天(tian)(tian)下(xia)(xia),賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)與(yu)材(cai)(cai)安(an)異(yi)耶(ye)?亢(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue):窘乎哉,其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)問也(ye)(ye)。夫(fu)功成事(shi)(shi)(shi)(shi)畢,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)徇封譽,恭退(tui)樸(pu)儉之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)。功成事(shi)(shi)(shi)(shi)畢,榮在(zai)(zai)(zai)祿譽,光(guang)揚滿志(zhi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)(wei)材(cai)(cai)。賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)可(ke)(ke)(ke)(ke)以(yi)鎮(zhen)國(guo),材(cai)(cai)可(ke)(ke)(ke)(ke)以(yi)理(li)國(guo)。所(suo)(suo)謂(wei)(wei)鎮(zhen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),龢(he)寧(ning)無(wu)(wu)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)(wei),人(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)知其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)力(li)。所(suo)(suo)謂(wei)(wei)理(li)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),勤率其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)事(shi)(shi)(shi)(shi),人(ren)(ren)(ren)知所(suo)(suo)於德。一(yi)(yi)(yi)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)統眾(zhong)材(cai)(cai)則(ze)(ze)(ze)(ze)有(you)(you)(you)(you)馀,眾(zhong)材(cai)(cai)度一(yi)(yi)(yi)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)猶不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)足(zu),如是(shi)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)材(cai)(cai)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)殊域。有(you)(you)(you)(you)居(ju)山(shan)林而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)喧者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),有(you)(you)(you)(you)在(zai)(zai)(zai)人(ren)(ren)(ren)俗而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)靜者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),有(you)(you)(you)(you)喧而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)正(zheng)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),有(you)(you)(you)(you)靜而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)邪者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)。凡(fan)視(shi)察其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)貌(mao)(mao)鄙(bi)俗,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)能有(you)(you)(you)(you)賢(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)(xian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),萬不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)有(you)(you)(you)(you)一(yi)(yi)(yi);視(shi)察其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)貌(mao)(mao)端雅,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)實(shi)小(xiao)(xiao)人(ren)(ren)(ren)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),十而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)有(you)(you)(you)(you)九(jiu)。夫(fu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)鍊(lian)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)言(yan)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)知其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)文(wen),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)責其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)儀(yi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)審其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)度,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)釆其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)譽而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)知其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)善,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)流(liu)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)毀(hui)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)斷(duan)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)實(shi),可(ke)(ke)(ke)(ke)謂(wei)(wei)有(you)(you)(you)(you)識(shi)(shi)(shi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)也(ye)(ye)。
閔(min)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)騫(qian)問(wen)仲尼(ni)(ni):道(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與孝(xiao)相去奚若?仲尼(ni)(ni)曰(yue)(yue)(yue):道(dao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),自(zi)然(ran)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)妙(miao)用(yong)。孝(xiao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)道(dao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)(zhi)德(de)(de)。夫(fu)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)包(bao)運天(tian)(tian)地,發育(yu)萬物(wu),曲(qu)成類(lei)形,布丕(pi)性壽。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)功至(zhi)(zhi)實,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)物(wu)府,不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)事(shi)(shi)(shi)官,無(wu)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)功尸,捫求眎(shi)聽(ting),莫得(de)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)有(you)(you)(you)(you),字之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)曰(yue)(yue)(yue)道(dao),用(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),字之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)曰(yue)(yue)(yue)孝(xiao)。孝(xiao)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)名也(ye),夫(fu)善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu),敬順(shun)(shun)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)本,意(yi)(yi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)承(cheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),順(shun)(shun)承(cheng)顏色(se)(se),無(wu)所不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)至(zhi)(zhi)。發一言(yan)(yan),舉(ju)一意(yi)(yi),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)忘(wang)父(fu)(fu)母(mu);營一手(shou),措一足(zu),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)忘(wang)父(fu)(fu)母(mu)。事(shi)(shi)(shi)君(jun)(jun)(jun)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)忠,朋友不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)信(xin),臨下(xia)(xia)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敬,向善(shan)(shan)(shan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)勤(qin),雖屋(wu)獨室之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)中,亦(yi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)敢(gan)懈其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)誠,此之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)全(quan)孝(xiao)。故孝(xiao)誠之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)(zhi),通乎(hu)(hu)神明(ming),光于四海,有(you)(you)(you)(you)感(gan)必(bi)應(ying),善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所致也(ye)。昔者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)虞舜其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)大孝(xiao)矣(yi)乎(hu)(hu),庶母(mu)惑父(fu)(fu)屢(lv)憎(zeng)害之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),舜心(xin)益(yi)恭(gong),懼(ju)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)無(wu)怨。謀使(shi)浚井,下(xia)(xia)土實之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),于時(shi)天(tian)(tian)休,震動(dong)(dong)(dong)神明(ming)。駿赫(he)道(dao)穴而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)出(chu)。奉養(yang)滋謹(jin),由是玄德(de)(de)茂(mao)盛,為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)天(tian)(tian)下(xia)(xia)君(jun)(jun)(jun),善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所致也(ye)。文(wen)王之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)也(ye),其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)大孝(xiao)矣(yi),朝夕必(bi)至(zhi)(zhi)乎(hu)(hu)寢門之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)外(wai)(wai),問(wen)寺(si)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)曰(yue)(yue)(yue):玆(zi)日安(an)否?何如(ru)?曰(yue)(yue)(yue):安(an),太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)溫然(ran)喜色(se)(se)。小(xiao)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)安(an)節(jie),太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)色(se)(se)憂滿容。朝夕食(shi)(shi)上(shang)(shang),太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)必(bi)視寒暖之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)節(jie),食(shi)(shi)下(xia)(xia)必(bi)知(zhi)膳羞所進(jin),然(ran)後(hou)退。寺(si)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)言(yan)(yan)疾(ji),太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)肅冠(guan)(guan)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)齋,膳宰之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)饌(zhuan),必(bi)敬眎(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),湯液之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)貢,必(bi)親(qin)嘗之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),嘗饌(zhuan)善(shan)(shan)(shan),則(ze)(ze)(ze)太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)亦(yi)能(neng)(neng)食(shi)(shi),嘗饌(zhuan)寡,太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)亦(yi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)飽,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)至(zhi)(zhi)乎(hu)(hu)復(fu)初,然(ran)後(hou)亦(yi)復(fu)初。君(jun)(jun)(jun)后(hou)(hou)有(you)(you)(you)(you)過(guo),怡聲以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)諷。君(jun)(jun)(jun)后(hou)(hou)所愛雖小(xiao),物(wu)必(bi)嚴龔。是故孝(xiao)成於(wu)(wu)(wu)身,道(dao)洽天(tian)(tian)下(xia)(xia)。《雅》曰(yue)(yue)(yue):文(wen)王陟降,在帝左右,言(yan)(yan)文(wen)王靜(jing)作進(jin)退,天(tian)(tian)必(bi)贊之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故紂不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)害。夢啟之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)壽,卜(bu)世三(san)十,卜(bu)年七百,天(tian)(tian)所命也(ye),善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所致也(ye)。閔(min)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)騫(qian)曰(yue)(yue)(yue):善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)幸既聞之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣(yi),敢(gan)問(wen)教(jiao)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)義(yi)(yi)?仲尼(ni)(ni)曰(yue)(yue)(yue):凡三(san)王教(jiao)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)必(bi)視禮樂(le)。樂(le)所以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)修(xiu)(xiu)內,禮所以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)修(xiu)(xiu)外(wai)(wai),禮、樂(le)交修(xiu)(xiu),則(ze)(ze)(ze)德(de)(de)容發輝于貌,故能(neng)(neng)溫恭(gong)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)文(wen)明(ming)。夫(fu) 人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)臣(chen)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),殺#35其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)身有(you)(you)(you)(you)益(yi)於(wu)(wu)(wu)君(jun)(jun)(jun)則(ze)(ze)(ze)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),況(kuang)利(li)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)身以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)善(shan)(shan)(shan)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)君(jun)(jun)(jun)乎(hu)(hu)?是故擇(ze)建忠良(liang)貞(zhen)正(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)師傳,欲其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)知(zhi)父(fu)(fu)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)、君(jun)(jun)(jun)臣(chen)、長(chang)幼之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao)。夫(fu)知(zhi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi),然(ran)後(hou)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)父(fu)(fu);知(zhi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)臣(chen),然(ran)後(hou)可(ke)(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)君(jun)(jun)(jun);知(zhi)事(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),然(ran)後(hou)能(neng)(neng)使(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。此三(san)王教(jiao)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)義(yi)(yi)也(ye)。閔(min)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)騫(qian)退而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)事(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)家(jia),三(san)年人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)無(wu)間於(wu)(wu)(wu)父(fu)(fu)母(mu)兄弟(di)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan)(yan),交游稱(cheng)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)信(xin),鄉黨稱(cheng)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)仁(ren),宗族稱(cheng)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)悌(ti),德(de)(de)行(xing)(xing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)聲溢於(wu)(wu)(wu)天(tian)(tian)下(xia)(xia),此善(shan)(shan)(shan)事(shi)(shi)(shi)父(fu)(fu)母(mu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所致也(ye)。齊(qi)(qi)太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)坐清(qing)臺之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)上(shang)(shang),燕壯(zhuang)(zhuang)(zhuang)侯(hou)他(ta)(ta),高冠(guan)(guan)嚴色(se)(se),左帶玉具劍,右帶環佩,左光照右,右光照左。太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)讀書不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)視,壯(zhuang)(zhuang)(zhuang)侯(hou)他(ta)(ta)問(wen)曰(yue)(yue)(yue):齊(qi)(qi)國(guo)有(you)(you)(you)(you)寶乎(hu)(hu)?太(tai)(tai)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)曰(yue)(yue)(yue):主信(xin)臣(chen)忠,百姓(xing)戴(dai)上(shang)(shang),齊(qi)(qi)國(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)寶也(ye)。壯(zhuang)(zhuang)(zhuang)侯(hou)他(ta)(ta)應(ying)聲解劍而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)去。嗚(wu)呼(hu),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)(you)(you)(you)偏蔽,終身莫自(zi)知(zhi)己(ji)乎(hu)(hu)?賢者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)見之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)寬恕而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)言(yan)(yan),小(xiao)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)暴愛而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)溢言(yan)(yan),親(qin)戚憐嫉而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)貳(er)言(yan)(yan)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)有(you)(you)(you)(you)偏蔽,惡(e)(e)乎(hu)(hu)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)自(zi)知(zhi)哉(zai)(zai)?是故君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)檢身常若有(you)(you)(you)(you)過(guo)。衣其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)衣,食(shi)(shi)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)食(shi)(shi),知(zhi)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)過(guo)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)克音克有(you)(you)(you)(you)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)正(zheng)(zheng)(zheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)恥之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。將(jiang)欲有(you)(you)(you)(you)言(yan)(yan),識(shi)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)必(bi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)(neng)行(xing)(xing)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),君(jun)(jun)(jun)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)罕言(yan)(yan)。當(dang)(dang)責(ze)眾(zhong)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)惡(e)(e)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),視己(ji)善(shan)(shan)(shan)乎(hu)(hu)哉(zai)(zai)?當(dang)(dang)責(ze)眾(zhong)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)邪者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),視己(ji)正(zheng)(zheng)(zheng)乎(hu)(hu)哉(zai)(zai)?此之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂(wei)反(fan)明(ming)。翟(zhai)西(xi)氏(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)甚孝(xiao)謹(jin),翟(zhai)西(xi)憐其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)好妄(wang)與之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan)(yan)。翟(zhai)西(xi)辰出(chu),夕返,則(ze)(ze)(ze)曰(yue)(yue)(yue):甲死矣(yi)。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)信(xin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),既而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)甲在焉。他(ta)(ta)夕則(ze)(ze)(ze)曰(yue)(yue)(yue):乙且害。余其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)伺將(jiang)行(xing)(xing)仇(chou)。既而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)見惡(e)(e)端。他(ta)(ta)夕則(ze)(ze)(ze)曰(yue)(yue)(yue):丁病矣(yi)。其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)覘之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),丁誠無(wu)恙(yang)。舉(ju)此類(lei)也(ye)。冒淹年序。子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)固孝(xiao)謹(jin),至(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)訓勒,益(yi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)保承(cheng)。鄉國(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),疾(ji)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)咎口,謀將(jiang)殺#36之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。翟(zhai)西(xi)聞而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)懼(ju),歸以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)告子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi),子(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)(zi)未(wei)(wei)甚信(xin),既而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)翟(zhai)西(xi)見殺#37。謂(wei)多(duo)言(yan)(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)疏露,亦(yi)有(you)(you)(you)(you)辭(ci)約而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)密者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe);謂(wei)輕佻(tiao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)定,亦(yi)有(you)(you)(you)(you)體閑而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)心(xin)躁者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe);謂(wei)叢雜(za)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)為(wei)(wei)(wei)(wei)(wei)猥細,亦(yi)有(you)(you)(you)(you)外(wai)(wai)潔而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)內濁者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)。若類(lei)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)引之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)殫載。若非(fei)(fei)(fei)徹(che)識(shi),孰桌音克究詳(xiang)?時(shi)有(you)(you)(you)(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)應(ying)豈也(ye)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),內靜(jing)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)外(wai)(wai)動(dong)(dong)(dong),易(yi)動(dong)(dong)(dong)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)難靜(jing)。時(shi)有(you)(you)(you)(you)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)(ke)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)求豈也(ye)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),內思而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)外(wai)(wai)待,待至(zhi)(zhi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)後(hou)樂(le)。是故外(wai)(wai)靜(jing)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)內動(dong)(dong)(dong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),搖思而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)損性;奔走而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)逐(zhu)利(li)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),勞(lao)力而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)害名。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)生於(wu)(wu)(wu)世或有(you)(you)(you)(you)豈不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)遂志,而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)宣(xuan)言(yan)(yan)云不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)遇時(shi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),是無(wu)異負丹頸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)罪,俟時(shi)行(xing)(xing)戮(lu),豈不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)殆哉(zai)(zai)?其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)博才通識(shi)未(wei)(wei)見稱(cheng)用(yong)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),正(zheng)(zheng)(zheng)可(ke)(ke)云時(shi)非(fei)(fei)(fei)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)清(qing),命未(wei)(wei)與耳,豈不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)韙歟?長(chang)於(wu)(wu)(wu)諫者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),務依存前(qian)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)性而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)翦制其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)情之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所由起,是以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)彼(bi)此開進(jin),親(qin)敬殷(yin)篤。不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)長(chang)於(wu)(wu)(wu)諫者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),務攻前(qian)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)性而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)暗於(wu)(wu)(wu)情之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所來,是以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)彼(bi)此嫌(xian)貳(er)猜釁日積。兒童之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所簡(jian)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),迺耆耋之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所非(fei)(fei)(fei);耳目之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所娛者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),迺心(xin)慮(lv)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所疾(ji)。健(jian)責(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)愚者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),己(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)未(wei)(wei)賢也(ye);健(jian)責(ze)天(tian)(tian)下(xia)(xia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)迷者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),己(ji)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)未(wei)(wei)明(ming)也(ye)。以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)未(wei)(wei)賢責(ze)眾(zhong)愚,未(wei)(wei)賢者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)亡,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)、未(wei)(wei)明(ming)責(ze)眾(zhong)迷,未(wei)(wei)明(ming)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)傷。
人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)舍本而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)事(shi)末,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)不(bu)(bu)一令,不(bu)(bu)一令則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)不(bu)(bu)可(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)守,不(bu)(bu)可(ke)以(yi)(yi)(yi)(yi)戰。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)舍本而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)事(shi)末,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)兀(wu)(wu)(wu)產(chan)約(yue),兀(wu)(wu)(wu)產(chan)約(yue)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)輕流徙(xi),輕流徙(xi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)國家時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)災患(huan)。皆生(sheng)(sheng)遠志,無(wu)(wu)復(fu)居心(xin)(xin)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)舍本而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)事(shi)音(yin)事(shi)末則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)好(hao)知(zhi),好(hao)知(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)多(duo)(duo)(duo)詐,多(duo)(duo)(duo)詐則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)巧法(fa)令,巧法(fa)令則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)以(yi)(yi)(yi)(yi)是(shi)(shi)(shi)(shi)為(wei)(wei)(wei)非(fei)(fei),以(yi)(yi)(yi)(yi)非(fei)(fei)為(wei)(wei)(wei)是(shi)(shi)(shi)(shi)。古先(xian)圣(sheng)王(wang)(wang)(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所以(yi)(yi)(yi)(yi)理(li)(li)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),先(xian)務(wu)(wu)農人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)。農人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)非(fei)(fei)徒(tu)為(wei)(wei)(wei)墜(zhui)利也(ye)(ye)(ye)(ye),貴(gui)行(xing)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)志也(ye)(ye)(ye)(ye)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)農則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)樸(pu),樸(pu)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)易用,易用則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)邊境安(an),安(an)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)主位尊。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)農則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)童,童則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)少私義(yi),少私義(yi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)公法(fa)立。力(li)博深農則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)兀(wu)(wu)(wu)音(yin)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)產(chan)復(fu),兀(wu)(wu)(wu)產(chan)復(fu)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)重流散(san),重流散(san)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)死兀(wu)(wu)(wu)處(chu)無(wu)(wu)二(er)(er)慮,是(shi)(shi)(shi)(shi)天(tian)下氣(qi)一心(xin)(xin)矣。天(tian)下一心(xin)(xin),軒(xuan)皇幾連(lian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)理(li)(li)不(bu)(bu)足(zu)(zu)#42過(guo)也(ye)(ye)(ye)(ye)。古先(xian)圣(sheng)王(wang)(wang)(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所以(yi)(yi)(yi)(yi)茂耕織者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),以(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)本教也(ye)(ye)(ye)(ye)。是(shi)(shi)(shi)(shi)故(gu)天(tian)子躬率(lv)諸侯耕籍田,大(da)夫士第(di)有(you)(you)(you)功(gong)級勸人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)尊墜(zhui)產(chan)也(ye)(ye)(ye)(ye),后妃率(lv)嬪御蠶#43於(wu)(wu)郊,桑(sang)公田,勸人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)力(li),婦教也(ye)(ye)(ye)(ye)。男(nan)子不(bu)(bu)織而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)衣,婦人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)不(bu)(bu)耕而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)食(shi)(shi),男(nan)女(nv)貿功(gong),資相(xiang)氣(qi)業(ye),此(ci)圣(sheng)王(wang)(wang)(wang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)制也(ye)(ye)(ye)(ye)。故(gu)敬時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)愛日,埒實課功(gong),非(fei)(fei)老(lao)不(bu)(bu)休,非(fei)(fei)疾不(bu)(bu)息,一人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)勤之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),十人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)食(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。當時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)務(wu)(wu),不(bu)(bu)興土(tu)(tu)(tu)功(gong),不(bu)(bu)料師旅,男(nan)不(bu)(bu)出御,女(nv)不(bu)(bu)外嫁,以(yi)(yi)(yi)(yi)妨農也(ye)(ye)(ye)(ye)。黃帝曰(yue):四時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)(bu)可(ke)正(zheng),正(zheng)五(wu)(wu)谷(gu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)已耳(er)。夫稼(jia),為(wei)(wei)(wei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye),生(sheng)(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)天(tian)也(ye)(ye)(ye)(ye),養之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)墜(zhui)也(ye)(ye)(ye)(ye)。是(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)稼(jia)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)容(rong)足(zu)(zu),耨之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)容(rong)擾,耘之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)容(rong)手(shou)#44,是(shi)(shi)(shi)(shi)謂耕道(dao)。農攻(gong)(gong)食(shi)(shi),工(gong)攻(gong)(gong)器,賈攻(gong)(gong)貨。時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)豈不(bu)(bu)龔(gong),敓之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)以(yi)(yi)(yi)(yi)土(tu)(tu)(tu)功(gong),是(shi)(shi)(shi)(shi)謂大(da)兇。凡(fan)稼(jia)早者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)先(xian)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),暮者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)不(bu)(bu)及時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi);寒暑不(bu)(bu)節,稼(jia)乃多(duo)(duo)(duo)災。冬(dong)至已後(hou)(hou)五(wu)(wu)旬有(you)(you)(you)七(qi)(qi)日而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)昌(chang)生(sheng)(sheng),於(wu)(wu)是(shi)(shi)(shi)(shi)乎始耕。豈農之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道(dao),見生(sheng)(sheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)蓻生(sheng)(sheng),見死而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)獲死。天(tian)發時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),墜(zhui)產(chan)財,不(bu)(bu)與人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)期音(yin)期。有(you)(you)(you)年祀(si)土(tu)(tu)(tu),無(wu)(wu)年祀(si)土(tu)(tu)(tu),無(wu)(wu)失(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi),迨時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)作,過(guo)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)止,老(lao)弱(ruo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)力(li)可(ke)使(shi)(shi)(shi)盡起(qi)。不(bu)(bu)知(zhi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),未至而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)逆之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),既(ji)往而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)慕之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),當兀(wu)(wu)(wu)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)薄(bo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),此(ci)從豈之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)下也(ye)(ye)(ye)(ye)。夫褥(ru)必以(yi)(yi)(yi)(yi)旱(han),使(shi)(shi)(shi)墜(zhui)肥(fei)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)土(tu)(tu)(tu)緩。稼(jia)欲(yu)(yu)產(chan)於(wu)(wu)塵土(tu)(tu)(tu)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)殖於(wu)(wu)地堅者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),慎(shen)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)種(zhong)勿使(shi)(shi)(shi)數,亦無(wu)(wu)使(shi)(shi)(shi)疏。於(wu)(wu)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)施土(tu)(tu)(tu),無(wu)(wu)使(shi)(shi)(shi)不(bu)(bu)足(zu)(zu),亦無(wu)(wu)使(shi)(shi)(shi)有(you)(you)(you)馀。甽欲(yu)(yu)深以(yi)(yi)(yi)(yi)端,畝(mu)欲(yu)(yu)沃以(yi)(yi)(yi)(yi)平。下得(de)陰,上得(de)陽(yang),然後(hou)(hou)咸生(sheng)(sheng)。立苗(miao)有(you)(you)(you)行(xing),故(gu)速成,強(qiang)弱(ruo)不(bu)(bu)相(xiang)害(hai),故(gu)速大(da)。正(zheng)兀(wu)(wu)(wu)行(xing),通其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)中,疏氣(qi)泠風(feng),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)有(you)(you)(you)收(shou)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)多(duo)(duo)(duo)功(gong)。率(lv)稼(jia)望之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有(you)(you)(you)馀,就(jiu)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)疏,是(shi)(shi)(shi)(shi)墜(zhui)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)竊也(ye)(ye)(ye)(ye)。不(bu)(bu)除則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)蕪,除之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)虛,是(shi)(shi)(shi)(shi)使(shi)(shi)(shi)傷(shang)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)(ye)(ye)(ye)。苗(miao)兀(wu)(wu)(wu)弱(ruo)也(ye)(ye)(ye)(ye)欲(yu)(yu)孤,兀(wu)(wu)(wu)犬也(ye)(ye)(ye)(ye)欲(yu)(yu)相(xiang)與居,兀(wu)(wu)(wu)熟也(ye)(ye)(ye)(ye)欲(yu)(yu)相(xiang)與扶(fu)。三(san)以(yi)(yi)(yi)(yi)族,稼(jia)乃多(duo)(duo)(duo)谷(gu)。凡(fan)苗(miao)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)患(huan)不(bu)(bu)俱生(sheng)(sheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)俱死,是(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)先(xian)生(sheng)(sheng)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)美米,後(hou)(hou)生(sheng)(sheng)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)為(wei)(wei)(wei)秕(bi)(bi)。是(shi)(shi)(shi)(shi)故(gu)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)褥(ru)也(ye)(ye)(ye)(ye),犬其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)兄而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)去其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)弟。樹肥(fei)無(wu)(wu)使(shi)(shi)(shi)扶(fu)疏,樹墝(qiao)不(bu)(bu)欲(yu)(yu)專生(sheng)(sheng)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)獨居。肥(fei)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)扶(fu)疏則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)多(duo)(duo)(duo)秕(bi)(bi),墝(qiao)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)專居則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)多(duo)(duo)(duo)死。不(bu)(bu)知(zhi)褥(ru)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),去其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)兄而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)養其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)弟,不(bu)(bu)收(shou)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)粟(su)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)收(shou)其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)秕(bi)(bi)。上下不(bu)(bu)安(an),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)稼(jia)多(duo)(duo)(duo)死。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)禾(he),長(chang)秱而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)大(da)穗(sui)(sui),圜粟(su)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)薄(bo)糠,米飴而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)香,舂之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)易而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)食(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)強(qiang);失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)禾(he),深芒而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)小莖(jing),穗(sui)(sui)銳多(duo)(duo)(duo)秕(bi)(bi)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)青蕭。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)黍,穗(sui)(sui)不(bu)(bu)芒以(yi)(yi)(yi)(yi)長(chang),團米而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)寡糠;失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)黍,大(da)本華莖(jing),葉膏(gao)短(duan)穗(sui)(sui)。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)稻(dao)莖(jing)葆長(chang)桐,穗(sui)(sui)如馬尾;失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)稻(dao),纖莖(jing)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)不(bu)(bu)滋,厚糠而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)菑死。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)麻,疏節而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)色(se)陽(yang),堅枲而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)小本;失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)麻,蕃柯短(duan)莖(jing),岸節而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)葉蟲(chong)。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)菽(shu),長(chang)莖(jing)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)短(duan)足(zu)(zu),其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)莢二(er)(er)七(qi)(qi)以(yi)(yi)(yi)(yi)為(wei)(wei)(wei)族,多(duo)(duo)(duo)枝(zhi)數節,競葉繁實,稱之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)重,食(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)息;失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)菽(shu),必長(chang)以(yi)(yi)(yi)(yi)蔓,浮葉虛本,疏節而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)小莢。得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)麥,長(chang)桐而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)頸族,二(er)(er)七(qi)(qi)以(yi)(yi)(yi)(yi)氣(qi)行(xing),薄(bo)翼而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)黃享音(yin)屯色(se),食(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)使(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)肥(fei)且有(you)(you)(you)力(li);失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)麥,胕腫多(duo)(duo)(duo)病,弱(ruo)苗(miao)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)翜穗(sui)(sui)。是(shi)(shi)(shi)(shi)故(gu)得(de)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)稼(jia)豐,失(shi)(shi)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)稼(jia)約(yue)。庶谷(gu)盡宜(yi),從而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)食(shi)(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),使(shi)(shi)(shi)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)四衛(wei)變強(qiang),耳(er)目(mu)聰(cong)明,兇氣(qi)不(bu)(bu)入(ru),身無(wu)(wu)苛殃,善乎?孔子之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)言(yan):冬(dong)飽則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)身溫,夏飽則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)身涼(liang)。夫溫涼(liang)時(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)適,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)無(wu)(wu)疾疢;人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)無(wu)(wu)疾疢,是(shi)(shi)(shi)(shi)疫(yi)癘不(bu)(bu)行(xing);疫(yi)癘不(bu)(bu)行(xing),咸得(de)遂其(qi)(qi)(qi)(qi)(qi)天(tian)年。故(gu)曰(yue):谷(gu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)天(tian)。是(shi)(shi)(shi)(shi)以(yi)(yi)(yi)(yi)興王(wang)(wang)(wang)務(wu)(wu)農,王(wang)(wang)(wang)不(bu)(bu)務(wu)(wu)農,是(shi)(shi)(shi)(shi)棄人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye)。王(wang)(wang)(wang)而(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)(er)棄人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)(ren),將何(he)國哉?
秦景(jing)主將眎強兵(bing)(bing)(bing)於(wu)(wu)(wu)天(tian)(tian)下,使(shi)庶天(tian)(tian)鮑戎必致亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi),待以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)壤邑(yi)十二,周(zhou)實迫之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)至(zhi),自(zi)榮泉賓于上(shang)館。景(jing)主三(san)日弗得(de)所(suo)(suo)問,下席北首頓珪(gui)曰(yue):天(tian)(tian)果無(wu)(wu)(wu)(wu)意恤孤耶?亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)油然(ran)虧眄曰(yue):朕以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)主載異之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),問而(er)(er)(er)(er)寧弊弊焉(yan)?以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)斫刺氣(qi)故(gu),抑者(zhe)亦(yi)(yi)隨兀(wu)欲而(er)(er)(er)(er)得(de)正焉(yan),無(wu)(wu)(wu)(wu)如可(ke)矣(yi)(yi)。景(jing)主一拜(bai)再舉(ju),斂(lian)黼袵端珪(gui),抑首而(er)(er)(er)(er)坐曰(yue):實惟天(tian)(tian)所(suo)(suo)命。亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)仰禳而(er)(er)(er)(er)噓(xu),俯(fu)正顏色曰(yue):原兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)起與始,有人(ren)(ren)(ren)(ren)俱。凡兵(bing)(bing)(bing)也(ye)(ye)(ye)者(zhe),出人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)威(wei)也(ye)(ye)(ye)。人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)有威(wei),性(xing)受於(wu)(wu)(wu)天(tian)(tian),故(gu)兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)所(suo)(suo)自(zi)來上(shang)矣(yi)(yi)。嘗(chang)無(wu)(wu)(wu)(wu)少選不(bu)(bu)(bu)(bu)用(yong),貴賤、犬少、賢(xian)愚相與同。察兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)兆,在心懷恚而(er)(er)(er)(er)未(wei)發(fa),兵(bing)(bing)(bing)也(ye)(ye)(ye);疾(ji)視(shi)作(zuo)色,兵(bing)(bing)(bing)也(ye)(ye)(ye);傲(ao)言推(tui)捘,兵(bing)(bing)(bing)也(ye)(ye)(ye);侈斗攻戰,兵(bing)(bing)(bing)也(ye)(ye)(ye)。此四者(zhe),鴻(hong)細之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)爭也(ye)(ye)(ye)。未(wei)有蚩尤之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)時,人(ren)(ren)(ren)(ren)實揭材木以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)斗矣(yi)(yi)。黃(huang)帝用(yong)水(shui)火矣(yi)(yi),共(gong)工(gong)稱(cheng)亂矣(yi)(yi),五帝相與爭矣(yi)(yi),一興(xing)一廢,勝(sheng)(sheng)(sheng)者(zhe)用(yong)事(shi)。夫有以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)咽#46藥而(er)(er)(er)(er)死(si)(si)(si)者(zhe),欲禁(jin)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)醫,非(fei)也(ye)(ye)(ye);有以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)乘舟而(er)(er)(er)(er)死(si)(si)(si)者(zhe),欲禁(jin)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)舩(chuan),非(fei)也(ye)(ye)(ye);有以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)用(yong)兵(bing)(bing)(bing)喪(sang)其(qi)國(guo)者(zhe),欲禁(jin)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)兵(bing)(bing)(bing),非(fei)也(ye)(ye)(ye);夫兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)廢,譬水(shui)火焉(yan),善(shan)(shan)用(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)為(wei)(wei)福(fu),不(bu)(bu)(bu)(bu)善(shan)(shan)用(yong)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)為(wei)(wei)禍。是故(gu)怒笞不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)偃(yan)於(wu)(wu)(wu)家,刑罰不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)偃(yan)於(wu)(wu)(wu)國(guo),征(zheng)伐不(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)偃(yan)於(wu)(wu)(wu)天(tian)(tian)下。古之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)圣(sheng)王(wang)有義(yi)(yi)兵(bing)(bing)(bing)而(er)(er)(er)(er)無(wu)(wu)(wu)(wu)偃(yan)兵(bing)(bing)(bing),兵(bing)(bing)(bing)誠義(yi)(yi)以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)誅(zhu)(zhu)暴(bao)君(jun)而(er)(er)(er)(er)振苦人(ren)(ren)(ren)(ren),人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)悅也(ye)(ye)(ye),若(ruo)孝(xiao)子(zi)(zi)(zi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)見慈(ci)親(qin),餓隸(li)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)遇(yu)美(mei)食,號呼而(er)(er)(er)(er)走(zou)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),若(ruo)強弩之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)射(she)深谷也(ye)(ye)(ye)。勝(sheng)(sheng)(sheng)負之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)決勿徵於(wu)(wu)(wu)他,必反人(ren)(ren)(ren)(ren)情(qing)。人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)情(qing)欲生(sheng)而(er)(er)(er)(er)惡(e)死(si)(si)(si),欲榮而(er)(er)(er)(er)惡(e)辱(ru),死(si)(si)(si)生(sheng)榮辱(ru)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道,一則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)三(san)軍(jun)(jun)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)士(shi)可(ke)使(shi)一心矣(yi)(yi)。凡軍(jun)(jun)欲其(qi)眾也(ye)(ye)(ye),心欲其(qi)一也(ye)(ye)(ye),三(san)軍(jun)(jun)一心,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)令(ling)可(ke)使(shi)無(wu)(wu)(wu)(wu)敵(di)(di)(di)(di)矣(yi)(yi)。古之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)至(zhi)兵(bing)(bing)(bing),蓋重令(ling)也(ye)(ye)(ye),故(gu)其(qi)令(ling)強者(zhe)其(qi)敵(di)(di)(di)(di)弱,其(qi)令(ling)信者(zhe)其(qi)敵(di)(di)(di)(di)詘。先勝(sheng)(sheng)(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)此,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)勝(sheng)(sheng)(sheng)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)於(wu)(wu)(wu)彼。誠若(ruo)此,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)敵(di)(di)(di)(di)胡足勝(sheng)(sheng)(sheng)也(ye)(ye)(ye)。凡敵(di)(di)(di)(di)人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)來也(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)求(qiu)利(li)也(ye)(ye)(ye),今來而(er)(er)(er)(er)得(de)死(si)(si)(si),且以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)走(zou)為(wei)(wei)利(li),敵(di)(di)(di)(di)皆以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)走(zou)為(wei)(wei)利(li),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)刃(ren)無(wu)(wu)(wu)(wu)所(suo)(suo)與接(jie)矣(yi)(yi),此之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)謂至(zhi)兵(bing)(bing)(bing)。傲(ao)虐奸詐之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)與義(yi)(yi)理反也(ye)(ye)(ye),其(qi)勢(shi)不(bu)(bu)(bu)(bu)俱勝(sheng)(sheng)(sheng),不(bu)(bu)(bu)(bu)兩#47立,故(gu)義(yi)(yi)兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)入於(wu)(wu)(wu)敵(di)(di)(di)(di)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)境,則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)人(ren)(ren)(ren)(ren)知(zhi)所(suo)(suo)庇(bi)矣(yi)(yi)。兵(bing)(bing)(bing)至(zhi)於(wu)(wu)(wu)國(guo)邑(yi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)郊,不(bu)(bu)(bu)(bu)踐果稼,不(bu)(bu)(bu)(bu)穴丘墓,不(bu)(bu)(bu)(bu)殘積(ji)聚,不(bu)(bu)(bu)(bu)焚室屋,得(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)虜厚而(er)(er)(er)(er)歸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)。信與人(ren)(ren)(ren)(ren)期,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)敚敵(di)(di)(di)(di)資,以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)章好惡(e),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)示逆順。若(ruo)此而(er)(er)(er)(er)猶(you)有愎狠凌傲(ao)遂#48宕不(bu)(bu)(bu)(bu)聽者(zhe),雖行武焉(yan)可(ke)也(ye)(ye)(ye)。先發(fa)聲出號令(ling)曰(yue);兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)來也(ye)(ye)(ye),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)除人(ren)(ren)(ren)(ren)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)讎(chou),以(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)(yi)順天(tian)(tian)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)道。故(gu)剋其(qi)國(guo),不(bu)(bu)(bu)(bu)屠其(qi)人(ren)(ren)(ren)(ren),獨誅(zhu)(zhu)所(suo)(suo)誅(zhu)(zhu)而(er)(er)(er)(er)已矣(yi)(yi)。於(wu)(wu)(wu)是舉(ju)選秀士(shi)賢(xian)良而(er)(er)(er)(er)尊封之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),求(qiu)見孤疾(ji)長老而(er)(er)(er)(er)拯救#49之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),發(fa)府庫(ku)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)財,散倉(cang)凜(lin)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)谷,不(bu)(bu)(bu)(bu)私其(qi)物,曲加其(qi)禮。今有人(ren)(ren)(ren)(ren)於(wu)(wu)(wu)此,能生(sheng)死(si)(si)(si)一人(ren)(ren)(ren)(ren),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)天(tian)(tian)下之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)爭事(shi)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)矣(yi)(yi)。義(yi)(yi)兵(bing)(bing)(bing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)生(sheng)一人(ren)(ren)(ren)(ren)亦(yi)(yi)多矣(yi)(yi),人(ren)(ren)(ren)(ren)孰不(bu)(bu)(bu)(bu)悅?故(gu)義(yi)(yi)兵(bing)(bing)(bing)至(zhi),則(ze)(ze)(ze)(ze)(ze)鄰(lin)國(guo)#50之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)歸之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)若(ruo)流(liu)水(shui),誅(zhu)(zhu)國(guo)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)人(ren)(ren)(ren)(ren)望之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)如父母(mu)。行地(di)滋(zi)遠(yuan),得(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)滋(zi)眾。辭未(wei)終(zhong),景(jing)主興(xing),稽(ji)首曰(yue):孤獲聞(wen)先生(sheng)教言,不(bu)(bu)(bu)(bu)覺氣(qi)盈宇宙,志知(zhi)所(suo)(suo)如也(ye)(ye)(ye)。而(er)(er)(er)(er)心滋(zi)益龔,於(wu)(wu)(wu)是步前稱(cheng)觴音觴。為(wei)(wei)亢(kang)(kang)倉(cang)子(zi)(zi)(zi)壽(shou),拜(bai)居首列師位,嚴于齋(zhai)音齋(zhai)室。又月涉旬,辰(chen)加天(tian)(tian)關(guan)音關(guan),白晝(zhou)行道。
庚(geng)桑(sang)子(zi)春秋時(shi)期哲(zhe)學家、教(jiao)育家。《莊子(zi)·庚(geng)桑(sang)楚》稱(cheng)庚(geng)桑(sang)子(zi),為老聃(dan)之弟(di)子(zi),“偏(pian)得(de)(de)老聃(dan)之道(dao)(dao)”。《歷世真仙體道(dao)(dao)通(tong)鑒》卷(juan)四謂:庚(geng)桑(sang)子(zi),陳人,得(de)(de)老君(jun)之道(dao)(dao),能以耳視而目(mu),聽。居畏壘之山,其臣去之,其妾(qie)遠之,居三年(nian),畏壘大穰(rang)。后游吳,隱毗陵(ling)盂峰,道(dao)(dao)成(cheng)仙去。
《亢桑(sang)子(zi)》一書,唐朝士人家有藏載全(quan)本,王(wang)士元求(qiu)其《亢桑(sang)子(zi)》不獲。以(yi)殘本所(suo)(suo)輯補,蓋亦有所(suo)(suo)本,非憑空(kong)杜(du)撰;該(gai)書內容除因(yin)襲《莊子(zi)·庚(geng)桑(sang)楚(chu)》之(zhi)外,也雜取《列子(zi)》、《文(wen)子(zi)》、《呂氏(shi)春秋(qiu)》、《說苑》等(deng)書。通行的傳世注(zhu)本為晉(jin)太學博士何璨《洞(dong)靈真經注(zhu)》,晁(chao)公(gong)武《郡齋讀(du)書志》有錄(lu)。何氏(shi)生平里籍不詳(xiang),《永樂大典》云:“晉(jin)太學博士何粲(can)”。《四庫全(quan)書總目》云:“公(gong)武當南北宋(song)(song)之(zhi)間(jian),則何璨當在北宋(song)(song)以(yi)前……注(zhu)文(wen)簡質,不似宋(song)(song)以(yi)后語,疑即宗元所(suo)(suo)見也。”
《亢桑子(zi)(zi)》全(quan)書,以(yi)論道(dao)為(wei)中心,分為(wei)《全(quan)道(dao)》《用(yong)道(dao)》《政(zheng)(zheng)道(dao)》《君道(dao)》《臣道(dao)》《賢道(dao)》《訓道(dao)》《農道(dao)》《兵(bing)道(dao)》九篇(pian)(pian)。多(duo)方發揮老子(zi)(zi)思(si)(si)想。《全(quan)道(dao)》篇(pian)(pian)論養性(xing)全(quan)神之(zhi)(zhi)道(dao),曰(yue):“物(wu)(wu)也(ye)者,所以(yi)養性(xing)也(ye)。今世之(zhi)(zhi)惑者,多(duo)以(yi)性(xing)養物(wu)(wu),則(ze)不知輕重也(ye)。是(shi)故(gu)圣(sheng)人(ren)之(zhi)(zhi)于聲也(ye),滋味也(ye),利于性(xing)則(ze)取之(zhi)(zhi),害于性(xing)則(ze)捐之(zhi)(zhi),此全(quan)性(xing)之(zhi)(zhi)道(dao)也(ye)。”又稱(cheng)“故(gu)圣(sheng)人(ren)之(zhi)(zhi)制萬物(wu)(wu)也(ye),全(quan)其(qi)天也(ye),天全(quan)則(ze)神全(quan)矣。神全(quan)之(zhi)(zhi)人(ren),不慮而通,不謀而當,精(jing)照無外,志凝宇(yu)宙,德若天地,然(ran)上為(wei)天子(zi)(zi)而不驕,下(xia)為(wei)匹夫而不惛,此之(zhi)(zhi)為(wei)全(quan)道(dao)之(zhi)(zhi)人(ren)”。《用(yong)道(dao)》篇(pian)(pian)稱(cheng)高士(shi)之(zhi)(zhi)道(dao)為(wei)“咽氣谷神,宰思(si)(si)損慮,超遙輕舉(ju),日(ri)精(jing)煉(lian)仙(xian)。”稱(cheng)人(ren)主之(zhi)(zhi)道(dao)為(wei)“清心省念,察(cha)驗近習,務求才良,以(yi)安百姓”。《政(zheng)(zheng)道(dao)》篇(pian)(pian)謂:“政(zheng)(zheng)煩苛(ke)則(ze)人(ren)奸偽(wei),政(zheng)(zheng)省一則(ze)人(ren)醇樸。”皆與《老子(zi)(zi)》之(zhi)(zhi)旨相合,故(gu)為(wei)道(dao)教一并(bing)崇奉。注本(ben)有何璨(can)注三卷,收載(zai)《正統道(dao)藏》。