古希臘悲劇詩人(ren)埃斯(si)庫羅(luo)斯(si),他的(de)(de)(de)代表(biao)作《普羅(luo)米(mi)修(xiu)斯(si)》三部(bu)曲(qu)(《被縛的(de)(de)(de)普羅(luo)米(mi)修(xiu)斯(si)》、《解放了的(de)(de)(de)普羅(luo)米(mi)修(xiu)斯(si)》、《偷火的(de)(de)(de)普羅(luo)米(mi)修(xiu)斯(si)》后面兩部(bu)已經遺失(shi))取材于人(ren)類(lei)的(de)(de)(de)保護神普羅(luo)米(mi)修(xiu)斯(si)因(yin)盜天火給人(ren)類(lei)而受宙(zhou)斯(si)懲(cheng)罰(fa)的(de)(de)(de)神話。
赫爾墨(mo)斯離去,大地開始震(zhen)顫(zhan),雷(lei)霆陣陣,閃電耀爍(shuo),塵(chen)埃滾滾,氣(qi)流奔騰(teng),大地渾(hun)然一片。普羅米(mi)修(xiu)斯知道,這一切都(dou)是來自宙斯,向他襲來,他大聲呼喊:
啊,我那無比神圣的母親啊,啊,普照世間(jian)萬(wan)物的光亮(liang)大氣啊,
請看我正(zheng)遭受怎樣不公平的虐(nve)待(dai)!
懸崖崩塌(ta),地面開裂,普羅米修斯和歌隊一起在雷電(dian)中沉入地下深淵。
埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)是(shi)古希臘(la)三(san)大悲劇(ju)(ju)家之一(yi),約于(yu)公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)525年(nian)出生于(yu)阿提卡西部(bu)埃(ai)琉西斯(si)(si)(si)(si)的(de)(de)一(yi)個貴(gui)族家庭。他少年(nian)時(shi)(shi)期正是(shi)雅(ya)(ya)典(dian)(dian)貴(gui)族和(he)(he)平民激(ji)烈(lie)斗爭的(de)(de)時(shi)(shi)期,是(shi)雅(ya)(ya)典(dian)(dian)由貴(gui)族統治向民主制(zhi)過渡的(de)(de)時(shi)(shi)期,這對(dui)他的(de)(de)世(shi)界觀的(de)(de)形成不無影(ying)響。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)492年(nian)爆發(fa)了希波(bo)戰(zhan)爭,埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)積(ji)極參加了抗擊波(bo)斯(si)(si)(si)(si)的(de)(de)戰(zhan)爭,參加過馬拉松(song)戰(zhan)役(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)490年(nian))和(he)(he)薩拉彌(mi)斯(si)(si)(si)(si)戰(zhan)役(公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)480年(nian))。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)472年(nian),埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)上演(yan)悲劇(ju)(ju)《波(bo)斯(si)(si)(si)(si)人(ren)》,描寫(xie)波(bo)斯(si)(si)(si)(si)海軍在薩拉彌(mi)斯(si)(si)(si)(si)海戰(zhan)中(zhong)的(de)(de)覆(fu)沒,充(chong)滿了強烈(lie)的(de)(de)愛國主義精神,贊頌雅(ya)(ya)典(dian)(dian)的(de)(de)民主制(zhi)度。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)470年(nian)左右,埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)應邀(yao)前(qian)(qian)(qian)往西西里(li),創(chuang)作(zuo)悲劇(ju)(ju)《埃(ai)特納女子》,紀念該城的(de)(de)創(chuang)建。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)468年(nian),埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)在戲劇(ju)(ju)比賽中(zhong)敗給年(nian)輕的(de)(de)索(suo)福克(ke)勒斯(si)(si)(si)(si),使(shi)他憤憤不平,認為是(shi)寡頭派(pai)首領客蒙和(he)(he)他作(zuo)對(dui)。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)476年(nian),埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)上演(yan)悲劇(ju)(ju)《奧狄浦斯(si)(si)(si)(si)》三(san)部(bu)曲(qu),獲頭獎(jiang)。公(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)元(yuan)前(qian)(qian)(qian)458年(nian),埃(ai)斯(si)(si)(si)(si)庫(ku)(ku)(ku)羅(luo)斯(si)(si)(si)(si)重(zhong)赴西西里(li),兩年(nian)后(hou)在該島南(nan)部(bu)的(de)(de)杰拉城去世(shi)。
關(guan)于(yu)埃庫羅(luo)斯晚年(nian)(nian)(nian)(nian)離開雅典的(de)原因(yin)說法(fa)不(bu)一(yi)。有(you)可能(neng)是政治性的(de),即(ji)在那時期民主勢力的(de)勝利和貴族權力的(de)削(xue)弱使他難以接(jie)受(shou)。埃斯庫羅(luo)斯于(yu)公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)499年(nian)(nian)(nian)(nian)首次(ci)參加(jia)戲(xi)劇比賽,一(yi)生寫過約(yue)(yue)70部(bu)(bu)劇本(ben)(一(yi)說約(yue)(yue)90部(bu)(bu)),生前(qian)(qian)(qian)得過13次(ci)獎(jiang)(jiang),傳(chuan)世劇本(ben)7部(bu)(bu),它們是:《乞援人》(約(yue)(yue)公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)490年(nian)(nian)(nian)(nian),一(yi)說公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)463年(nian)(nian)(nian)(nian))、《波斯人》(公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)472年(nian)(nian)(nian)(nian),得頭獎(jiang)(jiang))、《七將攻特拜》(公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)467年(nian)(nian)(nian)(nian),得頭獎(jiang)(jiang))、《普羅(luo)米修斯》(約(yue)(yue)公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)465年(nian)(nian)(nian)(nian),一(yi)說公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)469年(nian)(nian)(nian)(nian))、《奧瑞斯特斯》三部(bu)(bu)曲(公(gong)(gong)(gong)元(yuan)(yuan)前(qian)(qian)(qian)458年(nian)(nian)(nian)(nian),得頭獎(jiang)(jiang))。
《普(pu)羅米(mi)修(xiu)斯(si)》情節簡(jian)單,結構也不復(fu)雜(za),但它歷(li)來(lai)受到人們的重視(shi),被視(shi)為(wei)古典(dian)名(ming)作(zuo),這(zhe)主要是因為(wei)劇中塑(su)造了普(pu)羅米(mi)修(xiu)斯(si)這(zhe)一位愛護(hu)人類、不屈服于暴(bao)力的光輝形象(xiang)。
在神界新(xin)的(de)(de)(de)(de)一(yi)(yi)次權力(li)(li)斗爭中,普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)作為(wei)提坦(tan)神之(zhi)一(yi)(yi),本來處于宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)對(dui)立面,但由(you)于看(kan)到提坦(tan)神們(men)難改橫暴(bao)本性,自(zi)恃(shi)強大,不(bu)(bu)(bu)聽(ting)普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)勸告,難免(mian)失(shi)敗(bai)的(de)(de)(de)(de)命運(yun),于是便轉到宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)一(yi)(yi)邊,幫助宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)打敗(bai)了以他(ta)父親克羅(luo)(luo)諾(nuo)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)為(wei)首的(de)(de)(de)(de)老一(yi)(yi)輩神,奪(duo)得了統治世(shi)界的(de)(de)(de)(de)權力(li)(li)。宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)奪(duo)得權力(li)(li)后,很快變得專橫、殘(can)暴(bao)起來。他(ta)不(bu)(bu)(bu)思報恩(en),見普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)違背他(ta)的(de)(de)(de)(de)意愿(yuan),保護人(ren)類(lei)免(mian)遭滅亡(wang),便嚴厲懲罰普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)面對(dui)痛苦(ku)的(de)(de)(de)(de)折磨堅強不(bu)(bu)(bu)屈,他(ta)掌握著宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)命運(yun)秘密,只有宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)首先向(xiang)他(ta)讓步,他(ta)決不(bu)(bu)(bu)向(xiang)宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)求饒,他(ta)為(wei)人(ren)類(lei)忍受苦(ku)難的(de)(de)(de)(de)光輝、崇高(gao)的(de)(de)(de)(de)精神受到人(ren)們(men)的(de)(de)(de)(de)敬仰(yang)和(he)贊嘆(tan)。馬克思稱贊普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)是“哲學的(de)(de)(de)(de)日歷中最高(gao)的(de)(de)(de)(de)圣者和(he)殉道者”。宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)在劇中沒有出現,但又無處不(bu)(bu)(bu)在,因為(wei)整部悲劇就(jiu)是宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)濫施暴(bao)力(li)(li)的(de)(de)(de)(de)結果。埃斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)庫羅(luo)(luo)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)實(shi)際上是把(ba)宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)作為(wei)一(yi)(yi)位(wei)暴(bao)君進行描(miao)繪(hui),反映(ying)了詩人(ren)的(de)(de)(de)(de)民主精神。劇中伊奧的(de)(de)(de)(de)命運(yun)進一(yi)(yi)步反襯了宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)的(de)(de)(de)(de)殘(can)暴(bao),也使普(pu)羅(luo)(luo)米(mi)修(xiu)(xiu)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)更加(jia)憎恨宙(zhou)斯(si)(si)(si)(si)(si)(si)(si)。劇中還對(dui)一(yi)(yi)些其他(ta)神進行了描(miao)寫,如(ru)威力(li)(li)神的(de)(de)(de)(de)兇殘(can),長(chang)河神的(de)(de)(de)(de)怯懦,神使庸(yong)俗(su)鄙陋,匠(jiang)神苦(ku)于從命等,他(ta)們(men)猶如(ru)暴(bao)君身(shen)旁的(de)(de)(de)(de)眾生相。
本劇(ju)(ju)戲(xi)劇(ju)(ju)動作不多(duo),但激烈的(de)(de)觀念矛盾使劇(ju)(ju)中不乏戲(xi)劇(ju)(ju)沖突。劇(ju)(ju)本氣勢磅礴,具有獨特的(de)(de)風格,至(zhi)今仍是古典戲(xi)劇(ju)(ju)舞臺(tai)上的(de)(de)演出劇(ju)(ju)目之一。普(pu)羅米(mi)修(xiu)斯的(de)(de)故(gu)事和(he)這部劇(ju)(ju)本很早便被介紹(shao)給中國讀者,這部劇(ju)(ju)本至(zhi)今已有多(duo)種譯本。