1、琵琶藝術(瀛洲古調派),編號:Ⅱ-119
(1)批次/類型:2008年(第二批),新增項目
(2)申報地區或單位:上海市崇明縣
(3)保護單位:上海市崇明區文化館
2、琵琶藝術(浦東派),編號:Ⅱ-119
(1)批次/類型:2008年(第二批),新增項目
(2)申報地區或單位:上海市南匯區
(3)保護單位:上海市浦東新區文化藝術指導中心(上海市浦東新區群眾文化藝術館、上海市浦東新區電影發行放映管理站)
3、琵琶藝術(平湖派),編號:Ⅱ-119
(1)批次/類型:2008年(第二批),新增項目
(2)申報地區或單位:浙江省平湖市
(3)保(bao)護單位:平湖市(shi)非物質文化遺(yi)產(chan)保(bao)護管(guan)理(li)中心
有(you)關琵(pi)(pi)(pi)琶的(de)(de)記載(zai)最(zui)早出現在(zai)2000年(nian)前。如東漢(han)(han)年(nian)(公元前25 --220年(nian))學者劉熙在(zai)《釋名》一書(shu)中寫到: "枇(pi)杷(pa), 推(tui)手前曰枇(pi), 引手卻曰杷(pa), 像其鼓時(shi), 因此為名"。但琵(pi)(pi)(pi)琶形狀與今天的(de)(de)不(bu)同, 其形狀為直頸,園形音(yin)箱,音(yin)位和弦(xian)數不(bu)固定。 弦(xian)數為四 五(wu) 六條不(bu)等. 這種琵(pi)(pi)(pi)琶當(dang)時(shi)被稱(cheng)作 "秦琵(pi)(pi)(pi)琶" 或 "秦漢(han)(han)子"。實際上它就是今天我國民樂(le)(le)器中阮(ruan)的(de)(de)前身(shen)。其名字來(lai)源(yuan)于晉代(dai)竹林(lin)七賢中的(de)(de)阮(ruan)咸。阮(ruan)咸以善彈這種琵(pi)(pi)(pi)琶而著稱(cheng)。后(hou)人就把這種樂(le)(le)器稱(cheng)作“阮(ruan)咸”,簡稱(cheng)為阮(ruan)。而琵(pi)(pi)(pi)琶之名讓給了后(hou)來(lai)的(de)(de)曲項琵(pi)(pi)(pi)琶。
到了公元五、六世(shi)紀隨著(zhu)中(zhong)國(guo)與西域民族商業和文化交流的加強, 從中(zhong) 亞地區傳入(ru)一種(zhong)曲項琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa), 其(qi)形(xing)狀為曲頸(jing), 梨形(xing)音(yin)箱(xiang), 有(you)四柱四弦,很(hen)像今天(tian)在阿拉伯國(guo)家常(chang)見的烏(wu)特琴(qin)(Oud 或 Ud)或古(gu)波斯的巴爾巴特琴(qin)(Barbat)。橫(heng)抱琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)用撥子演奏(zou)。這種(zhong)琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)當時(shi)人稱“胡琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)”,而且(qie)還出現過一批(pi)高超的演奏(zou)家,使得這種(zhong)琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)在當時(shi)很(hen)流行,連皇室都(dou)開始(shi)熱衷于聽(ting)“胡樂(le)”。后來(lai)人們(men)結合胡琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa),對原來(lai)的"秦琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)"進行改造發(fa)展(zhan)而形(xing)成今天(tian)還有(you)保存的唐代琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)。此后又進一步改造,使其(qi)從音(yin)色到造型更適合中(zhong)國(guo)人的口味。現代琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)就(jiu)是由這種(zhong)唐琵(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)演變發(fa)展(zhan)而來(lai)的。
到(dao)了唐代后期(qi)琵(pi)(pi)琶從演奏(zou)技法到(dao)制作構造上都得到(dao) 了很大的發展(zhan)。在演奏(zou)技法上最突出的改(gai)(gai)革是(shi)由橫抱(bao)演奏(zou)變為(wei)豎抱(bao)演奏(zou), 由手(shou)指(zhi)直接演奏(zou)取代了用撥(bo)子(zi)演奏(zou)。琵(pi)(pi)琶構造方(fang)面最明顯的改(gai)(gai)變是(shi)由四個(ge)(ge)音(yin)位(wei)增(zeng)至(zhi)十(shi)六個(ge)(ge)(即(ji)四相十(shi)二品)。同(tong)時它的頸部(bu)加寬,下(xia)(xia)部(bu)共鳴箱由寬變窄, 便于左手(shou)按下(xia)(xia)部(bu)音(yin)位(wei)。由于以上這倆項改(gai)(gai)革,琵(pi)(pi)琶演奏(zou)技法得到(dao)了空前的發展(zhan)。據統(tong)計琵(pi)(pi)琶的指(zhi)法共有(you)五六十(shi)種。歸納起來(lai),右手(shou)指(zhi)法分倆個(ge)(ge)系(xi)(xi)(xi)統(tong):一、輪指(zhi)系(xi)(xi)(xi)統(tong),二、彈(dan)挑系(xi)(xi)(xi)統(tong)。左手(shou)指(zhi)法也分倆個(ge)(ge)系(xi)(xi)(xi)統(tong):一、按指(zhi)系(xi)(xi)(xi)統(tong), 二、推拉系(xi)(xi)(xi)統(tong)。
到了公元十五(wu)世紀左右,琵琶已擁有(you)一批以(yi)(yi)《十面埋伏》和 《霸王卸(xie)甲》為代(dai)表的武曲(qu)以(yi)(yi)及(ji)以(yi)(yi)《月兒高》《思(si)春》和《昭君(jun)怨》 為代(dai)表的文曲(qu)。所謂武曲(qu),其(qi)特點是(shi)以(yi)(yi)寫實(shi)和運(yun)用右手技法為主; 所謂文曲(qu),其(qi)特點是(shi)以(yi)(yi)抒情和運(yun)用左手技法為主。這些樂曲(qu)已經成(cheng)為中華民族音(yin)樂的瑰寶、琵琶藝術(shu)的珍(zhen)品。
到(dao)了(le)(le)(le)(le)民(min)國(guo)時期,已開始按(an)照十二(er)平均律增加琴碼,標準的(de)(de)(de)琵(pi)琶(pa)已有(you)(you)八(ba)相三十品(pin)(pin),琵(pi)琶(pa)表(biao)現(xian)力和(he)適(shi)應力大(da)大(da)加強,不(bu)僅可(ke)以演奏(zou)(zou)(zou)傳(chuan)統(tong)樂(le)曲(qu)(qu),而且(qie)(qie)可(ke)以演奏(zou)(zou)(zou)西(xi)洋(yang)和(he)現(xian)代作(zuo)(zuo)品(pin)(pin),并且(qie)(qie)有(you)(you)利(li)于與(yu)交響(xiang)樂(le)隊(dui)(dui)(dui)合作(zuo)(zuo)。 為后來的(de)(de)(de)進一(yi)步發(fa)展(zhan)創造了(le)(le)(le)(le)條件。到(dao)了(le)(le)(le)(le)公元二(er)十世紀中后期,琵(pi)琶(pa)藝術又有(you)(you)了(le)(le)(le)(le)新的(de)(de)(de)發(fa)展(zhan),在(zai)琵(pi)琶(pa)制作(zuo)(zuo)方面,原(yuan)來用(yong)的(de)(de)(de)絲(si)質(zhi)弦改成了(le)(le)(le)(le)尼龍(long)鋼絲(si)弦,有(you)(you)的(de)(de)(de)甚至采用(yong)銀弦,加大(da)了(le)(le)(le)(le)琵(pi)琶(pa)音(yin)量和(he)共鳴。在(zai)技法上(shang)左手(shou)大(da)拇指以及和(he)弦的(de)(de)(de)運用(yong)使琵(pi)琶(pa)的(de)(de)(de)表(biao)現(xian)力再次大(da)大(da)提(ti)高。由此涌現(xian)出(chu)一(yi)大(da)批融傳(chuan)統(tong)音(yin)樂(le)和(he)現(xian)代作(zuo)(zuo)曲(qu)(qu)理論為一(yi)體的(de)(de)(de)優秀的(de)(de)(de)獨奏(zou)(zou)(zou)作(zuo)(zuo)品(pin)(pin),而且(qie)(qie)還(huan)出(chu)現(xian)了(le)(le)(le)(le)與(yu)各種樂(le)器的(de)(de)(de)重奏(zou)(zou)(zou)以及與(yu)小樂(le)隊(dui)(dui)(dui)和(he)交響(xiang)樂(le)隊(dui)(dui)(dui)的(de)(de)(de)琵(pi)琶(pa)協奏(zou)(zou)(zou)曲(qu)(qu)。到(dao)了(le)(le)(le)(le)二(er)十一(yi)世紀琵(pi)琶(pa)不(bu)僅在(zai)中國(guo)呈現(xian)出(chu)回復盛唐時期的(de)(de)(de)景(jing)象,而且(qie)(qie)越來越受(shou)(shou)到(dao)世界各國(guo)音(yin)樂(le)愛好者(zhe)的(de)(de)(de)關注。不(bu)少傳(chuan)統(tong)樂(le)曲(qu)(qu)和(he)當代作(zuo)(zuo)品(pin)(pin)受(shou)(shou)到(dao)中外聽(ting)眾喜愛。
平(ping)湖(hu)市有著悠久的(de)(de)(de)(de)歷史,傳統文(wen)(wen)化底蘊深厚,在漫(man)長的(de)(de)(de)(de)歲月中(zhong),平(ping)湖(hu)人(ren)民(min)創(chuang)造了(le)豐富多(duo)(duo)彩(cai)、十分珍貴的(de)(de)(de)(de)文(wen)(wen)化遺產。2004年(nian)至2006年(nian)的(de)(de)(de)(de)三年(nian)時間里,在市文(wen)(wen)化廣電新聞(wen)出版局的(de)(de)(de)(de)正確領導下,在全市范(fan)圍內開展了(le)民(min)族民(min)間資源普(pu)查工(gong)作,經過廣大文(wen)(wen)化工(gong)作者和社會各界人(ren)士的(de)(de)(de)(de)共同努力(li),在非遺普(pu)查中(zhong),共收集7000多(duo)(duo)條信息,立(li)項(xiang)600多(duo)(duo)項(xiang),平(ping)湖(hu)派琵琶、平(ping)湖(hu)鈸子書、已列(lie)入國家級(ji)名(ming)錄。這些非物質文(wen)(wen)化遺產蘊含著平(ping)湖(hu)人(ren)民(min)特有的(de)(de)(de)(de)精(jing)神財(cai)富,體(ti)現了(le)平(ping)湖(hu)人(ren)民(min)勤勞、聰明和強(qiang)大的(de)(de)(de)(de)生命力(li)的(de)(de)(de)(de)創(chuang)造力(li)。
平湖派琵(pi)琶藝術的演(yan)奏特色主要(yao)(yao)體現在右手輪(lun)(lun)指(zhi)技(ji)法(fa)(fa)上(shang)(shang)。輪(lun)(lun)指(zhi),是(shi)琵(pi)琶演(yan)奏技(ji)法(fa)(fa)中最(zui)基本也是(shi)最(zui)富特色的一(yi)(yi)種(zhong)技(ji)法(fa)(fa),五(wu)個手指(zhi)根(gen)據音(yin)符時值的長(chang)短似車(che)輪(lun)(lun)一(yi)(yi)樣圓(yuan)滿無痕并按(an)一(yi)(yi)定軌跡作連綿不斷地規(gui)律(lv)運動(全輪(lun)(lun))。輪(lun)(lun)指(zhi)主要(yao)(yao)有上(shang)(shang)、下(xia)出(chu)輪(lun)(lun)兩種(zhong)。上(shang)(shang)出(chu)輪(lun)(lun)是(shi)食、中、無名指(zhi)依次彈下(xia),然后(hou)大(da)指(zhi)跳上(shang)(shang)。而平湖派琵(pi)琶基本采(cai)用下(xia)出(chu)輪(lun)(lun),兼用上(shang)(shang)出(chu)輪(lun)(lun),如《滿將軍令》中的輪(lun)(lun)指(zhi)就要(yao)(yao)求用上(shang)(shang)出(chu)輪(lun)(lun)。兩種(zhong)輪(lun)(lun)指(zhi)方(fang)法(fa)(fa)其藝術效果大(da)致(zhi)相仿,但細微差異客觀存在,前者聲緩且長(chang)易(yi)圓(yuan),后(hou)者清(qing)健圓(yuan)活易(yi)密。
除(chu)此之外,平湖派(pai)琵琶(pa)還(huan)有“蝴蝶(die)雙飛”、“抹(mo)復掃”、“七操”、“馬蹄輪”、“掛線輪”等特色技法。平湖派(pai)琵琶(pa)藝術風格以豐漫華(hua)麗、堅實(shi)淡遠著稱(cheng),它反對華(hua)而(er)不實(shi),矯(jiao)揉造作,故(gu)弄(nong)虛玄,要求準確地營(ying)造意境和抒發人物的情感,使聽眾受感染(ran)而(er)共鳴。
平湖(hu)(hu)派(pai)(pai)琵(pi)琶聞名遐(xia)邇,是(shi)中國近(jin)現(xian)代(dai)歷(li)史(shi)上影響(xiang)最大的(de)四大琵(pi)琶流派(pai)(pai)之一。1895年,四代(dai)家傳(chuan)琵(pi)琶技藝的(de)浙江平湖(hu)(hu)人(ren)李芳園整理(li)和匯編的(de)《十(shi)三套大曲(qu)琵(pi)琶新(xin)譜》出(chu)版,被認(ren)為是(shi)平湖(hu)(hu)派(pai)(pai)琵(pi)琶形成(cheng)的(de)重要標志,開辟(pi)了琵(pi)琶園地的(de)重要藝術(shu)流派(pai)(pai)——平湖(hu)(hu)派(pai)(pai)。經歷(li)此后數十(shi)年的(de)洗練,平湖(hu)(hu)派(pai)(pai)琵(pi)琶終于成(cheng)為我(wo)國民族音樂領域的(de)奪(duo)目奇葩(pa)。
平湖(hu)派的(de)(de)演奏既(ji)有(you)(you)文曲(qu)(qu)又(you)有(you)(you)武(wu)曲(qu)(qu),文曲(qu)(qu)以技藝細膩見(jian)長,常配以虛幻舒(shu)緩的(de)(de)動作(zuo),加強(qiang)余音效果(guo);武(wu)曲(qu)(qu)則講究(jiu)氣勢,以下出輪(lun)為主。平湖(hu)派琵(pi)琶(pa)對當今琵(pi)琶(pa)的(de)(de)各種風(feng)格的(de)(de)形成有(you)(you)相當的(de)(de)影響。20世(shi)紀(ji)中(zhong)葉,即上世(shi)紀(ji)四五十年代,平湖(hu)人(ren)(ren)朱(zhu)英被(bei)公認為平湖(hu)派琵(pi)琶(pa)的(de)(de)代表(biao)人(ren)(ren)物。朱(zhu)英9歲時,師承(cheng)李芳園的(de)(de)徒弟吳柏君學習琵(pi)琶(pa)演奏技藝,并首創了(le)左手大指(zhi)按托以彈(dan)(dan)奏琵(pi)琶(pa)的(de)(de)方法,突破了(le)琵(pi)琶(pa)彈(dan)(dan)奏中(zhong)不用(yong)小指(zhi)的(de)(de)禁區,開創了(le)琵(pi)琶(pa)彈(dan)(dan)奏中(zhong)倒(dao)掄(lun)的(de)(de)指(zhi)法技藝。
2008年6月14日,平湖派琵琶被(bei)收入國(guo)務(wu)院(yuan)公(gong)布(bu)的國(guo)家第(di)二(er)批非物質文化(hua)遺產保護名錄。
瀛洲古調派 明末清初(chu),北(bei)派琵琶(pa)(pa)傳入崇(chong)明近(jin)區,賈(jia)公達是北(bei)派琵琶(pa)(pa)名家(jia)通(tong)州(zhou)人士(shi)白在(zai)湄之高徒。賈(jia)公達之后有“指音(yin)堅勁”的范正(zheng)奎(kui),“熟習轉關護索之法”的李連(lian)城,還有“通(tong)曉音(yin)律”的宋楚(chu)玉。正(zheng)是那個時期,幾代名家(jia)柔和了南北(bei)琵琶(pa)(pa)演奏風(feng)格,并(bing)受崇(chong)明風(feng)土(tu)人情(qing)的熏(xun)陶,由(you)承襲向“自出新意”發展(zhan),逐漸形成了“瀛洲古調”。
代道光(guang)、咸(xian)豐(feng)年間,崇(chong)明(ming)島上(shang)(shang)出(chu)(chu)現了王東陽、盧明(ming)章、蔣泰、黃秀(xiu)亭(ting)等(deng)藝高蓋眾的(de)琵琶高手,通過他們承上(shang)(shang)啟下,不斷發展(zhan)出(chu)(chu)新,使“瀛洲(zhou)古調”的(de)曲調和(he)(he)技法得到(dao)了完善和(he)(he)提高,奠定了自成一(yi)派的(de)基礎(chu)。
清末(mo)民(min)初時期(qi),又出現(xian)了沈肇州、樊紫云、劉天華、徐立蓀、施頌(song)伯、樊少(shao)云等(deng)名(ming)揚神州的大師。“瀛洲古調派琵(pi)琶”從此(ci)聞(wen)名(ming)于世。
上世紀四十年代,該縣“瀛洲古調(diao)”傳人楊(yang)序東(dong)、周念(nian)文、趙志山,被(bei)并稱為“琵琶三杰”。
“瀛洲(zhou)古調”琵(pi)琶曲在傳(chuan)承過(guo)程中(zhong),不斷擴大影響而名震中(zhong)外(wai)。
浦東(dong)派(pai)(pai)(pai)琵(pi)(pi)(pi)琶之(zhi)(zhi)主要(yao)藝(yi)術(shu)特(te)征為:演(yan)奏(zou)(zou)(zou)武曲(qu)氣勢(shi)雄偉、演(yan)奏(zou)(zou)(zou)文曲(qu)沉靜細膩。尤其是彈奏(zou)(zou)(zou)武曲(qu),往往運用大(da)琵(pi)(pi)(pi)琶,講究(jiu)開弓(gong)飽滿、力度強(qiang)烈,固而保存(cun)和發展了一些富有海派(pai)(pai)(pai)特(te)色演(yan)奏(zou)(zou)(zou)方法(fa);指(zhi)法(fa)特(te)點(dian)為“輪滾四條弦(同時配以(yi)弦數(shu)變化),并弦(四條,或三條、或二條),大(da)摭分(四弦并發),掃撇、拖奏(zou)(zou)(zou),各種(zhong)夾彈和夾掃,多樣的(de)吟(yin)法(fa),音樂變化奏(zou)(zou)(zou)法(fa)及鑼鼓(gu)奏(zou)(zou)(zou)法(fa)“等;根(gen)據林石(shi)城先(xian)生生前曾說,演(yan)奏(zou)(zou)(zou)浦東(dong)派(pai)(pai)(pai)琵(pi)(pi)(pi)琶首(shou)先(xian)要(yao)有“以(yi)海一樣的(de)胸(xiong)懷”追(zhui)求大(da)氣,對各派(pai)(pai)(pai)的(de)藝(yi)技,要(yao)有海納百川、博采(cai)眾長的(de)追(zhui)求,努(nu)力使之(zhi)(zhi)成為“中國派(pai)(pai)(pai)”的(de)琵(pi)(pi)(pi)琶藝(yi)術(shu)。
1918年秋(qiu),南京高等師范學(xue)校教(jiao)師、“瀛(ying)洲(zhou)(zhou)古(gu)調(diao)”琵琶大師沈肇州應邀在滬為(wei)孫(sun)中(zhong)山先(xian)生演奏“瀛(ying)洲(zhou)(zhou)古(gu)調(diao)”,中(zhong)山先(xian)生稱(cheng)其(qi)為(wei)“絕技”。上海(hai)英商百代公司特請沈肇州灌(guan)制了《漢宮秋(qiu)月》、《昭君怨》、《十(shi)面埋(mai)伏》三首(shou)“瀛(ying)洲(zhou)(zhou)古(gu)調(diao)琵琶曲(qu)”。
國樂大師劉天華師從沈肇州學習了“瀛(ying)洲古調”,并把(ba)這些樂曲帶(dai)到(dao)各地演(yan)奏,還于1928年到(dao)高亭唱片公(gong)司灌制了主要樂曲《飛花點翠》,對推廣(guang)“瀛(ying)洲古調”起到(dao)了積極的(de)作用。
1923年,家住崇明(ming)小(xiao)豎河的琵琶(pa)高手施(shi)頌(song)伯應日(ri)本音樂界邀請,到(dao)東(dong)京、大阪、名古屋、長(chang)崎(qi)等地演奏“瀛洲古調”,極受(shou)歡迎。上(shang)海(hai)《時報》譽施(shi)頌(song)伯為“琵琶(pa)博(bo)士”。
早期(qi)的“瀛(ying)洲古(gu)(gu)調”琵琶曲(qu)(qu)譜(pu)為工(gong)尺譜(pu),通(tong)過手(shou)抄傳承(cheng)。1916年,沈肇州首(shou)(shou)次編(bian)纂出(chu)版了《瀛(ying)洲古(gu)(gu)調》,收入樂(le)曲(qu)(qu)四十五首(shou)(shou),由(you)慢板(ban)二十二首(shou)(shou),快板(ban)十七首(shou)(shou),文板(ban)五首(shou)(shou),武板(ban)一(yi)首(shou)(shou)組成。是“瀛(ying)洲古(gu)(gu)調”具有代表(biao)性的精華曲(qu)(qu)目。
1936年,沈肇州的(de)弟子徐立蓀再版“瀛洲(zhou)古調”時加入“通論”,“入門練習曲”和(he)“音樂初津”稱為《梅庵琵琶譜》。
1941年(nian),曹(cao)安和(he)、楊蔭瀏根(gen)據劉天華(hua)傳(chuan)授(shou)的“瀛洲古調”中的十二(er)首樂曲(qu),用(yong)工尺譜和(he)五線譜兩種譜式編印出版了(le)《文板十二(er)曲(qu)》琵琶譜。
1946年,《雅(ya)韻集琵琶(pa)譜》中收入簡譜版的“瀛洲古調”“文板十二曲(qu)”。
1984年,陳恭則、樊伯炎、殷榮珠整理(li)出版了由(you)樊少云(yun)、趙志(zhi)山(shan)等傳(chuan)譜的《瀛洲古調曲(qu)(qu)選》,收入(ru)曲(qu)(qu)目二十首(shou)。
1997年出(chu)版的《中國琵琶名曲薈萃(cui)》收入(ru)“瀛洲古調”十一首。
崇明派琵(pi)琶指(zhi)(zhi)法(fa)要求:“捻(nian)法(fa)疏(shu)而(er)勁,輪(lun)(lun)法(fa)密而(er)清”,主(zhu)張“慢而(er)不(bu)斷,快(kuai)而(er)不(bu)亂(luan),雅正之(zhi)樂,音(yin)不(bu)過(guo)高,節不(bu)可促”。尤其(qi)(qi)輪(lun)(lun)指(zhi)(zhi)以(yi)“下出(chu)輪(lun)(lun)”見長,故而(er)音(yin)色細膩柔和,善于表現(xian)文靜(jing)、幽雅的(de)(de)情(qing)(qing)感(gan),具有(you)閑適(shi)、纖巧的(de)(de)情(qing)(qing)趣。同時“重夾輕輪(lun)(lun)”,偏愛單音(yin)與夾彈,認為“輪(lun)(lun)指(zhi)(zhi)雖易入耳,然多則犯低而(er)失雅”。因此,其(qi)(qi)曲(qu)目多為文板小曲(qu),其(qi)(qi)中著名的(de)(de)《飛花點翠》、《昭君怨》等慢板、文板樂曲(qu),典雅端(duan)正。《魚兒戲水》等小曲(qu),則充(chong)滿了(le)生活的(de)(de)情(qing)(qing)趣。每(mei)首小曲(qu)都描(miao)寫了(le)一個場景或事物,與崇明的(de)(de)民(min)(min)風、民(min)(min)俗、民(min)(min)情(qing)(qing)息息相關,是典型的(de)(de)標(biao)題(ti)音(yin)樂,并(bing)通過(guo)琵(pi)琶惟妙惟肖的(de)(de)表達出(chu)來。每(mei)個小曲(qu)可以(yi)獨立演奏,也(ye)可以(yi)將不(bu)同的(de)(de)小曲(qu)組合連(lian)貫(guan)演奏,是我國琵(pi)琶流派中絕無(wu)僅有(you)的(de)(de)。
崇(chong)明地區(qu)的“瀛洲(zhou)古調派琵(pi)(pi)琶(pa)”傳人在解放初時約有(you)(you)二十(shi)多人,由于種種原因,傳承不(bu)正常(chang),能演奏者不(bu)到十(shi)人。為了不(bu)使這(zhe)堪稱一(yi)絕的流派不(bu)失傳,2005年開始,有(you)(you)“瀛洲(zhou)古調”琵(pi)(pi)琶(pa)傳人在少兒民樂班(ban)中進(jin)行傳授,但步(bu)履維(wei)艱(jian)
浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)自(zi)明(ming)清以(yi)降,琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)南(nan)(nan)北兩大(da)流(liu)(liu)派(pai)(pai)中的南(nan)(nan)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)有了(le)大(da)發展,尤(you)以(yi)上海(hai)地區為最。舊時,由于受儒家(jia)文化思想熏陶,認為彈琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa),是一(yi)種清雅藝(yi)術(shu),因此,好些(xie)家(jia)長喜歡(huan)讓子女(nv)學(xue)琴。在(zai)(zai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)演(yan)奏(zou)的實(shi)踐(jian)中,形成了(le)自(zi)己的風格和流(liu)(liu)派(pai)(pai)。浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)始祖為清乾隆南(nan)(nan)匯(hui)人(ren)鞠(ju)士林(lin)(lin)(lin),為聞名滬上的“鞠(ju)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)”,其(qi)徒王東(dong)(dong)田(tian)被知(zhi)音譽(yu)為“江(jiang)南(nan)(nan)第一(yi)手”,第三代傳人(ren)陳子敬(1837—1891橫沔人(ren))曾(ceng)被清王朝召京為醇親王教(jiao)授(shou)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa),賜三品官帶,受封“天(tian)下第一(yi)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)”。陳子敬的代表傳人(ren)沈(shen)浩初(chu)(1889—1953黃路人(ren))匯(hui)先人(ren)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)之(zhi)精髓博采眾(zhong)長、獨樹一(yi)幟,編著《養(yang)正(zheng)軒(xuan)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)譜(pu)》。民國年(nian)間,沈(shen)浩初(chu)師(shi)弟胡簋銘(ming)(新(xin)場人(ren))應(ying)(ying)日本大(da)阪琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)會之(zhi)邀掛牌演(yan)奏(zou)浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)。沈(shen)浩初(chu)高足林(lin)(lin)(lin)石城(cheng)(cheng)先生(sheng)(橫沔人(ren))于1956年(nian)應(ying)(ying)聘為中央音樂學(xue)院教(jiao)授(shou),再傳劉德海(hai)葉緒(xu)然(ran)等(deng)一(yi)大(da)批學(xue)生(sheng),并(bing)(bing)在(zai)(zai)各大(da)專業院校教(jiao)授(shou)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)。林(lin)(lin)(lin)石城(cheng)(cheng)和他的學(xue)生(sheng)們還赴20多個國家(jia)演(yan)奏(zou)。以(yi)林(lin)(lin)(lin)石城(cheng)(cheng)先生(sheng)為代表的浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)作(zuo)為當代中國主(zhu)要的琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)藝(yi)術(shu)流(liu)(liu)派(pai)(pai),不僅保存和發展了(le)一(yi)些(xie)富有特色的技法,并(bing)(bing)且他在(zai)(zai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)制作(zuo)、改(gai)良以(yi)及(ji)(ji)整理、編著浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)的曲作(zuo)和著作(zuo)方面,其(qi)專業影響力已遍(bian)及(ji)(ji)五洲四海(hai)。浦東(dong)(dong)派(pai)(pai)琵(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)(pa)傳人(ren)分布(bu)的區域(yu),主(zhu)要是在(zai)(zai)上海(hai)南(nan)(nan)匯(hui);其(qi)活動區域(yu)卻延伸(shen)至上海(hai)、江(jiang)南(nan)(nan),甚至到(dao)京城(cheng)(cheng)。
南(nan)(nan)匯(hui)是中國浦(pu)(pu)東(dong)派琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)的(de)(de)(de)(de)搖籃。濱臨大(da)海(hai)的(de)(de)(de)(de)南(nan)(nan)匯(hui),自清(qing)(qing)乾隆嘉慶年間(jian)的(de)(de)(de)(de)惠南(nan)(nan)鎮人(ren)鞠士林獨(du)創海(hai)洋南(nan)(nan)匯(hui)民族風(feng)以來,這里便成了(le)中國浦(pu)(pu)東(dong)派琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)的(de)(de)(de)(de)搖籃;一(yi)代(dai)又(you)一(yi)代(dai)的(de)(de)(de)(de)引軍(jun)人(ren)物,構(gou)架了(le)浦(pu)(pu)東(dong)派琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)的(de)(de)(de)(de)金字塔。繼鞠士林之后的(de)(de)(de)(de)六代(dai)傳(chuan)人(ren),分別被知音譽為“鞠琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)”、“江南(nan)(nan)第一(yi)手(shou)”、“天下(xia)第一(yi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)”、“琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)圣手(shou)”、“琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)泰斗”(考清(qing)(qing)《光緒(xu)南(nan)(nan)匯(hui)縣志》、《續志》、《南(nan)(nan)匯(hui)竹枝詞》);大(da)批(pi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)迷(mi),夯(hang)實(shi)了(le)浦(pu)(pu)東(dong)派琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)的(de)(de)(de)(de)根基;清(qing)(qing)音國樂的(de)(de)(de)(de)普及,涌現(xian)了(le)大(da)批(pi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)傳(chuan)人(ren);地方戲曲的(de)(de)(de)(de)繁(fan)榮(rong),出現(xian)了(le)大(da)批(pi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)新人(ren);道教(jiao)音樂的(de)(de)(de)(de)活(huo)躍,衍(yan)生了(le)一(yi)代(dai)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)高手(shou);群眾(zhong)文藝的(de)(de)(de)(de)崛(jue)起,造(zao)就了(le)一(yi)批(pi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)追星(xing)族;藝術教(jiao)育(yu)的(de)(de)(de)(de)掀起,培養了(le)一(yi)批(pi)琵(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)(pi)琶(pa)(pa)(pa)(pa)新苗(miao)。
浦東派(pai)琵琶傳統曲目為(wei)(wei):文套,有《夕陽(yang)簫(xiao)鼓(gu)》、《武(wu)(wu)林逸韻》、《月兒高(gao)》、《陳隋》,大曲:《普(pu)庵(an)咒》、《陽(yang)春(chun)白雪》、《燈月交輝》;武(wu)(wu)套為(wei)(wei):《將軍(jun)令》、《十里》、《霸王卸甲》、《平(ping)沙落雁》等。新創(chuang)作(zuo)曲目有《青春(chun)之舞(wu)》、《學(xue)生操》等30多首。
琵琶(pa)是中(zhong)國國樂藝(yi)術的(de)(de)國粹(cui),而浦(pu)東(dong)派(pai)琵琶(pa)是中(zhong)華民(min)族(zu)之(zhi)(zhi)花中(zhong)的(de)(de)精髓,走向(xiang)大中(zhong)國琵琶(pa)的(de)(de)主流之(zhi)(zhi)一。它所演奏的(de)(de)曲目,已成為傳(chuan)統(tong)民(min)間音樂之(zhi)(zhi)經典,激蕩億萬中(zhong)國人之(zhi)(zhi)心扉(fei)。作為南匯(hui)人,弘揚自己(ji)的(de)(de)民(min)族(zu)精神(shen),打(da)出南匯(hui)海(hai)(hai)洋(yang)文(wen)化(hua)的(de)(de)品牌,對(dui)于(yu)發展海(hai)(hai)派(pai)藝(yi)術有著深遠的(de)(de)意義;自清乾嘉誕生(sheng)至今的(de)(de)浦(pu)東(dong)派(pai)琵琶(pa)群體,其代(dai)表(biao)(biao)人物(wu)、代(dai)表(biao)(biao)曲目、演奏風格(ge)、技藝(yi)流派(pai),得(de)到了社會的(de)(de)認同,它標志著中(zhong)華民(min)族(zu)的(de)(de)歷史(shi)與文(wen)化(hua)的(de)(de)多樣性(xing);扎根于(yu)南匯(hui)的(de)(de)浦(pu)東(dong)派(pai)琵琶(pa),做好(hao)保護傳(chuan)承發展工作,讓(rang)它世代(dai)相傳(chuan),具有見證中(zhong)華民(min)族(zu)活的(de)(de)文(wen)化(hua)傳(chuan)統(tong)獨特價(jia)值。
目南匯(hui)作為(wei)浦東(dong)派(pai)琵(pi)琶發源地的(de)傳(chuan)人已屈指難數(shu),在南匯(hui)要營造(zao)浦東(dong)派(pai)琵(pi)琶演(yan)奏(zou)新人,僅靠民間的(de)力(li)量,勢單力(li)薄。