生平經歷
早年經歷
孝(xiao)莊(zhuang)帝(di)元(yuan)(yuan)(yuan)子(zi)(zi)(zi)攸,字彥(yan)達,是獻文帝(di)拓(tuo)跋弘之孫,彭(peng)城(cheng)王元(yuan)(yuan)(yuan)勰的第三子(zi)(zi)(zi),母為(wei)李妃。初(chu)封(feng)武城(cheng)縣開國公,孝(xiao)昌二年(526年),進封(feng)長樂王。先后擔(dan)任中(zhong)(zhong)書侍郎、城(cheng)門(men)校(xiao)尉(wei)、給事黃門(men)侍郎、散騎常(chang)侍、御史中(zhong)(zhong)尉(wei)、侍中(zhong)(zhong)、中(zhong)(zhong)軍(jun)將軍(jun)、衛將軍(jun)、左光祿大夫、中(zhong)(zhong)書監等官職。(根(gen)據他母親(qin)李媛華的墓志銘,元(yuan)(yuan)(yuan)子(zi)(zi)(zi)攸同母同父三兄弟為(wei):元(yuan)(yuan)(yuan)劭又名元(yuan)(yuan)(yuan)子(zi)(zi)(zi)訥,字令(ling)言; 元(yuan)(yuan)(yuan)子(zi)(zi)(zi)攸,字彥(yan)達;元(yuan)(yuan)(yuan)子(zi)(zi)(zi)正,字休度 )
幸運登基
北魏王朝(chao)(chao)有一(yi)(yi)個(ge)野蠻(man)傳(chuan)統:為(wei)預防太子(zi)的(de)母親(qin)將來以(yi)皇(huang)太后(hou)(hou)的(de)身份干預政(zheng)治(zhi),所以(yi)在立太子(zi)后(hou)(hou),要殺掉太子(zi)的(de)親(qin)生母親(qin)。王朝(chao)(chao)把此定為(wei)一(yi)(yi)種制(zhi)度(du)。這個(ge)慘劇(ju)一(yi)(yi)直(zhi)(zhi)延(yan)續了一(yi)(yi)百余年(nian)。一(yi)(yi)直(zhi)(zhi)到第八(ba)任(ren)皇(huang)帝、宣武帝元恪立他的(de)兒子(zi)元詡(xu)當(dang)太子(zi)時,元詡(xu)的(de)母親(qin)胡充華沒被處死(si),打破野蠻(man)制(zhi)度(du)。宣武帝元恪于515年(nian)逝世,六歲的(de)元詡(xu)即位,是為(wei)孝明(ming)帝。胡充華順理成章的(de)以(yi)皇(huang)太后(hou)(hou)臨朝(chao)(chao)稱制(zhi)。
這位北魏王(wang)(wang)朝一百年(nian)以來(lai)第一個貨真價實的(de)皇太后(hou),卻用事實證明那野蠻習俗確實有(you)其存在必要。胡太后(hou)自從(cong)當權,除了大(da)肆營建(jian)佛寺(si)和佛像外,幾乎全部精力都(dou)用在傷害王(wang)(wang)朝上。二(er)十年(nian)代(dai)如(ru)火(huo)如(ru)荼的(de)遍地抗(kang)暴,大(da)多(duo)數由(you)她激起(qi),或由(you)她觸發。洛陽(yang)孤立(li)在黃河(he)南(nan)岸,已(yi)經進退失據,可是像蛆蟲一樣的(de)政客們仍擁(yong)擠在權力魔杖的(de)四(si)周(zhou),斗爭不休。
武(wu)泰元(yuan)年(nian)(528年(nian)),19歲的元(yuan)詡(xu)計劃把權力(li)從母親(qin)手中(zhong)奪回。他選中(zhong)了鎮(zhen)守晉陽(山西(xi)太原)的大將爾(er)朱榮。這(zhe)跟189年(nian)東(dong)(dong)漢何(he)進選中(zhong)鎮(zhen)守河(he)東(dong)(dong)(山西(xi)夏縣)的董卓(zhuo)一樣,歷史開(kai)始重演。消息泄(xie)露,胡太后跟兩位情夫遂把元(yuan)詡(xu)毒死。
胡(hu)太(tai)后(hou)毒死親(qin)子(zi),不(bu)僅(jin)兇惡殘忍,而(er)且愚不(bu)可及。正好(hao)當時(shi)元詡的(de)妃子(zi)生(sheng)了(le)一個女兒元姑娘,胡(hu)太(tai)后(hou)對外詐(zha)稱生(sheng)的(de)是男孩,將(jiang)這個女嬰立(li)(li)為皇(huang)帝。可是胡(hu)太(tai)后(hou)知(zhi)道無法隱(yin)瞞,不(bu)久又再宣(xuan)布,所謂皇(huang)子(zi),本是皇(huang)女,而(er)另立(li)(li)元詡的(de)族侄,年僅(jin)3歲的(de)元釗為帝,天下嘩然。
這種重大的事(shi)件竟如此兒(er)(er)戲,胡太(tai)后(hou)把政治看得太(tai)簡單了(le)。契(qi)胡部酋長爾(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)首先發難,一面宣言(yan)要(yao)追查皇(huang)帝(di)元詡(xu)(xu)的死因(yin),一面不承(cheng)認胡太(tai)后(hou)政府(fu),另行擁立(li)元詡(xu)(xu)的堂(tang)叔(shu)元子(zi)攸為帝(di),向洛陽(yang)進攻(gong)。胡大后(hou)派出去迎(ying)擊(ji)的軍隊反而(er)投降爾(er)朱(zhu)榮(rong)(rong),于(yu)是(shi)情夫逃走,洛陽(yang)陷落,胡太(tai)后(hou)和小皇(huang)帝(di),被爾(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)裝入竹(zhu)籠,投進黃河(he)溺死。距她毒(du)死親生(sheng)兒(er)(er)子(zi),只兩個月。
河陰之變
武(wu)泰元(yuan)(yuan)年(nian)(528年(nian))夏(xia)四月丙申,元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)與兄弟夜(ye)北渡河;丁酉,在(zai)河陽與爾朱(zhu)榮(rong)會(hui)合。戊戌,向南濟河,即帝(di)位(wei)。接著(zhu),爾朱(zhu)榮(rong)以(yi)到郊外迎接新皇(huang)帝(di)元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you),把文武(wu)百官(guan)誘到河陰(yin)淘渚(今黃河小浪(lang)底)之(zhi)后,用(yong)騎兵(bing)團團圍住,宣布罪狀說:“國家所以(yi)衰亂,都是你們的責任。”下(xia)令大開殺戒,在(zai)騎兵(bing)蹂踐下(xia),包括北魏當時(shi)第一奇富的丞(cheng)相元(yuan)(yuan)雍、新帝(di)兄弟元(yuan)(yuan)劭、元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)正(zheng)等儲(chu)王在(zai)內(nei),兩千余高級(ji)貴族和高級(ji)官(guan)員(yuan),全被殺死(si),朝廷(ting)為之(zhi)一空。之(zhi)后爾朱(zhu)榮(rong)本(ben)想自行稱帝(di),故命親信將新帝(di)元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)軟禁在(zai)便(bian)幕。但為內(nei)外政因所阻。乃復(fu)迎元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)入(ru)洛正(zheng)式即位(wei),改元(yuan)(yuan)建義(yi)。
爾朱專政
爾朱(zhu)榮(rong)(rong)及其黨羽擁戴元(yuan)子攸(you)即(ji)位(wei),爾朱(zhu)榮(rong)(rong)又將自己的(de)女兒爾朱(zhu)英娥嫁(jia)給元(yuan)子攸(you)為皇(huang)后,此后接連擊破(po)葛榮(rong)(rong),平定邢杲,消滅元(yuan)顥(hao),擒(qin)拿萬俟丑(chou)奴,使本(ben)已(yi)無力回天的(de)北魏王朝又枯木縫春,重新屹立在北方大地,是再造北魏江山(shan)的(de)赫(he)赫(he)功臣。此時(shi)爾朱(zhu)榮(rong)(rong)俯視整個王朝,已(yi)經找不(bu)到任何一位(wei)敵手,誰都不(bu)敢對(dui)抗他(ta)(ta)的(de)威嚴。他(ta)(ta)早欲(yu)稱帝,四鑄金人,受神意阻攔后才作罷;他(ta)(ta)又操控朝政,一手遮(zhe)天,對(dui)帝位(wei)依然虎視眈眈。
元(yuan)子攸也(ye)清楚自(zi)(zi)己(ji)(ji)的處境,他雖(sui)身為皇帝(di),但自(zi)(zi)身實力(li)卻與爾朱(zhu)(zhu)榮相差懸殊。從(cong)(cong)軍(jun)隊來(lai)看,國(guo)中(zhong)能征善戰(zhan)的部隊幾乎全(quan)部聽命于爾朱(zhu)(zhu)榮,只要他一動手指頭(tou),自(zi)(zi)己(ji)(ji)便無還手之力(li);從(cong)(cong)朝(chao)政而言,元(yuan)天穆、爾朱(zhu)(zhu)世(shi)隆等(deng)人占據著朝(chao)廷(ting)的要害位置,而自(zi)(zi)己(ji)(ji)的左右也(ye)全(quan)是爾朱(zhu)(zhu)一黨;從(cong)(cong)地盤來(lai)看,關中(zhong)、山(shan)東、河(he)北(bei)、山(shan)西這(zhe)些要害之地全(quan)部掌握(wo)在爾朱(zhu)(zhu)家族(zu)和其黨羽(yu)手中(zhong),自(zi)(zi)己(ji)(ji)唯一能爭取的只有洛陽、河(he)南(nan)一帶。
身處危境
爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)權傾朝野,官場上的(de)(de)野心家(jia)跑(pao)往(wang)晉陽跑(pao),爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)大批(pi)舉薦(jian)官員。可(ke)元(yuan)子(zi)攸(you)(you)知道(dao)河(he)南之(zhi)(zhi)地(di)是(shi)自(zi)己翻身的(de)(de)唯一(yi)本錢,絕(jue)不(bu)(bu)(bu)能對爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)一(yi)讓再讓,便非常斬釘截鐵地(di)拒絕(jue)了爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)為(wei)黨羽求官的(de)(de)要(yao)求。爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)沒有(you)死心,繼續授意元(yuan)天(tian)穆(mu)向元(yuan)子(zi)攸(you)(you)重申這一(yi)無理要(yao)求。面對元(yuan)天(tian)穆(mu)的(de)(de)苦苦相逼,元(yuan)子(zi)攸(you)(you)依然死死守住底線(xian)不(bu)(bu)(bu)放。元(yuan)天(tian)穆(mu)見游說不(bu)(bu)(bu)成,終于惱羞成怒(nu),說出了大逆(ni)不(bu)(bu)(bu)道(dao)之(zhi)(zhi)語:“天(tian)柱既(ji)有(you)大功,為(wei)國宰(zai)相,若請普代天(tian)下(xia)官,恐陛(bi)下(xia)亦不(bu)(bu)(bu)得(de)違(wei)之(zhi)(zhi),如(ru)何(he)推薦(jian)數(shu)人為(wei)州官,竟然不(bu)(bu)(bu)用?”。面對這赤(chi)裸裸的(de)(de)威脅,元(yuan)子(zi)攸(you)(you)沒有(you)絲毫(hao)示弱(ruo),針鋒(feng)相對:“爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)若不(bu)(bu)(bu)為(wei)人臣,把我也(ye)一(yi)并替代;如(ru)他還有(you)臣子(zi)之(zhi)(zhi)節,無代天(tian)下(xia)百官之(zhi)(zhi)理!”元(yuan)子(zi)攸(you)(you)憂憤之(zhi)(zhi)下(xia)表明了自(zi)己的(de)(de)決心:只(zhi)要(yao)我還是(shi)皇帝(di),這江(jiang)山就是(shi)我的(de)(de);爾(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)要(yao)是(shi)想當皇帝(di),那(nei)么就索(suo)性奪過(guo)去,我不(bu)(bu)(bu)會這么心甘情愿做傀儡的(de)(de)。
爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)見自己的(de)試探失敗,惱怒交(jiao)加,說(shuo)出(chu)了(le)心(xin)里話(hua):“天(tian)子(zi)(zi)由(you)(you)誰得立!今乃不(bu)用我語!”但(dan)由(you)(you)于(yu)當時天(tian)下未(wei)穩,爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)尚(shang)不(bu)敢輕舉妄動。 趁著(zhu)關(guan)中平定,爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)再次發出(chu)試探,向(xiang)朝(chao)廷奏稱:“參軍許周勸臣(chen)取九錫,臣(chen)惡其(qi)言,已斥遣令去(qu)。”北魏(wei)自建朝(chao)以來(lai),無(wu)人(ren)享受過此(ci)等賞賜。爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)并不(bu)滿足天(tian)柱大將軍之(zhi)(zhi)位,他(ta)知(zhi)(zhi)道接受九錫之(zhi)(zhi)禮后(hou),離帝(di)王之(zhi)(zhi)位便只有(you)一步(bu)之(zhi)(zhi)遙,便向(xiang)元子(zi)(zi)攸提出(chu)了(le)這一要求(qiu)。但(dan)爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)也知(zhi)(zhi)道這要求(qiu)的(de)分量,所以也把話(hua)說(shuo)得非常(chang)委婉(wan)。面對爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)再次的(de)投石問路,元子(zi)(zi)攸更加厭惡痛恨,馬上就坡下驢(lv),夸獎爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)做得很好,很有(you)臣(chen)子(zi)(zi)之(zhi)(zhi)節,沒有(you)留給他(ta)一絲幻想。見此(ci)計又不(bu)成(cheng),爾(er)(er)朱榮(rong)(rong)(rong)并不(bu)死(si)心(xin),他(ta)明白該親自跑(pao)一趟洛陽了(le),把那些(xie)歷史舊賬全部(bu)清(qing)算干(gan)凈。
千鈞一發
永(yong)安三年(530年)農歷(li)八月,爾朱天光(guang)平定關隴,爾朱榮(rong)(rong)(rong)欲借(jie)此新(xin)建功勛(xun),以皇后即將產(chan)子為(wei)由(you),要(yao)(yao)進(jin)京朝(chao)(chao)拜。此言一(yi)傳,整個朝(chao)(chao)野震動(dong):這(zhe)一(yi)次(ci),他竟(jing)然(ran)以探望女兒這(zhe)樣的(de)(de)家常事為(wei)由(you)入京,人(ren)(ren)人(ren)(ren)皆不信(xin)服,都認(ren)為(wei)爾朱榮(rong)(rong)(rong)此行(xing)必定深藏著巨大的(de)(de)陰謀。這(zhe)對(dui)洛陽(yang)而(er)言,無(wu)疑(yi)是地震一(yi)般的(de)(de)消(xiao)(xiao)息,全城(cheng)人(ren)(ren)情憂(you)懼,惶(huang)恐不安。爾朱榮(rong)(rong)(rong)的(de)(de)消(xiao)(xiao)息剛一(yi)傳出,膽小者如(ru)中書侍(shi)郎邢邵早已離城(cheng)而(er)去,向東(dong)狂奔。圍(wei)繞在(zai)元(yuan)子攸(you)身旁(pang)的(de)(de)親信(xin)對(dui)這(zhe)消(xiao)(xiao)息也(ye)極為(wei)敏感。城(cheng)陽(yang)王元(yuan)徽(hui)、侍(shi)中李彧等(deng)(deng)人(ren)(ren)竭力勸(quan)元(yuan)子攸(you)趁此次(ci)機(ji)會,派(pai)兵刺(ci)殺(sha)爾朱榮(rong)(rong)(rong)。而(er)慎重(zhong)一(yi)點(dian)的(de)(de)濟陰王元(yuan)暉業(ye)等(deng)(deng)人(ren)(ren)認(ren)為(wei)爾朱榮(rong)(rong)(rong)若來(lai)洛陽(yang),必定防(fang)范重(zhong)重(zhong),若是刺(ci)殺(sha),很難得手。還有(you)一(yi)些(xie)人(ren)(ren)竟(jing)然(ran)提出要(yao)(yao)與爾朱榮(rong)(rong)(rong)硬拼,先把(ba)他洛陽(yang)的(de)(de)黨(dang)羽(yu)殺(sha)光(guang),再發兵抵擋。面對(dui)眾人(ren)(ren)各執一(yi)詞,元(yuan)子攸(you)毫無(wu)主(zhu)見,疑(yi)慮重(zhong)重(zhong)。
由(you)于(yu)爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)在朝(chao)中的(de)(de)(de)眼(yan)線太多,而(er)元(yuan)子(zi)攸這次刺(ci)殺竟(jing)然鬧得(de)滿城(cheng)風雨(yu)、路人皆(jie)知。爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)留(liu)在洛陽(yang)的(de)(de)(de)眼(yan)線——爾(er)(er)朱(zhu)世(shi)(shi)(shi)隆(long)聽聞了皇(huang)帝的(de)(de)(de)陰(yin)謀后,趕緊自(zi)己假造(zao)了一封匿名信(xin):天子(zi)與楊(yang)侃、高道穆等為計,欲殺天柱。然后又把它火速送往晉陽(yang)呈給爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)(rong),勸他(ta)(ta)要三思而(er)行。此時(shi)的(de)(de)(de)爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)心里哪還有懼怕(pa)兩個(ge)字(zi),元(yuan)子(zi)攸在他(ta)(ta)眼(yan)里早(zao)已是(shi)籠中之鳥(niao),除了束手就擒外,哪還敢生有二心?他(ta)(ta)將這信(xin)撕得(de)粉碎,罵(ma)得(de)唾(tuo)沫橫飛:“世(shi)(shi)(shi)隆(long)無膽(dan),誰敢生心!”爾(er)(er)朱(zhu)世(shi)(shi)(shi)隆(long)曾棄虎牢關逃走(zou),害得(de)自(zi)己的(de)(de)(de)親兄弟爾(er)(er)朱(zhu)世(shi)(shi)(shi)承被(bei)梁軍(jun)生擒臠割,膽(dan)小如鼠的(de)(de)(de)名聲(sheng)早(zao)已傳聞天下,所以爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)(rong)對他(ta)(ta)的(de)(de)(de)建議(yi)毫不在意——這一趟(tang)他(ta)(ta)必須去,他(ta)(ta)要把那些擋(dang)著他(ta)(ta)帝王(wang)之路的(de)(de)(de)枝枝葉葉全部(bu)剪除。
爾朱(zhu)榮帶了四五(wu)千騎兵(bing)(bing)從晉陽(yang)(yang)出發。面對(dui)爾朱(zhu)榮的(de)逼迫,年輕氣盛的(de)元子攸(you)知道自己毫無(wu)退路,此(ci)時他(ta)的(de)沖(chong)動又戰勝了恐懼(ju),急(ji)欲動手。可爾朱(zhu)榮的(de)另一(yi)得(de)力干將元天穆此(ci)時尚在并州,一(yi)旦洛陽(yang)(yang)有(you)變,他(ta)必然要發兵(bing)(bing)叛亂,到時朝(chao)廷將無(wu)兵(bing)(bing)可擋。元子攸(you)只得(de)忍住(zhu)心中的(de)怒火,編了個理由把元天穆騙(pian)入洛陽(yang)(yang),準(zhun)備一(yi)并除之。
城陽王元(yuan)徽稟告元(yuan)子攸(you),說爾朱榮將(jiang)會有(you)貪立孩幼(you)之(zhi)舉(ju):如(ru)皇后生子,則(ze)廢(fei)帝立此幼(you)兒;如(ru)果生女(nv),便立爾朱榮的(de)小女(nv)婿陳(chen)留王元(yuan)寬(元(yuan)子攸(you)的(de)侄子)為(wei)帝。元(yuan)子攸(you)明白自己已(yi)(yi)成了爾朱榮的(de)眼中釘。而這時爾朱榮的(de)舉(ju)動更使元(yuan)子攸(you)相信了自己的(de)猜測。在(zai)此敏感之(zhi)際(ji),爾朱榮與元(yuan)天穆竟然上奏:“近來侍官皆(jie)不(bu)習武,陛下宜將(jiang)五百(bai)騎出獵,因省辭訟。”這明擺著是調虎(hu)離山之(zhi)計嘛!元(yuan)子攸(you)可不(bu)傻,他(ta)安排在(zai)爾朱榮那里的(de)眼線早(zao)已(yi)(yi)告訴(su)過(guo)他(ta):爾朱榮欲(yu)趁打獵挾持天子移都。這些事使得元(yuan)子攸(you)認定爾朱榮必反無疑,自己已(yi)(yi)危在(zai)旦夕,勝(sheng)敗只(zhi)在(zai)于(yu)誰能(neng)先(xian)發制人(ren),搶先(xian)一(yi)步。
先發制人
元子(zi)攸(you)所(suo)倚仗的(de)有北(bei)魏(wei)宗(zong)室元徽(hui)、楊侃、高(gao)道(dao)穆(mu)等人,手中(zhong)幾(ji)乎沒有一兵一卒,這樣的(de)刺殺行動無異于與全副武裝的(de)爾(er)朱(zhu)榮赤手相博。可即便刺殺成功,光(guang)是洛陽城中(zhong)這幾(ji)千契胡武士(shi)也(ye)能把北(bei)魏(wei)朝廷捏得(de)粉碎,所(suo)以(yi)這迫在(zai)(zai)眉睫的(de)一步在(zai)(zai)刺殺前應思(si)慮清楚。元子(zi)攸(you)拉(la)攏了爾(er)朱(zhu)榮安插在(zai)(zai)他(ta)(ta)自己身邊的(de)武衛將(jiang)軍(jun)奚(xi)毅(yi),在(zai)(zai)爾(er)朱(zhu)榮入洛前,曾(ceng)屢次(ci)派(pai)他(ta)(ta)與元子(zi)攸(you)通款,其(qi)與元子(zi)攸(you)關系甚好(hao)。奚(xi)毅(yi)曾(ceng)屢次(ci)在(zai)(zai)元子(zi)攸(you)面前表示“臣(chen)寧死陛下,不(bu)能事契胡”,但如同驚弓之(zhi)鳥的(de)元子(zi)攸(you)卻(que)一直不(bu)敢輕(qing)信,以(yi)免陷入爾(er)朱(zhu)榮設下的(de)圈套。而奚(xi)毅(yi)卻(que)鍥而不(bu)舍,終(zhong)以(yi)赤誠將(jiang)元子(zi)攸(you)打動,將(jiang)其(qi)認定為自己的(de)心(xin)腹之(zhi)臣(chen),以(yi)作為除掉爾(er)朱(zhu)榮后抵抗洛陽城內契胡武士(shi)的(de)堅強后盾。
痛下決心的(de)(de)(de)元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)召見中(zhong)書舍(she)人(ren)溫(wen)子(zi)(zi)昇,告知其將即(ji)刻(ke)除(chu)(chu)掉(diao)爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong),并(bing)詳細詢問東漢朝廷除(chu)(chu)掉(diao)董卓之事,以便(bian)(bian)參照仿效(xiao)。 聽(ting)溫(wen)子(zi)(zi)昇一五一十道出(chu)(chu)經(jing)過后(hou)(hou),元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)終于說出(chu)(chu)了(le)(le)這樣的(de)(de)(de)豪邁之語:“朕之情理,卿(qing)所(suo)具知。死(si)(si)猶須(xu)為(wei),況不必死(si)(si)!吾寧為(wei)高貴鄉公(曹(cao)髦)死(si)(si),不為(wei)常道鄉公(曹(cao)奐)生。”既然(ran)已有王(wang)允等人(ren)的(de)(de)(de)前車之鑒,元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)便(bian)(bian)要使自己(ji)的(de)(de)(de)部(bu)署更加(jia)妥(tuo)善,以免(mian)重蹈覆轍。他準備(bei)只除(chu)(chu)掉(diao)爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)、元(yuan)天(tian)穆首惡兩人(ren),其余(yu)爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)世隆、司馬子(zi)(zi)如(ru)等爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)黨羽皆全部(bu)赦免(mian),元(yuan)徽及(ji)楊(yang)侃等人(ren)也全力贊同。刺(ci)殺的(de)(de)(de)細節眾人(ren)也商量得(de)非常周密,準備(bei)先(xian)將爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)與元(yuan)天(tian)穆騙入(ru)宮(gong)(gong)中(zhong),然(ran)后(hou)(hou)伏(fu)兵(bing)突起,一擁而(er)(er)上,亂刃砍死(si)(si);為(wei)保證元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)的(de)(de)(de)安(an)全,一旦(dan)發兵(bing),元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)應立即(ji)從別門(men)而(er)(er)出(chu)(chu),防(fang)止(zhi)爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)突襲,并(bing)在其身上藏(zang)好利刃用以自衛。機(ji)(ji)會(hui)轉眼就來(lai)了(le)(le)。元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)在宮(gong)(gong)中(zhong)埋(mai)好伏(fu)兵(bing)的(de)(de)(de)當(dang)日,爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)和元(yuan)天(tian)穆便(bian)(bian)來(lai)拜見天(tian)子(zi)(zi),可酒(jiu)剛(gang)過三巡,爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)似乎(hu)聞到了(le)(le)危險的(de)(de)(de)氣息,便(bian)(bian)與元(yuan)天(tian)穆匆(cong)匆(cong)離去(qu)。而(er)(er)預先(xian)埋(mai)伏(fu)的(de)(de)(de)楊(yang)侃等人(ren)一時得(de)不到消息,等匆(cong)匆(cong)趕至時,已經(jing)為(wei)時已晚(wan)。此次(ci)機(ji)(ji)會(hui)喪失后(hou)(hou),整個局(ju)面極為(wei)被動,元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)幾(ji)乎(hu)到了(le)(le)山窮(qiong)水盡的(de)(de)(de)地步。由(you)于參與密謀的(de)(de)(de)人(ren)員(yuan)太(tai)雜,而(er)(er)爾(er)(er)(er)(er)朱(zhu)(zhu)榮(rong)(rong)的(de)(de)(de)眼線又多(duo),刺(ci)殺落空(kong)后(hou)(hou),消息便(bian)(bian)立時泄漏(lou),宮(gong)(gong)外又開始(shi)四處(chu)傳聞。
血濺宮廷
到了(le)第四日,爾朱(zhu)榮再次入宮。眾人商議(yi)后,又在(zai)明光殿(dian)埋好伏兵。元(yuan)徽奔到爾朱(zhu)榮府上,傳言皇后生子,請身為外祖的他入宮探望。元(yuan)子攸一聽聞此計奏效,又聞之失色。倒是(shi)一旁的文人溫子昇沉得住(zhu)氣,怕等會讓爾朱(zhu)榮看(kan)出破綻,提(ti)醒元(yuan)子攸:“陛下(xia)失色。”
爾朱(zhu)榮(rong)(rong)(rong)看到(dao)溫子(zi)昇手中(zhong)拿著圣旨,很詫(cha)異,便追問:“是(shi)何文(wen)書?”此千鈞一(yi)發時刻(ke),一(yi)旦(dan)被爾朱(zhu)榮(rong)(rong)(rong)看出破綻(zhan),元(yuan)(yuan)子(zi)攸一(yi)方(fang)將全(quan)軍覆沒。而溫子(zi)昇卻鎮定(ding)得出奇,平(ping)淡地(di)說:“赦文(wen)!”此時的(de)爾朱(zhu)榮(rong)(rong)(rong)又再次昏頭,看外孫心切,竟然沒有(you)繼續(xu)追問到(dao)底是(shi)給(gei)誰的(de)赦令(ling),而是(shi)直往(wang)宮(gong)中(zhong)走去,與這(zhe)最(zui)(zui)后挽(wan)救(jiu)自(zi)己的(de)機會又擦肩而過。元(yuan)(yuan)子(zi)攸在(zai)宮(gong)中(zhong)的(de)東向惴惴不(bu)安(an)地(di)坐定(ding),爾朱(zhu)榮(rong)(rong)(rong)和元(yuan)(yuan)天(tian)穆與他(ta)只(zhi)有(you)咫尺之隔。君臣(chen)寒暄(xuan)未(wei)久,元(yuan)(yuan)徽突然進入(ru),向元(yuan)(yuan)子(zi)攸行了(le)一(yi)拜(bai)(bai)。此拜(bai)(bai)為(wei)行動暗號,此時埋(mai)伏好的(de)光祿少卿魯(lu)安(an)、典御李侃晞等立即抽刀(dao)從東門殺入(ru)。爾朱(zhu)榮(rong)(rong)(rong)畢竟是(shi)久經戰陣之人,眼疾(ji)手快(kuai),立即撲向元(yuan)(yuan)子(zi)攸,以作最(zui)(zui)后一(yi)搏。
那些安排好的(de)殺(sha)手(shou)見天子(zi)(zi)親自動手(shou),更是一擁而上,亂刀齊下(xia),將(jiang)爾(er)朱榮(rong)和元(yuan)(yuan)天穆殺(sha)死(si)。而在(zai)宮(gong)外的(de)爾(er)朱榮(rong)的(de)兒(er)子(zi)(zi)爾(er)朱菩提等人亦被(bei)伏(fu)兵所殺(sha)。爾(er)朱榮(rong)死(si)訊(xun)一出,整個洛(luo)陽城歡喜騰躍,百官皆入宮(gong)朝賀。元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸欣喜若狂,親登閶(chang)闔門,并大赦天下(xia)。
陷入重圍
聽聞爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)被(bei)殺,城內的(de)(de)(de)爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)黨(dang)羽急忙奔(ben)赴天柱將(jiang)軍府邸商議(yi)。爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)的(de)(de)(de)手下(xia)田(tian)怡得知皇宮的(de)(de)(de)防守非常薄弱(ruo),極(ji)易攻(gong)破,又見(jian)群情激憤,便建議(yi)直接攻(gong)占皇宮。一旦此(ci)議(yi)被(bei)眾(zhong)人接受,元(yuan)子攸(you)等人只能束手待斃。值此(ci)千鈞一發(fa)之(zhi)際,賀拔勝(sheng)挺身而出(chu)(chu),力排(pai)眾(zhong)議(yi):“天子既行(xing)大事,必(bi)當(dang)有(you)備(bei)。吾(wu)輩(bei)眾(zhong)少,何可(ke)輕而!但得出(chu)(chu)城,更(geng)為(wei)他計(ji)。”賀拔勝(sheng)雖受爾(er)(er)朱(zhu)榮(rong)知遇,但卻更(geng)忠心于朝(chao)廷,此(ci)言一出(chu)(chu),挽(wan)救了(le)元(yuan)子攸(you)的(de)(de)(de)性命。
賀拔勝英勇無(wu)比,眾人(ren)(ren)一(yi)(yi)向信(xin)服于他。既然如此勇猛(meng)之人(ren)(ren)都認為勢不可(ke)為,便(bian)無(wu)人(ren)(ren)堅持走(zou)此險(xian)招。此時(shi)群(qun)龍無(wu)首,唯(wei)一(yi)(yi)能拍板的(de)(de)卻是爾朱家族里膽子最小(xiao)的(de)(de)人(ren)(ren)——爾朱世(shi)(shi)隆。一(yi)(yi)旦(dan)遭遇危(wei)難(nan)時(shi)刻(ke),他永遠只(zhi)會堅持一(yi)(yi)種選(xuan)擇——逃(tao)(tao)(tao)跑(pao)。他收攏了(le)(le)城(cheng)中的(de)(de)契胡武士,帶(dai)著爾朱榮(rong)的(de)(de)妻兒,趁夜(ye)色燒(shao)毀了(le)(le)洛陽的(de)(de)西陽門,慌(huang)忙率兵奪門而(er)出,馬不停(ting)蹄地逃(tao)(tao)(tao)往河陰。其實洛城(cheng)中兵力(li)薄弱,又皆不習武,只(zhi)要(yao)爾朱世(shi)(shi)隆稍(shao)微審時(shi)度勢,試探元(yuan)子攸的(de)(de)虛實,洛陽城(cheng)便(bian)可(ke)輕而(er)易舉地占據(ju)。而(er)膽小(xiao)如鼠(shu)的(de)(de)爾朱世(shi)(shi)隆卻放棄了(le)(le)這千(qian)載難(nan)逢的(de)(de)機會,選(xuan)擇了(le)(le)逃(tao)(tao)(tao)跑(pao)。在賀拔勝和爾朱世(shi)(shi)隆的(de)(de)“幫助(zhu)”下,元(yuan)子攸暫時(shi)躲過了(le)(le)一(yi)(yi)劫(jie)。
爾朱世(shi)隆逃(tao)走,元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)忙(mang)派(pai)武衛將軍奚毅(yi)等人守住(zhu)北中(zhong)城(cheng),阻(zu)止其南下。在(zai)河陰歇了口氣,爾朱世(shi)隆準備繼續(xu)狂奔,逃(tao)回并州(zhou)老家去。可這回被他手(shou)下的司馬子(zi)(zi)如(ru)勸住(zhu)了。司馬子(zi)(zi)如(ru)一向詭計(ji)多(duo)端,對洛陽城(cheng)中(zhong)的實力又了如(ru)指掌。他認(ren)為在(zai)此關鍵時(shi)刻(ke),一旦逃(tao)散(san),便(bian)(bian)天下離心,爾朱家族難以東山再(zai)起(qi);應趁京城(cheng)慌亂(luan)之(zhi)際,元(yuan)子(zi)(zi)攸(you)立足(zu)未(wei)聞之(zhi)時(shi),再(zai)次回兵洛陽,殺他個(ge)措手(shou)不及。爾朱世(shi)隆見(jian)其分析得頭頭是道(dao),便(bian)(bian)重新回軍殺向北中(zhong)城(cheng)。
契(qi)胡戰士雖群龍無首,但(dan)個個是(shi)身(shen)經百(bai)戰的(de)驍勇戰士。在他(ta)們(men)的(de)進攻下,奚毅防守的(de)北中城如同(tong)紙糊(hu),一攻即破,奚毅也被(bei)擒殺。北魏朝廷(ting)聞(wen)此(ci)大(da)懼,元(yuan)子攸急忙伸出橄欖(lan)枝,派人前往爾(er)(er)(er)朱(zhu)世隆處(chu)慰問。此(ci)戰告捷,爾(er)(er)(er)朱(zhu)世隆志驕氣滿,又(you)加上報仇心切,馬上將來者斬首示(shi)眾,以表與朝廷(ting)決裂(lie)之心,緊接(jie)著他(ta)又(you)派爾(er)(er)(er)朱(zhu)度(du)律(lv)前往洛陽城討要爾(er)(er)(er)朱(zhu)榮尸首。爾(er)(er)(er)朱(zhu)度(du)律(lv)一行千余騎,皆白衣(yi)素縞(gao),浩(hao)浩(hao)蕩蕩殺向洛陽城。
決一死戰
見契(qi)胡(hu)兵士集于(yu)城(cheng)下(xia)(xia)(xia),元子攸(you)苦于(yu)無兵可戰(zhan),只得(de)放(fang)下(xia)(xia)(xia)天子之(zhi)尊,親自登上洛(luo)陽城(cheng)樓,做起了勸(quan)降(jiang)工作:“太(tai)(tai)原(yuan)王(wang)(爾(er)朱(zhu)榮(rong))立功不終,陰謀(mou)篡位,已被正刑。諸位只要投降(jiang),為(wei)國效力,官爵(jue)依然如故(gu)。”此時契(qi)胡(hu)兵士皆報仇心切,義(yi)憤填膺(ying),這種(zhong)假大(da)(da)空(kong)(kong)(kong)的(de)空(kong)(kong)(kong)頭支票已沒有絲毫用(yong)處。爾(er)朱(zhu)度律在城(cheng)下(xia)(xia)(xia)慷慨陳詞:“臣等從太(tai)(tai)原(yuan)王(wang)入(ru)朝,忽致冤(yuan)酷(ku),今不忍(ren)空(kong)(kong)(kong)歸。愿(yuan)得(de)太(tai)(tai)原(yuan)王(wang)尸,生死無恨。”此語說得(de)沉(chen)痛無比,話語未畢,爾(er)朱(zhu)度律突然言語哽咽,哀不自勝。此言一(yi)出(chu),那批跟隨爾(er)朱(zhu)榮(rong)出(chu)生入(ru)死的(de)契(qi)胡(hu)武士也(ye)皆落淚,在城(cheng)下(xia)(xia)(xia)號啕大(da)(da)哭,場(chang)景極其(qi)震撼人心。而城(cheng)上的(de)元子攸(you)見此場(chang)景,也(ye)回想(xiang)起爾(er)朱(zhu)榮(rong)的(de)種(zhong)種(zhong)好處,為(wei)之(zhi)愴然淚下(xia)(xia)(xia)。本是(shi)劍拔弩張的(de)一(yi)場(chang)戰(zhan)斗,此時卻為(wei)了懷想(xiang)同一(yi)個人,變成(cheng)了雙方共同的(de)一(yi)場(chang)追悼會。可大(da)(da)哭完畢,雙方還是(shi)不共戴天的(de)敵人。元子攸(you)見空(kong)(kong)(kong)談無效,又派手下(xia)(xia)(xia)賜給爾(er)朱(zhu)世(shi)隆免死鐵券(quan),以(yi)示誠意(yi)。此時爾(er)朱(zhu)世(shi)隆見城(cheng)中(zhong)無膽,更加氣驕意(yi)滿:“吾為(wei)太(tai)(tai)原(yuan)王(wang)報仇,終無降(jiang)理(li)。”
至此,孝莊帝元子(zi)攸不再幻想,決意(yi)死戰(zhan)。他不惜(xi)血(xue)本,將國庫(ku)財物的老底全(quan)部(bu)擺出,放置(zhi)城下,以此招募(mu)城中(zhong)敢死之(zhi)士。洛陽城中(zhong)之(zhi)人對契胡人皆咬牙切(qie)齒,又懼(ju)怕城破(po)之(zhi)后遭受契胡人的血(xue)洗之(zhi)災,于是一(yi)日之(zhi)中(zhong),竟有萬人踴(yong)躍入(ru)伍參戰(zhan)。
危難時(shi)刻,通直散(san)騎常(chang)侍李苗挺身(shen)而出,在朝(chao)上慷(kang)慨(kai)陳詞(ci):“朝(chao)廷有不(bu)測之(zhi)(zhi)危,正是忠臣烈士效(xiao)節之(zhi)(zhi)日。臣雖不(bu)武(wu),請以一(yi)旅之(zhi)(zhi)眾(zhong)為陛下徑斷河(he)橋。”此豪言不(bu)僅滿懷激情,更是一(yi)針(zhen)見血(xue),直指爾朱(zhu)世隆的要害(hai)之(zhi)(zhi)處。爾朱(zhu)世隆兵(bing)眾(zhong)雖猛,但人數稀少(shao),整日逡巡于洛陽城下;只要河(he)橋一(yi)破,這幾千契胡武(wu)士便會首尾難顧,遭受南北(bei)夾(jia)擊,陷入進(jin)退兩難之(zhi)(zhi)況,只要稍假時(shi)日,自(zi)然會逃散(san)無(wu)遺。
元子攸本無計(ji)可施,見(jian)(jian)有人(ren)愿為(wei)國捐軀,連(lian)忙應承(cheng)。李(li)(li)苗(miao)立(li)即(ji)招募死(si)士(shi)(shi)趁夜(ye)色繞道(dao)黃(huang)河,從馬渚順流而(er)下(xia),離河橋(qiao)還有數(shu)里(li)之(zhi)(zhi)時(shi)(shi),便(bian)把備用之(zhi)(zhi)船(chuan)點燃,火(huo)勢(shi)彌漫河面(mian),將河橋(qiao)也燃燒起來。契(qi)胡(hu)士(shi)(shi)兵(bing)本在南岸,見(jian)(jian)河橋(qiao)突然冒起大(da)火(huo),怕后(hou)路被斷(duan),皆惶(huang)恐不(bu)安,連(lian)忙回(hui)撤救火(huo)。一(yi)(yi)時(shi)(shi)眾人(ren)爭(zheng)搶上(shang)橋(qiao),此(ci)時(shi)(shi)河橋(qiao)已遭受(shou)火(huo)焚,承(cheng)受(shou)不(bu)住(zhu)眾人(ren)擁擠,瞬時(shi)(shi)河橋(qiao)斷(duan)裂數(shu)段,契(qi)胡(hu)士(shi)(shi)兵(bing)溺死(si)無數(shu)。李(li)(li)苗(miao)見(jian)(jian)大(da)功告成(cheng),便(bian)停于黃(huang)河中的小洲等待援(yuan)軍接應。可援(yuan)軍卻(que)遲(chi)遲(chi)不(bu)至(zhi),爾(er)朱世隆惱羞成(cheng)怒(nu),率兵(bing)急(ji)攻(gong)李(li)(li)苗(miao)。李(li)(li)苗(miao)率軍奮力抵(di)抗,直至(zhi)手下(xia)全部(bu)壯(zhuang)烈犧牲,最后(hou)他自己(ji)也投黃(huang)河而(er)亡(wang),場面(mian)極為(wei)悲壯(zhuang)。李(li)(li)苗(miao)本為(wei)南朝(chao)之(zhi)(zhi)人(ren),因其叔父有異圖為(wei)梁武帝蕭(xiao)衍(yan)所殺,李(li)(li)苗(miao)為(wei)報家仇而(er)投靠魏(wei)朝(chao),一(yi)(yi)直對魏(wei)朝(chao)忠心(xin)耿(geng)耿(geng)。他此(ci)時(shi)(shi)為(wei)魏(wei)朝(chao)盡忠,也算是死(si)得其所。經(jing)此(ci)突襲,爾(er)朱世隆也實力大(da)損,再(zai)次膽寒,毫無戀戰(zhan)之(zhi)(zhi)心(xin),忙率軍北(bei)撤。元子攸暫時(shi)(shi)躲(duo)過了一(yi)(yi)劫。
風雨飄搖
可(ke)元子攸幾乎沒(mei)有喘(chuan)息的機會(hui)。北邊的山西之地是爾朱(zhu)兆(zhao)的地盤,可(ke)直接出兵(bing)南下,數日便可(ke)抵(di)達(da)洛陽;東邊的徐州一帶(dai)為(wei)爾朱(zhu)仲遠(爾朱(zhu)榮的從兄弟,爾朱(zhu)世隆的哥哥)掌(zhang)控,兵(bing)眾(zhong)甚多;西邊的關中(zhong)為(wei)爾朱(zhu)天光占有,他平滅(mie)萬俟丑奴不久(jiu),兵(bing)鋒正健。
一(yi)聽(ting)聞(wen)爾(er)朱(zhu)榮(rong)遇刺,爾(er)朱(zhu)家族(zu)(zu)的成員也反(fan)(fan)應不一(yi)。爾(er)朱(zhu)兆(zhao)立(li)(li)即從汾州率騎兵占據晉陽,安頓完(wan)畢后,又疾(ji)馳至山西長(chang)子(zi)與爾(er)朱(zhu)世隆(long)合兵。兩人反(fan)(fan)意已決,便一(yi)不做二不休,推立(li)(li)太原(yuan)太守魏(wei)朝(chao)宗室元曄為帝,以(yi)此(ci)另立(li)(li)朝(chao)廷對抗(kang)元子(zi)攸。元曄是(shi)魏(wei)太武帝拓跋(ba)燾的太子(zi)拓跋(ba)晃(魏(wei)景穆帝)的后代,皇室血脈早(zao)已淡得(de)快沒了(le)。而爾(er)朱(zhu)兆(zhao)鼠目寸光,慌不擇人,只(zhi)要是(shi)姓(xing)元的,隨手(shou)一(yi)拉,便另立(li)(li)中央。遭(zao)此(ci)亂世,這(zhe)些拓跋(ba)族(zu)(zu)的公子(zi)王孫也只(zhi)能任人擺布,完(wan)全淪為傀儡(lei)。
既然新皇(huang)剛(gang)立(li),那么肯定得(de)表(biao)示表(biao)示,給這批(pi)擁(yong)立(li)的功臣加官晉爵。于(yu)(yu)是爾(er)(er)(er)朱(zhu)兆(zhao)被(bei)(bei)封為(wei)(wei)大將軍,晉爵為(wei)(wei)王;爾(er)(er)(er)朱(zhu)世隆也一(yi)(yi)(yi)嘗夙愿(yuan),被(bei)(bei)封為(wei)(wei)樂(le)平王,終于(yu)(yu)過(guo)了把王爺的癮;徐州的爾(er)(er)(er)朱(zhu)仲遠(yuan)也被(bei)(bei)封為(wei)(wei)車騎(qi)大將軍、尚(shang)書左仆(pu)射,而關中的爾(er)(er)(er)朱(zhu)天光卻被(bei)(bei)暫時(shi)忘在一(yi)(yi)(yi)邊,無人(ren)搭理。兩人(ren)準備妥當后,便聯絡爾(er)(er)(er)朱(zhu)仲遠(yuan)一(yi)(yi)(yi)起殺向(xiang)(xiang)洛(luo)陽。而爾(er)(er)(er)朱(zhu)天光見(jian)這次新立(li)皇(huang)帝中,自(zi)己落得(de)兩手(shou)空空,非(fei)常惱火。他(ta)(ta)很不甘心,想撈回(hui)點(dian)政(zheng)治資本。而此時(shi)元子攸(you)剛(gang)好又向(xiang)(xiang)他(ta)(ta)伸出了橄(gan)欖枝(zhi),希(xi)望(wang)他(ta)(ta)忘記家仇(chou),為(wei)(wei)國效忠。爾(er)(er)(er)朱(zhu)天光是極狡猾之人(ren),不同(tong)于(yu)(yu)爾(er)(er)(er)朱(zhu)兆(zhao)的有勇無謀,他(ta)(ta)采(cai)取(qu)了首鼠兩端之策:一(yi)(yi)(yi)面向(xiang)(xiang)朝廷表(biao)示效忠,擁(yong)護朝廷鏟除爾(er)(er)(er)朱(zhu)榮(rong)的舉措,以此迷惑元子攸(you);一(yi)(yi)(yi)面又讓手(shou)下(xia)不停(ting)地向(xiang)(xiang)朝廷吹風,密告自(zi)己即將進攻洛(luo)陽,想逼走元子攸(you),自(zi)己趁機(ji)再另(ling)立(li)新君,以挽回(hui)政(zheng)治上的劣勢(shi)。
爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)家族(zu)的(de)反撲勢頭明顯超出(chu)了(le)元子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)的(de)預料。東邊的(de)爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)仲遠一(yi)(yi)路攻(gong)(gong)城拔寨,擒獲了(le)兗州刺史(shi)王衍。而被(bei)元子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)派去(qu)征討爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)仲遠的(de)賀(he)拔勝(sheng),因為剛剛從爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)陣營中倒(dao)戈過(guo)來,受到了(le)同行(xing)的(de)另一(yi)(yi)將(jiang)領鄭(zheng)先護(hu)的(de)猜疑。賀(he)拔勝(sheng)只得(de)單獨率兵與爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)仲遠作(zuo)戰,結果兵敗,再次投降,重歸爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)陣營。北邊傳來的(de)戰況更為致命。爾(er)(er)朱(zhu)(zhu)兆起兵后,一(yi)(yi)路猛攻(gong)(gong),攻(gong)(gong)打(da)下太行(xing)山(shan)的(de)丹谷這(zhe)座(zuo)要壘,元子(zi)(zi)攸(you)(you)(you)派去(qu)守壘的(de)將(jiang)領或(huo)死或(huo)降。負責北邊防(fang)務的(de)源子(zi)(zi)恭(gong)慌忙撤走(zou),洛陽(yang)城只剩下黃河天險可守。
除了(le)人(ren)禍(huo)外,此(ci)時(shi)(shi)的老天(tian)也(ye)執意要讓元(yuan)子攸(you)滅亡。爾朱兆帶(dai)兵日夜兼程趕至黃河河橋(qiao)一帶(dai)時(shi)(shi),往日滔天(tian)巨浪的黃河竟然(ran)淺得不過馬腹,他的大軍輕松渡過天(tian)險(xian)。此(ci)時(shi)(shi)又無端(duan)刮起暴風,塵埃漫天(tian),這(zhe)從天(tian)而降的沙塵暴成了(le)爾朱兆進攻(gong)洛(luo)陽最(zui)好的掩護,整(zheng)個(ge)洛(luo)陽城完全不設防。當爾朱兆的騎(qi)兵直接(jie)攻(gong)至皇(huang)宮(gong),皇(huang)宮(gong)的衛(wei)士才發覺(jue)大敵來臨,彎弓射箭時(shi)(shi),敵軍已(yi)逼近眼前,矢不得發。眾衛(wei)士不再(zai)做無謂抵抗,全部(bu)散(san)走。而雪上加(jia)霜(shuang)的是(shi),掌(zhang)握皇(huang)宮(gong)護衛(wei)的禁(jin)軍將領(ling)竟是(shi)元(yuan)鷙這(zhe)位叛徒,他早已(yi)下(xia)令手下(xia)衛(wei)兵不要抵抗。
洛陽再(zai)次淪(lun)陷。不(bu)到三年的時間,貴為一國之都(dou)的她竟然迎來(lai)了三位征(zheng)服者:爾(er)朱(zhu)榮、陳慶之,爾(er)朱(zhu)兆也(ye)不(bu)費吹灰之力地(di)進(jin)城了。
天子遇害
手(shou)下(xia)散盡,元(yuan)子(zi)攸這(zhe)位天子(zi)慘到(dao)連匹馬也找不著(zhu)(zhu)了,靠(kao)著(zhu)(zhu)兩條(tiao)腿,拼命(ming)(ming)跑到(dao)云龍門外(wai)。運氣(qi)還算(suan)不錯(cuo),危急(ji)時(shi)刻,城陽王元(yuan)徽帶著(zhu)(zhu)一大(da)幫人(ren)馬,攜著(zhu)(zhu)一大(da)堆錢財剛好路過。元(yuan)子(zi)攸連忙(mang)向他(ta)呼(hu)救,可元(yuan)徽平時(shi)袖手(shou)談(tan)談(tan)心(xin)性可以(yi),臨危時(shi)刻豈肯一死報效君王?他(ta)毫不仗(zhang)義,不顧(gu)而(er)去。元(yuan)子(zi)攸眼睜(zheng)睜(zheng)地看著(zhu)(zhu)這(zhe)根救命(ming)(ming)稻(dao)草飄走(zou),這(zhe)才(cai)明白自己所托非人(ren)。可醒(xing)悟為(wei)時(shi)已晚,他(ta)為(wei)此付出了致(zhi)命(ming)(ming)的代價——被(bei)爾朱兆生擒(qin)。
當(dang)然(ran)元(yuan)徽的(de)日子也好不到哪里去(qu)——他(ta)帶(dai)著一(yi)大堆金銀財寶和五十匹(pi)馬躲(duo)到了親信(xin)寇祖仁(ren)家中。老寇聽聞爾(er)朱(zhu)兆(zhao)以千戶(hu)侯懸(xuan)賞捉拿(na)元(yuan)徽,便(bian)先殺(sha)死元(yuan)徽,將他(ta)攜(xie)帶(dai)的(de)財富貪為(wei)己有,再用其項上人(ren)頭向爾(er)朱(zhu)兆(zhao)邀(yao)功。
爾(er)朱(zhu)兆隨后(hou)和爾(er)朱(zhu)世隆(long)這位(wei)堂(tang)叔反(fan)目,爾(er)朱(zhu)兆留下爾(er)朱(zhu)世隆(long)等人鎮守洛(luo)陽,星夜趕回晉陽。而元子攸(you)這位(wei)可(ke)憐的天子,也成了他隨身攜帶的私家(jia)物品。
元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)被俘后,一(yi)直被關(guan)押(ya)在永寧寺里。由于(yu)(yu)爾朱(zhu)兆(zhao)對他恨(hen)之入骨,寒(han)冬(dong)臘月(yue)(yue)里,天(tian)(tian)子(zi)(zi)央求(qiu)一(yi)塊頭巾取暖也被斷然拒絕(jue)。天(tian)(tian)寒(han)地(di)凍中(zhong),元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)只能摟著根(gen)冰冷的(de)(de)鐵(tie)鏈,哆(duo)哆(duo)嗦嗦地(di)度過了膽戰心驚(jing)的(de)(de)幾日。可是元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)的(de)(de)壞運氣并沒有結(jie)束。爾朱(zhu)兆(zhao)把他送到(dao)晉(jin)陽不(bu)久,前方便接(jie)連(lian)吃了紇(he)豆陵步蕃(fan)的(de)(de)敗仗。十二月(yue)(yue)甲(jia)子(zi)(zi)(二十三(san)(san)(san))日(1月(yue)(yue)26日),在惱羞成怒之下,爾朱(zhu)兆(zhao)新仇舊恨(hen)一(yi)起了結(jie),索性把元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)勒死在晉(jin)陽的(de)(de)三(san)(san)(san)級佛(fo)寺,距他殺(sha)爾朱(zhu)榮僅(jin)三(san)(san)(san)個月(yue)(yue)。元(yuan)(yuan)子(zi)(zi)攸(you)死時年僅(jin)二十四(si)歲,在位(wei)三(san)(san)(san)年。中(zhong)興二年(531年),謚為(wei)武懷(huai)皇帝。太昌(chang)元(yuan)(yuan)年,謚孝莊皇帝,廟號敬宗。十一(yi)月(yue)(yue),葬于(yu)(yu)靜陵。
歷史評價
李延(yan)壽《北(bei)史》:莊帝運接交喪,招納勤王。雖時事孔棘(ji),而卒有(you)(you)四海。猾逆剪除,權(quan)強擅命,神慮(lv)獨斷,芒刺未(wei)除;而天未(wei)忘亂,禍不旋踵。自茲之后,魏室土崩(beng)。始則制屈(qu)強胡,終(zhong)乃權(quan)歸霸政。主祭祀者(zhe)不殊(shu)于(yu)寄坐,遇黜辱(ru)者(zhe)有(you)(you)甚(shen)于(yu)弈棋。雖以節閔之明(ming),孝(xiao)武之長,祗(zhi)以速是奔波。
個人作品
元子(zi)攸(you)臨(lin)被殺前作(zuo)下《臨(lin)終詩》:“權去生(sheng)道促,憂來死路長。懷恨出(chu)國(guo)門(men),含悲入鬼鄉。隧門(men)一(yi)時閉,幽(you)庭豈復光。思鳥吟青松(song),哀風吹白(bai)楊。昔來聞死苦,何言(yan)身自當。”