生平經歷
早年經歷
曹(cao)(cao)芳,字(zi)蘭卿,因魏明帝(di)曹(cao)(cao)叡的親生兒子(zi)全部夭(yao)折,所以(yi)曹(cao)(cao)芳與秦王曹(cao)(cao)詢(xun)被曹(cao)(cao)叡收為養子(zi)。作養子(zi)自小(xiao)在宮中(zhong)成長的曹(cao)(cao)芳,出生來歷一概不詳。據《魏氏春秋》記載(zai),曹(cao)(cao)芳可能是任城王曹(cao)(cao)楷的兒子(zi),曹(cao)(cao)彰(zhang)的孫(sun)子(zi)、曹(cao)(cao)操的曾孫(sun)。
青龍三(san)年(235年),曹芳被封(feng)為齊王。
登基為帝
景初(chu)三年(nian)(nian)(nian)正月(yue)(yue)初(chu)一日(ri)(239年(nian)(nian)(nian)1月(yue)(yue)22日(ri)),魏明帝(di)(di)曹(cao)叡病重,怕導(dao)致國(guo)家根(gen)基不穩,于是立曹(cao)芳為(wei)皇太子(zi),當(dang)天,魏明帝(di)(di)病逝,曹(cao)芳即(ji)位,年(nian)(nian)(nian)僅八歲,尊魏明帝(di)(di)的皇后郭氏(明元皇后)為(wei)皇太后,由大將軍(jun)曹(cao)爽和太尉司馬懿共同輔政。同年(nian)(nian)(nian)七(qi)月(yue)(yue),曹(cao)芳開(kai)始(shi)親臨(lin)朝政,聽取大臣奏事。 第(di)二年(nian)(nian)(nian)改年(nian)(nian)(nian)號為(wei)正始(shi)。
正始五年(244年)二月,曹芳在曹爽的(de)建議下,下詔(zhao)令曹爽率(lv)兵伐蜀 ,結果(guo)無功而返。
正始八年(247年),大(da)將軍曹爽聽何晏、鄧飏、丁謐之(zhi)計,軟禁郭太(tai)后于永寧宮,郭太(tai)后和曹芳(fang)告別時相對哭(ku)泣(qi)。曹爽自此專權。
正始十年(249年)正月(yue)初六日,曹(cao)芳離開洛陽(yang)去(qu)祭(ji)掃魏明帝的(de)墳墓高(gao)平陵(ling),曹(cao)爽(shuang)兄弟均(jun)跟從(cong)。司馬懿乘機上(shang)奏永(yong)寧太后,請廢曹(cao)爽(shuang)兄弟,并率兵屯司馬門(men),控制京(jing)城(cheng)。曹(cao)爽(shuang)最終屈(qu)服(fu),自請免去(qu)職務,不久被司馬懿定罪,夷(yi)滅三族,史稱高(gao)平陵(ling)事件。從(cong)此(ci)曹(cao)魏軍政(zheng)大權落入司馬懿之(zhi)手。同年四月(yue),改年號為嘉平。
司(si)馬(ma)(ma)懿(yi)死后,其子(zi)司(si)馬(ma)(ma)師(shi)把持(chi)朝(chao)政。嘉平(ping)六年(254年)二月(yue),中(zhong)書令(ling)李豐和張皇后的父親光祿(lu)大夫張緝等人圖謀廢掉司(si)馬(ma)(ma)師(shi),改立夏(xia)侯玄為大將軍(jun)。事(shi)情(qing)敗(bai)露,被司(si)馬(ma)(ma)師(shi)滅族。同(tong)年秋,司(si)馬(ma)(ma)昭奉命出擊姜維,到達京(jing)師(shi),曹(cao)(cao)芳(fang)(fang)(fang)在平(ping)樂觀觀兵(bing)。許允與左(zuo)右親信謀劃(hua),乘司(si)馬(ma)(ma)昭請辭的時候(hou)將其殺死,率領這支(zhi)部隊討伐司(si)馬(ma)(ma)師(shi)。詔(zhao)書已(yi)經寫(xie)好了(le),但曹(cao)(cao)芳(fang)(fang)(fang)因恐懼(ju)而沒實行。司(si)馬(ma)(ma)師(shi)因此打算廢掉曹(cao)(cao)芳(fang)(fang)(fang)帝(di)位。
被廢去世
嘉平(ping)六年(nian)(254年(nian))九月,司(si)馬師聯合(he)公(gong)卿中朝大(da)臣上(shang)奏郭太后,言(yan)及曹(cao)芳年(nian)長不親政(zheng)、沉迷女色、廢棄講學(xue)、棄辱儒士、與(yu)優人、保林(lin)等(deng)淫亂作樂并(bing)彈打進諫的(de)清商令令狐景、清商丞龐熙乃至用(yong)燒鐵重(zhong)傷令狐景身體、太后喪母(mu)時不盡禮(li)等(deng)罪(zui),請依霍光故事(shi)廢曹(cao)芳的(de)帝位,得到許可。曹(cao)芳搬出洛陽,在河內郡重(zhong)門營建齊(qi)王(wang)宮(gong),所有禮(li)儀制度都如同諸侯王(wang)的(de)封國(guo)。朝廷通過商議,決定改立高貴(gui)鄉(xiang)公(gong)曹(cao)髦(mao)為(wei)帝。
泰始(shi)元年(265年),司(si)馬昭之子司(si)馬炎篡魏建立晉朝(chao)之后,封(feng)曹芳為邵陵縣(xian)公。
泰始十年(274年),曹芳(fang)去世,終年四十三歲,謚(shi)號厲公。
為政舉措
政治
遵照遺命
景初三(san)年(nian)(239年(nian))正月,曹芳(fang)繼位(wei),遵照魏明(ming)帝的(de)遺命(ming),下詔以(yi)大將軍(jun)曹爽和(he)太尉(wei)司(si)馬懿輔(fu)佐朝政(zheng),以(yi)司(si)徒、司(si)空、冢(zhong)宰(zai)、元輔(fu)等統領百官,各項準備動工的(de)宮殿、臺(tai)閣,一(yi)(yi)概(gai)罷免(mian),官府(fu)及公(gong)卿府(fu)中六十歲以(yi)上的(de)奴婢,放他(ta)們出(chu)去(qu)做一(yi)(yi)般的(de)平(ping)民。
安置百姓
景(jing)初(chu)三年(239年)六(liu)月,因為(wei)遼東郡東沓(ta)縣官吏、百姓(xing)渡海(hai)到齊郡居住(zhu),曹芳下令將把原(yuan)來(lai)的(de)縱城改名為(wei)新(xin)沓(ta)縣來(lai)安置遷(qian)逃過來(lai)的(de)百姓(xing)。
正始(shi)元年(240年)三月初八日,組織遼東郡汶縣(xian)(xian)(xian)和(he)北豐(feng)縣(xian)(xian)(xian)百姓(xing)大規(gui)模渡(du)海(hai)遷徙(xi),又劃(hua)出齊郡的西安(an)縣(xian)(xian)(xian)、臨淄縣(xian)(xian)(xian)和(he)昌國縣(xian)(xian)(xian)的土地設置新汶縣(xian)(xian)(xian)、南豐(feng)縣(xian)(xian)(xian),讓遠途遷徙(xi)而來的百姓(xing)定(ding)居。
祭祀功臣
正始四年(nian)(243年(nian))七月(yue),曹芳下詔在魏武帝曹操的廟庭中舉行祭(ji)祀(si)儀式,祭(ji)祀(si)已故(gu)大司馬(ma)曹真(zhen)、曹休、征南大將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)夏侯尚、太(tai)(tai)常桓階(jie)、司空(kong)陳群(qun)、太(tai)(tai)傅鐘(zhong)繇、車騎(qi)將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)張郃、左將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)徐晃(huang)、前將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)張遼、右將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)樂進、太(tai)(tai)尉華(hua)歆、司徒王(wang)朗、驃騎(qi)將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)曹洪、征西將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)夏侯淵(yuan)、后將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)朱(zhu)靈(ling)、文聘、執金吾臧霸、破虜將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)李典、立義將(jiang)軍(jun)(jun)(jun)(jun)龐德、武猛校尉典韋等功臣(chen)名將(jiang)。
正始六年(245年)十(shi)一(yi)(yi)月,祫祭先祖于太祖廟(miao),又一(yi)(yi)并祭祀(si)前面評定的二(er)十(shi)一(yi)(yi)位輔佐曹操的大臣。
外交
正始五年(nian)(244年(nian))九(jiu)月,北方(fang)鮮卑族部落南下歸附魏國(guo),朝(chao)廷把他們安置在(zai)遼東(dong)郡屬(shu)國(guo),設立昌黎縣(xian)讓他們生(sheng)活居住。
軍事
諸部來降
正始七年(246年)二月,幽州(zhou)刺史毌(guan)丘儉討伐高句驪,五月,又討伐濊(hui)貊(mo),均旗開得勝(sheng)。韓那(nei)奚等(deng)數十(shi)國紛紛率其部族投降。
與吳交戰
嘉平四(si)年(nian)(nian)(252年(nian)(nian))十(shi)一月,朝(chao)廷派(pai)遣征南(nan)大(da)(da)將(jiang)軍(jun)王昶(chang)、征東(dong)將(jiang)軍(jun)胡遵(zun)、鎮南(nan)將(jiang)軍(jun)毌丘儉等(deng)率(lv)軍(jun)攻(gong)打吳(wu)國。同(tong)年(nian)(nian)十(shi)二月,吳(wu)國大(da)(da)將(jiang)軍(jun)諸葛恪(ke)領兵反擊,在東(dong)關(guan)大(da)(da)敗魏軍(jun)。魏軍(jun)退(tui)還。
嘉平五(wu)年(253年〉五(wu)月(yue),諸葛恪(ke)率兵圍攻魏國的合肥郡新城縣。朝廷派(pai)太尉(wei)司馬孚督(du)師增援,七月(yue),吳國撤(che)軍。
文化
曹(cao)芳(fang)正始(shi)年間,出現了(le)著名的(de)正始(shi)文(wen)學,代表(biao)(biao)人物有何晏、王弼、夏侯玄等,前(qian)兩者也(ye)是(shi)魏晉(jin)玄學的(de)代表(biao)(biao)人物。竹林七(qi)賢也(ye)曾活躍(yue)于曹(cao)芳(fang)在位(wei)時期。
歷史評價
毌丘儉:懿每嘆(tan)說齊王自堪人主,君(jun)臣之(zhi)義定(ding)。奉(feng)事以來十有五載,始(shi)欲(yu)歸政,按行武庫,詔問禁兵不(bu)得妄出。師(shi)自知奸慝(ni),人神所不(bu)祐,矯(jiao)廢(fei)君(jun)主,加之(zhi)以罪。
滕(teng)胤:曹芳暗(an)劣,而政在私(si)門,彼之民臣,固有離心。
郭太后廢曹芳詔(zhao)令:皇帝芳春(chun)秋已長,不(bu)親萬機,耽淫內寵,沈(shen)漫女德,日延倡優,縱其(qi)丑謔;迎(ying)六宮(gong)家人(ren)留止內房,毀人(ren)倫之敘,亂男女之節;恭(gong)孝日虧,悖慠(ao)滋甚,不(bu)可以承天緒,奉宗廟(miao)。
陳壽:古者(zhe)以(yi)天下為公,唯(wei)賢是與。后代世位(wei),立子以(yi)適;若(ruo)適嗣不(bu)繼,則宜取(qu)旁(pang)親明德,若(ruo)漢之(zhi)文、宣者(zhe),斯(si)不(bu)易之(zhi)常(chang)準也。明帝既不(bu)能(neng)然,情系私愛(ai),撫(fu)養嬰孩,傳以(yi)大器,托付不(bu)專(zhuan),必參枝族,終于曹爽誅(zhu)夷,齊王替位(wei)。
何焯:芳(fang)臨御數載,非若昌邑始征,若果君德有闕(que),播惡于眾,師何難執(zhi)以(yi)為(wei)辭?今稱太后之令,發床笫之私,有以(yi)知其為(wei)誣(wu)矣。
梁章鉅:齊(qi)王臨御之初,即罷宮室工作,免官(guan)奴婢六十(shi)以(yi)(yi)上為(wei)良(liang)人,出內府金銀銷(xiao)冶(ye)以(yi)(yi)供(gong)軍用;二年(nian)通《論語》,五年(nian)通《尚書》,七年(nian)通《禮記》,三祀孔子,以(yi)(yi)顏(yan)子配;良(liang)法美政(zheng),史(shi)不絕書。