正(zheng)面(mian)龍身盤(pan)曲間留額心(xin),鐫刻"大(da)金得勝陀頌"六個篆體字(zi)(zi)。碑身高(gao)177厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi),寬85厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi),厚(hou)31厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi),碑身左右邊緣陰刻忍冬(dong)草紋(wen)飾,正(zheng)面(mian)刻有漢字(zi)(zi)碑文(wen)815字(zi)(zi),背面(mian)刻有女真(zhen)大(da)字(zi)(zi)碑文(wen)1500余字(zi)(zi);碑座為龜趺,長160厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi),高(gao)72厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi),寬97厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi)。石碑全身高(gao)為328厘(li)(li)米(mi)(mi)(mi)。
遼天慶四年(nian)(公(gong)元1114年(nian)),金(jin)太祖(zu)完(wan)顏阿(a)骨(gu)打(da)在(zai)此誓師(shi)反遼,次(ci)年(nian)建(jian)立金(jin)國,遂(sui)命名(ming)這(zhe)里為“得勝陀”。金(jin)大定二十五年(nian)(公(gong)元1185年(nian)),金(jin)世宗完(wan)顏雍由中都(dou)(今北(bei)京)巡幸(xing)故都(dou)上京(今黑龍(long)江省阿(a)城(cheng)區白城(cheng)),沿途(tu)攬(lan)物記勝,撫今追(zhui)昔(xi),深感祖(zu)先創業(ye)之艱(jian)難,為緬(mian)懷先祖(zu)創業(ye)之勞,紀念反遼斗爭的勝利,下詔在(zai)此立石,黨懷英(ying)篆(zhuan)額,趙可撰文,孫俁(yu)書(shu)丹。
大金得勝陀頌(song)并(bing)序
奉政(zheng)大夫充翰(han)林修(xiu)撰同知制誥(gao)兼太(tai)常博士驍(xiao)騎(qi)尉賜鯡魚袋臣趙可奉敕撰
儒(ru)林(lin)郎咸平府清安縣令武(wu)騎尉賜鯡魚袋臣孫俁奉(feng)敕書丹(dan)
承直郎應奉翰林文字(zi)同知制誥兼充國史院編修官云(yun)騎尉(wei)賜(si)鯡魚袋(dai)臣黨懷英奉敕(chi)篆額得(de)勝(sheng)陀,太祖武元皇帝誓師之(zhi)(zhi)(zhi)地也。臣謹按《實錄》及。"睿德神功(gong)"碑云(yun):太祖率軍(jun)渡淶流水,命諸路軍(jun)畢會,太祖先據高阜(fu),國相撒改(gai)與眾仰望(wang),圣質如喬松之(zhi)(zhi)(zhi)高,所(suo)乘赭白馬亦如崗阜(fu)之(zhi)(zhi)(zhi)大。太祖顧(gu)視撒改(gai)等人(ren)馬,高大亦悉異常。太祖曰(yue):"此(ci)殆吉祥,天地協應吾(wu)軍(jun)勝(sheng)敵(di)之(zhi)(zhi)(zhi)驗也!諸君(jun)觀此(ci),正(zheng)當戮力同心(xin)。若大事(shi)克(ke)成,復會與此(ci),當酹而名(ming)之(zhi)(zhi)(zhi)!"后以是名(ming)賜(si)其地云(yun)。時又以禳檜之(zhi)(zhi)(zhi)法行于軍(jun)中(zhong),諸軍(jun)介而序立(li),戰士(shi)光浮萬里之(zhi)(zhi)(zhi)程,勝(sheng)敵(di)刻日,其兆復見焉。
大(da)定(ding)甲(jia)辰歲(sui),鸞(luan)格東(dong)巡,駐蹕(bi)上都,思(si)武(wu)元(yuan)締構之難,盡孝(xiao)孫光昭之道。始也,命新(xin)神御,以嚴穆(mu)穆(mu)之容;既(ji)又俾十貞石,以贊暉暉之業。而(er)孝(xiao)思(si)不忘(wang)念所(suo),以張閎休而(er)揚(yang)偉跡者,蓋有加而(er)無已也。
明年夏四月(yue),詔以得(de)勝(sheng)陀事(shi)訪于(yu)(yu)相府(fu),謂宜如(ru)何?相府(fu)訂于(yu)(yu)禮官(guan),禮官(guan)以為(wei)昔唐玄(xuan)宗(zong)幸太原,嘗有(you)(you)"起(qi)義(yi)堂(tang)頌(song)"過上黨,有(you)(you)"舊宮述(shu)圣(sheng)頌(song)"。今若仿此(ci),刻(ke)頌(song)建宇以彰圣(sheng)跡,于(yu)(yu)義(yi)為(wei)允。相府(fu)以聞,制曰(yue):"可。"
臣可方以文字待罪禁林,然則頌成功,美(mei)形容,臣之職(zhi)也(ye)。敢再拜稽首而獻文曰(yue):
遼季失道,腥聞于天。乃著(zhu)東顧,實生武元。
皇矣我祖,受天(tian)之祜。恭行天(tian)罰,布昭圣武。
有卷者阿,望之陂陀。愛(ai)整其旅(lv),各稱爾戈。
諸道(dao)之兵,亦(yi)集(ji)其下。大巡六師,告以福禍。
明明之(zhi)令(ling),如(ru)霆(ting)如(ru)雷。桓(huan)桓(huan)之(zhi)士,如(ru)熊如(ru)羆(pi)。
先是太祖,首登高阜。靈貺自天,事(shi)駭觀睹。
人仰(yang)圣質,凜如喬松。其所乘馬,崗阜(fu)穹崇(chong)。
帝(di)視左右,人(ren)馬(ma)亦異。曰此美征,勝敵之端。
諸君勉之,往無不利(li)。師勝而還,當名此地。
神(shen)道設都,易經著辭。厭勝之法,自古有之。
我(wo)軍如(ru)云,戈甲相屬。神火焰(yan)焰(yan),光浮萬燭。
天有(you)顯道(dao),厥類惟彰。國(guo)家將興,必有(you)禎祥(xiang)。
周(zhou)武戎衣(yi),火流(liu)王屋。漢高奮劍,素靈夜哭。
受命之符,孰云(yun)非貞。咄彼(bi)宗元(yuan),遂誣尚(shang)明。
得(de)勝之祥,如日杲杲。至金遺老,疇弗樂道。
圣今天子(zi),武(wu)元神孫。化(hua)被(bei)朔南,德侔羲(xi)軒。
眷言(yan)舊邦,六(liu)飛(fei)戾(li)止(zhi)。六(liu)飛(fei)戾(li)止(zhi),江山良是。
念我烈(lie)祖,開創之勤(qin)。風(feng)櫛雨沐,用集大勛。
圣(sheng)容(rong)既新,圣(sheng)功(gong)即(ji)高。永克厥志(zhi),以為未也(ye)。
惟此(ci)得勝(sheng),我(wo)祖所名。詔以其事,載諸頌聲。
文王有聲,橘(ju)駿有聲。潤錄祖(zu)業(ye),惟時圣明。
帝王之(zhi)符,千載(zai)合契。配姬輿劉,詔于萬世(shi)。
大定(ding)二十五(wu)年七月二十八日立石
當(dang)年(nian)(nian)金太(tai)祖完顏阿骨打揭起(qi)反遼(liao)旗幟,選擇此地(di)(di)興兵(bing)聚將,可(ke)(ke)(ke)謂適地(di)(di)利之便,擇良(liang)境而成業,一(yi)代(dai)英(ying)主,胸懷遠見(jian),暫(zan)不為(wei)言。石碑坐落處四周約為(wei)三十(shi)平方(fang)公(gong)里(li)之平原,一(yi)片沼(zhao)澤,蔓草叢生,水草豐盛,西(xi)北兩面有高(gao)達五十(shi)米的弓形斷崖(ya)所(suo)環抱之天(tian)(tian)然屏障,北臨(lin)松花江(jiang)(jiang)(jiang),東據拉林河(he),憑江(jiang)(jiang)(jiang)河(he)之險阻。尤其此地(di)(di)恰是遼(liao)金邊境接壤處,南臨(lin)遼(liao)之黃龍(long)府(今農(nong)安)六(liu)十(shi)公(gong)里(li),間隔松花江(jiang)(jiang)(jiang)天(tian)(tian)險,西(xi)距遼(liao)之北方(fang)邊陲(chui)重鎮寧江(jiang)(jiang)(jiang)州(zhou)(為(wei)今伯都(dou)訥鄉所(suo)在(zai)地(di)(di))僅百里(li)之遙,兩軍對(dui)壘,進可(ke)(ke)(ke)迅擊,退(tui)可(ke)(ke)(ke)穩守。并且此處可(ke)(ke)(ke)居高(gao)臨(lin)下,操演兵(bing)馬(ma),在(zai)古代(dai)是一(yi)處良(liang)好(hao)的天(tian)(tian)然練(lian)兵(bing)基地(di)(di)。現在(zai)憑地(di)(di)遠眺,猶可(ke)(ke)(ke)想見(jian)當(dang)年(nian)(nian),金戈(ge)鐵馬(ma),槍(qiang)戟林立(li),一(yi)呼群諾(nuo)的雄偉(wei)誓師場面。
在(zai)金世宗于大定二十五年(nian)(nian)(公元1185年(nian)(nian))立石,至(zhi)今己有八百余年(nian)(nian),兩(liang)次(ci)(ci)折斷,兩(liang)次(ci)(ci)粘接復原。
大金得勝陀頌碑雖屢遭創傷,但經過黨和(he)政府的多次保護(hu)維修,仍(reng)得安然健在。祝愿這(zhe)稀世(shi)珍品,長(chang)存后世(shi),晶瑩四射(she),永放(fang)光芒。